PL205136B1 - Związek o działaniu chwastobójczym stanowiący N-metylo-N-2-fluorofenyloamid kwasu (54) (R)-fenoksypropionowego, sposób zwalczania chwastnicy jednostronnej i kompozycja chwastobójcza - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Niniejszy wynalazek dotyczy związku o działaniu chwastobójczym stanowiącego N-metylo-N-2-fluorofenyloamid kwasu (R)-fenoksypropionowego, sposobu zwalczania chwastnicy jednostronnej i kompozycji chwastobójczej.

Wynalazek ujawnia optycznie czynne związki będące N-metylo-N-2-fluorofenyloamidami kwasu (R)-fenoksypropionowego o działaniu chwastobójczym o podanym dalej wzorze (1), sposoby ich wytwarzania, ich zastosowania do zapobiegania chwastnicy jednostronnej powstającej w ryżu i kompozycji nadającej się jako herbicyd/substancja chwastobójcza:

w którym X oznacza H, F, Cl, Br, CH3 lub OCH3, Y oznacza H lub F.

W opisie patentowym USA Nr 4 130 413 ujawniono związki o następują cym wzorze (2):

(Ri)m (2) w którym (R1)m oznacza wodór, fluorowiec, CF3, NO2, CN lub alkil; A jest O, S lub NH; R2 jest wodorem lub alkilem; Z jest grupą

gdzie R3 i R4 mogą być identyczne lub różne i oznaczają wodór, C1-C6-alkil, C1-C6-hydroksyalkil, C3-C6-cykloalkil, C1-C4-alkoksyl lub fenyl podstawiony 1 do 3 podstawnikami wybranymi spośród C1-C4-alkilu, C1-C6-alkoksylu, fluorowca i CF3.

W opisie patentowym USA Nr 4 531 969 ujawniono zwią zki o wzorze (3)

w którym R5 oznacza gdzie R6 jest wodorem lub fluorowcem; R7 jest wodorem lub alkilem i Z jest o

-£-n /^R3 ^XR<

PL 205 136 B1 gdzie R3 i R4 mogą być identyczne lub różne i oznaczają wodór, C1-C6-alkil, C1-C6-hydroksyalkil, C3-C6-cykloalkil, C1-C4-alkoksyl lub fenyl podstawiony 1 do 3 podstawnikami wybranymi spośród C1-C4-alkilu, C1-C6-alkoksylu, fluorowca i CF3.

W opisie patentowym USA Nr 5 254 527 ujawniono zwią zki o wzorze (4)

w którym R5 oznacza

Z jest

gdzie R3 i R4 mogą być identyczne lub różne i oznaczają wodór, C1-C6-alkil, C1-C6-hydroksyalkil, C3-C6-cykloalkil, C1-C4-alkoksyl lub fenyl podstawiony 1 do 3 podstawnikami wybranymi spośród C1-C4-alkilu, C1-C6-alkoksylu, fluorowca i CF3.

Nawet, jeśli pewne związki o wzorze (1) według niniejszego wynalazku zostały ujawnione w powyższych opisach patentowych, żaden z tych opisów nie podaje syntezy zwią zku o wzorze (1) i ż aden nie był badany pod ką tem dział ania chwastobójczego.

W publikacji japoń skiego opisu patentowego 2-11580 ujawniono zwią zek przedstawiony nastę pującym wzorem (5)

w którym L oznacza niż szy alkil, fluorowiec, metoksyl, metoksyfenoksyl, benzyloksyl, grupę metylotio- lub metylowinylową a n jest liczbą całkowitą od 0 do 2.

W publikacjach japoń skich opisów patentowych sho 53-40767 i sho 54-112828 ujawniono także, że pochodne amidów kwasu fenoksypropionowego wykazują działanie chwastobójcze.

Ponadto, wynalazcy niniejszego wynalazku ujawnili chwastobójcze związki N-alkilo-N-2-fluorofenyloamidowe kwasu fenoksypropionowego w międzynarodowej publikacji patentowej Nr WO 2000/05956.

Nawet, jeśli zostało ostatnio odkryte i zastosowane wiele związków chwastobójczych dla ryżu, w uprawie ryż u najwię kszym problemem wś ród chwastów jest chwastnica jednostronna.

PL 205 136 B1

Opracowanie środków chwastobójczych do opanowania chwastnicy jednostronnej jest jednym z pilnych problemów dla fachowca w dziedzinie uprawy roś lin. Po przesadzeniu młodego ryżu, dotychczas opracowane środki chwastobójcze nie mogły skutecznie zwalczać rosnącej chwastnicy jednostronnej, co powodowało duże szkody podczas zbiorów. Donoszono, że zbiór ryżu zmniejszał się o 2%, gdy chwastnica jednostronna rosł a w cią gu 1 tygodnia na 1 m², zmniejszał się o 10%, gdy chwastnica jednostronna rosła przez 5 tygodni na 1 m², zmniejszał się o 19%, gdy chwastnica jednostronna rosła przez 10 tygodni na 1 m² i zmniejszał się o około 35%, gdy chwastnica jednostronna rosła przez 20 tygodni na 1 m².

