PL232034B1 - Kompozycja farmaceutyczna zawierająca kwas dokozaheksaenowy oraz jej zastosowanie - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna zawierająca kwas dokozaheksaenowy oraz jej zastosowanie zmniejszające ryzyko przedwczesnego porodu. Kompozycja poza kwasem dokozaheksaenowym została dodatkowo wzbogacona o takie składniki, jak witamina D, jod, żelazo oraz kwas foliowy. Składniki te zostały połączone w jednej kompozycji, aby jej oddziaływanie było bardziej wszechstronne i aby efekty działania poszczególnych składników kumulowały się. Preparat znajduje szczególne zastosowanie wśród kobiet ciężarnych zagrożonych ryzykiem przedwczesnego porodu.

Porody przedwczesne stanowią wciąż olbrzymi problem dla współczesnego położnictwa. Według najnowszych badań w Polsce stwierdzono istotnie wyższy wskaźnik przedwczesnych porodów, niż np. w innych krajach Unii Europejskiej. Podczas gdy stwierdza się również, że przedwczesny poród, tj. poród pomiędzy 22 a 37 tygodniem ciąży, może wiązać się ze znacznymi konsekwencjami zdrowotnymi dla dzieci. Noworodki urodzone przed terminem wymagają leczenia i specjalistycznej opieki do czasu osiągnięcia właściwej dojrzałości. Dzieci urodzone przedwcześnie częściej umierają, chorują, są częściej hospitalizowane, osiągają gorsze wyniki edukacyjne, narażone są na zaburzenia neurologiczne, przewlekłe choroby płuc, ślepotę i głuchotę, a ryzyko wystąpienia tych niekorzystnych zdarzeń zwiększa się wraz z obniżaniem się wieku ciążowego w chwili porodu. Ponadto koszty leczenia ponoszone przez fundusz zdrowia związane z porodem przedwczesnym są olbrzymie, do tego dochodzą również koszty i trud obarczające rodziców przedwcześnie urodzonego dziecka.

Zdarzenia prowadzące do przedwczesnego porodu nie zostały całkowicie poznane, sądzi się jednak, że etiologia jest wieloczynnikowa. Poród przedwczesny uważa się za zespół chorobowy, w którego powstawaniu biorą udział wielorakie mechanizmy, m.in. zakażenie i zapalenie, niedokrwienie łożyska i macicy, nadmierne rozciągnięcie macicy, stres oraz procesy immunologiczne. Podkreśla się również wpływ nieprawidłowej diety ciężarnej na wystąpienie przedwczesnego porodu. Dlatego też niezwykle istotne jest zapewnienie właściwej opieki ciężarnej obarczonej ryzykiem przedwczesnego porodu, jak również stosowanie właściwie zbilansowanej diety bogatej w substancje mineralne i odżywcze.

W myśl „Stanowiska Polskiej Grupy Ekspertów w sprawie suplementacji kwasu dokozaheksaenowego i innych kwasów tłuszczowych omega-3 w populacji kobiet ciężarnych, karmiących piersią oraz niemowląt i dzieci do lat 3 [prof. Krzysztof Czajkowski i inni, Standardy Medyczne - pediatria, Nr 5/6, tom 7, 2010] suplementacja wymienionych kwasów pełni istotną rolę, zwłaszcza w populacji kobiet ciężarnych.

Kwasy tłuszczowe omega-3 są niezbędnymi składnikami diety. Spośród nich kwas linolenowy ([ALA - alpha-linoleic acid) nie jest syntetyzowany przez organizm ludzki i uważany jest za prekursora pozostałych kwasów z tej rodziny, przede wszystkim długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych [LC-PUFA - long chain polyunsaturated fatty acids), w tym kwasów dokozaheksaenowego (DHA - docosahexaenoic acid) i eikozapentaenowego (EPA - eicosapentaenoic acid). Podstawowym źródłem EPA i DHA są ryby morskie, olej rybi oraz owoce morza. Kwasy omega-3 posiadają właściwości przeciwzapalne, zapobiegają miażdżycy naczyń krwionośnych i dlatego znalazły zastosowanie w zapobieganiu chorobom sercowo-naczyniowym, zespołowi metabolicznemu oraz przewlekłym chorobom zapalnym. Zasadnicze znaczenie ma zapewnienie właściwej podaży kwasów omega-3 w okresie ciąży, laktacji, a także w wieku rozwojowym. Szczególnie istotne w tym okresie jest zaopatrzenie organizmu rozwijającego się płodu i dziecka w kwas dokozaheksaenowy, który w dużych ilościach odkłada się w rozwijającym się ośrodkowym układzie nerwowym.

