PL228101B1 - Preparat biodegradowalny do zwalczania slimaków nagich i skorupkowych oraz jego zastosowanie - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest preparat biodegradowalny do zwalczania ślimaków nagich i skorupkowych oraz jego zastosowanie we wszystkich stadiach rozwojowych ślimaków, obejmujących osobniki młodociane i dorosłe oraz ich jaja.

Obecnie wykorzystywane zalecane i zarejestrowane preparaty chemiczne przeciwko ślimakom, zwane moluskocydami, mają szereg wad.

Znane są granulaty do zwalczania ślimaków, wytworzone na bazie substancji czynnej metaldehydu, będącej formą aldehydu mrówkowego (formaldehydu), zawierające środki wabiące czyli atraktankty oraz wymagające dla zadziałania, aby zostały zjedzone przez ślimaki. Efekt przynęcający utrzymuje się 3:4 dni po aplikacji i stopniowo maleje. Metaldehyd jest toksyczny dla kręgowców, co wynika z publikacji: Pharmacological aspects of metaldehyde poisoning in mice, Homeida AM, Cooke RG, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed /6178838. Zgodnie z decyzją Komisji Unii Europejskiej, planuje się wycofanie metaldehydu z asortymentu środków ochrony roślin. Stwarza to konieczność poszukiwania nowych środków i sposobów ich aplikacji. Poza tym granulowane moluskocydy omawianego typu posiadają ograniczoną efektywność działania podczas opadów deszczu oraz niekorzystne oddziaływanie na organizmy niezwalczane. Problemy te są omówione w publikacjach: Kozłowski J. Ślimaki nagie w uprawach. Klucz do identyfikacji. Metody zwalczania. Instytut Ochrony Roślin, Państwowy Instytut Badawczy, Poznań 2010. Praca wykonana w ramach zadań 3.10 i 4.1 Programu Wieloletniego pt: Ochrona roślin uprawnych z uwzględnieniem bezpieczeństwa żywności oraz ograniczenia strat w plonach i zagrożeń dla zdrowia ludzi, zwierząt domowych i środowiska 2006-2010 ISBN 978-83-89867-45-2 oraz Dankowska E., Sionek R. 1999. Działanie preparatu Anty-Ślimak Spiess 04 GB w ograniczaniu liczebności ślimaka luzytańskiego (Arion lusitanicus Mabille 1868), Rocz. AR Pozn. Ogród. 28:43-48. (The effect of preparation Anty-Ślimak Spiess 04 GB in limitation of number (Arion lusitanicus Mabille 1868).

Kolejnym znanym, na przykład z informacji producenta, zawartej pod adresami: http://www.sumin.pl/pelzakol/ oraz http://sionekr.republika.pl/z_chem.htm, jest granulat do zwalczania ślimaków wytworzony na bazie substancji czynnej w postaci fosforanu żelaza, jak granulat o nazwie handlowej Pełzakol GR i Ferramol. Ten znany granulat jest zarazem przynętą i trucizną, przy czym dla jego zadziałania jest wymagane, aby został zjedzony przez ślimaki. Granulat ten jest polecany jako zdecydowanie mniej toksyczny od granulatów zawierających metaldehyd.

Znany jest też sposób zwalczania ślimaków polegający na celowym wprowadzaniu do środowiska pasożytów nicieni, które po zainfekowaniu powodują śmierć ślimaka w ciągu 7:10 dni od zastosowania, jak na przykład z wykorzystaniem preparatu Nemaslug omówionego w publikacji: Wojciech Górka, Biopreparaty do zwalczania ślimaków, Hasło Ogrodnicze, Nr: 03/1999. Nicienie, niezależnie od deklaracji producenta, stwarzają poważne zagrożenie biologiczne dla człowieka i zwierząt. Ze względu na kanibalizm ślimaków nagich i nie tylko to, mogą przenosić się na kolejne pokolenia naturalnych wrogów ślimaków nagich. Zagrożone są także ślimaki pożyteczne i hodowle ślimaków takich jak winniczek. Zagadnienia te są zawarte w publikacjach: Sposoby zwalczania ślimaków w uprawach ogrodniczych i rolniczych, J. Kozłowski, Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu, http://sionekr.republika.pl/z_biol. htm, http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/3277198, slimaknosiciel-nicienia, 1, id,t,sa.html oraz Dankowska E. (2006) - Laboratory studies on the use of a nematode Phasmarhabditis hermaphrodita (Schneider) in slug control. Folia Malacol. Vol. 14 (2): 61-62.