Do zwalczania chwastnicy jednostronnej, która upośledzała ilość zbieranego ryżu proponowano już wiele różnych rodzajów środków chwastobójczych. Jednak wciąż potrzebne są środki chwastobójcze o szerszym profilu działania chwastobójczego, przyjazne dla środowiska i tańsze.

Wynalazcy intensywnie badali problem dostarczenia środków chwastobójczych/herbicydów do skutecznej kontroli chwastnicy jednostronnej a szczególnie wynalezienia związków o selektywnej aktywności chwastobójczej będących N-alkilo-N-2-fluorofenyloamidami kwasu fenoksypropionowego o wzorze (6). W wyniku tego, uzupełniliśmy ten wynalazek przez stwierdzenie, że pewne N-alkiloN-2-fluorofenyloamidy kwasu fenoksypropionowego o wzorze (6), występujące jako stereoizomer (R)lub (S)-, a mianowicie stereoizomery (R)- zapewniają większą stabilność ryżu i lepszą aktywność chwastobójczą w porównaniu z (S)-stereoizomerami lub ich mieszaninami. Ta wyższa aktywność (R)stereoizomerów odróżnia je od konwencjonalnych wynalazków.

Celem niniejszego wynalazku jest więc dostarczenie optycznie czynnych związków o działaniu chwastobójczym, które wykazują doskonałą selektywność w uprawie ryżu i zapobiegają wzrostowi szkodliwej chwastnicy jednostronnej.

Celem wynalazku jest dostarczenie optycznie czynnych N-metylo-N-2-fluorofenyloamidów kwasu fenoksypropionowego o wzorze (1) o doskonałym działaniu chwastobójczym oraz selektywnej i znacznej stabilnoś ci w stosunku do ryżu,

w którym X oznacza H, F, Cl, Br, CH3 lub OCH3, Y oznacza H lub F.

Przedmiotem wynalazku jest związek o działaniu chwastobójczym stanowiący N-metylo-N-2-fluorofenyloamid kwasu (R)-fenoksypropionowego o wzorze (1) o stabilności w stosunku do ryżu i zapobiegają cy wzrostowi chwastnicy jednostronnej:

w którym X oznacza H, F, Cl, Br, CH3 lub OCH3, Y oznacza H lub F.

Związek o działaniu chwastobójczym korzystnie charakteryzuje się tym, że X oznacza H i Y oznacza H.

Związek o działaniu chwastobójczym korzystnie charakteryzuje się tym, że X oznacza 5-CH3 zaś Y oznacza H.

Przedmiotem wynalazku jest także sposób zwalczania chwastnicy jednostronnej powstającej w rosnącym ryżu bez wywierania jakiegokolwiek szkodliwego wpływu na ryż, charakteryzują cy się

PL 205 136 B1 tym, że obejmuje nanoszenie skutecznej ilości przynajmniej jednego związku o wzorze (1) jak określono wyżej.

Przedmiotem wynalazku jest również kompozycja chwastobójcza zawierająca składnik czynny razem z przynajmniej jednym składnikiem wybranym z grupy składającej się z nośnika akceptowanego w rolnictwie, środka uzupełniającego, środka powierzchniowo czynnego i przynajmniej jednego innego związku chwastobójczego, charakteryzująca się tym, że jako składnik czynny zawiera przynajmniej jeden związek o wzorze (1) jak określono wyżej.

Optycznie czynne związki o wzorze (1) według niniejszego wynalazku mogą być wyspecyfikowane jak to zamieszczono w następującej dalej tabeli 1.

T a b e l a 1

CKO		©-°-c-£· α^'Ή		grx . (1)
R	Y	X
1	2	3
CH3	H	H
CH3	H	4-F
CH3	H	3-F
CH3	H	5-F
CH3	H	4-Cl
CH3	H	4-Br
CH3	H	4-CH3
CH3	H	4-OCH3
CH3	F	H
CH3	F	3-F
CH3	F	4-F
CH3	F	4-Cl
CH3	F	4-Br
CH3	F	4-CH3
CH3	F	4-OCH3
CH3	H	5-F
CH3	H	5-Cl
CH3	H	5-Br
CH3	H	5-CH3
CH3	H	5-OCH3
CH3	F	5-H
CH3	F	5-F
CH3	F	5-Cl
CH3	F	5-Br

PL 205 136 B1 cd. tabeli 1

1	2	3
CH3	F	5-CH3
CH3	F	5-OCH3

Optycznie czynne związki o wzorze (1) według niniejszego wynalazku można zsyntetyzować przez zastosowanie konwencjonalnych metod przedstawionych na następującym dalej schemacie 1, przez poddanie reakcji związku o wzorze (7) ze związkiem o wzorze (8).

Schemat 1

w którym:

X' oznacza OH, Cl, Br lub fenoksyl; X oznacza H, F, Cl, Br, CH3 lub OCH3, Y oznacza H lub F.

W sposobie wedł ug schematu 1, korzystne jest stosowanie ś rodka łączą cego, takiego jak trifenylofosfina i zasady organicznej, takiej jak trietyloamina lub pirydyna w temperaturze od 0 do 100°C w oboję tnym rozpuszczalniku, takim jak etery, tetrahydrofuran, octan etylo-etylu, acetonitryl, toluen, ksylen, heksan, chlorek metylenu, czterochlorek węgla, dichloroetan i podobne. Po odparowaniu rozpuszczalnika surowy produkt oczyszcza się na kolumnie chromatograficznej.

