Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest sposób i urz adzenie do wprowadzania dawki ciek lego sk ladnika do pojemnika. Niniejszy wynalazek znajduje szczególne zastosowanie w wytwarzaniu wyrobów, które zawiera- ja obj eto sc kompozycji p lynnej dozowanej do por ecznego pojemnika. Nie okre slaj ac scisle, ca lkowita obj eto sc kompozycji w takich pojemnikach zawiera si e zazwyczaj pomi edzy 5 a 1000 ml, chocia z do- puszcza si e pojemniki o wi ekszej lub mniejszej pojemno sci, w zale zno sci od ogólnych uwarunkowa n. W takich wyrobach, kompozycje p lynne zawieraj a zwykle jeden lub wi ecej sk ladników p lynnych, jak na przyk lad dodatki przeznaczone do osi agania po zadanych w la sciwo sci kompozycji. Ka zdy z wielu z tych sk ladników lub dodatków jest powszechnie obecny w relatywnie ma lej proporcji wzgledem ca lo- sci kompozycji, ale z wielu powodów po zadane jest, by by ly one dok ladnie dozowane do kompozycji. Niektóre z tych powodów wynikaj a bezpo srednio z w lasno sci sk ladnika lub dodatku, jak na przyk lad zmiana jako sci produktu; na przyk lad, gdy dodatek jest aromatem lub gdy sk ladnik jest aromatem, to niew la sciwa jego dawka mog laby zmieni c odczuwalnie zapach produktu. Inne powody mog a wynika c z powszechnego stosowania; na przyk lad wiele dodatków jest relatywnie drogich tak, ze ca lkowity koszt wyrobu mo ze wzrosn ac niezaplanowanie na skutek nawet niewielkiego wzrostu ilo sci dodanego dodatku. Niniejszy wynalazek jest najbardziej pozadany do zastosowa n w odniesieniu do dozowania sk ladnika lub tylko niewielkiej cz esci kompozycji do pojemnika. W jednym odpowiednim sposobie wytwarzania napelniania pojemników lub wprowadzania do nich jednego lub wi ecej sk ladników, pojemnik przenoszony jest na stanowisko nape lniania, utrzymy- wany jest tam przez wystarczaj aco d lugi okres czasu, by zosta c nape lnionym, i jest nast epnie przesu- wany, by przej sc do kolejnej operacji, takiej jak kapslowanie lub uszczelnianie pojemnika. Maksymal- na pr edkosc linii nape lniania jest podporz adkowana pr edko sci najwolniejszej operacji, co mo ze mie c konsekwencje takie jak wskazano poni zej. Urz adzenie zosta lo wcze sniej opisane jako urz adzenie do przekazywania pod ci snieniem p lyn- nej kompozycji lub jej sk ladnika do pojemnika lub do zawarto sci zbiornika przez dysz e w g lowicy dozu- jacej. A zatem, na przyk lad, opis patentowy GB 2019813 opisuje sposób i urz adzenie do przygotowy- wania napojów w porcjach przez dwie g lowice dozuj ace, które mog a by c po laczone w jeden zespó l, i które s a lekko zbie zne. Opis patentowy GB 2094758 opisuje podobne urz adzenie do napojów, w którym dwie lub wi ecej dysz bezpo srednio rozpyla wod e pod k atem ostrym do kubka, by wspoma- ga c rozpuszczanie substancji sta lej, na przyk lad kawy lub zupy. Opis patentowy GB 1481894 opisuje urz adzenie do dozowania syropu przez wiele dysz znajduj acych si e w g lowicy dozuj acej na mas e lodow a. Opis patentowy EP 0216199 opisu zespó l wielo-otworowej dyszy o zmiennym kszta lcie, który jest osi agany przez niezale znie oscyluj ace cylindryczne krzywki, z których ka zda lozyskowana jest na powierzchni krzywki zaworu iglicowego, by uruchamia c lub zamyka c zawór. Jednym ze sposobów otrzymywania produktu zawieraj acego p lynn a kompozycj e, jest przygo- towanie du zej partii kompozycji zawierajacej wszystkie jej sk ladniki w kadzi i nast epnie wycofywanie z kadzi odmierzonej dawki tej kompozycji do wybranego pojemnika. Jest to uk lad ciesz acy si e po- wszechnym zastosowaniem, poniewa z jest wzgl ednie prosty w dzia laniu. Wzgl ednie latwo jest nim zmiesza c du ze obj eto sci p lynów, by uzyska c umiarkowan a jednorodno sc i dok ladn a dawk e. Taka wielko sc oznacza, ze nawet porównywalnie male proporcje sk ladników mog a by c dodawane z do sc duza dok ladno scia. Na przyk lad, przy 10 tonach, 0,1% ciezaru stanowi 10 kg, które mo ze by c szybko zwa zone z dok ladno sci a lepsz a ni z 1%. Jednak ze, uk lad wytwarzaj acy partie jest stosunkowo nieelastyczny w dzia laniu i posiada wiele wad, które staj a si e coraz bardziej k lopotliwe, gdy przyzwyczajenia konsumentów i wymagania eks- ploatacyjne wytwórców ulegaj a zmianom. Dlatego te z zwi eksza si e tendencja id aca w kierunku zró zni- cowania dowolnego produktu jednostkowego, jak na przyk lad zró znicowanie ilo sci odmiennie aroma- tyzowanych produktów oferowanych konsumentom, by zaspokoi c ich indywidualne preferencje. Po drugie, utrzymuje si e tendencja wytwórców polegaj aca na skoncentrowaniu produkcji w ma lej ilo sci stanowisk produkcyjnych. Obie te tendencje oznaczaj a, ze zmniejsza si e prawdopodobie nstwo, ze kolejne partie wykonywane w tej samej kadzi b ed a mia ly tak a sam a kompozycj e. Gdy kompozycja kolejnych partii ró zni si e, konieczne jest wyczyszczenie kadzi i linii zasilaj acej do stanowiska nape lnia- nia w celu unikni ecia wymieszania si e zanieczyszcze n pomi edzy dwiema kompozycjami. Mo ze to skutkowa c znacz acym czasem przestoju pomi edzy produkcj a partii, a po drugie traci si e w ten sposóbPL 203 541 B1 3 pierwsz a kompozycj e, która przylgn ela do sciany kadzi i w linii zasilaj acej. Oba te czynniki zwi ekszaj a sredni efektywny koszt produkcji dla producenta. Zgodnie z tym badano jak zmniejszy c lub obej sc zaznaczone powy zej problemy przy wy- twarzaniu partii. W jednym zmienionym sposobie rozwa zono wprowadzenie ciek lego sk ladnika kompozycji bezpo srednio do pojemnika ko ncowego. To, jednak ze, powoduje powstanie innego zestawu problemów lub trudno sci. Po pierwsze, poniewa z obj eto sc wprowadzanej do pojemnika kompozycji jest wzgl ednie ma la w porównaniu z wielko sci a partii, powstaje do sc znaczny pro- blem, by poda c dok ladny ci ezar pojedynczego sk ladnika, a w szczególno sci dodatku do pojemni- ka, w porównaniu z ca la parti a. Po drugie, bezpo srednie dozowanie do pojemnika mo ze by c prze- prowadzone naj latwiej poprzez zastosowanie nape lniania na linii nape lniania. Pr edko sc linii na- rzuca d lugo sc okienka, gdy pojemnik znajduje si e pod stanowiskiem nape lniania, podczas której to operacji mo ze by c wykonywane dodawanie sk ladnika. Zazwyczaj jest to wzgl ednie krótki okres czasu, cz esto mierzony w u lamkach sekundy. Chocia z okienko mog loby by c poszerzone wskutek zastosowania przesuwnego stanowiska nape lniania poruszaj acego si e w granicach tej samej pr edko sci co poruszaj aca si e linia, w celu utrzymania obu w zestawieniu przez d lu zszy okres cza- su, to jednak takie rozwi azanie komplikuje urz adzenie, czyni ac je dro zszym i wprowadzaj ac do- datkowe ryzyko uszkodzenia mechanicznego. Jeden ze sposobów dozowania odmierzonej ilo sci ciek lego sk ladnika polega na zastosowa- niu dok ladnej pompy dozuj