PL234514B1 - Sposób wytwarzania nawozów azotowych jak siarczano-azotan amonu, o obniżonej skłonności do zbrylania - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nawozów azotowych jak siarczano-azotan amonu, posiadających obniżoną skłonność do zbrylania i zwiększoną twardość, polegający na wytworzeniu na powierzchni granul nawozu, wieloskładnikowej nieorganicznej otoczki, która w zależności od grubości warstwy otoczki, wpływa także na spowolnienie uwalniania składników odżywczych z granuli nawozu do gleby.

W praktyce przemysłowej stosowane są różne sposoby zapewnienia odpowiednich właściwości użytkowych nawozów mineralnych takich jak: wysoka twardość granul, ograniczona skłonność do zbrylania, ograniczona zdolność pochłaniania wilgoci, czy też spowolnione uwalnianie składników nawozu do roztworu glebowego. Polegają one między innymi na: dostosowaniu parametrów procesowych do konkretnego typu nawozu, zapewniających otrzymywanie cząstek nawozu o jak najniższej zawartości wilgoci, stosowaniu dodatków soli nieorganicznych wiążących wodę fizyczną zawartą w nawozie w hydraty, pudrowaniu powierzchni granul drobno zmielonymi substancjami mineralnymi. Najpowszechniej stosowaną praktyką jest natrysk granul środkami powierzchniowo czynnymi. W celu spowolnienia uwalniania składników nawozów z granul, stosuje się otoczkowanie organicznymi polimerami. Znane są także rozwiązania polegające na wytwarzaniu na powierzchni granul nawozów otoczki związków nieorganicznych, która powoduje poprawę ich właściwości użytkowych np. ograniczenie skłonności do zbrylania. Przy odpowiedniej grubości otoczki obserwuje się także spowolnienie uwalniania składników pokarmowych z granul.

Z francuskiego opisu patentowego FR 2.686.861 znane jest rozwiązanie polegające na wytwarzaniu na powierzchni granul otoczki z fosforanu magnezu, w celu obniżenia skłonności do zbrylania. Otoczkę uzyskuje się poprzez pudrowanie granul nawozu drobno zmielonym (poniżej 0,1 mm) magnezytem kaustycznym, a następnie natrysk stężonym roztworem kwasu fosforowego (54% P2O5). Stosunek masowy MgO/P2O5 wynosił 2:1. Według autorów rozwiązania nadmiar stosowanego magnezytu, w stosunku do ilości stechiometrycznej potrzebnej do wytworzenia MgHPO4, zapobiega sklejaniu się granul w większe aglomeraty podczas dozowania kwasu, a także ułatwia penetrację wnętrza granuli przez wodę w warunkach glebowych. Otoczka powinna stanowić 1-10% mas. nawozu.

Autorzy rozwiązania opisanego w amerykańskim opisie patentowym US 3.419.379 proponują wytwarzanie na powierzchni granul powłok zawierających sole o ograniczonej rozpuszczalności, tworzące hydraty - fosforany wapnia/magnezu lub siarczan wapnia. Do wytwarzania powłok wykorzystywane są: kwas superfosforowy lub oleum oraz tlenki lub węglany wapnia i/lub magnezu. Nawóz w pierwszej kolejności traktowany jest kwasem, a następnie dodawany jest związek wapnia i/lub magnezu. Wysoką odporność na zbrylanie nawozów uzyskiwano gdy otoczka stanowiła od 1-2% mas. nawozu. Spowolnienie uwalniania składników autorzy patentu deklarują przy pokryciu granul otoczką, która stanowi 5-25% masy nawozu. Podobne rozwiązanie opisane zostało w kolejnym amerykańskim opisie patentowym US 3.392.007. Według tego rozwiązania, by uzyskać wydłużenie czasu działania, nawozu granule traktuje się roztworem kwasu fosforowego o stężeniu 75-95%. Do granulatu zwilżonego kwasem fosforowym dodaje się mieszaninę tlenku magnezu i fosforanu amonu (preferowany jest fosforan dwuamonowy - DAP), która pozwala na wytworzenie otoczki składającej się z mieszaniny fosforanu magnezu i fosforanu magnezowo-amonowego. Otoczka stanowi 25-60% masy nawozu z czego zawartość fosforanu magnezu wynosi około 5%, a fosforanu magnezowo-amonowego 7-15%. W celu obniżenia skłonności do zbrylania nawozów NPK, NK, saletry amonowej, saletry wapniowej, a także mocznika, autorzy zgłoszenia patentowego WO 99/15480, proponują wytwarzanie otoczki na granulach nawozu wieloskładnikowego NPK poprzez natrysk roztworu kwasu fosforowego, a następnie zadozowanie tlenku magnezu. Preferowany stosunek masowy kwasu do tlenku metalu wynosi 1,0-1,5, a sama otoczka stanowi 1-5% mas. nawozu. Według autorów tego rozwiązania, wytworzona otoczka była porowata i nie powodowała spowolnienia rozpuszczania się nawozu, obserwowano natomiast mniejszą skłonność do zbrylania oraz mniejszą podatność na penetrację wilgoci. W zgłoszeniu patentowym WO 2015/132261 ujawniono rozwiązanie, które dotyczy wytwarzania otoczek nieorganicznych na powierzchni granul nawozów na bazie azotanu amonu, w celu wprowadzania mikroelementów oraz dodatkowych makroskładników do nawozów saletrzanych. Według autorów tego rozwiązania, nawozy otoczkowane zgodnie z zaproponowanym rozwiązaniem odznaczają się większą odpornością na cykliczne zmiany temperatury, zredukowaną skłonnością do zmian objętości granul oraz obniżoną skłonnością do zbrylania. Do wytworzenia powłoki nieorganicznej na powierzchni granul nawozu na bazie azotanu amonu, używa się roztworu kwasu siarkowego, fosforowego, azotowego lub

