PL 72 540 Y1 2 Opis wzoru Przedmiotem wzoru uzytkowego jest jednoszczekowe urzadzenie do szybkiego mocowania i zwalniania lin, ciegien lub pasów szczególnie na lodziach i jachtach. Znane sa rózne rozwiazania przyrzadów do szybkiego mocowania i zwalniania lin, ciegien lub pasów. Najbardziej rozpowszechnione jest knaga rozkowa, na której oplatamy line i w ostatnim oplocie podkladamy line pod splot powodujac jej zamocowanie. Korzystanie z tego przyrzadu wymaga pewnych umiejetnosci, a zamocowanie liny i jej zwolnienie wymaga troche czasu. Druga najbardziej rozpowszechniona knaga jest knaga dwuszczekowa zbudowana w ten sposób, ze szczeki zamontowane sa obrotowo na sworzniach osadzonych w korpusie knagi. Szczeki zamonto- wane sa mimosrodowo na sworzniach, co powoduje, ze obracajac sie na sworzniach zblizaja sie lub oddalaja od siebie. Sprezyny zwiazane ze szczekami i korpusem utrzymuja szczeki w pozycji wyjscio- wej, w której szczeki stykaja sie ze soba. Mocowanie polega na oparciu liny na szczekach, pociagnieciu liny z jednoczesnym docisnieciem jej do szczek. Szczeki pod wplywem nacisku i ruchu liny obróca sie i rozsuna, co umozliwi wsuniecie liny miedzy szczeki. Puszczenie liny powoduje, ze lina zabierze szczeki, co spowoduje ich obrót i zblizajace sie do siebie szczeki zacisna sie na linie mocujac ja. W przy- padku tego urzadzenia zamocowanie i zwalnianie liny pochlania niewiele czasu, trzeba jednak uwazac, aby obie szczeki zostaly równomiernie zabrane przez line, co gwarantuje skutecznosc zamocowania. Rozpowszechnione sa równiez knagi szczelinowe. Mocowanie lin polega tu na wsunieciu liny w zwezajaca sie szczeline najczesciej uzebrowana i zakleszczenie liny w szczelinie. Tu równiez moco- wanie i zwalnianie liny nie pochlania zbyt wiele czasu. Znana jest równiez knaga jednoszczekowa patent US176688A, która zbudowana jest z korpusu posiadajacego podstawe i sciane boczna usytuowana prostopadle do podstawy i szczeke umocowanej obrotowo w podstawie korpusu. Mocowanie liny w tej knadze polega na obróceniu szczeki, która w wy- niku obrotu odsuwa sie od sciany prostopadlej do podstawy korpusu. Po wlozeniu mocowanej liny po- miedzy szczeke i sciane lina ta zabiera szczeke, która w wyniku obrotu, dosuwajac sie do pionowej sciany, i mocuje line. Istnieje równiez knaga chroniona patentem DE3601899A1 (Smulski, Gerhard), która zbudowana jest z korpusu posiadajacego podstawe i dwie sciany boczne usytuowane prostopadle do podstawy. Knaga ta posiada szczeke zwiazana z ramieniem dociskowym, umocowana obrotowo za pomoca sworznia w scianach bocznych korpusu. Mocowanie liny w tej knadze polega na obróceniu szczeki za pomoca ramienia dociskowego, która to szczeka zamocowana na sworzniu mimosrodowo w wyniku obrotu odsuwa sie od podstawy korpusu. Po wlozeniu mocowanej liny pomiedzy szczeke i podstawe korpusu lina ta zabiera szczeke, która w wyniku obrotu, dosuwajac sie do podstawy korpusu, zamocuje line. Rozwiazanie to stosowane jest do mocowania falów na jachcie, czyli lin, przy zwalnianiu których nie ma potrzeby calkowitego uwolnienia liny z knagi. Jednoszczekowe urzadzenie do szybkiego mocowania i zwalniania lin, ciegien lub pasów szcze- gólnie na lodziach lub jachtach ma szczeke zamontowana za pomoca sworznia w korpusie oraz spre- zyne, której jeden koniec zwiazany jest z korpusem, a drugi ze szczeka, znamienne jest tym, ze ma podpore bedaca lozyskiem, o która opiera sie szczeka i ma tez wzdluzny otwór wykonany w korpusie, w którym przy pomocy sworznia zamocowana jest obrotowo-przesuwnie szczeka. Jednoszczekowe urzadzenie do szybkiego mocowania i zwalniania lin, ciegien lub pasów szcze- gólnie na lodziach lub jachtach wedlug wzoru uzytkowego, uwidocznione zostalo na rysunkach, na któ- rych fig. 1 przedstawia urzadzenie z dolu w pozycji rozwarcia szczeki gotowej do uchwycenia mocowa- nej liny ciegna lub pasa, fig. 2 przedstawia urzadzenie z dolu w pozycji wyjsciowej, fig. 3 przedstawia urzadzenie z góry w pozycji rozwarcia szczeki, fig. 4 przedstawia urzadzenie w pozycji wyjsciowej, fig. 5 przedstawia urzadzenie w pozycji rozwarcia szczeki. Zgloszone