acej. Takie pompy mog a by c stosowane z uk ladem, w którym odmie- rzona dawka wybranego ciek lego sk ladnika wydalana jest pod ci snieniem przez dysze w postaci strumienia cieczy do pojemnika, który jest utrzymywany w odpowiedniej orientacji w stosunku do dyszy. Takie pompy s a coraz bardziej dost epne, ale ich zastosowanie jest ograniczone ze wzgl e- du na to, ze maj a one stosunkowo d lugi czas reagowania. Po zadane jest zatem zaopatrzenie w mechanizm czujnikowy do wykrywania obecno sci pojemnika na stanowisku dozowania w celu unikni ecia marnotrawnego wydalania ciek lego sk ladnika w przypadku, gdy operacje dozowania i transportu nie s a ze sob a zsynchronizowane, a w szczególno sci w kontek scie szybkobie znej linii i konsekwentnie krótkich okresów czasu dla dozowania. Taki powolny czas reagowania pompy mo ze prowadzi c do znacz acego ograniczenia pr edko sci linii. Zazwyczaj, pr edko sc cyklu dozowa- nia narzucona jest przez jej najwolniejszy element sk ladowy. W szczególno sci, w przypadku do- zowania do pojemników, takich jak pojemniki aerozolowe, zastosowanie uk ladu dozuj acego do pojemników, bazuj acego na takich pompach dozuj acych, spowolni loby lini e nape lniania na tyle znacz aco, ze zastosowanie takiego uk ladu mog loby nie zosta c zaaprobowane przez rynek. Ko- nieczne jest zatem znalezienie srodków umo zliwiaj acych zastosowanie takich dok ladnych pomp dozuj acych. Rozwa zano kilka modyfikacji uk ladu dozuj acego, w laczaj ac w to zwi ekszenie ci snienia dzia laj a- cego na p lyn wydalany przez dysz e, poszerzenie srednicy dyszy oraz wstawienie siatki do wn etrza dyszy. Zwi ekszenie ci snienia dzia laj acego na ciecz do wymaganej wielko sci, w celu zrekompensowa- nia wolnego czasu reagowania pompy dozuj acej, zwi eksza pr edko sc liniow a cieczy do takiej wielko- sci, ze jest ona sk lonna do rozpryskiwania si e na krople, gdy napotyka na spód i/lub na bok pojemni- ka, do którego jest dozowana, w ten sposób znacz aco zwi ekszaj ac ryzyko, ze za ka zdym razem cz es c cieczy wydostanie si e. To udaremnia korzy sci osi agane w wyniku zastosowania dok ladnej pompy dozuj acej. Druga mo zliwa odmiana zawiera la poszerzon a dysz e, i z tego wzgl edu warto sc pozorna tej od- miany by laby do sc atrakcyjna, poniewa z zosta laby poszerzona srednica strumienia cieczy, co umozli- wi loby uzyskanie wi ekszego nat ezenia przep lywu bez znacz acego wzrostu pr edko sci liniowej prze- p lywu. Niestety odkryto, ze równie z wp lyn eloby to na zmniejszenie dok ladno sci dozowania cieczy. Zidentyfikowano dwa przypadki wyst epowania niedok ladno sci, chocia z mog a by c i inne. W pierwszym przypadku, zastosowanie szerszej dyszy zmienia ogólny kszta lt strumienia, wytwarzaj ac d lu zszy ogon po zamkni eciu zaworu regulacyjnego. W ogonie, srednica strumienia zw eza si e tak, ze obj etosc prze- p lywu wyra znie si e zmniejsza w porównaniu z obj eto scia przep lywu wyst epuj ac a wtedy, gdy zawór jest otwarty. W drugim przypadku, szersza dysza powoduje porywanie p echerzyków gazu w cieczy i tworzenie si e utajonych skroplin z ko ncówki dyszy, co jest kontynuowane w sposób zauwa zalny po zamkni eciu zaworu regulacyjnego. Próbuj ac zmniejszy c ten problem, w poszerzona dysz e wstawiono siatk e, ale zamiast pozby c si e problemu, w niektórych przypadkach siatka nawet pogorszy la dzia lanie. Siatka, w rzeczywisto sci, zwi ekszy la ogon. W zwi azku z tym, problem pogodzenia pompy dozuj acej z d lugim czasem reagowania jest wci az aktualny.PL 203 541 B1 4 Znany jest z opisu GB 701144 sposób wprowadzania dawki ciek lego sk ladnika do pojemni- ka posiadaj acego otwarty otwór wlotowy. W sposobie tym przenosi si e pojemnik do stanowiska dozowania, gdzie stanowisko to zawiera detektor dla pojemnika, g lowic e dozuj ac a os laniaj ac a dysz e dozuj ac a, elementy utrzymuj ace dla pojemnika umo zliwiaj ace dyszy pozostanie w dok lad- nym ustawieniu z otworem wlotowym pojemnika, g lowic e dozuj ac a umieszczon a powy zej elemen- tów utrzymuj acych, dysz e dozuj ac a zorientowan a do do lu w kierunku otworu wlotowego pojemni- ka i zawieraj ac a zespó l pojedynczych dziobków wystaj acych od no snika, przewód wlotowy dla ciek lego sk ladnika ko ncz acego si e w dyszy, i pomp e umieszczon a w przewodzie wlotowym, po- nadto w sposobie wykrywa si e pojemnik na stanowisku dozowania, utrzymuje si e pojemnik w sta- nowisku dozowania, podczas gdy do pojemnika wprowadzana jest dawka, uruchamia si e pomp e w odpowiedzi na wykrycie przez detektor obecno sci pojemnika na stanowisku dozowania, wydala si e ciek ly sk ladnik w postaci strumienia przez dysz e nape lniaj ac a, i nast epnie przenosi si e pojem- nik poza stanowisko dozowania. Znane ze stanu techniki urz adzenie do wprowadzania dawki ciek lego sk ladnika do pojemni- ka, posiada otwarty otwór wlotowy. Urz adzenie to sk lada si e ze stanowiska dozowania, które jest umieszczone powy zej przeno snika, który przenosi pojemnik kolejno w kierunku i nast epnie poza stanowisko, które to stanowisko zawiera detektor dla pojemnika na stanowisku dozowania, ele- menty utrzymuj ace pojemnik umo zliwiaj ace dyszy dozuj acej pozostanie w dok ladnym ustawieniu z otworem wlotowym pojemnika, g lowic e dozuj ac a umieszczon a powy zej elementów utrzymuj a- cych i os laniaj ac a dysz e dozuj ac a zorientowan a do do lu w kierunku otworu wlotowego pojemnika, dysz e dozuj ac a zawieraj ac a zespó l pojedynczych dziobków, przewód wlotowy dla ciek lego sk lad- nika ko ncz acego si e w dyszy, i pomp e umieszczon a w przewodzie wlotowym, elementy steruj ace do uruchamiania pompy w odpowiedzi na wykrycie przez detektor obecno sci pojemnika na stano- wisku dozowania i elementy do wydalania ciek lego sk ladnika w postaci strumienia przez dysz e dozuj ac a. Sposób wed lug wynalazku charakteryzuje si e tym, ze jest szybkobie znym procesem, a elemen- ty utrzymuj ace umo zliwiaj a dyszy pozostanie w dok ladnym ustawieniu z otworem wlotowym pojemnika przez wst epnie ustalony okres czasu a z do 500 milisekund, a pompa jest pomp a dozuj ac a, która do- zuje od 0,1 do 2 ml. Ponadto wydala si e ciek ly sk ladnik przez dysz e nape lniaj ac a przez sci sle okre- slony okres czasu i ka zdy z pojedynczych dziobków ma srednic e otworu od 0,8 do 3 mm i ka zdy z nich oddalony jest od s asiedniego dziobka tak, ze strumienie cieczy wydala si e równolegle przez s asiaduj ace ze sob a pojedyncze dziobki, które nie lacz a si e, a ka zdy pojedynczy dziobek wystaje poni zej no snika o tak a g lebokosc, ze tworzenie si e kropli poprzez laczenie si e cieczy pomi edzy s a- siednimi ko ncówkami dyszy, jest utrudnione lub wyeliminowane. Pojemnik utrzymuje si e na stanowisku dozowania przez okres od 40 do 500 milisekund, ko- rzystnie przez okres