PL208554B1 - Zabezpieczenie odgromowe łopatki turbiny wiatrowej z regulowanym pochyleniem - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Wynalazek dotyczy wirnika turbiny wiatrowej zawierającego piastę wirnika i wiele licznych łopatek oraz, w którym każda podstawa łopatki jest połączona ze wspomnianą piastą wirnika poprzez łożyskowanie toczne w taki sposób, że łopatka jest obrotowa wokół swojej osi wzdłużnej w stosunku do piasty wirnika oraz w którym łopatka jest zaopatrzona w co najmniej jeden elektrycznie przewodzący przewód odgromowy biegnący w dół w kierunku wzdłużnym łopatki do podstawy łopatki i odizolowany elektrycznie od ułożyskowania tocznego i w którym przewidziana jest szczelina iskrowa pomiędzy przewodem odgromowym a piastą wirnika, wspomniana szczelina iskrowa jest przystosowana do przewodzenia prądu odgromnika płynącego przez przewód odgromowy.

Ponadto wynalazek dotyczy turbiny wiatrowej z wyżej opisanym wirnikiem turbiny wiatrowej.

Powszechnie wiadomo, że turbiny wiatrowe są zabezpieczone przed uderzeniem pioruna i jest także powszechnie wiadomo, że łopatki turbiny wiatrowej są zaopatrywane w przeciw-piorunowe przewody odgromowe umieszczane albo na powierzchni zewnętrznej łopatek, albo wewnątrz wspomnianych łopatek. Ten drugi rodzaj jest zaopatrywany w tak zwane receptory odgromowe, które stanowią metalowe bezpośrednie połączenie skośne pomiędzy wewnętrznym przewodem odgromowym i zewnętrzną powierzchnią wspomnianej łopatki. Zadaniem tych receptorów jest „przyciąganie pioruna, tak aby prąd odgromowy mógł być kierowany ku dołowi poprzez przewód odgromowy zamontowany wewnątrz łopatki turbiny wiatrowej. Często łopatki turbiny wiatrowej z zamontowanymi na zewnątrz przewodami nie są zaopatrywane w oddzielne receptory odgromowe, jako że wspomniane przewody działają „per se jako receptory.

Dotychczasowe sposoby rozwiązywania odprowadzania (uziemiania) piorunów nie brały szczególnie pod uwagę, że łożyskowanie toczne, jeżeli występuje, może być niszczone przez duży prąd odgromnika, a zwykle prąd ten jest przesyłany poprzez przewód odgromowy łopatki do podstawy łopatki a stamtąd do poprzez łożyskowanie toczne do piasty wirnika. Z piasty wirnika, prąd odgromowy jest przesyłany do gondoli/wierzchołkowej części turbiny do wieży turbiny i w dół do ziemi.

Jedną z wad przesyłania tego prądu poprzez łożyskowanie toczne jest to, że rolki łożyskowe itp. mogą ulec zniszczeniu przez duży prąd odgromowy generujący łuk elektryczny na swojej drodze w dół poprzez łożyskowanie z takim skutkiem, że występuje efekt podobny do zgrzewania lub spawania elektrycznego, który może zniszczyć powierzchnie łożyska. Kiedy powierzchnia rolek łożyskowych lub tym podobnych elementów zostanie zniszczona, łożysko szybko się zużywa, co skutkuje w czasie poważnymi remontami pociągającymi za sobą konieczność wyłączania turbiny wiatrowej. Nawet słabe prądy przepływające poprzez łożyskowanie toczne mogą powodować niewielkie iskrzenie i migracje materiału pomiędzy ruchomymi członami łożyska tocznego poruszającymi się w stosunku do siebie nawzajem. Najczęściej uderzenia pioruna następują, kiedy różnica potencjału pomiędzy ujemnie naładowaną częścią chmury burzowej i dodatnio naładowanym obszarem ziemi poniżej chmury rośnie dostatecznie znacznie i powoduje przebicie izolującej warstwy powietrza oddzielającej obszary o przeciwnych ładunkach elektrycznych. Zjawisko to zachodzi także pomiędzy dodatnio naładowaną częścią chmury burzowej i ujemnie naładowanym obszarem ziemi.