PL 234 514 B1 ich mieszanin o zawartości wody poniżej 50% oraz czynnika alkalicznego w postaci tlenku magnezu, tlenku wapnia, tlenku baru, tlenku cynku lub minerałów węglanowych. W zależności od rodzaju surowców zawartość kwasu wynosi 0,1-5% mas., a czynnika alkalicznego 1-6% mas. w otoczkowanym nawozie. Stosunek masowy czynnika alkalicznego do kwasu wynosi od 5:1 do 20:1.

Przedstawione rozwiązania cechują pewne niedoskonałości utrudniające zastosowanie ich w praktyce, w szczególności do nawozów zawierających azotan amonu. Wymagają na przykład stosowania kwasu fosforowego o wysokim stężeniu. W przypadku zastosowania kwasu fosforowego o stężeniu porównywalnym ze stężeniem ekstrakcyjnego kwasu fosforowego, następuje rozpuszczanie części składników granuli, w przypadku nawozów saletrzanych rozpuszczaniu ulega azotan amonu. Rozpuszczanie azotanu amonu w roztworze zastosowanego kwasu powoduje obecność w otoczce higroskopijnych soli takich jak na przykład azotan magnezu lub azotan wapnia. Ponadto zastosowanie kwasu o niższym stężeniu wymaga stosowania znacznego nadmiaru czynnika alkalicznego nawet w proporcji 20:1. Zastosowanie tak dużego nadmiaru czynnika alkalicznego do wytworzenia otoczki na nawozie zawierającym formę amonową po jego aplikacji może w warunkach glebowych powodować straty azotu w postaci emisji amoniaku.

Nieoczekiwanie okazało się, że możliwe jest otrzymywanie nawozów azotowych zawierających azotan amonu o ulepszonych właściwościach użytkowych, poprzez wytworzenie otoczek na powierzchni granul wykorzystując sposób pozbawiony opisanych wyżej wad.