od 100 do 300 milisekund. Pojemnik utrzymuje si e na stanowisku dozowania przez okres od 10 do 100 milisekund, a ko- rzystnie przez okres od 30 do 80 milisekund, po wypuszczeniu dawki p lynu. Obecno sc pojemnika na stanowisku dozowania wykrywa si e przez pojemnik przerywaj acy wi azk e swiat la. Korzystnie dozuje si e dawki p lynu za pomoc a lasera skanuj acego. Wierzcho lek dziobka jest 12 do 50 mm powy zej pojemnika. Pojemnik, do którego dozuje si e dawk e, posiada otwór o srednicy od 15 do 35 mm. Korzystnie pojemnik jest utrzymany na stanowisku w dok ladnym ustawieniu z dysza w czasie dozowania za pomoc a wa lka zamocowanego mimo srodowo, obracaj acego si e jeden raz na sekund e dla ka zdego pojemnika wchodz acego do stanowiska dozowania na sekund e. Dysza posiada od 3 do 32 dziobków, korzystnie od 7 do 20 dziobków, które rozmieszczone s a we wspó lsrodkowych okr egach. Korzystnie dziobki s a dziobkami oddalonymi s asiaduj aco od siebie o od 1,5 do 4 mm, a ko- rzystnie od 2 do 3 mm. Korzystnie dziobki maj a srednic e otworu od 1 do 4 mm. Dziobki maj a g leboko sc poni zej p lyty no snej co najmniej 3 mm, a korzystnie od 4 do 10 mm. Dysza ma srednic e, która wynosi od 1/4 do 2/3 srednicy otworu wlotowego pojemnika, do któ- rego dozowany jest p lynny sk ladnik. Korzystnie dysza umieszczona jest na wysoko sci od 5 do 20 cm powy zej otworu wlotowego po- jemnika, do którego dozowany jest p lynny sk ladnik, a korzystnie od 8 do 14 cm.PL 203 541 B1 5 Pompa dozuj aca jest ceramiczn a pomp a dozuj ac a i ma czas reagowania od 20 do 100 mili- sekund. Korzystnie pompa dozuj aca dozuje p lynny sk ladnik do pojemnika przez okres od 5 do 100 mili- sekund. Urz adzenie wed lug wynalazku charakteryzuje si e tym, ze elementy utrzymuj ace umo zliwiaj a po- jemnikowi pozostanie w stanowisku dozowania w okresie czasu a z do 500 milisekund i umo zliwiaj a dyszy pozostanie w dok ladnym ustawieniu z otworem wlotowym pojemnika lub przez wst epnie ustalo- ny okres czasu, a pompa jest pomp a dozuj ac a, która dozuje od 0,1 do 2 ml, za s ka zdy z pojedynczych dziobków ma srednic e otworu od 0,8 do 3 mm i ka zdy z nich oddalony jest od s asiedniego dziobka tak, ze strumienie cieczy wydalane s a równolegle przez s asiaduj ace ze sob a pojedyncze dziobki, któ- re nie lacz a si e, a ka zdy pojedynczy dziobek wystaje poni zej no snika o tak a glebokosc, ze tworzenie sie kropli poprzez laczenie si e cieczy pomi edzy s asiednimi ko ncówkami dyszy, jest utrudnione lub wyeliminowane. Dysza posiada od 3 do 32 dziobków, korzystnie od 7 do 20 dziobków. Dziobki rozmieszczone s a we wspó lsrodkowych okr egach. Korzystnie dysza zawiera trzy wspó lsrodkowe okr egi. Dziobki s a dziobkami oddalonymi s asiaduj aco od siebie o od 1,5 do 4 mm, a korzystnie od 2 do 3 mm. Korzystnie dziobki maj a srednic e otworu od 1 do 4 mm. Dziobki maj a g leboko sc poni zej p lyty no snej co najmniej 3 mm, a korzystnie od 4 do 10 mm. Dysza ma srednic e, która wynosi od 1/4 do 2/3 srednicy otworu wlotowego pojemnika, do któ- rego dozowany jest p lynny sk ladnik. Korzystnie dysza umieszczona jest na wysoko sci od 5 do 20 cm powy zej otworu wlotowego po- jemnika, do którego dozowany jest p lynny sk ladnik, a korzystnie od 8 do 14 cm. Pompa dozuj aca jest ceramiczn a pomp a dozuj ac a. Pompa dozuj aca ma czas reagowania od 20 do 100 milisekund i dozuje p lynny sk ladnik do po- jemnika przez okres od 5 do 100 milisekund. Wynalazek pokonuje lub zmniejsza jeden lub wi ecej zidentyfikowanych powy zej problemów wy- st epuj acych w stanie techniki i ulepsza wewn atrz-pojemnikowe dozowanie ciek lego sk ladnika do po- jemnika, jak równie z ulepsza dozowania ma lych obj eto sci cieczy do pojemnika dozuj acego na szyb- kobie znej linii nape lniania. Poprzez zastosowanie wielu dziobków, z których ka zdy wystaje do takiej g leboko sci, ze nie tworz a si e pomi edzy nimi, poprzez laczenie, krople, i które s a oddalone od siebie o tak a odle- g lo sc, ze pojedyncze strumienie nie lacz a si e ze sob a, powsta la mo zliwo sc u zycia dok ladnej pompy dozuj acej unikaj ac wad wyst epuj acych przy wyd lu zonym strumieniu i zwi ekszonego ryzyka kapania, które mog lyby powstawa c przy zastosowaniu pojedynczej dyszy o takim samym przekro- ju poprzecznym jak ca ly przekrój poprzeczny wielu strumieni. Je sli wiele dziobków by loby roz- mieszczonych bli zej siebie, to po laczy lyby si e i przez to wytworzy lyby pojedynczy strumie n oraz ponownie utworzy lyby wyd lu zony ogon. Je sli pojedyncze dziobki nie wystawa lyby znacz aco poni- zej swojego no snika, ale, na przyk lad, ka zde uj scie ko nczy loby si e w p laszczy znie p laskiej po- wierzchni, to znacz aco zwi ekszy loby si e ryzyko powstawania ma lych kropel na ko ncówce ka zde- go dziobka przylegaj acych do powierzchni no snika pomi edzy uj sciami, co umo zliwi loby utworze- nie si e wi ekszej kropli wraz ze zwi ekszeniem ryzyka od laczenia si e tej kropli od dyszy pod wp ly- wem jej zwi ekszonego ci ezaru. Podczas, gdy niniejszy wynalazek jest szczególnie odpowiedni do wprowadzania ma lej ilo- sci cieczy do pojemnika, na przyk lad do pojemnika dozuj acego produkt higieny osobistej, z zamia- rem dope lnienia znajduj acej si e w pojemniku kompozycji, uznano, ze taka sama technika mo ze by c zastosowana do wprowadzania odmierzonej obj eto sci ciek lego sk ladnika, który stanowi nawet wi eksz a cz es c kompozycji ko ncowej. Chocia z wynalazek jest szczególnie odpowiedni do wprowa- dzania sk ladnika kompozycji, która przeznaczana jest do dystrybucji i sprzeda zy w pojemniku, do którego jest wprowadzana, uznano, ze wynalazek jest równie z odpowiedni do zastosowania pod- czas procedur analitycznych, które wymagaj a wprowadzania dok ladnie odmierzonych obj eto sci odczynnika czystego do analizy i/lub próbki do komory, w której mo ze by c nast epnie wykonywana analiza. Pojemnik cz esto przeznaczony jest do trzymania go w r eku. W szczególno sci, pojemnik za- zwyczaj posiada wzgl ednie w aski otwór wlotowy, opisany bardziej szczegó lowo poni zej, przezPL 203 541 B1 6 który odbywa si e nape lnianie pojemnika. Istotn a cz esci a sk ladow a jest dok ladna pompa dozuj aca oraz dysza z wieloma dziobkami, które s a oddalone od siebie, by zapobiec laczeniu si e pojedynczych strumieni z ka zdego dziobka, i które wystaj a z no snika, by utrudni c lub uniemo zliwi c laczenie si e kropel. Wynalazek jest odpowiedni do wprowadzania dodatków do pojemnika w celu zmieszania z przewa zaj ac a czescia preparatu (w niektórych przypadkach alternatywnie nazywan a g lówn a parti a) zawieraj ac a pozosta le sk ladniki kompozycji. W ten sposób, mo zliwe jest wykonanie i/lub przechowy- wanie partii sk ladaj acych si e z wi ekszej cz esci dowolnych poszczególnych kompozycji, które