Pierwszenstwo: 11.10.1971 (P. 150986) Zgloszenie ogloszono: 30.05.1973 Opis patentowy opublikowano: 10.06.1974 70658 KI. 88c, 1/02 MKP F03d3/00 Twórcawynalazku: Stefan Strojny Uprawniony z patentu tymczasowego: Stefan Strojny, Sichów Maly (Polska) Turbinawiatrowa Przedmiotem wynalazku jest turbina wiatrowa wolnoobrotowa z pionowym walem wirnika, przeznaczona do napedzania pradnicy lub innej maszyny roboczej.Znana dotychczas turbina wiatrowa, posiada wirnik zaopatrzony w lopaty w ksztalcie prostych lub wygie¬ tych plyt umieszczonych na obwodzie walu pionowego lub poziomego. Przy wale pionowym czesc lopat jest zaslonieta specjalna oslona, która moze sie obracac i ustawiac do kierunku wiatru, zas przy wale poziomym dolna czesc lopat jest zaslonieta, a tylko na górne moze dzialac wiatr obracajac wal.Turbina ta posiada szereg wad i niedomagan ograniczajacych jej stosowanie w szerszym zakresie, poniewaz przy wale pionowym jak i poziomym wymaga stosowania oslony zaslaniajacej polowe lopat, co przy duzej srednicy wirnika jest kosztowne i skomplikowane zwlaszcza przy turbinie z walem pionowym. Ponadto stoso¬ wane automatyczne urzadzenie ustawiajace oslone wirnika do kierunku wiatru, przywale pionowym, jak i urza¬ dzenie ustawiajace automatycznie wirnik do kierunku wiatru przy wale poziomym, slabo reaguja na zmiany kierunku wiatru o malych katach wplywajac ujemnie na prace turbiny, podwyzszajac równoczesnie jej koszt budowy i eksploatacji.Celem wynalazku jest stworzenie tanszej i sprawniej dzialajacej turbiny wiatrowej w pelni zautomatyzo¬ wanej, bez zbednych urzadzen wplywajacydi ujemnie na wykorzystanie taniej energii wiatru.Turbina wedlug wynalazku posiada wirnik zaopatrzony w szereg ruchomych lopat, w ksztalcie wycinków kola lub prostych plyt osadzonych na ramionach, które umieszczone sa na obwodzie walu pionowego. Kazda z lopat posiada os obrotu biegnaca równolegle do obu jej plaszczyzn, dzielac robocza powierzchnie lopaty na dwie nierówne czesci. Powierzchnia jednej z tych czesci winna byc przynajmniej dwukrotnie wieksza od pozosta¬ lej, ma to zasadnicze znaczenie dla pracy turbiny. Aby zaistniala praca wirnika, powierzchnia lopat wykonuja¬ cych ruchy zgodnie z kierunkiem wiatru, musi byc wieksza od powierzchni lopat poruszajacych sie w kierunku przeciwnym. Z tego powodu lopaty w ramionach wirnika usytuowane sa ruchomo w ten sposób, ze przy ruchu lopat w przeciwnym kierunku do wiatru, sila aerodynamiczna wywiera wiekszy nacisk na wieksza powierzchnie lopaty, wskutek tego, lopata swobodnie ulozyskowana na swojej osi ukierunkowuje sie automatycznie najmniej¬ sza powierzchnia do kierunku wiatru. W momencie kiedy lopaty w ruchu obrotowym wirnika zmieniaja kierunek2 70 658 z przeciwnego na zgodny z kierunkiem wiatru, wypadkowe sil aerodynamicznych zadzialaja na przeciwne strony wiekszych powierzchni lopat dociskajac je kolejno do specjalanych wsporników polaczonych z wirnikiem, które ustawiaja te lopaty w polozenie robocze. Roboczy ruch lopaty wynosi 180° obrotu wirnika i konczy sie w mo¬ mencie zadzialania sily wiatru na przeciwna strone lopaty powodujacej jej wychylenie i ukierunkowanie naj¬ mniejsza powierzchnia do kierunku wiatru. Wszystkie lopaty wirnika wykonuja ruchy podobnie.Zastosowane w turbinie automatycznie ustawiajace sie lopaty wirnika, czynia ja nowoczesnym urzadze¬ niem pod wzgledem uzytkowym, poniewaz wirnik turbiny pracuje bez specjalnych oslon czesci lopat. Turbina nie posiada równiez urzadzen nastawiajacych ja do kierunku wiatru, poniewaz kazda zmiana kierunku wiatru powoduje odpowiednie ustawienie sie lopat wirnika do tego kierunku. Turbina wedlug wynalazku jest równiez o wiele lzejsza od turbiny dotychczas znanej o tej samej mocy.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedsta¬ wia widok wirnika z boku, umieszczonego na wiezy trubiny, fig. 2 — widok z góry wirnika z lopatami w ksztalcie wycinków kola podczas pracy, fig. 3 - przekrój A—A, fig. 4 - przekrój B—B, fig. 5 — widok wirnika z boku, umieszczonego na wiezy turbiny, fig. 6-widok z góry wirnika z lopatami w ksztalcie prostych plyt, fig. 7 — widok lopaty ulozyskowanej w ramionach wirnika wspierajacej sie o wspornik podczas pracy, fig. 8 — przekrój podluznyC—C. , Podstawowymi elementami skladowymi turbiny sa: 1 lopata w ksztalcie wycinka kola, 2 wal, 3 ramie, 4 wspornik, 5 ^ieza, 6 lopata, w ksztalcie prostej plyty, 7 wal#8 ramie, 9 wspornik, 10 wieza. Lopaty 1 i 6 nalezy wykonac w postaci lekkich plyt lub lekkiej konstrukcji stalowej pokrytej odpowiednim poszyciem. Lopaty po wykonaniu winny byc odpowiednio wywazone wzgledem osi ich obrotu. Lopaty 1 wywazyc w ten sposób, by ich wieksze powierzchnie robocze byly nieco ciezsze od powierzchni roboczych mniejszych o tyle aby mogly samoczynnie pokonac opór lozysk i powrócic z polozenia poziomego w pionowe. Do ulozyskowania lopat 1 i 6 zaleca sie lozyska toczne. Pozostale elementy turbiny przedstawione w przykladach wykonania, wykonac ze stali wedlug ogólnie przyjetych zasad. PL PL