Znane są insektycydy adoptowane do zwalczania ślimaków.

Merkaptodimetur lub Metiokarb są nazwami zwyczajowymi insektycydu z grupy karbaminianów, który między innymi jest składnikiem preparatów przeznaczonych do ochrony zasiewów przed ptakami. Tymi preparatami chronione są także zasiewy kukurydzy przed ploniarką zbożową oraz zasiewy buraków przed drobnicą burakową i pchełką. Zagadnienie to jest opisane w publikacji: R. Sionek „Coraz bardziej uciążliwe ślimaki” Hasło Ogrodnicze 07/2003. Artykuł dostępny jest na stronie internetowej: http://www.ho.haslo.pl/article.php?id=1202. Omawiany preparat jest silnie toksyczny dla ptaków, ślimaków, owadów, wód i człowieka. Metiokarb jest także toksyczny dla pożytecznych bezkręgowców glebowych takich, jak chrząszcze biegaczowate i dżdżownice oraz dla zwierząt hodowlanych. Wynika to z następującej literatury technicznej: Purves G., Bannon J.W. 1992. Non-target effects of repeated methiocarb slug pellet application on carabid beetle (Coleoptera, Carabidae) activity in winter-sown cereals. Ann. Appl. Biol. 121: 215-223. oraz Fletcher M.R., Hunter K., Barnet E.A. 1994. Pesticide Poisoning of Animals. Ministry of Agriculture Fishing and Food (MAFF) Publications, London, UK, 52 ss.

PL 228 101 B1

Z kolei abamektyna jest substancją pierwotnie stosowaną w preparatach przeciwko miodówce Psylla piri i Psylla pirisuga (preparat Acaramik 018 EC). Informacja producenta zawarta jest na stronie: http://agronova.pl/zezwolenia/agro-abamektyna-018-ec/ oraz w Zezwoleniu MRiRW nr R-6 /2009 i. r. z dnia 26.01.2010 r. Jest to rodzaj insektycydu z grupy awermektyn. Jest stosowany w ochronie drzew owocowych, roślin warzywnych i kwiatów. Używany jest do zwalczania między innymi przędziorków, miniarek i stonki ziemniaczanej. Jest środkiem toksycznym dla ludzi - działa szkodliwie przez drogi oddechowe lub po jego połknięciu. W środowisku wodnym działa bardzo toksycznie na znajdujące się tam organizmy wodne. Może powodować, przez bardzo długi czas, niekorzystne zmiany w środowisku wodnym. Zastosowanie tego związku jako skutecznego preparatu w zwalczaniu ślimaków nagich jest opisane w publikacji: J. Kozłowski, T. Kałuski, M. Jaskulska, M. Kozłowska, Analiza skuteczności zaprawiania nasion rzepaku w ochronie przed ślimakami (pulmonata: arionidae), Postępy w Ochronie Roślin, 49 (4) 2009.

Następnymi znanymi substancjami do zwalczania ślimaków są sole nieorganiczne i związki wapnia, działające na zasadzie odwodnienia ślimaka. Zalecane są tutaj chlorek potasowy KC l (kainit) - sól nieorganiczna, siarczan potasowy K2SO4 i superfosfat, które są łatwo wymywane przez wodę oraz zalecane są także nawozy sztuczne. Niestety KCl powoduje degradację gleby poprzez aniony chlorkowe Cl^-. Z kolei stosowane amatorsko preparaty typu wapno palone CaO i wodorotlenek wapnia Ca(OH)2 są łatwo rozmywane przez opady i mało skuteczne z uwagi na słabą alkaliczność Ca(OH)2, jego niewielką rozpuszczalność w wodzie i szybkie jego przejście w węglan wapnia wskutek reakcji z CO2. Stosowana często sól kuchenna degraduje glebę podwójnie: poprzez aniony chlorkowe Cli kation sodowy Na+, powodując zasolenie gleb. Jest to pokazane w publikacji: R. Sionek „Coraz bardziej uciążliwe ślimaki”, Hasło Ogrodnicze 07/2003. Artykuł dostępny jest na stronie internetowej: http://www.ho.haslo.pl /article.php?id=1202.