Zanim może wystąpić rzeczywiste uderzenie pioruna generowany jest „kanał zstępujący, tak zwany „prekursor, z ujemnie naładowanych molekuł powietrza w kierunku ku dołowi do ziemi. Często „prekursor rozchodzi się stopniowo ku dołowi w etapach 20 do 100-metrowych i dlatego jest powoływany jako „etapowy prekursor. Kiedy ten „przewodnik znajduje się dostatecznie blisko ziemi, rosnące pole elektryczne pomiędzy końcem zstępującego kanału „prekursora a ziemią generuje jeden lub więcej wstępujących „przewodników z dodatnio naładowanych molekuł powietrza w kierunku zstępującego „przewodnika. Te wstępujące „przewodniki zwykle wystają do góry z obiektów wystających ponad ziemię, na przykład turbin wiatrowych, drzew, budynków, masztów flagowych i tym podobnych. Kiedy takie dwa „przewodniki spotkają się, następuje zwarcie układu i rzeczywiste główne wyładowanie pioruna, również przywoływane jako „uderzenie zwrotne. Zjawisko to z takim samym prawdopodobieństwem może zachodzić w odwrotnym kierunku, kiedy „przewodnik, nazywany także, jako „wstępujący przewodnik, rozchodzi się od ziemi a w szczególności od wysokich obiektów na ziemi i biegnie w kierunku nał adowanego obszaru chmury burzowej.

Niemiecki opis patentowy DE 4436197 ujawnia rozwiązanie, w którym prąd odgromowy jest zawracany od łożyskowania tocznego i do gondoli poprzez odgromowy człon przewodnikowy ograniczający szczelinę iskrową z uziemionym przewodem odgromowym łopatki oraz elektrycznie przewodzący pierścień na gondoli, odpowiednio. W tych szczelinach iskrowych generowane są luki elektryczne

PL 208 554 B1 przez uderzenie pioruna z takim skutkiem, że prąd odgromowy może być przesyłany do dołu do ziemi. Dzięki temu połączenie elektryczne jest generowane tylko pomiędzy uziemionym przewodem odgromowym łopatki a ziemią podczas głównego wyładowania właściwego uderzenia pioruna, a łuki elektryczne generowane są tylko w szczelinach iskrowych. Jak wcześniej wspomniano, przed rzeczywistym wyładowaniem głównym generowane są „przewodniki, a elektryczna izolacja pomiędzy łopatką a gondolą powoduje, że jest ryzyko, przejścia „przewodnika przez inne niemoż liwe do kontrolowania i przewidzenia ścieżki pomiędzy poszczególnymi, elementami konstrukcyjnymi, przykładowo z gondoli poprzez łożyskowanie walu głównego lub łożyskowanie wirnika do piasty wirnika, a stamtąd poprzez łożyskowanie toczne łopatki do układu przewodu odgromowego łopatki. Wskutek powstania elektrycznych „przewodników przechodzących przez możliwe niekontrolowane ścieżki, na przykład, w członach konstrukcyjnych główne wyładowanie pioruna lub jego części podażą tą samą ścieżką, co wygenerowany „przewodnik poprzez konstrukcję do ziemi. Takie wyładowanie główne lub jego części mogą spowodować małe lub poważne zniszczenia w konstrukcji lub jej częściach, kiedy nie są one prowadzone poprzez przewód odgromowy w sposób kontrolowany.

W mię dzynarodowej publikacji nr WO 01/86144 ujawniono turbinę wiatrową ze szczeliną iskrową pomiędzy przewodem odgromowym w łopatce a gondola i gdzie występuje elektryczne połączenie pomiędzy przewodem odgromowym i piastą wirnika do ciągłego rozładowywania elektrostatycznego łopatki. W tej konstrukcji łożyskowanie toczne łopatki jest niezabezpieczone przed przepływem prądu wyładowania elektrycznego.

