Przy róznych sposobach otrzymywania fenoli z wszelkiego rodzaju smól, produktów uwodor¬ nienia i wytlewania, fenole te wystepuja w po¬ staci produktów surowych lub posrednich, któ¬ re w rozcienczonych roztworach zasadowych nie rozpuszczaja sie przezroczyscie, gdyz zawie¬ raja pewna ilosc olejów obojetnych, które z lu¬ giem fenolanowym tworza emulsje. Surowe fe¬ nole otrzymuje sie przewaznie z surowych fra^kcji olejowych, a mianowicie przez wylugo- wywanie za pomoca roztworu wodorotlenku so¬ dowego i wytracenie z lugu fenolanowego za po¬ moca kwasów.Aby z tego rodzaju produktu otrzymac fe¬ nole, odpowiadajace pod wzgledem czystosci wszelkim wymaganiom co do jakosci, zwlasz¬ cza aby byly one rozpuszczalne calkowicie i przezroczyscie w roztworach zasadowych, za¬ nieczyszczone fenole trzeba zwykle rozpuscic jeszcze .raz w lugu sodowym, a nastepnie przez otrzymany roztwór przepuscic pare wodna i wreszcie ponownie je wydzielic z lugu feno- lanowego za pomoca kwasu. Przez odwadnia¬ nie i rozfrakcjonowanie tate oczyszczonych fe- 'n«tt- surowych +ót*zyinuje'*-<«e -^rwsaeie -fenol, krezole i ksylenole o wymaganym stopniu czy¬ stosci. .Poniewaz sposób ten jest bardzo uciazliwy, albowiem wymaga obszernej aparaitury i zwia¬ zanych z tym znacznych inwestycji, oddawna wiec szukano prostego sposobu rafinowania fe¬ noli surowych w celu otrzymywania fenol roz¬ puszczalnych przezroczyscie w lugu sodowym.Istnieja równiez fenole, dajace metne roztwo¬ ry w lugach i stanowiace produkty posrednie pnzy wytwarzaniu fenolu, zwlaszcza w przemy¬ sle przerabiajacym smole przez wytlewanie. które nie daja sie oczyszczac równiez na drodze rozpuszczania i osadzania z lugu sodowego.Do nich naleza zwlaszcza fenole surowe otrzymywane z benzyn uzyskanych przez wy- tlewan e, które w ogóle w postaci swych roz¬ tworów fenolanowych nie daja sie klarowac przez przepuszczanie pary wodnej. Do tej ka¬ tegorii fenoli naleza dalej wyciagi z wód otrzy¬ mywanych przez wytlewanie, zawierajace mniejsze lub wieksze ilosci pirokatechiny.Wymienione na pierw-^zym miejscu fenole su¬ rowe zawieraja prawdopodobnie zanieczyszcze- -nia-, które- tok móeno- owiazane--z- lugiem?: -izopieraja ae^wsaelkte p^bcm..oddfi^lOiW-aiiia ich za pomoca pary wodnej. W przepadku prze¬ róbki fenoli; surowych zawierajacych pirokaite- ch ne nie mozna stosowac rozpuszczania i osa¬ dzania z lugu równiez z tego wzgledu, ze piro- katechine mozna oclzyskac z powrotem z teg6 rodzaju roztworu tylko z wielka tnidnoscial r;' We wszystkich tych przypadkach odczuwa sie potrzebe znalezienia takiego sposobu rafi¬ nowania, wedlug którego byloby rzecza mozli¬ wa usuniecie olejów obojetnych z fenoli suro¬ wych bez potrzeby ponownego przeprowadza¬ nia ich w fenolany.Trudnosci stosowania wylugowywania przy tego rodzaju sposobach rafinowania polegaja na tym, ze fenole rozpuszczaja sie we wszelkim, stosunku w zwykle stosowanych rozpuszczalni¬ kach organicznych, np. w benzenie, benzynie, siarczku