Innym sposobem wytwarzania związku o wzorze (1) przedstawionym na następującym dalej schemacie (2) jest alkilowanie związku o wzorze (9) związkiem o wzorze (10),

w którym X oznacza Cl, Br, I, grupę benzenosulfonyloksylową , toluenosulfonyloksylową , metanosulfonyloksylową lub siarczan niższego alkilu; X oznacza H, F, Cl, Br, CH3 lub OCH3, Y oznacza H lub F.

Podczas realizacji reakcji według schematu 2 korzystne jest stosowanie silnej zasady, która jest zdolna do odłączenia wodoru od amidu NH. Przykłady silnych zasad obejmują NaOH, KOH, LiOH, NaH, n-BuLi, LDA (diizopropyloamidolit) i podobne. Reakcję przeprowadza się w temperaturze od -78°C do 50°C, w obojętnym rozpuszczalniku, takim jak etery, takim jak eter dietylowy, dioksan lub tetrahydrofuran, lub węglowodory, takie jak heksan.

Innym sposobem wytwarzania związku o wzorze (1) przedstawionym na następującym dalej schemacie (3) jest reakcja związku o wzorze (11) ze związkiem o wzorze (12) w obecności zasady,

PL 205 136 B1 w którym Y' oznacza fluorowiec, grupę alkilosulfonyloksylową, fluorowcoalkilosulfonyloksylową, benzenosulfonyloksylową lub toluenosulfonyloksylową; X oznacza H, F, Cl, Br, CH3 lub OCH3, Y oznacza H lub F.

Na schemacie 3, przykłady zasad obejmują zasady nieorganiczne w postaci wodorotlenków metali alkalicznych, takie jak wodorotlenek sodu i wodorotlenek potasu, węglany metali alkalicznych, takie jak węglan sodu i węglan potasu, wodorowęglany metali alkalicznych, takie jak wodorowęglan sodu i wodorowęglan potasu oraz zasady organiczne, takie jak trietyloamina, N,N-dimetyloanilina, pirydyna i 1,8-diazabicyklo[5,4,0]-undec-7-en.

Jeśli to potrzebne, dla szybszego ukończenia reakcji można dodawać katalizatora przemiany fazowej, takiego jak bromek tetra-n-butyloamoniowy lub 18-crown-6-[1,4,7,10,13,16-heksaoktacyklooktadekan] (o konformacji koronowej). Ponadto, jeśli wydaje się to konieczne, można stosować jeden lub więcej niż dwa rozpuszczalniki. Przykłady obojętnych rozpuszczalników obejmują ketony, takie jak aceton, węglowodory aromatyczne, takie jak toluen, ksylen i chlorobenzen, węglowodory alifatyczne, takie jak eter naftowy i ligroina (frakcja ropy naftowej wrząca w temperaturze 20-135°C), etery, takie jak eter dietylowy, tetrahydrofuran i dioksan; nitryle, takie jak acetonitryl i propionitryl i amidy, takie jak N,N,-dimetyloformamid, N,N,-dimetyloacetamid i N-metylopirolidon. Reakcję prowadzi się w temperaturze od 0°C do wrzenia, korzystnie w temperaturze od 5 do 50°C przez 1 do 24 h do uzyskania żądanego produktu z dużą wydajnością.

Innym sposobem wytwarzania optycznie czynnego związku o wzorze (1) przedstawionym na następującym dalej schemacie (4) jest reakcja związku o wzorze (13) ze związkiem o wzorze (14) w obecnoś ci zasady,

w którym Y' oznacza fluorowiec, grupę alkilosulfonyloksylową, fluorowcoalkilosulfonyloksylową, benzenosulfonyloksylową, lub toluenosulfonyloksylową; X oznacza H, F, Cl, Br, CH3 lub OCH3, Y oznacza H lub F.

Na schemacie 4, przykłady zasad obejmują zasady nieorganiczne w postaci wodorotlenków metali alkalicznych, takie jak wodorotlenek sodu i wodorotlenek potasu, węglany metali alkalicznych, takie jak węglan sodu i węglan potasu, wodorowęglany metali alkalicznych, takie jak wodorowęglan sodu i wodorowęglan potasu oraz zasady organiczne, takie jak trietyloamina, N,N-dimetyloanilina, pirydyna, pikolina, chinolina i 1,8-diazabicyklo[5,4,0]undec-7-en.

Jeśli to potrzebne, dla szybszego ukończenia reakcji można dodawać katalizatora przemiany fazowej, takiego jak bromek tetra-n-butyloamoniowy lub 18-crown-6-[1,4,7,10,13,16-heksaoktacyklooktadekan] (o konformacji koronowej). Ponadto, jeśli wydaje się to konieczne, można dodawać więcej niż jednego rozpuszczalnika. Przykłady obojętnych rozpuszczalników obejmują ketony, takie jak aceton i butanon, węglowodory aromatyczne, takie jak benzen, toluen, ksylen i chlorobenzen, węglowodory alifatyczne, takie jak eter naftowy i ligroina (frakcja ropy naftowej wrząca w temperaturze 20-135°C), etery, takie jak eter dietylowy, tetrahydrofuran i dioksan; nitryle, takie jak acetonitryl i propionitryl i amidy, takie jak N, N,-dimetyloformamid, N, N,-dimetyloacetamid i N-metylopirolidon. Reakcję prowadzi się w temperaturze od 0°C do wrzenia, korzystnie w temperaturze od 20 do 100°C przez 1 do 24 godzin do uzyskania żądanego produktu z dużą wydajnością.

