PL 71 322 Y1 2 Opis wzoru Przedmiotem wzoru uzytkowego jest sruba zrywalna z elementem dociskowym, znajdujaca za- stosowanie w systemach polaczen kabli energetycznych, realizowanych za pomoca zlaczek i koncówek srubowych. W technologii laczenia kabli za pomoca zlaczek i koncówek srubowych wymagane jest, aby sruba wywierala prawidlowy docisk zyly kabla do korpusu zlaczki, koncówki. Zbyt slaby docisk i nieodpowiedni ksztalt elementu dociskowego moze byc przyczyna obluzowania zyly kabla, natomiast zbyt duzy docisk i nieodpowiedni ksztalt elementu dociskowego sruby poprzez element dociskowy moze doprowadzic do przeciecia zyl roboczych kabla. Znana ze zgloszenia P.416173 sruba zrywalna z elementem dociskowym wyposazona jest w kor- pus z zewnetrzna powierzchnia z nacieciami, tworzacymi gwint oraz dociskowy element po przeciwnej stronie zrywalnego lba, przy czym wewnatrz cylindrycznego korpusu sruby jest umieszczona kompozy- towa wkladka oraz dolegajacy do niej element dociskowy z wklesloscia od strony docisku do zyl kabla. Znane dotychczas rozwiazania nie gwarantuja w pelni poprawnego docisku zyl kabla do korpusu zlaczki czy koncówki, co jest przyczyna niekorzystnego wplywu na zlacze, przejawiajacego sie niewla- sciwym odksztalcaniem zyly kabla, szczególnie jesli zyly beda wykonane z aluminium. Moze wówczas dojsc do wystapienia zjawiska plyniecia metalu. Zagrozenie wystapienia takiego zjawiska, majacego wplyw na zachowanie przekroju pradowego kabla, moze spowodowac przegrzanie zlacza. Przy dlugo- trwalej eksploatacji zjawisko plyniecia metalu moze byc przyczyna awarii linii elektrycznej i w rezultacie powodowac duze straty ekonomiczne. Celem rozwiazania bylo wyeliminowanie wszystkich dotychczasowych niedogodnosci, poprzez opracowanie sruby ze specjalnym elementem dociskowym z zebami w ksztalcie ostroslupa. Opracowano konstrukcje sruby zrywalnej, wykonanej z materialów dobrze przewodzacych prad, takich jak mosiadz, aluminium, materialy kompozytowe. Istote rozwiazania stanowi sruba zrywalna z elementem dociskowym wyposazona w korpus z ze- wnetrzna powierzchnia z nacieciami, tworzacymi gwint oraz dociskowy element po przeciwnej stronie zrywalnego lba, przy czym wewnatrz cylindrycznego korpusu sruby jest umieszczona kompozytowa wkladka wykonana z kompozytowego materialu charakteryzujaca sie tym, ze element dociskowy po- siada wypusty od strony docisku do zyl kabla. Korzystnie, wypusty maja postac zebów w ksztalcie ostro- slupa. Korzystnie, kompozytowa wkladka sruby ma postac plastrów ulozonych jeden na drugim. Przedmiot wzoru uzytkowego zostal uwidoczniony na rysunku, na którym fig. 1 pokazuje srube w przekroju poprzecznym, fig. 2 uwidacznia srube w widoku ogólnym, fig. 3 prezentuje korpus koncówki, zlaczki w przekroju poprzecznym wraz z umieszczona w nim sruba, fig. 4 pokazuje widok elementu dociskowego i ksztaltu wypustu w postaci zeba. Sruba zrywalna, zgodnie ze wzorem posiada cylindryczny korpus 1, którego zewnetrzna po- wierzchnia jest wyposazona w naciecia 2 tworzace drobnozwojny gwint. Grubosci scianek 3 czesci cy- lindrycznej zostaly tak dobrane, aby moment zrywania sruby byl zawsze staly, niezaleznie od wysokosci jej wkrecania w korpus koncówki lub w korpus zlaczki 4 za pomoca imbusowego lub nasadowego klu- cza, a po osiagnieciu odpowiedniej glebokosci jej leb 5 jest zrywany. Po przeciwnej stronie zrywanego lba 5 sruby znajduje sie dociskowy element 6 z specjalnie wykonanymi zebami (wypustami) 10, którego zadaniem jest optymalne rozlozenie, docisniecie zyl 7 kabla aluminiowego jak i miedzianego dla klasy 1 do klasy 5 w cylindrycznej czesci 8 korpusu koncówki lub