Polska należy do krajów szczególnie zagrożonych niedoborem kwasów tłuszczowych długołańcuchowych omega-3. Wyniki Wieloośrodkowego Ogólnopolskiego Badania Stanu Zdrowia Ludności pokazują, że spożycie ryb w populacji polskiej jest niedostateczne. Podczas gdy szczególnie w przypadku kobiet ciężarnych, karmiących i małych dzieci należy zwracać szczególną uwagę na odpowiednią ilość i jakość produktów rybnych w żywieniu. Alternatywą jest stosowanie odpowiednich suplementów.

Wielonienasycone długołańcuchowe kwasy tłuszczowe - LC-PUFA wchodzą w skład błon fosfolipidowych, stanowiąc ok. 20-40% całkowitej ilości kwasów tłuszczowych znajdujących się w fosfolipidach układu nerwowego i siatkówki oka. Są materiałem budulcowym dla osłonek mielinowych nerwów obwodowych, błon synaptycznych i neurotransmiterów. Stanowią również prawie połowę lipidowych składników receptorowej części siatkówki.

Prawidłowa zawartość LC-PUFA wpływa na prawidłowy rozwój siatkówki oka wchodząc w skład fotoreceptorów oraz komórek nerwowych, wpływa na percepcję wrażeń wzrokowych i ich zmianę na impulsy nerwowe.

PL 232 034 B1

Dotychczasowe badania wskazują, że jednym z najważniejszych składników diety w okresie ciąży i laktacji jest DHA z grupy kwasów omega-3. Jego prawidłowe spożycie podczas ciąży powoduje wydłużenie czasu jej trwania oraz zwiększenie masy urodzeniowej noworodka [Rekomendacje Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania kwasów omega-3 w położnictwie, Ginekol. Pol. 2010, 81].

Gromadzenie DHA w obrębie OUN jest najwyższe po 20 tygodniu ciąży i kontynuowane do 4 roku życia dziecka. DHA jest transportowany przez łożysko do płodu, co jest uzależnione od zawartości DHA w diecie matki.

Stanowisko European Food Safety Authority potwierdza konieczność zapewnienia odpowiedniej dystrybucji kwasu DHA płodowi i noworodkowi celem umożliwienia prawidłowego rozwoju poznawczego i ostrości widzenia.

Wyniki międzynarodowego, wieloośrodkowego badania epidemiologicznego wskazują na to, że większe ilości DHA w mleku matki i większe spożycie owoców morza przyczyniają się również do obniżenia ryzyka wystąpienia depresji poporodowej. Kwas DHA zmniejsza ponadto ryzyko wystąpienia powikłań okołoporodowych, takich jak np. stan przedrzucawkowy.

Wskazuje się również, że suplementacja DHA w okresie ciąży zwiększa odporność dziecka na wirusy i bakterie oraz skraca czas trwania objawów przeziębienia nawet o 24%.

Badania doświadczalne dowodzą ponadto, że prawidłowe stężenie DHA w mleku matek miało korzystny wpływ na rozwój widzenia u dzieci karmionych piersią. Obecność odpowiednich ilości DHA w mleku matki czy w organizmie niemowlęcia jest powiązana z prawidłowym rozwojem ostrości widzenia dziecka. Sugeruje się, że stężenie DHA we krwi matek i w krwi pępowinowej może mieć wpływ na przyrost tkanki kostnej u zdrowych donoszonych noworodków.

W uzasadnieniu stanowiska Polskiej Grupy Ekspertów wskazano „zaleca się dodatkową suplementację jedynie DHA, gdyż dodatkowa podaż tego kwasu z rodziny omega-3 zwiększa osoczowe stężenie tego składnika we krwi pępowinowej”. Zgodnie ze stanowiskiem ekspertów, w celu zapewnienia prawidłowych zasobów DHA w organizmie matki i zapewnienie jej prawidłowej dystrybucji DHA do płodu, kobiety w ciąży powinny otrzymywać suplementację 100-200 mg DHA dziennie dodatkowo do zalecanego spożycia dla całej populacji.