s a takie same z jednej partii jak i z nast epnych, zapobiegaj ac stratom produktu i spowolnieniu procesu na sku- tek koniecznego czyszczenia kadzi, do wytwarzania lub sk ladowania, pomi edzy partiami. Odmiany s a latwo otrzymywane poprzez wprowadzanie ró znych dodatków usuwanych z pojedynczych pojemników magazynowych, które mog a by c nawet pojemnikami, którymi dodatek jest rozprowadzany do produ- centa kompozycji. Mo zliwe jest nawet rozwa zenie ci ag lych lub pó lci ag lych procesów wytwarzania przewa zaj acej cz esci preparatu, w wyniku zwi ekszenia zdolno sci do ró znicowania dodatku lub ró z- nych dodatków, które oferuje obecny wynalazek. W zakres dodatków lub innych ciek lych sk ladników, dla których obecny wynalazek znajduje za- stosowanie, wchodzi dowolna ciecz, która mo ze by c pompowana. Dodatek mo ze by c ciecz a w panu- jacych warunkach lub mo ze by c swobodn a ciecz a w wyniku rozpuszczenia lub rozcie nczenia w odpo- wiednim rozpuszczalniku lub p lynie no snym. Zazwyczaj, sk ladnik mo ze by c ciecz a lub up lynnion a substancj a w temperaturze otoczenia, aczkolwiek wynalazek znajduje równie z zastosowanie, je sli jest to po zadane, do materia lów, które staj a si e ciecz a w podwy zszonej temperaturze, na przyk lad powy- zej 100°C. Wybór ciek lego sk ladnika b edzie ró zny w zale zno sci od w lasno sci fizycznych lub zamie- rzonego zastosowania w kompozycji. Takie ciek le sk ladniki mog a by c wybrane z nie wyczerpanej listy, w sk lad której wchodz a scierniwa p lynne, srodki zakwaszaj ace, srodki przeciwbólowe, srodki przeciw- tr adzikowe, srodki zbrylaj ace i przeciwzbrylaj ace, srodki przeciwpróchniczne, srodki przeciw lupie zowe, srodki przeciwpieni ace lub pieni ace, srodki grzybobójcze lub fungicydy, srodki do zwalczania drobno- ustrojów lub srodki bakteriobójcze, przeciwutleniacze, srodki przeciwpotne, srodki antyelektrostatycz- ne, srodki bazyfikuj ace, srodki buforowe, ciek le srodki p eczniej ace lub rozcie nczalniki, srodki przeciw kleszczom, pigmenty lub barwniki, inhibitory korozji, dodatki kosmetyczne, denaturaty, dezodoranty, srodki depiluj ace, lub srodki epiluj ace, srodki farmaceutyczne, srodki emulguj ace, stabilizatory emul- syjne, srodki przeciwbólowe stosowane zewn etrznie, srodki b lonotwórcze, przyprawy, aromaty, barw- niki, srodki kondycjonuj ace, utrwalacze, srodki onduluj ace lub prostujace, lub srodki utleniaj ace do w losów, srodki pobudzaj ace wzrost w losów, srodki poch laniaj ace wilgo c lub nawil zaj ace, srodki po- woduj ace liz e, srodki wzmacniaj ace paznokcie, srodki neutralizuj ace, srodki zm etniaj ace, srodki do piel egnacji jamy ustnej, srodki farmaceutyczne do higieny jamy ustnej, srodki utleniaj ace, czynniki reguluj ace pH, sk ladnik czynny farmaceutycznie, plastyfikatory, srodki konserwuj ace, srodki ochronne, srodki redukuj ace, srodki wybielaj ace skór e, srodki wzmacniaj ace skór e, srodki ochrony skóry, mody- fikatory po slizgowe, rozpuszczalniki lub p lyny przewodz ace, srodki przeciws loneczne, modyfikatory powierzchniowe, srodki powierzchniowo czynne lub srodki zwi ekszaj ace rozpuszczalno sc, lacznie ze srodkami solubilizuj acymi, srodki stabilizuj ace, srodki zawiesinowe, srodki lecznicze, srodki absorbu- jace promieniowanie ultrafioletowe, srodki reguluj ace lub modyfikuj ace lepko sc. Tam gdzie wynalazek zastosowany jest w po laczeniu z analiz a, to ciek ly sk ladnik mo ze sk lada c si e albo z samej próbki, albo z odczynnika lub rozpuszczalnika, który musi by c wprowadzony do próbki w sta lym stosunku obj eto- sciowym. Bez ograniczania, wynalazek jest odpowiedni do zastosowania podczas procesu wytwarzania produktów higieny osobistej, lacznie z produktami kosmetycznymi i farmaceutycznymi, takimi jak dez- odoranty lub produkty przeciwpotne, rozpylacze do cia la, produkty do higieny jamy ustnej, produkty do piel egnacji w losów, leki, produkty do piel egnacji skóry, lacznie ze srodkami nawil zaj acymi, produkty przeciw starzeniu si e i przeciws loneczne, produkty lecznicze, lacznie ze srodkami przeciwbólowymi stosowanymi miejscowo oraz srodki lecznicze rozpylane do jamy ustnej. Przedstawiony wynalazek mo ze by c równie z zastosowany do wprowadzania ciek lego sk ladnika do p lynnych produktów utrzy- mania gospodarstwa domowego lub w przemy sle, takich jak pestycydy, srodki czyszcz ace, preparaty pior ace mi edzy innymi do prania tkanin lub do czyszczenia twardej powierzchni, lub do dezynfekcji oraz faktycznie do dowolnego produktu p lynnego zawieraj acego aromat, srodek konserwuj acy lub mniejsz a ilo sc dodatku z wymienionej powy zej listy. Ostateczn a form a kompozycji produktu jest za- zwyczaj forma p lynna, to znaczy jest ona p lynna w panuj acych warunkach. Mo ze to by c niez lo zonaPL 203 541 B1 7 ciecz lub mo ze by c ona zmieszana z gazem p ednym, takim jak up lynniony gazowy w eglowodór lub spr ezone powietrze, azot lub gaz oboj etny. Pojemnik, do którego mo ze by c wprowadzony dodatek lub inny ciek ly sk ladnik, zgodnie z ni- niejszym wynalazkiem mo ze mie c spr ezyste lub nie sprezyste sciany i mo ze by c butelk a, s loikiem, puszk a lub kanistrem, dozownikiem, fiolk a, ampu lk a, woreczkiem, saszetk a, komor a próbkow a lub innym naczyniem na ciecz, zaprojektowanym tak, ze posiada otwarty otwór wlotowy zwymiarowany tak, by umo zliwi c przej scie przez niego strumienia ciek lego sk ladnika. Podczas dzia lania przedstawionego wynalazku, ciek ly sk ladnik jest wydalany, pod kontrol a pompy dozuj acej, ze zbiornika zasilaj acego. Pompa dozuj aca korzystnie jest ceramiczn a pomp a dozuj ac a, w której ceramiczny t lok suwa si e w cylindrycznej komorze wewn atrz ceramicznej obu- dowy. Bardziej korzystnie, wlot i wylot do komory s a biegunowo odsuni ete od siebie, t lok za s po- siada spiralne wy zlobienie, o szeroko sci podobnej do srednicy wlotu i wylotu, przebiegaj ace cz e- sciowo ku do lowi od ich wewn etrznej powierzchni czo lowej, gdzie t lok obraca si e podczas cyklu dozowania tak, ze gdy t lok przemieszcza si e ku do lowi, zwi ekszaj ac w pierwszej po lowie obj eto sc komory, t lok zamyka wylot i ods lania wlot, i dla cz esci pierwszej po lowy, wy zlobienie jest dok lad- nie ustawiane z wlotem i podczas, gdy t lok przemieszcza si e do góry, wlot jest zamykany przez t lok, a wylot jest ods laniany, zwi ekszaj ac cz esc drugiej po lowy w dok ladnym ustawieniu z wy zlo- bieniem. Obj eto sc p lynu dozowanego przez pomp e jest proporcjonalna do skoku t loka, który jest regulowany przez u zytkownika w taki sposób, ze mo zliwa jest zmiana obj eto sci dozowanego p ly- nu przy ka zdym skoku. Dogodniej, przepustowo sc pompy dozuj acej dobrana jest w powi azaniu z obj eto sci a sk lad- nika, który jest przeznaczony do dozowania do pojemnika