urzadzenie sklada sie ze szczeki 1, której powierzchnie mocujaca liny, ciegna lub pasy zaopatrzono w zeby celem zwiekszenia wspólczynnika tarcia, a powierzchnia szczeki opierajaca sie o podpore 5 w zaleznosci od sily, z jaka trzymane maja byc mocowane elementy oraz skoku szczeki od pozycji wyjsciowej do pozycji mocowania moze byc powierzchnia plaska badz miec inny ksztalt. W prezentowanym na rysunkach urzadzeniu powierzchnia ta jest wklesla. Takie uksztaltowanie szczeki 1 powoduje, ze ruch od pozycji, kiedy szczeka 1 jest w pozycji wyjsciowej, do pozycji calkowi- tego jej rozwarcia jest bardzo krótki, co powoduje, ze stosunkowo szybko mozna wsunac mocowany element pomiedzy szczeke 1 i sciane prostopadla do podstawy korpusu 2 urzadzenia. Podpora 5, PL 72 540 Y1 3 o która opiera sie szczeka 1 zamontowana jest w korpusie 2 w poblizu wzdluznego otworu 6 wykona- nego w korpusie 2, za pomoca sruby 7, która to sruby jednoczesnie sluzy do kotwienia urzadzenia do burty lodzi lub innego elementu. Druga sruba kotwiaca przyrzad jest sruba 10. Odleglosc lozyska 5 od wzdluznego otworu 6 wykonanego w korpusie 2 zalezna jest od tego, z jaka sila szczeka 1 ma naciskac na mocowana line ciegno lub pas. Mozliwosc swobodnej regulacji sily, z jaka szczeka 1 dociskac bedzie mocowana line ciegno lub pas do pionowej sciany korpusu 2 pozwala na wykonanie na czesci mocujacej szczeki 1, zebów o stosunkowo nieostrych krawedziach, dlatego mocowane liny, ciegna lub pasy nie beda niszczone. Sworzen 3 mocujacy szczeke 1 w korpusie 2 jest tak spasowany z korpusem 2, aby szczeka 1 mogla sie obracac i przesuwac we wzdluznym otworze 6 wykonanym w korpusie 2. Spre- zyna 4 dociska szczeke do mocowanych lin, ciegien lub pasów i jednoczesnie utrzymuje szczeke 1 w pozycji wyjsciowej. Sprezyna 4 jednym koncem zwiazana jest z korpusem 2, a drugim koncem ze szczeka 1. Jak wykazaly próby, sprezyna 1 nie musi zbyt mocno dociskac szczeki 1 do mocowanych lin ciegien lub pasów, albowiem nawet niewielka sila dociskajaca szczeke 1 wytwarza sile tarcia, która powoduje zabieranie szczeki 1 przez mocowane liny ciegna lub pasy i ich umocowanie. Maly nacisk sprezyny 4 na szczeke 1 powoduje, ze mozna ja odsunac od pionowej sciany korpusu przy uzyciu niewielkiej sily, co stwarza mozliwosc latwego i szybkiego zamocowania mocowanych lin. Jest to istotna zaleta urzadzenia szczególnie w przypadku zeglugi w ekstremalnych warunkach, kiedy mocowanie musi byc wykonane szybko, czesto tylko z uzyciem jednej reki. Przeprowadzone próby wykazaly, ze nawet w przypadku braku sprezyny 4 po oparciu mocowanego elementu o szczeke 1 zostanie ona zabrana przez mocowany element. To niezwykle wazna zaleta zgloszonego urzadzenia, albowiem bedzie on dzialal nawet wtedy, gdy sprezyna 4 ulegnie uszkodzeniu. Aby sworzen 3 mocujacy szczeke 1 mógl sie poruszac we wzdluznym otworze 6 korpusu 2, nie zahaczajac o podloze, do którego mocowane jest urzadzenie na sruby 7 i 10 kotwiace urzadzenie nakrecono nakretki i tworzace dystans pomiedzy urzadzeniem i powierzchnia, do której kotwione jest urzadzenie. Zeby szczeki 1 sa tak wyprofilowane, ze w pozycji wyjsciowej urzadzenia w górnej czesci zeby szczeki 1 nie stykaja sie z pionowa sciana korpusu 2. Takie wyprofilowanie górnej czesci szczeki 1 ulatwia wsuniecie mocowanego elementu pomiedzy szczeke 1 i pionowa sciane korpusu 2. Mocowanie lin, ciegien lub pasów w urzadzeniu polega na oparciu np. liny na szczece 1 i pocia- gnieciu liny w kierunku wskazanym na linie strzalka. Lina zabierze szczeke 1, odsunie ja od pionowej sciany korpusu 2, umozliwiajac wsuniecie liny pomiedzy szczeke 1 i pionowa sciane korpusu 2. Po puszczeniu liny ta, przesuwajac sie w kierunku przeciwnym do kierunku wskazanego na linie strzalka, zabierze ze soba szczeke 1, która docisnie mocowana line do pionowej sciany korpusu 2, powodujac jej zamocowanie. Zwolnienie liny, ciegna lub pasa polega na wyrwaniu liny do góry spomiedzy szczeki 1 i pionowej sciany korpusu 2 urzadzenia. PL PL EN 72 540 Y1 2 Description of the design The subject of the utility model is a single-jaw device for quick fastening