Celem wynalazku jest zapewnienie ulepszonego układu przewodu odgromowego dla turbiny wiatrowej, które zapewnia w najwyższym stopniu, żeby pioruny uderzały w receptory łopatki lub zewnętrzny przewód odgromowy tak, aby były następnie bezpiecznie odprowadzane do ziemi poprzez układ odgromowy bez powodowania uszkodzeń turbiny. Następnym celem jest zabezpieczenie łożyskowania tocznego przed prądem elektrycznym.

Cel wynalazku zestal osiągnięty przez zapewnienie ślizgowego połączenia kontaktowego równolegle do szczelin iskrowych pomiędzy przewodem odgromowym a piastą wirnika, wspomniane ślizgowe połączenie kontaktowe zapewnia elektryczny styk pomiędzy wspomnianym przewodem odgromowym a wspomnianą piastą wirnika bez względu na wielkość kąta skoku łopatki (pochylenia). W ten sposób, moż e być uzyskiwane sta ł e połączenie elektryczne pomię dzy przewodem odgromowym łopatki i piastą wirnika. Dodatkowo, mogą być generowane „przewodniki wstępujące od receptorów łopatki lub zewnętrznego przewodu odgromowego w celu zoptymalizowania prawdopodobieństwa uderzenia piorunów w receptor lub w zewnętrzny przewód odgromowy. Podczas właściwego głównego wyładowania tak zwane uderzenie powrotne (wtórne), kiedy bardzo duży prąd przepływa w bardzo krótkim, okresie czasu, generowany jest równocześnie łuk elektryczny w szczelinie iskrowej wywołany bardzo dużym napięciem elektrycznym występującym po spięciu elektrycznym „przewodników. W efekcie rezystancja elektryczna jest bardzo słaba w szczelinie iskrowej w wyniku czego prąd odgromnika przepływa przez szczelinę iskrową do ziemi. Ponieważ rezystancja elektryczna w szczelinie iskrowej jest dużo niższa od rezystancji styku w ślizgowym połączeniu kontaktowym, jedynie niewielka nieniszcząca cześć prądu odgromnika przepływa przez to ślizgowe połączenie kontaktowe. Ślizgowe połączenie kontaktowe zapewnia, że występuje stały kontakt elektryczny pomiędzy zstępującym przewodem odgromowym łopatki i piastą wirnika bez względu na wielkość kąta skoku łopatki (pochylenia). Łożyskowanie toczne jest całkowicie zabezpieczone przed przepływem prądu i ma w ten sposób zapewnioną długotrwałą żywotność, ponieważ żadne iskrzenie i migracja materiału nie zachodzi pomiędzy członami łożyskowania tocznego.

Zgodnie z zalecanym przykładem wykonania, ślizgowe połączenie kontaktowe zawiera ślizgacz łyżwowy, zamontowany na stałe do piasty wirnika, oraz przewodzący elektryczność człon kontaktowy połączony z zstępującym przewodem odgromowym łopatki i biegnący wzdłuż części obwodu podstawy łopatki. Ten przykład wykonania jest szczególnie prosty, gdyż podstawa łopatki jest zwykle cylindryczna, dzięki czemu miejsce styku pomiędzy członem kontaktowym a ślizgaczem łyżwowym znajduje się w stałym położeniu, bez względu na kąt skoku (pochylenia) łopatki.

Według alternatywnego przykładu wykonania, ślizgowe połączenie kontaktowe zawiera ślizgacz łyżwowy zamontowany trwale na piaście wirnika oraz przewodzący elektrycznie człon kontaktowy w postaci szyny zamontowanej na piaś cie wirnika.

Zgodnie z zalecanym przykładem wykonania wynalazku szczelina iskrowa jest przewidziana pomiędzy członem kontaktowym a członem szczeliny iskrowej. Ten przykład wykonania jest szczegól4

PL 208 554 B1 nie prosty, gdyż stosowany jest w obu przypadkach dla ślizgowego połączenia kontaktowego i połączenia szczelinowo-iskrowego człon kontaktowy.