Kolejnymi znanymi preparatami do zwalczania ślimaków są wyciągi z roślin zielarskich zniechęcające ślimaki do żerowania. Są to substancje pochodzenia naturalnego, często o złożonej budowie chemicznej, na przykład glikozydy. Mogą one być skuteczne, lecz są dość kosztowne do powszechnego stosowania, zwłaszcza że obejmują głównie rośliny importowane. Aktualnie zastosowanie wyciągów z roślin zielarskich jest na etapie badań. Zagadnienie to jest przedmiotem następujących publikacji:

- J. Kozłowski, M. Kozłowska, Differences in acceptability of herb plants and oilseed rape for slugs (a. Lusitanicus, a. Rufus and d. Reticulatum) in food choice tests, Journal of Plant Protection Research Vol. 48, No. 4 (2008);

- Dankowska E., Robak M. (2006) - Wpływ naparów roślinnych na żerowanie pomrowika małego Deroceras laeve (MUll.) Prog. Plant Protection / Postępy w Ochronie Roślin 46 (2), s. 338-341;

- Dankowska E. (2009) - Effectivity of selected non-molluscicide chemicals against the slug Deroceras laeve (O.F.Muller.1774) (Gastropoda, Pulmonata, Limacidae) Folia Malacologica 17 (4): 215-217;

- Dankowska E. (1997) - „Szkodliwość ślimaków dla roślin doniczkowych oraz możliwości ich zwalczania” Materiały. Konferencyjne, nt. „Wybrane zagadnienia dotyczące uprawy roślin doniczkowych”, Skierniewice s. 33-35.

Znany jest z publikacji polskiego zgłoszenia wynalazku nr P.396674 środek do zwalczania ślimaków, zawierający proszek żelaza chroniony przed korozją w okresie przechowywania, co najmniej jeden związek kompleksujący, na przykład EDTA lub MGDA oraz nośnik jadalny dla ślimaków. Środek korzystnie wytwarza się drogą ekstruzji z użyciem jako nośnika mieszaniny mąki zawierającej skrobię oraz suszonych drożdży paszowych.

Znane są z publikacji zgłoszenia wynalazku nr P.370374 (WO WO03/067982) przynęty na ślimaki, zawierające co najmniej jedną sól magnezu, wapnia i/lub żelaza, ligninosulfonian, drobnoziarnistą mąkę zbożową, ewentualnie spoiwa i ewentualnie jedną lub więcej substancji pomocniczych. Wynalazek ten dotyczy także sposobu wytwarzania tych przynęt na ślimaki i zastosowania ich do zwalczania naziemnych ślimaków, poprzez wprowadzenie do siedlisk ślimaków.

Preparat biodegradowalny do zwalczania ślimaków nagich i skorupkowych, według wynalazku charakteryzuje się tym, że stanowi go roztwór wodny, zawierający co najmniej jedną substancję aktywną, wybraną ze zbioru {wodorotlenek potasowy KOH, węglan potasu K2CO3, amoniak NH3, szkło wodne potasowe w postaci wodorotlenku potasowego KOH w połączeniu z krzemionką SiO2} o stężeniu łącznym co najmniej 1% wagowych.

Korzystnie substancja aktywna preparatu jest w postaci mieszaniny składników w dowolnej proporcji, wybranych ze zbioru {wodorotlenek potasowy KOH, węglan potasu K2CO3, amoniak NH3, szkło

PL 228 101 B1 wodne potasowe w postaci wodorotlenku potasowego KOH w połączeniu z krzemionką SiO2}, zaś stężenie łączne substancji aktywnej albo substancji aktywnych wynosi korzystnie 5% wagowych.

Zastosowanie preparatu biodegradowalnego do zwalczania ślimaków nagich i skorupkowych, według wynalazku charakteryzuje się tym, że preparat jest przewidziany do polewania lub oprysku preparatem: ślimaków i miejsc ich kryjówek, odpadów kompostowanych oraz ślimaków w pułapkach, bez konieczności zbierania unieszkodliwionych osobników oraz korzystnie do likwidacji roztoczy i nicieni obecnych wewnątrz zarażonych ślimaków.

Preparat według wynalazku zawiera bezpieczne dla środowiska, biodegradowalne, w pełni efektywnie działające związki chemiczne o krótkim czasie dekompozycji, do szybkiego usunięcia ślimaków nagich i skorupkowych, bez pozostawiania szkodliwych substancji ubocznych. Preparat jest trudno wymywalny i relatywnie tani. Przedmiotowy preparat jest biodegradowalny, niestwarzający żadnego zagrożenia dla środowiska, człowieka i zwierząt oraz równie skutecznie eliminuje także roztocza i różnego rodzaju nicienie nierzadko obecne wewnątrz zarażonych ślimaków.

