Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest filtr do samochodowych silników spalania wewn etrznego, w szcze- gólno sci na rop e lub olej nap edowy. Ze stanu techniki s a znane filtry samochodowe, posiadaj ace zewn etrzn a os lon e oraz zamykaj a- c a górn a pokryw e, które otaczaj a wewn etrzn a komor e posiadaj ac a wlot cieczy, która ma zosta c prze- filtrowana oraz wylot przeznaczony na przefiltrowan a ciecz, a tak ze zasobnik filtra, zawieraj acy cylin- dryczny o srodek filtracyjny, umieszczony wewn atrz wewn etrznej komory, rozdzielaj acy komor e na pierwszy obszar lacz acy si e z wlotem oraz drugi obszar lacz acy si e z wylotem. Zasobnik filtra jest przymocowany do górnej pokrywy przez górny dysk po laczony z górnym ko ncem o srodka filtracyjnego i po zu zyciu a tak ze przy konieczno sci wymiany, jest on oddzielany od pokrywy i wymieniany na nowy zasobnik. Filtry tego rodzaju s a obecnie cenione ze wzgl edu na to, ze z lomowaniu i zniszczeniu nie musi ulega c ca ly filtr, a jedynie zu zyty zasobnik filtra. U latwiony jest tak ze dost ep do filtra, gdy z dzieki temu, iz jest on przymocowany do pokrywy os lony, przy otwarciu pokrywy zasobnik pod aza za ni a i wynurza sie z cieczy, w której jest zanurzony bez konieczno sci chwytania go przy u zyciu narz edzi ani koniecz- no sci jego wytrz asania czy roz laczania, co mog loby prowadzi c do oddzielenia si e od niego szkodli- wych zanieczyszcze n. W celu przymocowania zasobnika do pokrywy znane jest zastosowanie (patrz w szczególno sci opis patentowy US 5695633) pierwszych elementów sprz egaj acych oraz drugich elementów sprz ega- jacych, które wspó ldzia laj a razem w celu utworzenia wzajemnego zatrzaskowego polaczenia, przy czym pierwsze elementy sprz egaj ace (lub drugie elementy sprz egaj ace) po laczone s a z pokryw a i wystaj a osiowo w kierunku wn etrza komory i odwrotnie, za s drugie elementy sprz egaj ace (lub pierw- sze elementy sprz egaj ace) polaczone s a z górnym dyskiem i wystaj a osiowo w kierunku górnej po- krywy. Wad a tych filtrów jest to, ze o ile nie ma trudno sci w polaczeniu z sob a pokrywy i zasobnika filtra, to potrzebne jest u zycie znacznej osiowej si ly do rozdzielenia tych elementów, gdy zu zyty za- sobnik musi zosta c zast apiony nowym zasobnikiem. W przypadku manualnego wykonywania tej czynno sci rozdzielania, poza konieczno sci a u zycia znacznej si ly, mo ze tak ze dojsc do rozpryskiwania sie oleistych zanieczyszcze n oraz ró znego rodzaju brudu, którymi zaimpregnowany jest zu zyty zasob- nik, z ryzykiem zabrudzenia osoby obs luguj acej oraz wewn etrznej komory filtra. Z opisu patentowego US 5 698 097 jest znany filtr do samochodowych silników wewn etrznego spalania, zawieraj acy zewn etrzn a os lon e i górn a zdejmowaln a pokryw e, które zamykaj a wewn etrzn a komor e majac a wlot przeznaczony na ciecz przeznaczon a do przefiltrowania i wylot przeznaczony na ciecz przefiltrowan a. W wewn etrznej komorze znajduje si e zasobnik filtra, maj acy rurowy o srodek filtracyjny i jego podpor e. Zdejmowalna pokrywa zamykaj aca jest wyposazona w elementy sprz egaj ace, wspó ldzia la- jace z drugimi elementami sprz egaj acymi, utworzonymi w podporze rurowego o srodka filtracyjnego dla uzyskania wzajemnego zatrzaskowego po laczenia. Z opisu patentowego DE 4 201 041 A1 jest znane podobne rozwi azanie filtra do samochodo- wych silników