Według szczególnie zalecanego przykładu wykonania wynalazku, ślizgacz łyżwowy i człon szczelinowo-iskrowy są połączone tworząc jeden zespół kontaktowy, dzięki czemu uzyskuje się szczególnie prostą i zwartą konstrukcję, która jest łatwo utrzymywana i wymieniana.

Przewód odgromowy zstępujący jest korzystnie, połączony z receptorem odgromnika w przylegającym do wierzchołka ostrzu łopatki.

Wynalazek dotyczy także turbiny wiatrowej zawierającej gondolę, wał wirnika oraz wirnik turbiny wiatrowej, jak opisano powyżej.

Zgodnie z przykładem wykonania według wynalazku, piasta wirnika zawiera przewodzący elektrycznie przewód piasty-wirnika, który jest połączony z częścią szczeliny iskrowej umieszczoną po stronie piasty wirnika i który poprzez dodatkową szczelinę iskrową jest połączony z przewodzącym elektrycznie przewodem gondoli zamocowanym na tej gondoli.

Przewód piasty wirnika może być połączony elektrycznie do tej części ślizgowego połączenia kontaktowego, która jest umieszczona po stronie piasty wirnika, a poprzez dodatkowe ślizgowe połączenie kontaktowe wspomniany przewód piasty wirnika może być połączony do przewodu gondoli.

Zgodnie z przykładem wykonania wynalazku przewód gondoli może być utworzony poprzez pierścieniowy człon kontaktowy umieszczony współosiowo w stosunku do wału wirnika, przewód piasty wirnika jest połączony z dodatkowym członem szczeliny iskrowej oraz dodatkowy ślizgacz łyżwowy, który ogranicza dodatkową szczelinę iskrową i dodatkowe ślizgowe połączenie kontaktowe, odpowiednio, pomiędzy przewodem gondoli a pierścieniowym członem kontaktowym.

Przewód piasty wirnika może być odizolowany elektrycznie od wału wirnika.

Wynalazek jest objaśniony w szczegółach poniżej poprzez zalecany przykład wykonania przedstawiony na rysunkach, na których:

Fig. 1 jest widokiem z boku przedstawiającym zasadniczy szkic turbiny wiatrowej,

Fig. 2 jest szczegółowym widokiem piasty wirnika dla turbiny wiatrowej, pokazane zostały częściowo dwie łopatki,

Fig. 3 jest szczegółowym widokiem przekroju piasty wirnika i łopatki z układem zstępującego przewodu odgromowego oraz

Fig. 4 jest widokiem szczegółowym przedstawiającym przykład wykonania wynalazku układu zstępującego przewodu odgromowego według wynalazku.

Fig. 1 przedstawia turbinę wiatrową, w której gondola/sekcja wierzchołkowa 2 turbiny jest w znany sposób zamontowana na wieży 1, generator oraz skrzynia przekładniowa są zamontowane w tej gondoli. Wałek 17 wirnika wystaje z tej gondoli 2, a piasta 3 wirnika turbiny wiatrowej jest zamocowana na wspomnianym wale wirnika. Łopatki 4 turbiny wiatrowej są zamocowane na piaście 3 wirnika.

Fig. 2 przedstawia szczegółowy widok piasty 3 wirnika do turbiny wiatrowej oraz części dwóch łopatek 4. W przedstawionej konstrukcji, łopatki 4 i piasta 3 wirnika są połączone poprzez łożyskowanie toczne 5, a położenie łopatki 4 jest regulowane wokół ich wzdłużnych osi przy użyciu wspomnianego łożyskowania.

W celu przechwytywania i odprowadzania uderzenia pioruna do ziemi wewnątrz łopatki 4 zamontowany jest wewnętrzny zstępujący przewód odgromowy (patrz fig. 3), wspomniany zstępujący przewód odgromowy jest podłączony na wierzchołku łopatki 4 do jednego lub więcej receptorów odgromowych (niepokazanych). W sąsiedztwie łożyskowania tocznego 5 ten wewnętrzny zstępujący przewód odgromowy 6 jest w bezpośrednim elektrycznym kontakcie z członem kontaktowym 7 zamocowanym na zewnętrznej stronie łopatki 4 w przedstawionym przykładzie wykonania wynalazku. Ten człon kontaktowy 7 stanowi powierzchnię zderzakową dla zamontowanego na zewnątrz zespołu kontaktowego 8 mającego urządzenie ze szczeliną iskrową oraz urządzenie ślizgowe zamocowane trwale na piaście 3 wirnika poprzez ramię montażowe 9 i łącznik montażowy 10.