Sposób wytwarzania nawozów azotowych zawierających azotan amonu - siarczano-azotan amonu o obniżonej skłonności do zbrylania i zwiększonej twardości, polegający na wytworzeniu na powierzchni granul nawozu wieloskładnikowej, nieorganicznej otoczki, poprzez mieszanie granul w mieszalniku i skraplanie ich kompozycją nieorganiczną, a następnie nanoszenie na powierzchnię granul stałych składników i mikroelementów, przy jednoczesnym ciągłym mieszaniu, charakteryzuje się tym, że na granule nawozu siarczano-azotanu amonu o temperaturze otoczenia, korzystnie o temperaturze od 10-30°C, nanosi się mieszaninę kwasu fosforowego, siarczanu amonu i wody w ciągłym procesie mieszania, przy czym zawartość kwasu fosforowego (H3PO4) w mieszaninie z siarczanem amonu (NH4)2SO4 wynosi od 62% do 67% H3PO4, a zawartość siarczanu amonu (NH4)2SO4 w mieszaninie z kwasem fosforowym (H3PO4) wynosi od 5 do 15%, następnie, na tak przygotowaną powierzchnię granul, nanosi się czynnik zobojętniający w postaci stałej, korzystnie magnezyt kaustyczny i/lub dolomit, o ziarnistości od 0,06 mm do 0,2 mm, w ilości takiej, że stosunek masowy czynnika zobojętniającego do kwasu wynosi od 0,6:1 do 0,9:1, a wraz z czynnikiem zobojętniającym wprowadza się substancje modyfikujące własności nawozu - substancje humusowe w ilości 2-10% w stosunku do masy gotowego produktu - nawozu siarczano-azotanu amonu i/lub nośniki mikroelementów takich jak miedź-Cu, cynk-Zn, żelazo-Fe, molibden-Mo, mangan-Mn, bor-B i/lub organiczne inhibitory nitryfikacji, przy czym masa wytworzonej na powierzchni granul otoczki stanowi od 0,3 do 30% masy gotowego produktu, a mieszanina, która jest nanoszona na powierzchnię granul wytwarzana jest w osobnym węźle reakcyjnym.

Korzystnie zawartość kwasu fosforowego (H3PO4) w mieszaninie z siarczanem amonu (NH4)2SO4 wynosi 64,6%.

Korzystnie zawartość siarczanu amonu (NH4)2SO4 w mieszaninie z kwasem fosforowym (H3PO4) wynosi 10%.

Korzystnie w roli czynnika zobojętniającego używa się: magnezyt kaustyczny, wapno palone, magnezyt, wapień, dolomit, lub ich kompozycje.

Korzystnie substancje humusowe wprowadzane są do otoczki granuli nawozu w ilości od 2 do 5%, w stosunku do masy gotowego produktu.

Korzystnie substancje humusowe, wprowadza się w postaci kwasów lub soli sodowych, potasowych, amonowych kwasów humusowych, lub w postaci zmodyfikowanego chemicznie węgla brunatnego.

Korzystnie jako nośniki mikroelementów takich jak miedź-Cu, cynk-Zn, żelazo-Fe, molibden-Mo, mangan-Mn, używa się tlenków, siarczanów, chelatów.

Korzystnie jako nośnika mikroelementów takich jak bor-B używa się kwasu borowego.

Korzystnie jako inhibitory nitryfikacji stosuje się dicyjanodiamid (DCD), 3,4-dimetylopyrazolofosfat (DMPP).

Nieoczekiwanie okazało się, że stosując do wytwarzania otoczki mieszaninę kwasu fosforowego i siarczanu amonu możliwe jest obniżenie stosunku masowego czynnika alkalicznego do kwasu do poziomu 0,6:1 do 0,9:1. Dzięki temu pH wodnych roztworów nawozów zbliżone jest do obojętnego

PL 234 514 B1 i nie występuje ryzyko gazowych strat azotu w warunkach glebowych. Ponadto obecność siarczanu amonu w roztworze kwasu ogranicza na etapie wytwarzania otoczki rozpuszczanie w nim składników nawozu, przez co ograniczona zostaje obecność w wytworzonej otoczce higroskopijnych azotanów. Nawozy otrzymane sposobem według wynalazku, cechuje znacznie obniżona skłonność do zbrylania oraz podwyższona twardość granul, co znacznie ułatwia obrót nawozami tego typu oraz ich aplikację. Ponadto składniki otoczki są źródłem makroelementów takich jak: fosfor, siarka, magnez i/lub wapń. Na etapie wytwarzania otoczki można dodatkowo wprowadzać do nawozów związki o charakterze mikroelementów oraz substancje zwiększające efektywność, takie jak związki humusowe i substancje wpływające na przemiany azotu w glebie, na przykład inhibitory nitryfikacji. Ponadto przy odpowiedniej grubości warstwy otoczki obserwuje się spowolnienie uwalniania składników nawozu z granuli.