and releasing of ropes, strings or belts, especially on boats and yachts. Various solutions of devices for quick fastening and releasing of ropes, strings or belts are known. The most common is a cleat, on which we wrap the line and in the last braid we put the line under the weave to fix it. It takes some skill to use this device, and it takes some time to attach the rope and release it. The second most common cleat is the two-jaw cleat, built in such a way that the jaws are rotatably mounted on pins embedded in the body of the cleat. The jaws are mounted eccentrically on the pins, which causes that when rotating on the pins, they approach or move away from each other. Springs tied to the jaws and the body keep the jaws in the home position where the jaws touch each other. The fastening consists in resting the rope on the jaws, pulling the rope while pressing it against the jaws. The jaws, under the influence of pressure and movement of the rope, will rotate and pull apart, which will allow the rope to be slipped between the jaws. Releasing the rope causes the rope to take the jaws away, which will cause them to rotate and the approaching jaws will tighten on the rope, securing it. With this device, it takes little time to fasten and release the rope, but care must be taken that both jaws are evenly picked up by the line, which guarantees the effectiveness of the fixation. Slit cleats are also common. Attaching the ropes consists in inserting the rope into a narrowing slot, most often ribbed, and jamming the rope in the slot. Here, too, fastening and releasing the rope does not take much time. A single jaw cleat, patent US176688A, is also known, which consists of a body having a base and a side wall situated perpendicular to the base and a jaw rotatably fixed in the base of the body. The rope is attached to this cleat by rotating the jaw, which moves away from the wall perpendicular to the base of the body as a result of the rotation. After inserting the fastened rope between the jaw and the wall, the rope takes the jaw, which, as a result of its rotation, moves towards the vertical wall, and fixes the line. There is also a cleat protected by patent DE3601899A1 (Smulski, Gerhard), which is made of a body with a base and two side walls situated perpendicular to the base. This cleat has a jaw associated with a pressure arm, rotatably fastened with a pin in the side walls of the body. The rope is fastened in this cleat by turning the jaw with a pressure arm, which jaw, mounted on a pin, eccentrically, as a result of rotation, moves away from the base of the body. After inserting the fastened rope between the jaw and the base of the body, the rope takes the jaw, which as a result of rotation, while reaching the base of the body, will fix the line. This solution is used to attach waves to the yacht, i.e. ropes, while slowing them down, there is no need to completely release the rope from the cleat. A single-jaw device for quick fastening and releasing of ropes, strings or belts, especially on boats or yachts, has a jaw mounted with a pin in the body and a spring, one end of which is connected with the body and the other with the jaws, characterized by the fact that it has a support which is a bearing against which the jaw rests, and it also has a longitudinal hole in the body in which the jaw is rotatably and slidably mounted by means of a pin. A single-jaw device for quick fastening and releasing of ropes, strings or belts, especially on boats or yachts, according to the utility pattern, is shown in the drawings, in which Fig. 1 shows the device from the bottom in the position of the jaw opening ready to grasp the fastening rope a cable or belt, Fig. 2 shows the device from the bottom in the starting position, Fig. 3 shows the device from above in the jaw opening position, Fig. 4 shows the device in the starting position, Fig. 5 shows the device in the jaw opening position. The reported device consists of a jaw 1, whose fastening surfaces of ropes, tendons or belts are provided with teeth in order to increase the friction