Fig. 4 przedstawia w szczegółach jak zespół kontaktowy zawiera płytę montażową 13, człon 11 szczeliny iskrowej oraz ślizgacz łyżwowy, które są zamontowane na wspomnianej płycie montażowej 13. Zespół kontaktowy 8 jest zamocowany na końcu ramienia montażowego 9 w taki sposób, że zespół kontaktowy oddziałuje na powierzchnie członu kontaktowego 7 siłą elastyczności. W celu zapobieżenia aby człon 11 szczeliny iskrowej nie wchodził w bezpośredni kontakt (styk) z powierzchnią kontaktowa 7, pomiędzy płytą montażową 13 a wspomnianą powierzchnią kontaktową 7 zamontowane są przekładki 14.

PL 208 554 B1

Człon kontaktowy 7 jest zwykle wykonany z metalu i może być ukształtowany w postaci podłużnego członu o wysokości - widzianej w kierunku wzdłużnym łopatki - zwykle mniejszej, niż szerokość tego członu. Człon ten może być zamontowany płasko na cylindrycznej powierzchni podstawy 16 łopatki i jest połączony z wewnętrznym zstępującym przewodem odgromowym 6 w łopatce.

Człon 11 szczeliny iskrowej, człon kontaktowy 7 oraz przekładki 14 razem ograniczają (wyznaczają) szczelinę iskrową 15 o wymiarach od 1 do 10 mm. Powierzchnia członu 11 szczeliny iskrowej skierowana ku członowi kontaktowemu 7 jest, jak pokazano, ząbkowana. W efekcie koncentracja linii strumienia elektromagnetycznego wokół wierzchołków członu szczeliny iskrowej jest wzmocniona, co wspomaga zapłon łuku elektrycznego w szczelinie iskrowej.

Człon kontaktowy 7 może rozciągać się na całej drodze wokół cylindrycznej podstawy 16 łopatki, a zwłaszcza musi on rozciągać się na obwodzie od 90 stopni do 100 stopni podstawy łopatki, która odpowiada zwykle stosowanemu interwałowi regulacji łopatki.

Ślizgacz łyżwowy 7 może być wykonany ze szczotki węglowej lub może być ukształtowany, jako szczotka lub ślizgacz ze sprężystym naprężeniem wstępnym i może być wykonany z grafitu, brązu, mosiądzu lub włókna węglowego.

Według alternatywnego przykładu wykonania układu opisanego powyżej cały układ może być odwrócony tak, aby ślizgacz łyżwowy 17 i człon 11 szczeliny iskrowej były zamontowane na łopatce, a człon kontaktowy 7 był zamontowany na piaście wirnika. Wtedy człon kontaktowy 7 może być ukształtowany jako zakrzywiona szyna rozciągająca się równolegle i w odstępie od powierzchni podstawy łopatki. Ponadto układ ten może działać w obu przypadkach, jako rozwiązanie wewnętrzne, w którym cały osprzęt jest zamontowany wewnątrz łopatki i piasty wirnika lub na zewnętrznej powierzchni wspomnianej łopatki oraz piasty wirnika, jak przedstawiono powyżej.

Człon kontaktowy 7 jest ukształtowany tak, aby kąt skoku łopatki był bez ograniczeń regulowany przy jednoczesnym utrzymywaniu dobrego połączenia elektrycznego. To dobre połączenie elektryczne jest niezbędne do zapewnienia tworzenia się „przewodników (prekursorów) od receptorów łopatki w powiązaniu z uderzeniami piorunów. Połączenie elektryczne zapobiega także niezamierzonym wyładowaniom szczelinowym w innych miejscach konstrukcji zapewniając kontrolowane rozładowanie ładunku elektrostatycznego z łopatki do piasty wirnika, które to ładunki elektrostatyczne są generowane poprzez obracanie się łopatek w przestrzeni powietrznej.