Polskie Towarzystwo Pediatryczne (PTP) wspólnie z Polskim Towarzystwem Badań nad Miażdżycą (PTBnM) wydało zalecenia w celu przeciwdziałania stanom niedoborowym wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 w żywieniu kobiet w ciąży, niemowląt i dzieci w Polsce. Należy jednak zalecać ostrożność w spożywaniu ryb morskich kobietom w ciąży i dzieciom do lat 7. Państwowy Zakład Higieny w październiku 2007 roku wskazuje, że „wskutek zanieczyszczenia środowiska, łososie i śledzie bałtyckie mogą zawierać podwyższone poziomy dioksyn oraz polichlorowanych bifenyli (PCB), które gromadzą się w tłuszczu tych ryb. Związki te mogą stanowić zagrożenie dla kobiet ciężarnych i dzieci karmionych piersią. Kobiety ciężarne, karmiące piersią oraz małe dzieci powinny powstrzymać się od spożywania śledzi i łososi bałtyckich.

Ważne jest zapewnienie wysokiej jakości źródła DHA, bez ryzyka zanieczyszczenia metalami ciężkimi, dioksynami oraz polichlorowanymi bifenylami (PCB), które mogą być szkodliwe dla płodu. Źródłem kwasów omega-3 mogą być poza produktami spożywczymi (rybami) również suplementy diety. Suplementy diety LC-PUFA n-3 wytwarzane są przede wszystkim z oleju pozyskiwanego z ryb morskich. Nowymi źródłami LC-PUFA n-3 są oleje pochodzące z alg morskich. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności potwierdził bezpieczeństwo ich stosowania.

Powszechnie zalecane jest stosowanie wśród kobiet ciężarnych suplementów dostarczających organizmowi niezbędnych składników mineralnych i witamin. Niemniej skład dotychczas stosowanych produktów ograniczał się głównie do kwasu foliowego, jodu, żelaza, witaminy D3, wapnia, cynku. Zastosowanie powyższych składników ma bez wątpienia dobroczynny wpływ na zdrowie ciężarnej, jak i rozwój płodu, niemniej składniki te w ilości zawartej w dostępnych produktach nie zapewniają realizacji dodatkowych funkcji. Żaden z dostępnych preparatów witaminowych dla kobiet ciężarnych nie znajduje zastosowania w zmniejszaniu ryzyka przedwczesnego porodu.

Istnieje ogromna potrzeba społeczna obniżenia liczby przedwczesnych porodów i wprowadzenia profilaktyki wspomagającej organizm ciężarnej.

Szereg przeprowadzanych badań potwierdzało dobroczynny wpływ DHA na przebieg ciąży i rozwój płodu [Makrides M, i in., DOMInO Investigative Team, „Effect of DHA supplementation during pregnancy on maternal depression and neurodevelopment of young children, JAMA 2010].

PL 232 034 Β1

Nieoczekiwanie zaś okazało się, że połączenie znanych składników suplementów dla ciężarnych, dobranych w odpowiednich proporcjach, z kwasem dokozaheksaenowym korzystnie oddziałuje na przebieg i czas trwania ciąży oraz na zdrowie nowonarodzonego dziecka.

W wynalazku zastosowano DHA pochodzenia naturalnego, pozyskiwane z naturalnych alg. Algi, z których pozyskiwany jest DHA są hodowane w kontrolowanych warunkach, poza zbiornikami morskimi. Oznacza to brak ryzyka kontaktu z potencjalnie niebezpiecznymi zanieczyszczeniami występującymi w naturalnym środowisku, takimi jak dioksyny, rtęć etylowana, polichlorowane bifenyle (PCB). Ponadto kompozycja według wynalazku jest całkowicie bezpieczna i bardzo dobrze tolerowana przez organizm.

Takie połączenie znanych składników pozwoliło uzyskać preparat, który zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu przed 34 tygodniem ciąży o ponad 85% oraz skraca czas przebywania noworodków urodzonych przedwcześnie na oddziale szpitalnym. Stosowanie preparatu według wynalazku przyczynia się również do lepszych parametrów masy i długości ciała noworodka oraz obwodu główki, wydłużenia czasu ciąży oraz wyższego stężenia DHA w krwinkach czerwonych matki oraz we krwi pępowinowej.

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna zawierająca terapeutycznie skuteczną ilość kwasu dokozaheksaenowego pochodzenia naturalnego, pozyskanego z naturalnych alg w ilości 350 mg - 1000 mg w połączeniu z witaminą D w ilości 1000-2000 IU, jodem w ilości 100-300 μg, żelazem w ilości 30-60 mg i kwasem foliowym w ilości 400-1000 μg oraz farmaceutycznie dopuszczalnymi dodatkami.

Korzystnie kompozycja farmaceutyczna występuje w postaci kapsułki.

Korzystnie kompozycja farmaceutyczna ma postać środka farmaceutycznego lub środka spożywczego lub suplementu diety.

