Opublikowano: 30.VII.1966 KI. 29 a, 6/10 MKP DOld 5J0O UKD Ur*^ ;'tfteo*o*»go| Wspóltwórcy wynalazku: inz. Jerzy Kedzior, inz. Leon Widulinski, mgr inz. Romuald Kwiecinski, mgr Stefan Cieslik Wlasciciel patentu: Tomaszowskie Zaklady Wlókien Sztucznych, Tbma- szów Maz. (Polska) Dysza przedzalnicza ze stopu zloto-pallado-platynowego do formowania wlókna wiskozowego Przedmiotem wynalazku jest dysza przedzalnicza ze stopu zloto-pallado-platynowego do formowania wlókna wiskozowego.Najmniejsza, lecz zarazem najwazniejsza czescia punktu przedzacego w przemysle wlókien sztucz¬ nych jest dysza przedzalnicza, bedaca elementem formujacym wlókno.Ze wzgledu na warunki pracy dysz, musza one odpowiadac calemu szeregowi warunków, a przede wszystkim winny byc odporne na dzialania mecha¬ niczne, jak tez na dzialania alkaliów i kwasów.Stad tez dobór odpowiedniego materialu do wyko¬ nania dysz jest sprawa decydujaca i warunkujaca wlasciwy przebieg procesu formowania wlókna.Znane i stosowane dotychczas dysze do formowa¬ nia wlókna wiskozowego wykonane sa przewaznie ze stopu skladajacego sie z 95% platyny i 5°/o rodu lub tez z 60—70% zlota i 40—30% platyny z nie¬ wielka domieszka rodu.Stosowane dotad stopy posiadaja jednak szereg wad. Przede wszystkim posiadaja mala plastycz¬ nosc przy walcowaniu, tloczeniu i wyciskaniu otwo¬ rów dyszy oraz nieodpowiednia ziarnistosc co ma duze znaczenie dla gladkosci scianek drobniutkich otworków dyszy.Stwierdzono, ze mozna wyeliminowac niektóre wady dotychczas stosowanych stopów jezeli dysze przedzalnicze do formowania wlókna wiskozowego wykona sie ze stopu otrzymanego na drodze me¬ talurgicznej ze zlota, palladu i platyny uzytych 10 15 20 25 30 w ilosciach okolo 83% zlota, okolo 15% palladu i okolo 2% platyny.Wykonane dysze ze stopu wedlug, wynalazku spelniaja wszelkie warunki procesu technologicz¬ nego przedzenia i wykonywania otworków, a w eksploatacji sa znacznie ekonomiczniejsze od wszystkich znanych dotad stopów.Z metalurgicznego punktu widzenia stop stanowi roztwór jednorodny, co wynika z dobrej rozpusz¬ czalnosci palladu w zlocie. Przy obróbce termicznej nie wykazuje tendencji do rozsegregowania sie skladników stopowych, jest drobnokrystaliczny co umozliwia wykonywanie otworków o mniejszych srednicach, jak równiez stozków o dowolnych ksztaltach oraz posiada odpowiednia twardosc przy jednoczesnie dobrej kowalnosci i ciagliwosci. Ma doskonale zdolnosci plastyczne przy walcowaniu, tloczeniu i wyciskaniu otworków, a ich kalibrowa¬ nie ze wzgledu na brak twardych wtracen jest bardzo latwe.Stop nie rozpuszcza sie w kwasie siarkowym i chromiance, a minimalnie tylko w goracym kwa¬ sie azotowym. ^ PLPublished: 30.VII.1966 KI. 29 a, 6/10 MKP DOld 5J0O UKD Ur * ^; 'tfteo * o * »go | Co-authors of the invention: Eng. Jerzy Kedzior, Eng. Leon Widulinski, Eng. Romuald Kwiecinski, MA Stefan Cieslik Patent owner: Tomaszowskie Zakłady Wlókienificial Wlókiennych, Tbmaszów Maz. (Poland) Pre-chamber nozzle made of a gold-palladium-platinum alloy for fiber molding The subject of the invention is a gold-palladium-platinum alloy pre-die for forming a viscose fiber. The smallest, but also the most important part of the breaking point in the synthetic fiber industry is the pre-die, forming the fiber. Due to the working conditions of the nozzles, they must suitable for a whole range of conditions, and above all, should be resistant to mechanical effects, as well as to the effects of alkalis and acids. Therefore, the selection of an appropriate material for the production of nozzles is a decisive factor and determines the proper course of the fiber forming process. nozzles for forming viscose fibers are usually made of an alloy consisting of It is made of 95% platinum and 5% rhodium, or also 60-70% gold and 40-30% platinum with a slight admixture of rhodium. The alloys used so far, however, have a number of disadvantages. First of all, they have low plasticity during rolling, stamping and extrusion of the die holes and inadequate granularity, which is of great importance for the smoothness of the walls of the fine holes in the nozzle. It has been found that some disadvantages of the alloys used so far can be eliminated if the nozzles for forming viscose fibers are made from an alloy obtained by metallurgy of gold, palladium and platinum, used in the amount of about 83% gold, about 15% palladium and about 2% platinum. The alloy nozzles made according to the invention meet all the conditions of the technological process They are much more economical in use than all known alloys. From a metallurgical point of view, the alloy is a homogeneous solution, which results from the good solubility of palladium in gold. During thermal treatment, it does not show a tendency to segregate the alloy components, it is fine crystalline, which enables the production of holes of smaller diameters, as well as cones of any shape, and has the appropriate hardness with good forbility and ductility. It has excellent plasticity for rolling, stamping and punching holes, and it is very easy to calibrate them due to the absence of hard inclusions. The alloy does not dissolve in sulfuric acid and chromium, and only minimally in hot nitric acid. ^ PL