tak, ze mo ze by c on dozowany w jed- nym cyklu, na przyk lad przy pojedynczym skoku. Gdy zako nczony jest jeden cykl, to pompa jest ponownie nastawiana w celu rozpocz ecia dozowania kolejnej obj eto sci ciek lego sk ladnika do na- st epnego pojemnika. Jednak ze, w celu dozowania wi ekszych obj eto sci, mo zliwe jest rozwa zenie zastosowania wielu cykli pompy poprzez odpowiednie sterowanie pomp a, na przyk lad poprzez zastosowanie mechanizmu steruj acego, który umo zliwia nastawienie ilo sci cykli lub dzia lanie przez okre slon a ilo sc czasu, odpowiadaj ac a po zadanej ilo sci cykli. Pomimo, ze pompa zosta la opisana w odniesieniu do pompy jednog lowicowej, to przyjmuje si e, ze mog a by c równie z wzi ete pod uwag e, jako alternatywa, pompy dwug lowicowe, w celu pompowania dwukrotnej obj eto sci tego samego sk ladnika lub dwóch ró znych sk ladników jednocze snie do tego samego pojemnika, chocia z, gdy dozowane s a jednocze snie ró zne sk ladniki, to albo mieszaj a si e one w g lowicy dozu- j acej powy zej dyszy dozuj acej, albo zastosowane s a dwie dysze obok siebie o lacznych wymia- rach, które s a korzystnie zgodne z wymiarami w odniesieniu do otworu wlotowego pojemnika opi- sanego tu dla jednej dyszy. Pompa dozuj aca mo ze by c uruchamiana b ed ac sterowana prostym regulatorem czasowym. Pomimo jego prostoty, regulator czasowy mo ze nie tylko regulowa c czas dozowania ciek lego sk ladni- ka przez pomp e, ale mo ze równie z sterowa c rozpoczynaniem dzia lania pompy. W takim dzia laniu, operator nie tylko wst epnie ustawia d lugosc czasu dzia lania pompy podczas jednego cyklu, ale dodat- kowo ustawia przerw e czasow a, podczas której pompa nie dzia la, gdzie d lugo sc trwania przerwy za- zwyczaj narzucona jest przez pr edkosc linii okre slaj ac a czas cyklu, i pozosta ly w ten sposób czas cyklu zmniejsza okres dzia lania. Czas dzia lania pompy narzuca ilo sc ciek lego sk ladnika dozowan a do pojemnika. Jednak ze, szczególnie korzystnym jest, je sli czas dzia lania pompy jest uzupe lniony przez kon- troler lub alternatywnie, w wyró znionych przyk ladach wykonania, jest regulowany przez czujnik wy- krywaj acy kiedy pojemnik, do którego ma by c dozowana ciecz, jest ustawiony na stanowisku dozowa- nia. W przypadku braku takiego czujnika, zachodzi ryzyko, ze ustawianie i usuwanie pojemnika ze stanowiska dozowania mog loby przesta c by c w la sciwie zsynchronizowane z wydalaniem cieczy przez dysz e, w konsekwencji doprowadzaj ac do chybionego nape lniania linii pojemników. Czujnik mo ze sk lada c si e z dowolnej ilo sci ró znego rodzaju czujników, takich jak detektor ci snienia umieszczony na srodkach utrzymuj acych lub dopuszczalnie dociskacz umieszczony pod przeno snikiem ty lem do ele- mentów utrzymuj acych, lub czujnik, w którym promieniowanie podczerwone lub wi azka swiat la jest przerywana przez pojemnik lub mo zliwe jest odbicie sygna lu d zwi ekowego. W praktyce, korzystne jest zastosowanie czujnika, który wykorzystuje wi azk e swiat la lub podobne promieniowanie ze wzgl edu na swoj a czulosc i szybko sc reakcji.PL 203 541 B1 8 Pompa dozuj aca zawsze dzia la podczas ka zdego cyklu dozowania przez okres od 3 do 1000 milisekund. Krótszy okres dozowania odpowiada pojedynczemu cyklowi pompy, cz esto od 3 do 15 milisekund, natomiast d lu zsze okresy dozowania odpowiadaj a wielocyklicznemu dozowaniu pompy. Jednak ze, dla wielu pomp dozuj acych, a w szczególno sci dla wyróznionych ceramicznych pomp dozu- jacych ujawnionych powy zej, czas reakcji pompy od sygna lu uruchamiaj acego mie sci si e pomiedzy 75 i 120 sekund. Okres czasu, podczas którego pojemnik mo ze by c trzymany na stanowisku dozowania narzu- cony jest w du zej mierze przez pr edko sc z jak a dzia la linia nape lniania. Cz esto korzystne jest w prak- tyce i w ekonomii, by istnia la mozliwo sc dzia lania linii nape lniania najszybciej jak to jest tylko mo zliwe, poniewa z zmniejsza to koszt inwestycyjny na jednostk e, a przez to ca lkowity koszt wytwarzania na jednostk e. Jednak ze, gdy wzrasta pr edko sc linii, to proporcjonalnie maleje okienko dla dozowania dowolnego szczególnego sk ladnika do ka zdego pojemnika. Jakkolwiek okres przebywania na stanowisku dozowania jest dowolny w zale zno sci od wytwór- cy, w operacjach wed lug przedstawionego wynalazku, taki okres cz esto nie jest d lu zszy od 5 sekund, chocia z mo ze by c d lu zszy. Wynalazek szczególnie dobrze nadaje si e do bardzo krótkich okresów przebywania na stanowisku dozowania, takich jak okresy przebywania do 1 sekundy, cz esto do 500 milisekund, w ten sposób umo zliwiaj ac dzia lanie linii nape lniania z du za pr edko sci a. Minimalny okres przebywania na stanowisku nape lniania jest w praktyce cz esto okre slony w znacznej mierze przez zsumowanie pojedynczych czasów dla trzech dzia la n, mianowicie pocz atkowego okresu dla wykrycia obecno sci pojemnika na stanowisku dozowania i spowodowanie, by pompa zacz ela dzia la c, po drugie czasu, podczas którego sk ladnik jest dozowany do pojemnika, i po trzecie korzystnie okresu bezpie- cze nstwa po dozowaniu, by umo zliwi c sk apanie jakichkolwiek pozosta lych kropli z dyszy do pojemni- ka. Zazwyczaj wykrycie obecno sci pojemnika i uruchomienie pompy zajmuje co najmniej 20 milise- kund, a dla niektórych pomp co najmniej od 40 do 80 milisekund. Rzeczywisty czas dozowania cz esto wynosi co najmniej 3 milisekundy. Wskazane jest, by okres po dozowaniu trwa l co najmniej 5 milise- kund, a w wielu przypadkach od 15 do 100 milisekund, jak na przyk lad od 45 do 75 milisekund. W konsekwencji, odpowiedni minimalny okres przebywania na stanowisku dozowania wynosi zazwy- czaj co najmniej 40 milisekund, a dla wielu pomp co najmniej 60 milisekund, a dla innych czasami 100 milisekund. W wielu przypadkach, zastosowany w sposobie wed lug obecnego wynalazku okres przebywa- nia na stanowisku dozowania wynosi co najmniej 80 milisekund, a dla niektórych wyró znionych okre- sów pomi edzy 120 a 300 milisekund. Jednak ze, uznaje si e, ze taki wyró zniony okres jest mo zliwy do zastosowania, gdy wymagana jest dawka o ma lej obj eto sci ciek lego sk ladnika dozowania do ka zdego pojemnika, jak na przyk lad od 0,1 do 2 ml cieczy na pojemnik. Okresy przebywania trwaj ace do 1 sekundy s a w zupe lno sci wystarczaj ace, by umie scic dozowan a ciecz w ilo sci bliskiej 10 ml na po- jemnik. Gdy obj eto sc dozowanej cieczy do ka zdego pojemnika jest wi eksza, to stosunek okresu prze- bywania na stanowisku dozowania do okresu przeznaczonego na wykrywanie i okresu po dozowaniu maleje. Niniejszy wynalazek jest odpowiedni do dozowania sk ladnika lub ma lej cz esci ca lkowitej kom- pozycji do ma lego pojemnika, zazwyczaj pojemnika dozuj acego, a w szczególno sci pojemnika z ma- lym