Napięcie elektryczne „przewodnika jest obecne podczas wstępnego etapu procesu wyładowania piorunów i nie zawsze jest wystarczająco wysokie do wygenerowania łuku elektrycznego w szczelinie iskrowej 15, ale zamiast tego przechodzi przez urządzenie ślizgowe. Kiedy „przewodnik przechwyci wyładowanie pioruna napięcie elektryczne w obszarze odstępu szczeliny iskrowej będzie wystarczające do przebicia izolacji pomiędzy członem szczeliny iskrowej a członem kontaktowym 7 łopatki na skutek silnego wzrostu potencjału elektrycznego podczas wyładowania głównego pioruna. W efekcie „zaświeca się łuk elektryczny pomiędzy członem 11 szczeliny iskrowej a członem kontaktowym 7. Podczas całego okresu wyładowania głównego, łuk elektryczny wykazuje mniejszą oporność elektryczną niż urządzenie ślizgowe, dzięki czemu wyładowanie główne jest rozładowywane poprzez szczelinę iskrową. W ten sposób urządzenie ślizgowe jest zabezpieczone podczas fazy wyładowania głównego dzięki swojej zwiększonej oporności elektrycznej w porównaniu ze „świecącą szczeliną iskrową.

Możliwe jest poprowadzenie przepływu prądu przykładanego podczas wstępnego etapu procesu wyładowania pioruna oraz podczas rzeczywistego wyładowania głównego do ziemi poprzez wał 17 wirnika, następnie z wału wirnika do gondoli 2 poprzez łożyskowanie wału lub ślizgowy łącznik stykowy, z gondoli do wieży poprzez łożyskowanie szczękowe lub jeszcze inny ślizgowy łącznik stykowy, a poprzez wieżę w dół do ziemi. Szczelina iskrowa może być także utworzona pomiędzy wałem 17 wirnika i gondolą 2 oraz pomiędzy gondolą a wieżą.

Opcjonalnie mogą być utworzone dodatkowe połączenia szczelinowo-iskrowe oraz dodatkowy ślizgowy łącznik stykowy 2 pomiędzy piasta 3 wirnika a gondolą 2. Połączenie szczelinowo-iskrowe oraz ślizgowy łącznik stykowy pomiędzy łopatką 4 i piastą 3 wirnika oraz dodatkowe połączenie szczelinowo-iskrowe i dodatkowy ślizgowy łącznik stykowy pomiędzy piastą 3 wirnika, a gondolą 2 mogą być dzięki temu wzajemnie połączone poprzez izolowany elektrycznie przewód piasty wirnika odizolowany od walu 17 wirnika. W ten sposób unika się przepływu prądu w wale wirnika z takim skutkiem, że ułożyskowania wału nie są odkształcane.

Możliwe jest również utworzenie połączenia szczelinowo-iskrowego równolegle pomiędzy gondolą 2 oraz wieżą 1.

Wynalazek nie jest ograniczony do powyżej przedstawionych przykładów wykonania.