coefficient, and the jaw surface resting on the support 5, depending on the force with which the elements are to be clamped and the jaw stroke from the initial position the surface may be flat or have a different shape for the mounting position. In the device presented in the drawings, this surface is concave. Such a shaping of the jaw 1 causes that the movement from the position when the jaw 1 is in the starting position to the fully open position is very short, which makes it possible to slide the fastened element relatively quickly between the jaw 1 and the wall perpendicular to the base of the body 2 devices. The support 5, PL 72 540 Y1 3, against which the jaw 1 rests, is mounted in the body 2 near the longitudinal opening 6 made in the body 2, by means of the bolt 7, which at the same time serves to anchor the device to the side of the boat or other element . The second anchor bolt of the device is bolt 10. The distance of the bearing 5 from the longitudinal hole 6 made in the body 2 depends on how much force the jaw 1 is to press on the string or belt attached to the line. The possibility of free adjustment of the force with which the jaw 1 will be pressed against the vertical wall of the body 2 with the line, tendons or belt, allows for the production of teeth with relatively unsharp edges on the part of the jaws 1, therefore the fastened ropes, tendons or belts will not be damaged. The pin 3 securing the jaw 1 in the body 2 is fitted with the body 2 so that the jaw 1 can rotate and slide in a longitudinal hole 6 made in the body 2. The spring 4 presses the jaw against the fastened ropes, strings or belts and at the same time holds the jaw 1 in the starting position. The spring 4 is connected with the body 2 at one end, and the jaw 1 at the other end. As tests have shown, the spring 1 does not have to press the jaws 1 too tightly against the fastened ropes, strings or belts, because even a small force pressing the jaw 1 generates a frictional force that causes picking up the jaw 1 by fastened cables or straps and securing them. The low pressure of the spring 4 on the jaw 1 makes it possible to move it away from the vertical wall of the body with little force, which makes it possible to easily and quickly attach the ropes to be fastened. This is a significant advantage of the device, especially when sailing in extreme conditions, when fastening must be done quickly, often with only one hand. The tests carried out have shown that even in the absence of the spring 4, after the element to be fastened rests on the jaw 1, it will be picked up by the element to be fastened. This is an extremely important advantage of the reported device, because it will work even when the spring 4 is damaged. In order for the pin 3 fastening the jaw 1 to move in the longitudinal hole 6 of the body 2, without hitting the ground to which the device is attached, nuts 7 and 10 are attached to the device anchoring bolts and creating a distance between the device and the surface to which the device is anchored. The teeth of the jaws 1 are so profiled that in the starting position of the device, in the upper part of the jaws 1, they do not touch the vertical wall of the body 2. Such profiling of the upper part of the jaw 1 facilitates insertion of the fastened element between the jaw 1 and the vertical wall of the body 2. Fastening the ropes, tendons or belts in the device consists in resting, for example, the rope on the jaw 1 and pulling the rope in the direction indicated by the arrow on the rope. The rope will take the jaw 1, it will move it away from the vertical wall of the body 2, allowing the rope to be inserted between the jaw 1 and the vertical wall of the body 2. After releasing the rope, the arrow will move in the opposite direction to the direction indicated on the rope and will take the jaw 1 with it, which will press the line is attached to the vertical wall of the body 2, causing it to be fixed. The rope, string or belt is released by pulling the rope upwards between the jaws 1 and the vertical wall of the body 2 of the device. PL PL