Dzięki wynalazkowi następuje szybka eliminacja szkodników w postaci ślimaków nagich i skorupkowych, a także ich form rozwojowych. Silnie alkaliczny roztwór, zawierający poza jonami OH przyjazne dla gleby kationy K+ lub amonowe NH4+ powoduje szybkie, w ciągu około 20 ± 60 s, unieszkodliwienie ślimaka i jego wszystkich form rozwojowych. Alkalia, w odróżnieniu od kwasów, są wyjątkowo trudne do spłukania wodą i niszczą powłoki skórne grzbiet i stopę ślimaka, a potem wyrzucone wnętrzności w sposób nieodwracalny. Analogicznie, działa wodny roztwór amoniaku przy czym wydzielający się gazowy amoniak dodatkowo działa dusząco na ślimaki. Niemiły zapach amoniaku ulatnia się i nie stanowi żadnego ani istotnego ani trwałego zagrożenia. Podobnie, choć mniej drastycznie, działa na ślimaki szkło wodne potasowe, wytwarzając dodatkowo szklistą warstewkę krzemianu potasu, który zakleja otwór gębowy i oddechowy szkodnika. Brak jest przy tym jakichkolwiek szkodliwych metabolitów. Wytworzone metabolity wzbogacają glebę działając jako nawóz lub są całkowicie neutralne. Nie stwarzają zagrożenia dla skóry pod warunkiem przestrzegania ogólne znanych zasad BHP, takich jak stosowanie okularów ochronnych i rękawiczek, a ponadto dają się zmyć ze skóry dużą ilością wody. Stwarzają jedynie istotne zagrożenie dla oczu.

Silnie alkaliczne środki nie były dotąd stosowane w walce ze ślimakami, co proponuje się zgodnie z niniejszym wynalazkiem, prawdopodobnie z uwagi na barierę psychiczną, bo sądzono że są one niebezpieczne z uwagi na alkalizację gleby. Jednak masa preparatu alkalicznego, w porównaniu z masą gleby o odczynie na ogół słabo kwaśnym jest znikoma. Poza tym często alkalizacja gleby jest wskazana. Ponadto, w razie potrzeby alkalia mogą być łatwo zneutralizowane rozcieńczonym roztworem kwasu, takiego, którego anion nie stwarza zagrożenia, a wzbogaca glebę w istotne dla roślin składniki jak anion azotowy lub fosforowy. Z powyższego wynika, że nie istnieje bariera techniczna ani też biologiczna w aplikacji przedmiotu wynalazku.

Wynalazek jest bliżej wyjaśniony w przykładach wykonania nie ograniczających jego zakresu ochrony.

Preparat do zwalczania ślimaków nagich i skorupkowych, według wynalazku w przykładach wykonania, jest w postaci roztworu wodnego, wytworzonego z wody korzystnie o temperaturze pokojowej, a użyte udziały procentowe dotyczą procentów wagowych.

Przykład 1: roztwór zawierający 5% KOH wytworzono z 500 g KOH rozpuszczonego w 9,5 litra wody.

Przykład 2: roztwór zawierający 1% KOH wytworzono ze 100 g KOH rozpuszczonego w 9,9 litra wody.

Przykład 3: roztwór zawierający 5% K2CO3 wytworzono z 500 g bezwodnego K2CO3 rozpuszczonego w 9,5 litra wody.

Przykład 4: roztwór zawierający 1% K2CO3 wytworzono ze 100 g bezwodnego K2CO3 rozpuszczonego w 9,9 litra wody.

Przykład 5: roztwór zawierający 0,5% K2SO4 i 0,5% KOH wytworzono z 50 g bezwodnego K2CO3 oraz 50 g KOH, rozpuszczonych razem w 9,9 litra wody.

Przykład 6: roztwór zawierający 5% NH3 wytworzono z 2197,8 ml czyli 2000 g roztworu amoniaku o stężeniu 25% i gęstości 0,91 g/cm³ dodanego do 8000 g wody.

Przykład 7: roztwór zawierający 1% NH3 wytworzono z 439,6 ml czyli 400 g roztworu amoniaku o stężeniu 25% i gęstości 0,91 g/cm³ dodanego do 9600 g wody.

PL 228 101 B1

Przykład 8: roztwór zawierający 0,5% NH3 i 0,5% KOH otrzymano poprzez zmieszanie równych objętości roztworu 1% KOH (wytworzonego w przykładzie 2 i roztworu 1% NH3 (wytworzonego w przykładzie 7).