W pierwszym etapie procesu na granule nawozu dozowana jest mieszanina kwasu fosforowego oraz siarczanu amonu. Przy czym zawartość kwasu fosforowego w mieszaninie wynosi 62-67%, korzystnie 64,6%, a zawartość siarczanu amonu wynosi 5-15%, korzystnie 10%. Następnie granulat pudrowany jest czynnikiem zobojętniającym, przy czym stosunek masowy czynnika zobojętniającego do kwasu wynosi 0,6:1 do 0,9:1. Wraz z czynnikiem zobojętniającym mogą być wprowadzane substancje zwiększające efektywność nawozów, takie jak związki humusowe oraz substancje wpływające na przemiany azotu w glebie, na przykład inhibitory nitryfikacji. Podczas całego procesu granule nawozu są mieszane, co zapewnia uzyskanie równomiernej otoczki na powierzchni granuli. Wytworzenie otoczki nie wymaga dodatkowego suszenia granulatu. Proces wytwarzania nawozu azotowego zawierającego azotan amonu o ulepszonych właściwościach użytkowych, według wynalazku, można prowadzić w typowych urządzeniach obrotowych stosowanych w technologii wytwarzania nawozów np. w bębnie obrotowym lub na talerzu granulacyjnym.

Zgodnie ze sposobem według wynalazku wytworzono otoczki na powierzchni granul nawozu typu siarczano-azotan amonu o zawartości 26% N. Uzyskany nawóz poddano badaniom: twardości granul, skłonności do zbrylania oraz szybkości uwalniania składników z granul. Twardość granul oznaczono przy pomocy urządzenia laboratoryjnego mierzącego siłę niezbędną do rozkruszenia pojedynczej granuli umieszczonej między szczękami pomiarowymi. Twardość granul próby „0”-nieotoczkowanej dla frakcji 4,0-5,0 mm wynosiła 55 N/granulę. Skłonność do zbrylania oceniano, w tak zwanym teście przyspieszonym, który polega na pomiarze siły niezbędnej do rozkruszenia stożka wytworzonego w wyniku poddania próbek nawozów cyklicznym zmianom temperatury w zakresie 20°C-50°C pod obciążeniem. Siła niezbędna do rozkruszenia zbrylonego stożka dla próby „0”-nieotoczkowanej wynosiła 25 N.

Szybkość uwalniania składników z granul nawozu określano w teście przyspieszonym, w którym próbkę nawozu umieszcza się w wodzie destylowanej i wykonuje pomiary stężenia składników nawozu w roztworze w określonych odstępach czasu.

Wynalazek został przedstawiony w przykładach wykonania nie ograniczających jego zakresu ochrony:

P r z y k ł a d 1

Na obracającym się talerzu granulacyjnym umieszczono 750 g nawozu granulowanego typu siarczano-azotanu amonu o temperaturze 20°C. Na przesypujący się granulat naniesiono 1,70 g mieszaniny kwasu fosforowego i siarczanu amonu o zawartości 64,6% H3PO4 i 10% (NH4)SO4, resztę stanowiła woda. Na tak przygotowany granulat naniesiono 1,24 g zmielonego do wielkości ziaren około 0,08 mm magnezytu kaustycznego o zawartości 80% MgO. Uzyskany nawóz w porównaniu z próbą „0” charakteryzował się o 58% zwiększoną twardością granul i zmniejszoną skłonnością do zbrylania - w warunkach prowadzenia testu nawóz nie uległ zbryleniu z wytworzeniem stożka jak w przypadku próby „0”.

P r z y k ł a d 2

Na obracającym się talerzu granulacyjnym umieszczono 750 g nawozu granulowanego typu siarczano-azotanu amonu o temperaturze 20°C. Na przesypujący się granulat naniesiono 34,4 g mieszaniny kwasu fosforowego i siarczanu amonu o zawartości 62,1% H3PO4 i 15% (NH4)SO4, resztę stanowiła woda. Na tak przygotowany granulat naniesiono 17,7 g zmielonego poniżej 0,1 mm magnezytu kaustycznego o zawartości 80% MgO. Uzyskany nawóz w porównaniu z próbą „0” charakteryzował się o 54% zwiększoną twardością granul i zmniejszoną skłonnością do zbrylania - w warunkach prowadzenia testu nawóz nie uległ zbryleniu z wytworzeniem stożka jak w przypadku próby „0”.

P r z y k ł a d 3

Na obracającym się talerzu granulacyjnym umieszczono 750 g nawozu granulowanego typu siarczano-azotanu amonu o temperaturze 20°C. Na przesypujący się granulat naniesiono 31,3 g mie

PL 234 514 B1 szaniny kwasu fosforowego i siarczanu amonu o zawartości 64,6% H3PO4 i 10,0% (NH4)SO4, resztę stanowiła woda. Na tak przygotowany granulat naniesiono 39,1 g zmielonego poniżej 0,1 mm dolomitu. Uzyskany nawóz w porównaniu z próbą „0” charakteryzował się o 73% zwiększoną twardością granul i zmniejszoną skłonnością do zbrylania - w warunkach prowadzenia testu nawóz nie uległ zbryleniu z wytworzeniem stożka jak w przypadku próby „0”.