otworem wlotowym, na szybkobie znej linii nape lniania. Przedstawiony wynalazek jest szczególnie odpowiedni do pojemników dozuj acych z ma la obj e- to sci a cieczy, jak na przyk lad od 0,1 do 2 ml na pojemnik, gdy czas przebywania jest wymuszony przez potrzeb e dzia lania szybkobie znej linii nape lniania przez okres pomi edzy 120 a 500 milisekund. Dysza dozuj aca posiada wiele dziobków, gdzie ka zdy dziobek korzystnie posiada otwór o za- sadniczo okr ag lym przekroju poprzecznym tak, ze wytwarza cylindryczny strumie n, który mo ze by c zbie zny przynajmniej na pocz atku i/lub na ko ncu. Lacznie z ca lkowit a srednic a dyszy, zarówno sredni- ca otworu w ka zdym dziobku, jak i ilo sc dziobków, mo ze by c ró zna w zale zno sci od woli producenta, który zazwyczaj bierze pod uwag e obj etosc ciek lego sk ladnika przeznaczonego do dozowania, a szczególnie wymiary otworu wlotowego pojemnika. Pozadane jest, by odst ep pomi edzy dziobkami wynosi l co najmniej 0,5 mm, a w szczególno sci co najmniej 1 mm, gdzie odst ep ten stanowi minimaln a odleg lo sc pomi edzy scian a boczn a ko ncówek pary s asiaduj acych ze sob a dziobków mierzon a na linii przebiegaj acej pomi edzy odpowiednimi srod- kami ka zdego dziobka. Zauwa zono, ze g lówn a konsekwencj a zastosowania wi ekszego odst epu, jest ograniczenie ilo sci dziobków, które mog a zosta c umieszczone w dyszy o okre slonej ca lkowitej sredni- cy. A zatem pomimo, ze móg lby by c wzi ety pod uwag e odst ep wynosz acy do 4 mm, w szczególno sciPL 203 541 B1 9 dla szerokich dysz, to odst ep wynosi zazwyczaj nie wi ecej ni z 3 mm, a w szczególno sci od 2 do 3 mm. Zgodnie z tym, w okre sleniu jako sciowym, dziobki korzystnie umieszczone s a blisko siebie, chocia z nie na tyle blisko, by umo zliwi c laczenie si e pojedynczych w askich strumieni z dziobków. W praktyce, ca lkowita srednica dyszy wynosi korzystnie co najmniej pomi edzy 1 do 5 mm, mniej ni z srednica otworu wlotowego, do pewnej rozpi eto sci zale znej od pionowej odleg lo sci pomi edzy dy- sz a i otworem wlotowym. Zwykle, dysza ma wymiar wynosz acy powy zej 3/4 srednicy otworu wlotowe- go, a w wielu przypadkach pomi edzy 1/4 a 2/3. Wymiary otworu wlotowego oczywi scie s a zmienne w zale zno sci od kszta ltu pojemnika. W wielu przypadkach, otwór wlotowy ma srednic e wynosz ac a od 5 do 100 mm, a w wielu przypadkach srednica otworu wlotowego wynosi co najmniej 10 mm, a cz esto zawiera si e w granicach od 15 do 35 mm. Srednica dyszy stosowanej w po laczeniu z otworem wloto- wym o wymiarach od 15 do 35 mm, wynosi cz esto od 9 do 12 mm. W rzeczywisto sci, ilo sc dziobków jest dobrana w zale zno sci od ca lkowitej srednicy dyszy. Zazwyczaj, dysza posiada co najmniej 3 dziobki, cz esto co najmniej 4 dziobki, a w wielu przypad- kach co najmniej 7 dziobków. Ilo sc dziobków, w wielu po zadanych dyszach, wynosi nie wi ecej ni z 32, a odpowiednia ilo sc dysz posiada do 25 dziobków. Dla wielu po zadanych dysz, ilo sc dziobków n zmniejsza si e w przybli zeniu w zakresie n 1 do n u , zgodnie z równaniem n 1 =d 2 /10 i n u =d 2 /8, gdzie d jest srednic a dyszy w mm, a ilo sc dziobków jest zaokr aglona w dó l dla n 1 oraz w gór e dla n u . Korzystnie, dziobki s a rozmieszczone w symetrycznym uk ladzie, a korzystniej w formie okr egu lub serii wspó lsrodkowych okr egów, gdy zastosowane s a 4 lub wi ecej dziobków, wtedy srodkowy dziobek uwa zany jest za najbardziej wewn etrzny okr ag, je sli jest on obecny. Niektóre odpowied- nie uk lady sk ladaj a si e z uk ladu 7 dziobków zawieraj acego srodkowy dziobek i 6 symetrycznie rozmieszczonych dziobków na okr egu, którego srodek znajduje si e w dziobku centralnym. Inne odpowiednie uk lady sk ladaj a si e z 1, 3 i 6 dziobków, w sumie z 10, w formie dziobka srodkowego i dwóch wspó lsrodkowych okr egów; 1, 4 i 8, w sumie z 13, czy 1, 5 i 10, w sumie z 16 i 1, 6, 12, w sumie z 19. Dla dyszy o wi ekszej srednicy, odpowiedni uk lad mo ze sk lada c si e z 1, 4, 8 i 12, w sumie z 25 dziobków. Niniejszym, srednica otworu dziobka jest zazwyczaj wybrana z zakresu od 0,8 do 3 mm, a w szczególno sci od 1 do 2 mm. Jak mo zna zauwa zy c z powy zszego, obecny wynalazek jest szcze- gólnie odpowiedni do dozowania zapachu lub innego o mniejszym znaczeniu sk ladnika w postaci cie- czy do zbiornika aerozolowego lub dozownika kulkowego. Ka zdy dziobek mo ze mie c tak a sam a gleboko sc wystaj ac z no snika, lub mog a mie c ró zne gle- boko sci tak, ze ka zdy okr ag ma ró zn a g leboko sc w porównaniu do dziobków s asiedniego wspólsrod- kowego okr egu, lub/i s asiednie dziobki wokó l okr egu mog a mie c ró zne gleboko sci w stosunku do no- snika. A zatem, dwa alternatywne rozmieszczenia mog a posiada c wszystkie dziobki o tej samej g le- boko sci lub srodkowy dziobek mo ze mie c najwi eksz a g leboko sc w porównaniu z dziobkami kolejnych wspólsrodkowych okr egów maj acych kolejno mniejsze g leboko sci. Pozadana g leboko sc ka zdego dziobka wynosi co najmniej 3 mm, a korzystnie co najmniej 4 mm. W wielu przypadkach, g leboko sc dziobka jest nie wi eksza ni z 20 mm, a w szczególno sci wynosi ona do 10 mm. W szczególnie pozadanym rozmieszczeniu, dziobki mog a by c ustawione tak, by by ly równole- g le wzgl edem siebie. Jako alternatywa, mo zliwe jest, by by ly one nachylone pod bardzo ma lym k atem rozbie znym, jak na przyk lad od 0,5 do 2 stopni. Stopie n rozbie zno sci w praktyce jest uzale zniony od odpowiednich srednic dyszy i otworu wlotowego pojemnika, oraz wysoko sci dyszy ponad otworem wlotowym, co b edzie ogólnie przyj ete i zrozumia le przez znawców tej dziedziny techniki. Nale zy uni- ka c zbie zno sci dziobków. Korzystne jest, gdy strumie n (który sk lada si e z wielu pojedynczych nie polaczonych ze sob a w askich strumieni) skierowany jest prostopadle przez otwór wlotowy pojemnika na jego podstaw e, chocia z strumie n mo ze by c nachylony pod ma lym ostrym k atem do niego, jak na przyk lad k atem za- wartym pomi edzy 1 a 5 stopni. Jako kontrola, cz esto po zadane jest zastosowanie mechanizmu kontrolnego, by potwierdzi c czy ciek ly sk ladnik jest dozowany do pojemnika lub czy nie jest do niego dozowany. Mechanizm kontrolny mo ze posiada c wi azk e laserow a lub inn a w ask a wi azk e, której tor jest przerywany przez strumienie wydalanej przez dysz e cieczy. Odpowiednio, laser mo ze by c laserem o równej wi azce skanuj acej. Moc wyj sciowa detektora lasera skanuj acego, na przyk lad przy dawce lub nie, mo ze by c porównywalna z moc a wyj sciow a czujnika pojemnika. W przypadku, gdyby mechanizm lase- rowy uleg l awarii przy wykrywaniu dawki przed wykryciem przez czujnik pojemnika obecno sci nast epnego pojemnika, to komparator (nie zastawka) mo ze wytworzy c sygna l, który mo ze by cPL 203 541 B1 10 