Claims (11)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Wirnik turbiny wiatrowej zawierający piastę (3) wirnika i wiele licznych łopatek (4) oraz w którym każda podstawa (16) łopatki jest połączona ze wspomnianą piastą wirnika poprzez łożyskowanie toczne (5) w taki sposób, że kąt skoku łopatki jest regulowany przez obracanie łopatki wokół jej osi wzdłużnej w stosunku do piasty wirnika, oraz w którym łopatka jest zaopatrzona w co najmniej jeden elektrycznie przewodzący zstępujący przewód odgromowy (6) biegnący ku dołowi w kierunku wzdłużnym łopatki do podstawy łopatki i odizolowany elektrycznie od łożyskowania tocznego (5) i w którym przewidziana jest szczelina iskrowa (15) pomiędzy zstępującym przewodem odgromowym a piastą wirnika, która to wspomniana szczelina iskrowa (15) jest przystosowana do przewodzenia prądu odgromnika płynącego przez przewód odgromowy, znamienny tym, że przewidziane jest ślizgowe połączenie kontaktowe (7, 12) równolegle do szczeliny iskrowe] (15) pomiędzy zstępującym przewodem odgromowym (6) a piastą (3) wirnika, które to wspomniane ślizgowe połączenie kontaktowe zapewnia kontakt elektryczny pomiędzy wspomnianym zstępującym przewodem odgromowym (6) i wspomnianą piastą (3) wirnika bez względu na wielkość kąta skoku łopatki.
2. 2. Wirnik turbiny wiatrowej według zastrz. 1, znamienny tym, że ślizgowe połączenie kontaktowe zawiera ślizgacz łyżwowy (12) zamontowany trwale na piaście (3) wirnika, a przewodzący elektrycznie człon kontaktowy (7) połączony z zstępującym przewodem odgromowym (6) łopatki biegnie wzdłuż części obwodu podstawy (16) łopatki.
3. 3. Wirnik turbiny wiatrowej według zastrz. 1, znamienny tym, że ślizgowe połączenie kontaktowe zawiera ślizgacz łyżwowy (12) zamontowany trwale na podstawie (16) łopatki i elektrycznie przewodzący człon kontaktowy (7) w postaci szyny zamontowanej na piaście (3) wirnika.
4. 4. Wirnik turbiny wiatrowej według zastrz. 2 albo 3, znamienny tym, że pomiędzy członem kontaktowym (7) a członem (11) szczeliny iskrowej umieszczona jest szczelina iskrowa (15).
5. 5. Wirnik turbiny wiatrowej według zastrz. 4, znamienny tym, że ślizgacz łyżwowy (12) i człon (11) szczeliny iskrowej są połączone w jeden zespół kontaktowy (8).
6. 6. Wirnik turbiny wiatrowej według jednego z zastrzeżeń poprzednich, znamienny tym, że zstępujący przewód (6) odgromowy jest połączony do receptora uderzenia pioruna przylegającego do wierzchołka łopatki.
7. 7. Turbina wiatrowa zawierająca gondole (2), wałek wirnika (17) oraz wirnik turbiny wiatrowej według jednego z poprzednich zastrzeżeń.
8. 8. Turbina wiatrowa według zastrz. 7, znamienna tym, że piasta (3) wirnika zawiera elektrycznie przewodzący przewód piasty wirnika połączony z częścią (7, 11) szczeliny iskrowej (15), która jest umieszczona po tej stronie co piasta wirnika, wspomniany przewód piasty wirnika jest ponadto połączony poprzez dodatkową przerwę iskrową do przewodzącego elektrycznie przewodu gondoli zamontowanego w tej gondoli (2).
9. 9. Turbina wiatrowa według zastrz. 8, znamienna tym, że przewód piasty wirnika jest elektrycznie połączony z częścią (7, 12) ślizgowego połączenia kontaktowego, które jest usytuowane po stronie piasty wirnika, przy czym przewód piasty wirnika jest ponadto połączony z przewodem gondoli poprzez dodatkowe ślizgowe połączenie kontaktowe.
10. 10. Turbina wiatrowa według zastrz. 9, znamienna tym, że przewód gondoli zawiera pierścieniowy człon kontaktowy usytuowany współosiowo z wałkiem (17) wirnika oraz tym, że przewód piasty wirnika jest połączony z dodatkowym członem szczeliny iskrowej i dodatkowym ślizgaczem łyżwowym, który ogranicza dodatkową szczelinę iskrową oraz dodatkowe ślizgowe połączenie kontaktowe, odpowiednio pomiędzy przewodem gondoli i pierścieniowym członem kontaktowym.
11. 11. Turbina wiatrowa według jednego z zastrzeżeń 8 do 10, znamienna tym, że przewód piasty wirnika jest elektrycznie odizolowany od wałka (17) wirnika.