Wynalazek zostanie następnie zilustrowany za pomocą następujących przykładów wykonania i przykładów ilustracyjnych. Nie powinny być one jednak uważane za ograniczające zakres niniejszego wynalazku, określony w załączonych zastrzeżeniach.

P r z y k ł a d 1

Wytwarzanie N-metylo-N-(2-fluorofenylo)amidu kwasu (S)-2-bromo-propionowego

Kwas (S)-2-bromopropionowy (3,4 g, 0, 022 moli) i 2-fluoroanilinę (3 g, 0,024 mola) rozpuszcza się w 50 ml chloroformu i schładza do 0°C. Przez strzykawkę wstrzykuje się powoli dicykloheksylokar8

PL 205 136 B1 bodiimid (5 g, 0,024 mola) rozpuszczony w 10 ml chloroformu. Temperaturę reakcji podnosi się do temperatury pokojowej i mieszaninę reakcyjną miesza się przez 1 godzinę. Odsącza się ciało stałe powstałe podczas reakcji i wymywa dwukrotnie 20 ml chloroformu. Przesącz zatęża się pod zmniejszonym ciśnieniem i surowy produkt oczyszcza się przez chromatografię na kolumnie (eluent: octan etylu/n-heksan=1/3) otrzymując 5 g produktu docelowego.

¹H-NMR (CDCl3) : δ 1,7 (3H, d) , 3,24 (3H, s) , 4,16 (0,7H, q) , 4,34 (0,3H, q), 7,13-7,48 (4H, m).

P r z y k ł a d 2

Wytwarzanie N-metylo-N-(2-fluorofenylo)amidu kwasu (R)-2-(4-hydroksyfenoksy)-propionowego

N-metylo-N-(2-fluorofenylo)amid kwasu (S)-2-bromopropionowego (18,2 g, 0,07 mola), hydrochinon (7 g, 0,064 mola), węglan potasu (10,54 g, 0,076 mola) i bromek tetra-n-butyloamoniowy (1 g) rozpuszcza się w 350 ml acetonitrylu i ogrzewa pod chłodnicą zwrotną przez 6 godzin. Mieszaninę reakcyjną schładza się do temperatury pokojowej i odsącza ciało stałe powstałe podczas reakcji. Przesącz zatęża się pod zmniejszonym ciśnieniem i surowy produkt oczyszcza się przez chromatografię na kolumnie (eluent: octan etylu/n-heksan=1/2) otrzymując 16 g produktu docelowego.

¹XH-NMR (CDCI3) : δ 1,42 (3H, t), 3,25 (3H, s), 4,56 (1H, q) , 6,5-7,4 (8H, m).

P r z y k ł a d 3

Wytwarzanie N-metylo-N-(2-fluorofenylo)amidu kwasu (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)fenoksy]-propionowego

N-metylo-N-(2-fluorofenylo)amid kwasu (R)-2-(4-hydroksy-fenoksy)-propionowego (11,5 g, 0,04 mola), 2,6-dichlorobenzoksazol (6,85 g, 0,036 mola), węglan potasu (6 g, 0,043 mola) i bromek tetran-butyloamoniowy (1 g) rozpuszcza się w 300 ml acetonitrylu i ogrzewa pod chłodnicą zwrotną przez 7 godzin. Mieszanin ę reakcyjną schł adza się do temperatury pokojowej i odsą cza ciało stałe powsta ł e podczas reakcji. Przesącz zatęża się pod zmniejszonym ciśnieniem i surowy produkt oczyszcza się przez chromatografię na kolumnie (eluent: octan etylu/n-heksan=1/3) otrzymując 12,5 g produktu docelowego.

¹H-NMR (CDCI3) : δ 1,42 (3H, t) , 3,3 (3H, s), 4,62 (1H, m), 6,8-7,4 (11H, m).

P r z y k ł a d 4

Wytwarzanie N-metylo-N-(2-fluorofenylo)amidu kwasu (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)fenoksy]-propionowego

Kwas (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)-fenoksy]-propionowy (346,7 mg, 1 mmol) rozpuszcza się w 10 ml tetrahydrofuranu. Kolejno dodaje się 2-fluoroanilinę (111,12 mg, 1 mmol), trifenylofosfinę (393,4 mg, 1,5 mmola), trietyloaminę (0,15 ml, 1 mmol) i czterochlorek węgla (1 ml) i ogrzewa pod chłodnicą zwrotną przez 8 godzin. Mieszaninę reakcyjną schładza się do temperatury pokojowej i zakwasza 5% kwasem chlorowodorowym a następnie dodaje wody. Zakwaszoną mieszaninę reakcyjną ekstrahuje się trzykrotnie octanem etylu. Połączone fazy organiczne suszy się nad siarczanem magnezu, sączy i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszcza się przez chromatografię na kolumnie (eluent: octan etylu/n-heksan=1/4) otrzymując 200 mg produktu docelowego.

t.t.: 132-136°C ¹H-NMR (CDCI3) : δ 1,7 (3H, d), 4,81 (1H, q), 7,05-7,45 (10H, m), 8,35 (1H, m) 8,5 (1H, br).