P r z y k ł a d 4

Na obracającym się talerzu granulacyjnym umieszczono 750 g nawozu granulowanego typu siarczano-azotanu amonu o temperaturze 20°C. Na przesypujący się granulat naniesiono 28,3 g mieszaniny kwasu fosforowego i siarczanu amonu o zawartości 67,1% H3PO₄ i 5,0% (NH₄)SO₄, resztę stanowiła woda. Na tak przygotowany granulat naniesiono 22,5 g zmielonego poniżej 0,1 mm magnezytu kaustycznego o zawartości 80% MgO. Uzyskany nawóz w porównaniu z próbą „0” charakteryzował się o 78% zwiększoną twardością granul i zmniejszoną skłonnością do zbrylania - w warunkach prowadzenia testu nawóz nie uległ zbryleniu z wytworzeniem stożka jak w przypadku próby „0”.

P r z y k ł a d 5

Na obracającym się talerzu granulacyjnym umieszczono 750 g nawozu granulowanego typu siarczano-azotanu amonu o temperaturze 20°C. Na przesypujący się granulat naniesiono 141,3 g mieszaniny kwasu fosforowego i siarczanu amonu o zawartości 64,6% H3PO4 i 10% (NH4)SO4, resztę stanowiła woda. Na tak przygotowany granulat naniesiono 102,7 g zmielonego poniżej 0,2 mm magnezytu kaustycznego o zawartości 80% MgO. Na uzyskany granulat ponownie naniesiono 141,3 g mieszaniny kwasu fosforowego i siarczanu amonu o zawartości 64,6% H3PO4 i 10% (NH4)SO4, resztę stanowiła woda. Na tak przygotowany granulat naniesiono 102,7 g zmielonego poniżej 0,1 mm magnezytu kaustycznego o zawartości 80% MgO. Uzyskany nawóz w porównaniu z próbą „0” charakteryzował się o 64% zwiększoną twardością granul i zmniejszoną skłonnością do zbrylania - w warunkach prowadzenia testu nawóz nie uległ zbryleniu z wytworzeniem stożka jak w przypadku próby „0”. Ponadto zaobserwowano 8-krotne spowolnienie uwolnienia 90% składników z granul nawozu w porównaniu z próbą „0”.

P r z y k ł a d 6

Na obracającym się talerzu granulacyjnym umieszczono 750 g nawozu granulowanego typu siarczano-azotanu amonu o temperaturze 20°C. Na przesypujący się granulat naniesiono 21,1 g mieszaniny kwasu fosforowego i siarczanu amonu o zawartości 64,6% H3PO4 i 10% (NH4)SO4, resztę stanowiła woda. Na tak przygotowany granulat naniesiono 10,2 g zmielonego poniżej 0,1 mm magnezytu kaustycznego o zawartości 80% MgO oraz 23,9 g soli potasowych kwasów humusowych o zawartości Corg 35%. Uzyskany nawóz w porównaniu z próbą „0” charakteryzował się o 49% zwiększoną twardością granul i zmniejszoną skłonnością do zbrylania - w warunkach prowadzenia testu nawóz nie uległ zbryleniu z wytworzeniem stożka jak w przypadku próby „0”.

P r z y k ł a d 7

Na obracającym się talerzu granulacyjnym umieszczono 750 g nawozu granulowanego typu siarczano-azotanu amonu o temperaturze 20°C. Na przesypujący się granulat naniesiono 39,7 g mieszaniny kwasu fosforowego i siarczanu amonu o zawartości 64,6% H3PO4 i 10% (NH4)SO4, resztę stanowiła woda. Na tak przygotowany granulat naniesiono 16,0 g zmielonego poniżej 0,1 mm magnezytu kaustycznego o zawartości 80% MgO, 42,4 g soli potasowych kwasów humusowych o zawartości Corg 35% oraz 11,2 g pentahydratu siarczanu miedzi. Uzyskany nawóz w porównaniu z próbą „0” charakteryzował się o 36% zwiększoną twardością granul i zmniejszoną skłonnością do zbrylania - w warunkach prowadzenia testu nawóz nie uległ zbryleniu z wytworzeniem stożka jak w przypadku próby „0”.