wykorzystany na wiele ró znych sposobów. W pierwszym przypadku, sygna l mo ze uruchomi c me- chanizm usuwaj acy pojemnik w celu odrzucenia go z linii zamiast umo zliwienia mu pozostania na prostopad lej w stosunku do pojemnika linii nape lniania. W drugim przypadku, sygna l mo ze uru- chomi c mechanizm rejestruj acy lub wy swietlaj acy, na przyk lad poprzez komputer, który rejestruje liczb e awarii, albo ostrzega operatora lub urz adzenie steruj ace, ze nast api la awaria. Liczne awa- rie mog a by c zliczone i porównane z ilo sci a nape lnionych pojemników, gdzie ka zde obliczenie dotyczy ilo sci awarii na przetaczaj acych si e 1000 pojemników przechodz acych przez stanowisko dozowania. Je sli ilo sc ta b edzie bliska lub przekroczy wst epnie okre slony próg, to zostanie wyge- nerowany sygna l w celu ostrze zenia operatora, a zatem b edzie mog lo zosta c podj ete dzia lanie zapobiegawcze. Korzystnie, ko ncówki dziobków dyszy dozuj acej znajduj acej si e w g lowicy dozuj acej, umiesz- czone s a na wysoko sci od 12 do 50 mm powy zej otworu wlotowego pojemnika, a szczególnie pomi e- dzy 15 a 25 mm. Taki odst ep pomi edzy g lowic a dozuj ac a a pojemnikiem zapewnia wystarczaj ac a odleg losc, by umo zliwi c po srednie skanowanie laserem nie wprowadzaj ac wi ekszego ryzyka lub nie- pewno sci w zwi azku ze zwi ekszeniem odst epu. Wynalazek opisany jest tu w odniesieniu do dozowania jednego ciek lego sk ladnika do pojemni- ka, ale zrozumia le jest, ze mo ze by c on zwielokrotniony poprzez zastosowanie innego zestawu urz a- dzenia w celu wprowadzenia dodatkowego strumienia, który mo ze by c dozowany jednocze snie z pierwszym strumieniem lub kolejno za nim. Ilosc jednocze snie wyst epuj acych strumieni jest korzyst- nie dobrana w odniesieniu do srednicy ka zdego odpowiadaj acego srednicy otworu wlotowego tak, by zapobiec ich zderzeniu pomi edzy sob a lub rozlaniu poza otwór wlotowy. Dozowanie ciek lego sk ladnika zgodnie z niniejszym wynalazkiem mo ze odbywa c si e poprzez wprowadzanie go do pustego pojemnika lub do pojemnika, który zawiera ju z jeden lub wi ecej pozosta- lych sk ladników kompozycji, na przyk lad wprowadzonych na wcze sniejszym stanowisku nape lniania przed lini a nape lniania. Pojemnik mo ze by c korzystnie doprowadzony do dok ladnego ustawienia z dysz a na ta smie przeno snika, korzystnie dostosowanej do spowolnienia pr edko sci ruchu pojemnika, zatrzymania jej na okre slony okres czasu, utrzymania na stanowisku przez okres dozowania w odniesieniu do powy z- szego, i nast epnie do przyspieszenia ruchu pojemnika eliminuj ac dok ladne ustawienie. Mo ze by c to osi agni ete we wzgl ednie dogodny sposób poprzez zastosowanie pary wspó lsrodkowo zamocowanych obracaj acych si e pionowych wa lków zamontowanych w poprzek przeno snika w kierunku ruchu po bokach stanowiska dozowania. Obrót ka zdego z dwóch wa lków jest zsynchronizowany wokó l ich osi pionowej, i ich osie s a oddalone od siebie tak, ze nast epuj aco podczas ka zdego obrotu, powierzchnie czo lowe wa lków znajduj a si e bli zej ani zeli srednica pojemnika tak, ze pojemnik jest trzymany na wa l- kach w wyniku tarcia pomi edzy jego podstaw a a przeno snikiem, gdzie ci ag ly obrót wa lków utrzymuje odst ep pomi edzy wa lkami, który jest mniejszy od srednicy pojemnika, a z do zako nczenia obrotu, i nast epnie odst ep powi eksza si e do wi ekszego od srednicy pojemnika umo zliwiaj ac mu przej scie. Dalszy obrót wa lków powoduje, ze powracaj a one do pozycji pocz atkowej dla nast epnego pojemnika. Zauwa zono, ze na jeden pojemnik wypada jeden obrót wa lka wokó l osi tak, ze, na przyk lad, je sli pr ed- ko sc linii przeno snika wynosi 5 pojemników na sekund e, to wa lek równie z wykonuje 5 obrotów na sekund e. Pomimo, ze opisano tu bli zniacze wa lki, to podobny skutek mo zna osi agnac przy zastoso- waniu pojedynczego mimo srodowo zamontowanego pionowo obracaj acego si e wa lka wspó lpracuj a- cego z przeciwlegla nieruchom a scian a lub poprzez poprzecznie poruszaj ac a si e ruchem post epowo- zwrotnym krzywk e wspó lpracuj ac a z nieruchom a scian a lub par a poruszaj acych si e ruchem post epo- wo-zwrotnym krzywek. Alternatywne elementy utrzymuj ace pojemnik mog a sk lada c si e z obracaj acej si e spirali, która jest zamontowana wzd lu z d lugo sci powy zej przeno snika i jego powierzchni, na wysoko sci, na której mo zliwe jest jej zetkni ecie si e z pojemnikiem, korzystnie w pobli zu jego srodka ci ezko sci tak, by zminimalizowa c jakiekolwiek ryzyko przewrócenia si e pojemnika. Spirala jest wa lem, na którym utworzony jest gwint slimakowy, który jest tak zwymiarowany, by przyj ac pojemnik. Dla pojemnika okr ag lego zarys gwintu jest korzystnie pó lkolisty, a dla innych kszta ltów przekroju po- przecznego, mo ze by c zapewniony odpowiadaj acy im zarys lub alternatywnie dla kszta ltów wielo- k ata foremnego, mo ze by c odpowiedni równie z pó lkolisty zarys gwintu. Pojemnik jest przesuwany poprzez przeno snik do otwartego zako nczenia gwintu, opcjonalnie przy pomocy przegrody. Spira- la obraca si e nap edzaj ac gwint slimakowy przeciwnie do ruchu przeno snika. Korzystnie, skok gwintu jest ró zny na d lugo sci. Pocz atkowo, korzystnie, posiada on stosunkowo du zy skok, któryPL 203 541 B1 11 zmniejsza si e w celu zmniejszenia pr edko sci pojemnika a z do momentu, gdy pojemnik znajdzie si e w dok ladnym ustawieniu z dysz a dozuj ac a, gdzie skok jest ma ly, w ten sposób powoduj ac, ze pojemnik przebywa w tym punkcie na stanowisku dozowania, i nast epnie skok gwintu wzrasta, by przyspieszy c ruch pojemnika dopóki pojemnik nie osi agnie odleg lego (zgodnie z ruchem) zako n- czenia gwintu slimakowego, korzystnie z pr edko sci a przeno snika. Korzystnie, spirala wykonuje jeden obrót w srodkowym odcinku przebywania z minimalnym skokiem. Nast epnie pojemnik jest zdolny do opuszczenia spirali i wyniesienia ze stanowiska dozowania przy pomocy przeno snika. Zauwa zono, ze spirala mo ze w jednym czasie pomie sci c trzy pojemniki, jednego zmniejszaj ac pr edko sc, jednego zatrzymuj ac w pozycji przebywania w dok ladnym ustawieniu z dysz a dozuj ac a i jednego przyspieszaj ac w celu opuszczenia stanowiska dozowania. Gdy zostanie wybrany sk ladnik lub mieszanka do dozowania do pojemnika, to pojemnik jest wynoszony ze stanowiska dozowania w celu poddania nast epnym operacjom, które mog a polega c na wprowadzaniu jednego lub wi ecej kolejnych sk ladników. Nast epn a kolejn a operacj a, która mo ze by c zastosowana, gdy pojemnik posiada dozownik mieszanki, jak na przyk lad tego typu co jedna z wy- mienionych wcze sniej kompozycji, jest zamykanie lub uszczelnianie otworu wlotowego pojemnika, na przyk lad poprzez zastosowanie zamkni ecia na lub wprowadzanego do wn etrza otworu