P r z y k ł a d 5

Wytwarzanie N-metylo-N-(2-fluorofenylo)amidu kwasu (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)fenoksy]-propionowego

N-(2-fluorofenylo)amid kwasu (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)-fenoksy]-propionowego (100 mg, 0,24 mmola) rozpuszcza się w 10 ml bezwodnego tetrahydrofuranu i w temperaturze 0°C kolejno dodaje 60% NaH (10 mg, 0,24 mmola) i CH3J (34 mg, 0,24 mmola). Mieszaninę reakcyjną miesza się w temperaturze pokojowej przez 5 godzin. Do mieszaniny reakcyjnej wlewa się wodę z lodem i ekstrahuje trzykrotnie octanem etylu. Połączone fazy organiczne suszy się nad siarczanem magnezu, sączy i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszcza się przez chromatografię na kolumnie (eluent: octan etylu/n-heksan=1/2) otrzymując 75 mg produktu docelowego.

¹H-NMR (CDCI3) : δ 1,42 (3H, t), 3,3 (3H, s), 4,62 (1H, m), 6,8-7,4 (11H, m).

P r z y k ł a d 6

Wytwarzanie N-metylo-N-(2-fluorofenylo)amidu kwasu (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)fenoksy]-propionowego

Kwas (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)-fenoksy]-propionowy (346,7 mg, 1 mmol) rozpuszcza się w 10 ml tetrahydrofuranu i kolejno dodaje N-metylo-2-fluoroanilinę (125 mg, 1 mmol), trifenylofosfinę (393,4 mg, 1,5 mmola), trietyloaminę (0,15 ml, 1 mmol) i czterochlorek węgla (1 ml)

PL 205 136 B1 i mieszaninę reakcyjną ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną przez 12 godzin. Mieszaninę reakcyjną schładza się do temperatury pokojowej i zakwasza 5% kwasem chlorowodorowym a następnie dodaje wody. Zakwaszoną mieszaninę reakcyjną ekstrahuje się trzykrotnie octanem etylu. Połączone fazy organiczne suszy się nad siarczanem magnezu, sączy i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszcza się przez chromatografię na kolumnie (eluent: octan etylu/n-heksan=1/2) otrzymując 100 mg produktu docelowego.

P r z y k ł a d 7

Wytwarzanie N-metylo-N-(2,4,5-trifluorofenylo)amidu kwasu (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)-fenoksy]-propionowego

Kwas (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)-fenoksy]-propionowy (0,693 mg, 2 mmole) rozpuszcza się w 15 ml tetrahydrofuranu i kolejno dodaje N-metylo-2,4,5-trifluoroanilinę (0,322 g, 2 mmole), trifenylofosfinę (0,78 g, 2 mmole), trietyloaminę (0,4 ml) i czterochlorek węgla (2 ml) i mieszaninę reakcyjną ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną przez 18 godzin. Mieszaninę reakcyjną schładza się do temperatury pokojowej i zakwasza 5% kwasem chlorowodorowym. Zakwaszoną mieszaninę reakcyjną ekstrahuje się trzykrotnie octanem etylu. Połączone fazy organiczne suszy się nad siarczanem magnezu, sączy i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszcza się przez chromatografię na kolumnie (eluent: octan etylu/n-heksan=1/2) otrzymując 250 mg produktu docelowego.

¹H-NMR (CDCl3) : δ 1,42 (3H, d), 3,2 (3H, s), 4,65 (1H, m), 6,6-7,4 (9H, m).

P r z y k ł a d 8

Wytwarzanie N-metylo-N-(2,6-difluorofenylo)amidu kwasu (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)-fenoksy]-propionowego

Kwas (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)-fenoksy]-propionowy (0,693 mg, 2 mmole) i N-metylo-2,6-difluoroanilinę (0,284 g, 2 mmole) rozpuszcza się w 20 ml tetrahydrofuranu i kolejno dodaje trifenylofosfinę (0,78 g, 2 mmole), trietyloaminę (0,4 ml) i czterochlorek węgla (2 ml). Mieszaninę reakcyjną ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną przez 16 godzin. Mieszaninę reakcyjną schładza się do temperatury pokojowej i zakwasza 5% kwasem chlorowodorowym. Zakwaszoną mieszaninę reakcyjną ekstrahuje się trzykrotnie octanem etylu. Połączone fazy organiczne suszy się nad siarczanem magnezu, sączy i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszcza się przez chromatografię na kolumnie (eluent: octan etylu/n-heksan=1/2) otrzymując 205 mg produktu docelowego.

¹H-NMR (CDCl3) : δ 1,4 (3H, d), 3,3 (3H, s), 4,62 (1H, q), 6,8-7,4 (10H, m).