Przykład 9: roztwór zawierający 2,5% K2CO3 i 2,5% amoniaku otrzymuje się z 250 g bezwodnego K2CO3 i 1099 ml (1 kg) 25% roztworu amoniaku o gęstości 0,91 g/dm 3 rozpuszczonych razem w 8,75 litra wody albo innym sposobem otrzymuje się poprzez zmieszanie równych objętości roztworu 5% K2CO3 wytworzonego w przykładzie 3 i roztworu 5% amoniaku wytworzonego w przykładzie 6.

Przykład 10: roztwór zawierający 0,5% K2CO3 i 0,5% amoniaku otrzymano z 50 g bezwodnego K2CO3 i 220 ml (200 g) 25% roztworu amoniaku o gęstości d = 0,91 g/cm³ rozpuszczonych razem w 9,75 litra wody.

Przykład 11: roztwór zawierający szkło wodne równoważny 5% roztworowi KOH otrzymuje się z 3720 g czyli 2776,21 cm³ szkła wodnego handlowego o symbolu R 36, o stężeniu łącznym SiO2 +K2O równym 34,4%, gęstości 1,34 g/cm³, i module molowym SO2/K2O = 3.3, rozpuszczonego w 6280 g wody.

Zastosowanie preparatu według wynalazku jest następujące:

1. Likwidacja ślimaków w miejscach ich występowania, takich jak ścieżki, międzyrzędzia, pobocza dróg.

Likwidacja polega na polewaniu lub oprysku ślimaków i miejsc ich kryjówek preparatem. Przy tym zabiegu należy unikać kontaktu preparatu z roślinami uprawnymi, gdyż preparat o podanym stężeniu może powodować uszkodzenie liści. Widoczne ślimaki giną prawie natychmiast, prawdopodobnie giną także ślimaki obecne pod ziemią w płytkich otworach.

2. Ochrona procesu kompostowania.

Zainfekowanie ślimakami często zniechęca do kompostowania odpadów, które powinno być podstawowym sposobem uzyskiwania próchnicy. Kompostownik często stanowi wylęgarnię i schronienie dla ślimaków. Aby temu zapobiec należy polać masę kompostową preparatem, który niszczy wszystkie ślimaki i wszelkie ich formy aż do gruntu oraz wskutek alkalizacji zniechęci następne osobniki do zasiedlenia kompostownika. Proces kompostowania w naturalny sposób zneutralizuje odczyn alkaliczny. Zabieg oprysku preparatem, w razie potrzeby, można powtórzyć.

3. Likwidacja ślimaków w pułapkach bez konieczności ich zbierania; likwidacja jaj ślimaków w miejscach ich naturalnego gromadzenia się, na przykład pod kamieniami lub w specjalnie do tego celu stworzonych pułapkach, na przykład w formie desek lub płyt.

Deski, folie odblaskowe, płyty kamienne to często stosowane formy pułapek na ślimaki, które kryją się tam przed upałem i brakiem wody, a także do celów rozrodu i na zimę. Zgromadzone ślimaki i ich jaja mogą być łatwo zlikwidowane poprzez oprysk bez konieczności ich dotykania oraz zbierania, gdyż ulegają zniszczeniu i wchłanianiu w glebę.

Claims (5)

1. Preparat biodegradowalny do zwalczania ślimaków nagich i skorupkowych, znamienny tym, że stanowi go roztwór wodny, zawierający co najmniej jedną substancję aktywną, wybraną ze zbioru {wodorotlenek potasowy KOH, węglan potasu K2CO3, amoniak NH3, szkło wodne potasowe w postaci wodorotlenku potasowego KOH w połączeniu z krzemionką SiO2} o stężeniu łącznym co najmniej 1% wagowych.

2. Preparat według zastrzeżenia 1, znamienny tym, że substancja aktywna jest w postaci mieszaniny składników w dowolnej proporcji, wybranych ze zbioru {wodorotlenek potasowy KOH, węglan potasu K2CO3 amoniak NH3, szkło wodne potasowe w postaci wodorotlenku potasowego KOH w połączeniu z krzemionką SiO2}.

3. Preparat według zastrzeżenia 1 albo 2, znamienny tym, że stężenie łączne substancji aktywnej albo substancji aktywnych wynosi 5% wagowych.

4. Zastosowanie preparatu biodegradowalnego do zwalczania ślimaków nagich i skorupkowych do polewania lub oprysku preparatem: ślimaków i miejsc ich kryjówek, odpadów kompostowanych oraz ślimaków w pułapkach, bez konieczności zbierania unieszkodliwionych osobników.

5. Zastosowanie według zastrz. 4 do likwidacji roztoczy i nicieni obecnych wewnątrz zarażonych ślimaków.