wlotowego, lub poprzez sciskanie ze sob a bocznych scian otworu wlotowego zgrzewaj ac je lub sklejaj ac. Zamkni ecie mo ze by c zdejmowalne, by umo zliwi c u zytkownikowi wydalenie zawarto sci pojemnika, lub mo ze pe lni c funkcj e elementu dozuj acego. Taki element mo ze posiada c zawór i zespó l uruchamiaj acy dla aerozo- lu, mechanizm pompuj acy dla dozownika pompuj acego, a mianowicie rozpylacz pompuj acy, rolk e (cz esto kulk e) i obudow e przeznaczon a dla rolki na dozowniku, perforowan a lub szczelinow a zatyczk e w celu miejscowego aplikowania cieczy lub kremu/mi ekkiego cia la sta lego. Je sli jest to po zadane, taki element dozuj acy mo ze zosta c pokryty pow lok a zabezpieczaj ac a lub inn a form a opakowania w jesz- cze dalszej kolejnej operacji. Gdy pojemnik wykorzystywany jest do bada n, jak na przyk lad w szybkobie znym automatycznym urz adzeniu analitycznym, to nast epna i/lub poprzednia operacja mo ze sk lada c si e z wprowadzania kolejnego odczynnika i analizowanej próbki, a pó zniejsza operacja sk lada si e z etapu wykrywania, w którym mierzone s a lub obserwowane oraz rejestrowane wykrywalne w la sciwo sci lub zmiany w la- sciwo sci. Sposób i urz adzenie zosta ly tu opisane w szczególnosci w odniesieniu do dozowania cieczy do pojemnika, ale nale zy zauwa zy c, ze ciecz jest typow a nie gazow a substancj a p lynn a, na przyk lad materialem, który p lynie, gdy poddany jest dzia laniu ma lego ci snienia, zazwyczaj mniejszego ni z oko lo 1 bar, wliczaj ac p lynne cieczy o zwi ekszonej lepko sci, zele w p lynie i proszki. Wynalazek przedstawiony jest w przyk ladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedsta- wia schemat ideowy urz adzenia, fig. 2 przedstawia w widoku od spodu wielo-dziobkow a dysz e z fig. 1, fig. 3 przedstawia w widoku perspektywicznym dysz e z fig. 2, fig. 4 przedstawia schematycznie rzut elementów utrzymuj acych pojemnik z umieszczonym pojemnikiem w miejscu. Urz adzenie zawiera zbiornik zasilaj acy 1 przeznaczony dla ciek lej kompozycji zapachowej 2, który po laczony jest poprzez przewód zasilaj acy 3, poprzez ceramiczn a pomp e dozujac a 4, z dysz a dozuj ac a 5 znajduj ac a si e w g lowicy dozuj acej 6. Pompa dozuj aca 4 to model 092117 o regulowanym skoku, który posiada wysoko wydajny jednostronny modu l/podstaw e silnikow a z wieloczesciow a obu- dow a g lowicy pompy od Ivec Corporation, gdzie t lok obraca si e o 360° podczas ka zdego cyklu. Dysza 5 posiada trzyna scie równoleg lych dziobków 7, gdzie z ka zdego z nich, gdy pompa dozuj aca 4 pom- puje, wydalany jest równoleg ly strumie n cieczy 8. Pojemnik aerozolowa 9 posiadaj aca otwór wlotowy 10 o srednicy wynosz acej oko lo 2,2-krotnosc srednicy dyszy 5, umieszczona jest oko lo 11 cm prosto- padle poni zej dyszy 5. Czujnik swietlny dla pojemnika 9, sk ladaj acy si e z emitera 11 oraz detektora 12, umieszczony jest przy pojemniku i po laczony jest elektronicznie z mechanizmem uruchamiaj acym (nie pokazanym oddzielnie) pompy 4, sygna l generowany jest przez detektor 12, gdy wi azka swiat la jest przerywana i przekazywana w celu uruchomienia otwarcia pompy, gdy zosta lo wykryte, ze pojem- nik 9 znajduje si e poni zej dyszy 5. Emiter wi azki laserowej 13 umieszczony jest po srodku pomi edzy dysz a 5 a otworem wlotowym 10 i generuje równoleg la wi azk e swiat la, która jest przecinana przez jeden lub wi ecej strumieni 8 i powsta ly cie n wykrywany jest przez detektor 14 w celu potwierdzenia przej scia dawki cieczy w kierunku pojemnika 9. Ka zdy z detektorów 12 i 14 ustawiony jest tak, by ge- nerowa c i przesy la c sygna l do komparatora 15 je sli zostanie wykryta, odpowiednio, pojemnik lub daw- ka, i je sli nie zostanie wykryta dawka w z góry okre slonym okresie czasu odpowiadaj acym jednemuPL 203 541 B1 12 cyklowi dozowania, to komparator mo ze zaalarmowa c operatora lub uruchomi c mechanizm odrzuca- jacy (nie pokazany). Ta sma przeno snika 16 doprowadza pojemnik 9 do miejsca styku ze srodkami utrzymuj acymi pojemnik, które sk ladaj a si e z obrotowej spirali 17, która umieszczona jest powy zej przeno snika 16 b ed ac skierowana ku górze na wysoko sci srodka ciezko sci pojemnika 9. Spirala 17 posiada wa l 25, który mo ze by c obracany poprzez silnik (nie pokazany), i w którym utworzony jest gwint slimakowy o zmiennym skoku wzd lu z d lugo sci wa lu 25. Skok stopniowo maleje dopóki nie osi agnie swojego mi- nimum, gdy pojemnik jest ustawiony z dysz a dozuj ac a 5 na mniej ni z jeden obrót, i nast epnie zwi ek- sza si e. Gwint 26 ma pó lkolisty kszta lt i wymiary odpowiadaj ace pojemnikowi 9. Pojemnik 9 wst epuje do skierowanego ku górze zako nczenia gwintu 26 pod wp lywem przeno snika 16, i poprzez obrót spirali 17 pojemnik 9 utrzymywana jest w stanowisku dozowania dopóki nie osi agnie skierowanego ku do lowi zako n- czenia gwintu 26, po czym uwalniana jest ze spirali i przenoszona dalej przeno snikiem 16. Wielo-dziobkowa dysza 5, pokazana szczegó lowo w powi ekszeniu na fig. 2 i 3, ma zewn etrzn a srednic e wynosz ac a 11 mm i posiada 13 oddzielnych, wykonanych ze stali nierdzewnej dziobków 7, z których ka zdy ma gleboko sc wynosz ac a w przybli zeniu 5 mm 23, która jest zale zna od p laskiej po- wierzchni no snej 24, scian e 22 okre slaj ac a otwór wylotowy o srednicy oko lo 1,2 mm i oddalon a od s asiednich dziobków obszarem 20a, 20b wynosz acym oko lo 2 do 3 mm. Dziobki 7 s a równoleg le. Podczas dzia lania, linia nape lniania porusza si e z pr edko scia prawie 6 pojemników na sekund e tak, ze czas cyklu potrzebny do ca lkowitego nape lnienia wynosi w przybli zeniu 170 milisekund. Pierw- szy okres 90 milisekund przeznaczony jest na wykrycie pojemnika, a czas odpowiedzi pompy dozuj a- cej wynosi w przybli zeniu 75 milisekund. Pompa nast epnie dzia la przez jeden cykl trwaj acy w przybli- zeniu 7 milisekund w trakcie, których wypuszczana jest do ka zdej pojemnika dawka 1,5 ml ciek lego zapachu, zapewniaj ac kolejne okienko bezpiecze nstwa wynosz ace 63 milisekundy, by umo zliwi c przej scie cieczy do pojemnika, okienka po dozowaniu i zdj ecie pojemnika ze stanowiska dozowania. Sposób umo zliwia dok ladne dozowanie zapachu do pojemnika na szybkobie znej linii. Pomimo, ze wynalazek zilustrowany jest w odniesieniu do dozowania zapachu do pojemnika, to takie samo urz adzenie mo ze by c zastosowane do podobnego dozowania innych ciek lych dodatków lub sk ladników kompozycji do dowolnego innego pojemnika, gdzie elementy utrzymuj ace, b ed ace spiral a lub tym podobnymi, stanowi a proces mechaniczny umo zliwiaj acy trzymanie pojemnika w od- powiedniej pozycji pionowej z jego otworem wlotowym skierowanym w kierunku dyszy, a je sli jest to konieczne, z podparciem sciany bocznej w przypadku, gdy jest ona spr ezysta. PL