zlaczki, koncówki srubowej 4. Wewnatrz cy- lindrycznego korpusu 1 sruby jest umieszczona kompozytowa wkladka 9, wykonana z materialu kom- pozytowego. Kompozytowa wkladka 9 ma postac plastrów ulozonych jeden na drugim lub trzpienia. Ma ona za zadanie zmniejszenie momentu tarcia dociskowego elementu 6 i odwrócenie kierunku sily doci- sku na leb 5 sruby. W realizacji wzoru chodzi o to, aby sila docisku dzialala tylko na leb 5 sruby, nie wywolujac wplywu na pozostala czesc sruby przed jej zerwaniem. Proces zrywania sruby polega na wstepnym wkreceniu sruby w korpus koncówki lub zlaczki 4 na dlugosc umozliwiajaca umieszczenie odizolowanego kabla z zylami 7. Po umieszczeniu w korpusie ka- bla z zylami 7, na lbie sruby 5 mocuje sie klucz i obraca sie dokonujac obrotu, przez co wywoluje sie moment obrotowy. Korpus 1 sruby przesuwa sie, przez co znajdujacy sie po przeciwnej stronie lba 5 sruby dociskowy element 6 zaczyna dociskac kabel z zylami 7. Dociskowy element 6 slizga sie po kom- pozytowej wkladce 9, znajdujacej sie wewnatrz korpusu 1 sruby. Odpowiednio dobrana grubosc war- stwy dociskowego elementu 6 w poczatkowej fazie procesu zapewnia, ze gwintowana czesc korpusu 1 PL 71 322 Y1 3 sruby nie styka sie z dociskowym elementem 6, przez co dociskowy element 6 pozostaje nieruchomy wzgledem korpusu 1 sruby. Kompozytowa wkladka 9 odwraca kierunek sily dociskowej na leb 5 sruby. Odwrócenie kierunku sily dociskowej w polaczeniu z momentem wkrecania oraz sila poprzeczna, sci- najaca, pochodzaca od momentu wkrecania powoduje plynne oderwanie lba 5 sruby od gwintowanej cylindrycznej czesci 1. Czesc kompozytowej wkladki 9 odrywa sie wraz z lbem 5 sruby od pozostalej czesci, co powoduje, ze po zerwaniu lba 5 nie pozostaje otwór, lecz zlicowana powierzchnia. Chroni to lacze przed wyladowaniami niezupelnymi. Ponadto dodatkowo usztywnia srube umieszczona w korpu- sie koncówki lub zlaczki 4. Realizacja rozwiazania umozliwia prawidlowe zerwanie lba sruby, zapewniajac zlicowanie po- wierzchni pozostalej czesci sruby z powierzchnia korpusu koncówki lub zlaczki. Zastosowanie kompozytowego elementu pozwala wyeliminowac zjawisko wyladowan niezupel- nych, a ponadto uzyskac prawidlowy docisk dociskowego elementu, co zapewnia optymalne rozlozenie zyl kabla w korpusie koncówki lub zlaczki. Nalezy wspomniec, ze uzycie dociskowego elementu podczas dokrecania sruby w korpusie daje mozliwosc wyeliminowania zjawiska tarcia tego elementu o zyly kabla, co w rezultacie eliminuje ryzyko, a wrecz ich uszkodzenie. Specjalnie wyprofilowany ksztalt zeba elementu przebija tlenki wytworzone na powierzchni kabla. Specjalnie uksztaltowany docisk zwieksza sile wslizgu kabla ze zlaczki czy kon- cówki podczas pracy zlacza na rozciaganie. Rozwinieta powierzchnia elementu dociskowego zwieksza pole powierzchni styku, co wplywa na zmniejszenie rezystancji przejscia zlacza oraz zmniejszenie wplywu nacisków powierzchniowych na odksztalcenie plastyczne kabla, które wplywa na zmiane prze- kroju poprzecznego kabla. Wraz z negatywnym wplywem zmiany przekroju poprzecznego zyly kabla na mniejszy, wplywa na zwiekszenie rezystancji przejscia, a co za tym idzie nagrzewanie sie zlacza. Mo- ment tarcia jest przenoszony na kompozytowy element, a dzieki temu, ze wspólczynnik tarcia jest bar- dzo maly to korzystnie wplywa na calkowity moment dokrecania sruby. Redukcja momentu tarcia ko- rzystnie wplywa takze na prace montera, czyniac jego prace lzejsza, nie wymagajaca uzycia tak duzej sily jak w obecnych rozwiazaniach. Realizacja wzoru pozwala ponadto uzyskac mniejszy wspólczynnik tarcia bez potrzeby smarowania ruchomych czesci zlacz. PL