P r z y k ł a d 9

Wytwarzanie N-metylo-N-(2,4-difluorofenylo)amidu kwasu (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)-fenoksy]-propionowego

Kwas (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)-fenoksy]-propionowy (0,693 mg, 2 mmole) rozpuszcza się w 15 ml tetrahydrofuranu i kolejno dodaje N-metylo-2,4-difluoroanilinę (0,284 g, 2 mmole), trifenylofosfinę (0,78 g, 2 mmole), trietyloaminę (0,42 ml) i czterochlorek węgla (2 ml). Mieszaninę reakcyjną ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną przez 12 godzin. Mieszaninę reakcyjną schładza się do temperatury pokojowej i zakwasza 5% kwasem chlorowodorowym a następnie dodaje wody. Zakwaszoną mieszaninę reakcyjną ekstrahuje się trzykrotnie octanem etylu. Połączone fazy organiczne suszy się nad siarczanem magnezu, sączy i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszcza się przez chromatografię na kolumnie (eluent: octan etylu/n-heksan=1/2) otrzymując 230 mg produktu docelowego.

¹H-NMR (CDCI3) : δ 1,4 (3H, d), 3,2 (3H, s), 4,6 (1H, q), 6,6-7,2 (10H, m).

P r z y k ł a d 10

Wytwarzanie N-metylo-N-(2,3,6-trifluorofenylo)amidu kwasu (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)-fenoksy]-propionowego

Kwas (R)-2-[(4-(6-chloro-2-benzoksazoliloksy)-fenoksy]-propionowy (0,693 mg, 2 mmole) dodaje się do 6 ml chlorku tionylu i mieszaninę reakcyjną ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną przez 2 godziny. Usuwa się nadmiar chlorku tionylu pod zmniejszonym ciśnieniem i dodaje 3 ml bezwodnego tetrahydrofuranu. W temperaturze 0°C do mieszaniny reakcyjnej dodaje się powoli roztwór N-metylo2,3,6-trifluoroaniliny (0,32 g, 2 mmole) i trietyloaminy (0,42 ml) w bezwodnym tetrahydrofuranie (10 ml). Mieszaninę miesza się w temperaturze 0°C przez 30 minut i w temperaturze pokojowej przez dodatkową 1 godzinę. Po dolaniu wody, mieszaninę reakcyjną ekstrahuje się trzykrotnie octanem etylu. Połączone fazy organiczne suszy się nad siarczanem magnezu, sączy i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Surowy produkt oczyszcza się przez chromatografię na kolumnie (eluent: octan etylu/nheksan=1/2) otrzymując 240 mg produktu docelowego.

PL 205 136 B1 ¹H-NMR (CDCI3) : δ 1,45 (3H, d), 3,25 (3H, s), 4,6 (1H, q), 6,7-7,4 (9H, m).

P r z y k ł a d y 11-16

Związki wymienione w tabeli 2 wytwarza się postępując tak samo jak w przykładzie 10 za wyjątkiem stosowania związków anilinowych zamiast N-metylo-2,3,6-trifluoroaniliny.

T a b e l a 2

cl		w# nu# I Αιιφ
Klasyfikacja	X1	X2	1H-NMR(CDCl3)
Przykład 11	H	CH3	1,42 (3H, t), 2,3 (3H, s), 3,25 (3H, s), 4,62 (IH, m), 6,8-7,4 (10H, m)
Przykład 12	Cl	H	1,42 (3H, t), 3,3 (3H, s), 4,62 (1H, m), 6,7-7,5 (10H, m)
Przykład 13	H	F	1,42 (3H, t), 3,3 (3H, s), 4,62 (1H, m), 6,5-7,4 (10H, m)
Przykład 14	CH3	H	1,42 (3H, t), 2,38 (3H, s), 3,25 (3H, s), 4,62 (1H, m), 6,8-7,4 (10H, m)
Przykład 15	OCH3	H	1,42 (3H,t), 3,25 (3H, s), 3,8 (3H, s), 4,65 (1H, m), 6,65-7,45 (10H, m)
Przykład 16	OCH2CH3	H	1,25 (3H t), 1,42 (3H, t), 3,25 (3H, s), 4,0 (2H, q), 4,62 (1H, m) 6,65-7,42 (10H, m)

Receptury

Do stosowania jako środki chwastobójcze, związki według niniejszego wynalazku powinny być sporządzone w postaci preparatu odpowiedniego typu, takiego jak dający się zwilżać proszek, emulsje, granulki, proszek do opylania, zawiesiny i roztwory, przez łączenie z nośnikiem, środkiem powierzchniowo czynnym, środkiem dyspergującym lub środkiem uzupełniającym. Wiele z nich może być nakładane bezpośrednio lub po rozcieńczeniu odpowiednim ośrodkiem. Preparaty mogą być przygotowane w objętości do natrysku w setkach do tysiącach litrów na hektar. Preparaty zawierają około 0,1% do 99% wagowych składnika(ów) czynnego(ych) i zaleca się dodanie 0,1% do 20% środka(ów) powierzchniowo czynnego(ych) lub 0% do 99,9% stałego lub ciekłego rozcieńczalnika(ów). Preparaty zawierają te składniki w przybliżeniu w następujących proporcjach podanych w tabeli 3.