Przedmiotem wynalazku jest również zastosowanie kompozycji farmaceutycznej do wytworzenia leku stosowanego do zmniejszania ryzyka przedwczesnego porodu.

Wszystkie składniki wchodzące w skład kompozycji mają dobroczynny wpływ na organizm ciężarnej, jak i płodu, co sugerują badania in vivo oraz badania kliniczne.

Kompozycja może mieć postać kapsułek, tabletek, proszków, płynów itp.

Preparat ma postać dwóch kapsułek o różnym składzie:

- jedna zawiera kwas dokozaheksaenowy

- druga zawiera witaminę D, jod, żelazo i kwas foliowy.

Zalecany sposób dawkowania polega na przyjmowaniu przez pacjentkę jednej kapsułki zawierającej kwas dokozaheksaenowy oraz jednej zawierającej witaminę D, jod, żelazo i kwas foliowy.

Skład kapsułki zawierającej kwas dokozaheksaenowy może być następujący:

Przykład 1

Składnik	Zawartość w kapsułce [mg]
Kwas dokozaheksaenowy	350
Olej słonecznikowy	500
Przeciwutleniacze:
Lecytyna słonecznikowa	50
tokoferole	50
Palmitynian askorbylu	50
Tlenek żelaza	10
glicerol	10
Żelatyna	10

PL 232 034 Β1

Przykład 2

Składnik	Zawartość w kapsułce [mg]
Kwas dokozaheksaenowy	1000
Olej słonecznikowy	500
Przeciwutleniacze:
Lecytyna słonecznikowa	50
Tokoferole	50
Palmitynian askorbylu	50
Tlenek żelaza	10
Glicerol	10
Żelatyna	10

Istnieje również możliwość dawkowania preparatu polegająca na przyjmowaniu przez pacjentkę dwóch kapsułek zawierających kwas dokozaheksaenowy oraz jednej zawierającej witaminę D, jod, żelazo i kwas foliowy.

Skład kapsułki zawierającej kwas dokozaheksaenowy może być następujący:

Przykład 3

Składnik	Zawartość w kapsułce [mg]
Kwas dokozaheksaenowy	175
Olej słonecznikowy	500
Przeciwutleniacze:
Lecytyna słonecznikowa	50
tokoferole	50
Palmitynian askorbylu	50
Tlenek żelaza	10
glicerol	10
Żelatyna	10

PL 232 034 Β1

Przykład 4

Składnik	Zawartość w kapsułce [mg]
Kwas dokozaheksaenowy	500
Olej słonecznikowy	500
Przeciwutleniacze:
Lecytyna słonecznikowa	50
tokoferole	50
Palmitynian askorbylu	50
Tlenek żelaza	10
glicerol	10
Żelatyna	10

Skład kapsułki zawierającej witaminę D, jod, żelazo i kwas foliowy może być następujący:

Przykład 5

Składnik	Zawartość w kapsułce
Witamina D	1000 [IU]
Jodek potasowy	130 [pg]
Pirofosforan żelaza	100 [mg]
Kwas foliowy	400 [pg]
Nośniki: Celuloza mikrokrystaliczna maltodekstryna żelatyna	500 [mg]

PL 232 034 Β1

Przykład 6

Składnik	Zawartość w kapsułce
Witamina D	2000 [IU]
Jodek potasowy	400 [pg]
Pirofosforan żelaza	200 [mg]
Kwas foliowy	1000[pg]
Nośniki: Celuloza mikrokrystaliczna maltodekstryna żelatyna	500 [mg]

Zastrzeżenia patentowe

Claims (4)

1. Kompozycja farmaceutyczna, znamienna tym, że zawiera terapeutycznie skuteczną ilość kwasu dokozaheksaenowego pochodzenia naturalnego, pozyskanego z naturalnych alg w ilości 350 mg - 1000 mg w połączeniu z witaminą D w ilości 1000-2000 IU, jodem w ilości 100-300 μg, żelazem w ilości 30-60 mg i kwasem foliowym w ilości 400-1000 μg oraz farmaceutycznie dopuszczalnymi dodatkami.

2. Kompozycja farmaceutyczna według zastrz. 1, znamienna tym, że występuje w postaci kapsułki.

3. Kompozycja farmaceutyczna według któregokolwiek z poprzedzających zastrzeżeń, znamienna tym, że ma postać środka farmaceutycznego lub środka spożywczego lub suplementu diety.

4. Zastosowanie kompozycji farmaceutycznej określonej w zastrz. 1 do wytworzenia leku stosowanego do zmniejszania ryzyka przedwczesnego porodu.