wegla, chlorobenzenie, alkoholu buty- lowym, tetralinie lub cykloheksanolu.Fenole i krezole posiadaja, Jak wiadomo, wy¬ razna sklonnosc latwego wiazania wody i prze¬ chodzenia wskutek tego w wodziany. Zmienia sie wtedy znacznie stopien rozpuszczalnosci fe¬ noli w rozpuszczalnikach organicznych, a mia¬ nowicie uwodnione fenole sa juz daleko mniej rozpuszczalne w benzynie niz nieuwodntione, natomiast latwo sa rozpuszczalne we wszelkim stosunku w benzolu i w ogóle w weglowodo¬ rach aromatycznych.Zdolnosc róznych benzyn rozpuszczania fenoli jest jednak n e jednakowa, lecz istnieja bardzo znaczne róznice spowodowane charakterem mieszanin weglowodorów wchodzacych w sklad benzyny.Stwierdzono, ze rozpuszczalnosc w benzynach uwodnionych fenoli mozna zmniejszyc, stosujac do wylugowywania benzyny praktycznie wolne od weglowodorów aromatycznych, a poza tym nalezace mozliwie do szeregu czysto alifatycz¬ nego. W tego rodzaju benzynach wodziany fe¬ noli sa rozpuszczalne tylko w ilosci okolo 3%.Zastosowanie benzyn, jako srodka wylugowu- jacego o wyzej wspomnianych wlasciwosciach, umozliwia calkowite usuniecie z fenoli suro¬ wych olejów obojetnych, powodujacych zmet¬ nienie roztworów zasadowych, dzieki czemu otrzymuje sie fenole rozpuszczajace sie przezro¬ czyscie.Przyklad I. Fenol surowy, zawiera- iacy 2& olejów obojetnych (weglowodorów), zadaje sie. 17%-ami wody i wstrzasa stajran- aaófr T& itasfc. wodR odpowiada i&tew*otei& nowi fenolu, przy czym proces ten prze¬ biega latwo. Ten uwodniony fenol surowy wstrzasa sie starannie z pieciokrotna iloscia benzyny praktycznie wolnej od weglowodorów aromatycznych i wrzacej w granicach tempe- v catury 50^1QV0°C, w pieciu kolejno po sobie na- jstepujacych zabiegach pojedynozyeh, polegaj a- cych na wstrzasaniu 1 czesci objetosciowej uwodnionej mieszaniny fenoli na 1 czesc obje¬ tosciowa benzyny i po kazdym wstrzasaniu oddziela sie wyciag benzynowy. Wylugowany wedzian fenolu oddziela sie nastepnie przez de¬ stylacje od benzyny i odwadnia. Odwodniony fenol surowy, uwolniony juz od olejów obojet¬ nych, poddaje sie wreszcie frakcjonowaniu w sposób zwykly.Przyklad II. Surowy fenol o zawarto¬ sci okolo 2,5% olejów obojetnych uwodnia cie za pomoca okolo 17% wody, a nastepnie prze¬ puszcza sie pnzeV kolumite ekstrakcyjna zawie¬ rajaca wypelniacze. Uwodniony fenol, dopro¬ wadzony do wierzcholka tej kolumny, przeply¬ wa przez nia w przeciwpradzie do benzyny, do¬ prowadzanej z dolu tejze kolumny. Na spodzie kolumny osadza sie fenol wolny od olejów obo¬ jetnych i jest stad odciagany.Gromadzacy sie u góry wyciag benzynowy, splywajacy na dól, regeneruje sie przez desty¬ lacje, przy czym odzyskana z powrotem ben¬ zyne surowa doprowadza sie do kolumny eks¬ trakcyjnej, a z pozostalosci o znacznej zawar¬ tosci olejów obojetnych po oddestylowaniu benzyny wylugowuje sie za pomoca lugu oleje kwasne (fenole) d odzyskane w ten sposób fe¬ nole doprowadza sie z powrotem do kolumny ekstrakcyjnej. PL