T a b e l a 3

Receptura	% wagowy
Składnik czynny	Rozcieńczalnik	Środek powierzchniowo czynny
Dający się zwilżać proszek	10-90	0-74	1-10
Zawiesina	3-50	40-95	0-15
Emulsja-roztwór	3-50	40-95	0-15
Granulki	0,1-95	5-99,9	1-15

Udział składników czynnych zależy od przewidywanego zastosowania. Czasami potrzebne jest zastosowanie większego stosunku środka powierzchniowo czynnego do składnika czynnego i uzyskuje się to przez wprowadzenie go do preparatu lub zmieszanie w zbiorniku.

Do proszku do zwilżania korzystne są stałe rozcieńczalniki o dużej absorpcji. Ciekłe rozcieńczalniki i rozpuszczalniki zaleca się do uzyskania trwałości na rozdział faz w 0°C. Wszystkie te receptury mogą zawierać niewielką ilość dodatków do zapobiegania kształtowaniu, spiekaniu, korozji i wzrostu mikroorganizmów.

Zgodnie z konwencjonalnymi sposobami wytwarzania kompozycji roztwory można wytwarzać przez mieszanie składników a subtelne proszki, przez mieszanie i proszkowanie za pomocą młyna

PL 205 136 B1 młotkowego. Zawiesiny można wytwarzać przez mieszanie na mokro a granulki można wytwarzać przez natrysk składników czynnych na przygotowany granulowany nośnik.

Przykłady preparatów o typowych składach przedstawiają się następująco:

Preparat 1: Dający się zwilżać proszek

Składniki miesza się intensywnie, po natrysku ciekłego środka powierzchniowo czynnego na składniki stałe miesza się ponownie i poddaje mieleniu w młynie młotkowym aż do uzyskania rozdrobnienia ciała stałego poniżej 100 μm.

Składnik czynny (związek z przykładu 3)

Eter dodecylofenolu i poli(glikolu etylenowego)

Ligninosulfonian sodu Glinokrzemian sodu Montmorylonit

Preparat 2: Dający się zwilżać proszek

Składniki miesza się intensywnie, poddaje mieleniu w młynie młotkowym aż do uzyskania rozdrobnienia ciała stałego poniżej 25 um i pakuje.

20% wagowych

2% wagowych 4% wagowych 6% wagowych 6% wagowych

80% wagowych 2% wagowych 2% wagowych 3% wagowych

13% wagowych

Składnik czynny (związek z przykładu 3)

Alkilonaftalenosulfonian sodu

Ligninosulfonian sodu

Bezpostaciowa krzemionka syntetyczna

Kaolinit

Preparat 3: Emulsja

Składniki miesza się i jednorodnie rozpuszcza otrzymując emulsję.

Składnik czynny (związek z przykładu 3) 30% wagowych

Cykloheksanon 20% wagowych

Eter alkiloarylowo-polioksyetylenowy 11% wagowych

Alkilobenzenosulfonian wapnia 4% wagowych

Metylonaftalen 35% wagowych

Preparat 4: Granulat

Składniki miesza się dokładnie. Do 100 części wagowych mieszaniny składników dodaje się 20 części wagowych wody. Mieszaninę składników granuluje się do wymiarów oczka sita 14 do 32 mesh (ilość oczek na długości 1 cala) za pomocą granulatora pracującego przez wytłaczanie i suszy.

Składnik czynny (związek z przykładu 3) 5% wagowych

Sól sodowa sulfonianu alkoholu laurylowego 2% wagowych

Ligninosulfonian sodu 5% wagowych

Karboksymetyloceluloza 2% wagowych

Siarczan potasu 16% wagowych

Gips 70% wagowych

Preparaty według niniejszego wynalazku natryskiwano po rozcieńczeniu do odpowiedniego stężenia.

Własności użytkowe

Związki według niniejszego wynalazku wykazują dużą aktywność jako środki chwastobójcze stosowane na liście dla ryżu, skuteczne zwłaszcza na ryżu ze względu na doskonałą kontrolę chwastnicy jednostronnej.

Składniki czynne mogą być stosowane w ilości od 10 g do 4 kg, korzystnie od 50 g do 400 g na hektar. Ilość związku według niniejszego wynalazku zależy od ilości i wielkości chwastów i receptury. Środki chwastobójcze według niniejszego wynalazku mogą być stosowane samodzielnie lub w połączeniu z innymi środkami chwastobójczymi, środkami owadobójczymi lub środkami bakteriobójczymi. Istotne jest zwłaszcza dodawanie jednego ze środków wybranych z grupy składającej się z bentazonu, chinchloraku, propanilu, symetryny, 2,4-D, etylofenoksapropu, linuronu, MCPA, azafenidyny, karfentrazonu, molinatu, tiobenkarbu, pendimetaliny, metylobensulfuronu, etylopirazosulfuronu, metylometsulfuronu, metylotifensulfuronu, metylotribenuronu, trifluraliny, amidosulfuronu, bromoksynilu, butachloru, mekopropu, metrybuzyny, bifenoksu, benfurezatu, izoproturonu, butylocyhalofopu, mefenazetu, fentrazamidu, metylopiryminobaku, bispirybaku sodowego, azymsulfuronu, cyklosulfamuronu, pianchoru i ich mieszanin.

Skutek działania chwastobójczego związków według niniejszego wynalazku został przebadany a przykłady przedstawiają się jak następuje.