Claims (10)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Sposób wytwarzania nawozów azotowych zawierających azotan amonu - siarczano-azotan amonu, o obniżonej skłonności do zbrylania i zwiększonej twardości, polegający na wytworzeniu na powierzchni granul nawozu wieloskładnikowej, nieorganicznej otoczki, poprzez mieszanie granul w mieszalniku i skrapianie ich kompozycją nieorganiczną, a następnie nanoszenie na powierzchnię granul stałych składników i mikroelementów, przy jednoczesnym ciągłym mieszaniu, znamienny tym, że na granule nawozu siarczano-azotanu amonu o temperaturze otoczenia, korzystnie o temperaturze od 10-30°C, nanosi się mieszaninę

   PL 234 514 B1 kwasu fosforowego, siarczanu amonu i wody w ciągłym procesie mieszania, przy czym zawartość kwasu fosforowego (H3PO4) w mieszaninie z siarczanem amonu (NH4)2SO4 wynosi od 62% do 67% H3PO4, a zawartość siarczanu amonu (NH4)2SO4 w mieszaninie z kwasem fosforowym (H3PO4) wynosi od 5 do 15% (NH4)2SO4, następnie, na tak przygotowaną powierzchnię granul, nanosi się czynnik zobojętniający w postaci stałej, korzystnie magnezyt kaustyczny i/lub dolomit, o ziarnistości od 0,06 mm do 0,2 mm, w ilości takiej, że stosunek masowy czynnika zobojętniającego do kwasu wynosi od 0,6:1 do 0,9:1, a wraz z czynnikiem zobojętniającym wprowadza się substancje modyfikujące własności nawozu - substancje humusowe w ilości 2-10% w stosunku do masy gotowego produktu - nawozu siarczano-azotanu amonowego i/lub nośniki mikroelementów takich jak miedź-Cu, cynk-Zn, żelazo-Fe, molibden-Mo, mangan-Mn, bor-B i/lub organiczne inhibitory nitryfikacji, przy czym masa wytworzonej na powierzchni granul otoczki stanowi od 0,3 do 30% masy gotowego produktu, a mieszanina, która jest nanoszona na powierzchnię granul wytwarzana jest w osobnym węźle reakcyjnym.
2. 2. Sposób wytwarzania nawozów według zastrz. 1, znamienny tym, że zawartość kwasu fosforowego (H3PO4) w mieszaninie z siarczanem amonu (NH4)2SO4 wynosi 64,6%.
3. 3. Sposób wytwarzania nawozów według zastrz. 1, znamienny tym, że zawartość siarczanu amonu (NH4)2SO4 w mieszaninie z kwasem fosforowym (H3PO4) wynosi 10%.
4. 4. Sposób wytwarzania nawozów według zastrz. 1, znamienny tym, że stosunek masowy czynnika zobojętniającego do kwasu wynosi od 0,6 do 0,9.
5. 5. Sposób wytwarzania nawozów według zastrz. 1, znamienny tym, że w roli czynnika zobojętniającego używa się: magnezyt kaustyczny, wapno palone, magnezyt, wapień, dolomit, lub ich kompozycje.
6. 6. Sposób wytwarzania nawozów według zastrz. 1, znamienny tym, że substancje humusowe wprowadzane są do otoczki granuli nawozu w ilości od 2 do 5%, w stosunku do masy gotowego produktu.
7. 7. Sposób wytwarzania nawozów według zastrz. 1, znamienny tym, że substancje humusowe, wprowadza się do procesu w postaci kwasów lub soli sodowych, potasowych, amonowych kwasów humusowych lub w postaci zmodyfikowanego chemicznie węgla brunatnego.
8. 8. Sposób wytwarzania nawozów według zastrz. 1, znamienny tym, że jako nośniki mikroelementów takich jak miedź-Cu, cynk-Zn, żelazo-Fe, molibden-Mo, mangan-Mn używa się tlenków, siarczanów, chelatów.
9. 9. Sposób wytwarzania nawozów według zastrz. 1, znamienny tym, że jako nośniki mikroelementów takich jak bor-B używa się kwasu borowego,
10. 10. Sposób wytwarzania nawozów według zastrz. 1, znamienny tym, że jako inhibitory nitryfikacji stosuje się dicyjanodiamid (DCD), 3,4-dimetylopyrazolofosfat (DMPP).