PL 205 136 B1

D o ś w i a d c z a l n y p r z y k ł a d 1 Test obróbki liści

Zasiano ziarna ryżu, pszenicy, jęczmienia, kukurydzy, bawełny, chwastnicy jednostronnej, zwykłego sorgo, dużych płożących się chwastów/palusznika krwawego i gatunku Panicum (fall panicum) w naczyniu o polu powierzchni 600 cm². Gdy chwastnica jednostronna rosnąca w cieplarni utrzymywanej w temperaturze 20-30°C miała trzy liście, bezpośrednio na liście nakładano dający się zwilżać proszek przygotowany przez zmieszanie 1 części wagowej związku czynnego, 5 części wagowych acetonu i 1 części wagowych emulgatora i rozcieńczony wodą w ilości 2000 l na hektar. Stężenie cieczy do natrysku było wybrane tak, żeby nałożyć żądaną ilość substancji czynnej. Po 14 dniach od obróbki oceniano stopień uszkodzenia roślin jako % uszkodzenia w porównaniu z rozwojem próbki nie poddanej obróbce.

0% brak efektu (taka sama jak próbka nie poddana obróbce)

20% mał y skutek

70% aktywność chwastobójcza

100% całkowite uszkodzenie.

W badaniu, sk ładnik(i) czynny(e) o wzorze (1) według wynalazku wykazywały doskonałą selektywność w stosunku do roślin i aktywność chwastobójczą przeciwko chwastom.

T a b e l a 4

Skrót	Nazwa naukowa	Nazwa angielska/nazwa polska
ORYSA	Oryza sativa L. cv. Dongjin	Rice/ryż
ECHCG	Echinochloa crus-galli Beauv. var. caudate Kitagawa	Barnyard grass/chwastnica jednostronna

Dla związków o wzorze (1) porównywano aktywność chwastobójczą N-metylo-N-(2-fluorofenylo)amidu kwasu (R)-2-[(4-chloro-2-benzoksazoliloksy)-fenoksy]-propionowego (przykład 3) z jego stereoizomerem (S)- i jego mieszaniną racemiczną a wyniki został y zestawione w tabeli 5.

T a b e l a 5

Ilość związku do obróbki liści (g/ha)	Związek (R)-	Związek racemiczny R,S-	Związek (S)
Ryż (4 liście)	Chwastnica (4 liście)	Ryż (4 liście)	Chwastnica (4 liście)	Ryż (4 liście)	Chwastnica (4 liście)
4000	22,5	100	3,8	100	0.0	100
2000	11,3	100	0.0	100	0.0	100
1000	2,5	100	0.0	100	0.0	100
500	0.0	100	0.0	100	0.0	100
250	0.0	100	0.0	100	0.0	100
125	0.0	100	0.0	100	0.0	100
63	0.0	100	0.0	100	0.0	100
32	0.0	100	0.0	100	0.0	92,5
16	0.0	100	0.0	100	0.0	65,0
8	0.0	98,8	0.0	45,0	0.0	7,5
4	0.0	62,5	0.0	2,5	0.0	0.0
2	0.0	6,3	0.0	0.0	0.0	0.0
1	-	-	-	-	-	-

PL 205 136 B1

Związek (R)-

Związek racemiczny R,S-

Związek (S)-

Zastosowanie przemysłowe

Jak to opisano wyżej, należy zauważyć, że optycznie czynne stereoizomery (R)- według niniejszego wynalazku wykazują doskonałą selektywność w stosunku do ryżu i wyższą aktywność chwastobójczą przeciwko chwastnicy jednostronnej w stosunku do mieszanin racemicznych i jego stereoizomerów (S). Tak więc optycznie czynne związki według niniejszego wynalazku mogą być bardzo skuteczne w uprawie ryżu. Ponadto stwierdzono, że optycznie czynne związki są bardzo stabilne dla pszenicy, jęczmienia, fasoli i kukurydzy i są użyteczne do kontroli chwastów.

Claims (5)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Związek o działaniu chwastobójczym stanowiący N-metylo-N-2-fluorofenyloamid kwasu (R)fenoksypropionowego o wzorze (1) o stabilności w stosunku do ryżu i zapobiegający wzrostowi chwastnicy jednostronnej:

   w którym X oznacza H, F, Cl, Br, CH3 lub OCH3, Y oznacza H lub F.
2. 2. Związek o działaniu chwastobójczym według zastrz. 1, znamienny tym, że X oznacza H i Y oznacza H.
3. 3. Związek o działaniu chwastobójczym według zastrz. 1, znamienny tym, że X oznacza 5-CH3 zaś Y oznacza H.
4. 4. Sposób zwalczania chwastnicy jednostronnej powstającej w rosnącym ryżu bez wywierania jakiegokolwiek szkodliwego wpływu na ryż, znamienny tym, że obejmuje nanoszenie skutecznej ilości przynajmniej jednego związku o wzorze (1) jak określono w zastrzeżeniu 1.

   PL 205 136 B1
5. 5. Kompozycja chwastobójcza zawierająca składnik czynny razem z przynajmniej jednym składnikiem wybranym z grupy składającej się z nośnika akceptowanego w rolnictwie, środka uzupełniającego, środka powierzchniowo czynnego i przynajmniej jednego innego związku chwastobójczego, znamienna tym, że jako składnik czynny zawiera przynajmniej jeden związek o wzorze (1) jak określono w zastrzeżeniu 1.