wewn etrznego spalania, równie z zawieraj acego zewn etrzn a os lon e i górn a zdejmowal- n a pokryw e zamykaj ac a. Zdejmowalna pokrywa zamykaj aca jest wyposa zona w elementy sprz egaj a- ce, które wspó ldzia laj a z drugimi elementami sprz egaj acymi, utworzonymi w podporze rurowego o srodka filtracyjnego dla uzyskania wzajemnego zatrzaskowego po laczenia. Z opisu patentowego DE 19707132 A1 jest znany filtr zawieraj acy obudow e, sk ladaj ac a si e z przynajmniej dwóch cz esci, oraz element filtracyjny przy laczony wewn atrz obudowy. W tym filtrze zastosowano przynajmniej jeden element zapadkowy, za pomoc a którego jest ustanowione rozlaczalne po laczenie zapadkowe pomi edzy elementem filtracyjnym i przynajmniej jed- n a czesci a obudowy. Celem wynalazku jest opracowanie filtra, w którym zasobnik filtra mo ze zosta c szybko po laczo- ny z pokryw a os lony oraz latwo i delikatnie z niej uwolniony. Filtr do samochodowych silników spalania wewn etrznego, zawieraj acy zewn etrzn a os lon e oraz zamykaj ac a górn a pokryw e, które otaczaj a wewn etrzn a komor e posiadaj ac a wlot przeznaczony na ciecz, która ma zosta c przefiltrowana oraz wylot przeznaczony na ciecz przefiltrowan a, za s wewn atrz komory jest umieszczony zasobnik filtra, zawieraj acy rurowy o srodek filtracyjny, który to zasobnik filtra rozdziela wewn etrzn a komor e na pierwszy obszar lacz acy si e z wlotem komory oraz drugi obszar lacz acy si e z wylotem komory, przy czym z górnym ko ncem o srodka filtracyjnego jest po laczony górnyPL 203 482 B1 3 dysk, za s pomi edzy pokryw a a górnym dyskiem zasobnika filtra znajduj a si e pierwsze i drugie elemen- ty sprz egaj ace, realizuj ace wzajemne zatrzaskowe po laczenie, przy czym jedne z tych elementów sprz egaj acych s a polaczone z pokryw a i rozci agaj a si e osiowo w kierunku wn etrza komory, za s drugie z tych elementów sprz egaj acych s a po laczone z górnym dyskiem zasobnika filtra i rozci agaj a si e osiowo w kierunku górnej pokrywy, przy czym pierwsze elementy sprz egaj ace zawieraj a wystaj ace osiowo sprz egaj ace z eby o elastycznym dzia laniu w kierunku promieniowym, wed lug wynalazku cha- rakteryzuje si e tym, ze drugie elementy sprz egaj ace zawieraj a cylindryczny korpus podzielony na liczne identyczne sektory, których liczba równa jest liczbie sprz egaj acych z ebów, przy czym ka zdy sektor zawiera lacz acy obszar do osiowego zatrzaskowego po laczenia z odpowiadaj acym sprz egaj a- cym z ebem, za s z boku lacz acego obszaru znajduje si e rozlaczaj acy obszar do ze slizgiwania sprz e- gaj acych z ebów od po lo zenia polaczenia, w którym lacz a si e one z lacz acym obszarem, do drugiego po lo zenia na g ladkiej powierzchni, poprzez obrót zasobnika filtra wokó l jego osi. Z górnej pokrywy lub z górnego dysku wystaj a osiowe elementy oporowe, opieraj ace si e o górn a powierzchni e górnego dysku lub, odpowiednio, doln a powierzchni e górnej pokrywy, gdy ele- menty sprz egaj ace s a wzajemnie polaczone. Z górnego dysku wystaj a osiowe elementy oporowe, opieraj ace si e o doln a powierzchni e górnej pokrywy, gdy elementy sprz egaj ace s a wzajemnie po laczone. Lacz acy obszar posiada lekko pochylon a górn a cz es c, której promie n wzrasta w kierunku do do lu i za któr a znajduje si e dolny rowek, tworz acy ostr a kraw ed z, lacz ac a si e ze sprz egaj acym z ebem. Po jednej stronie lacz acego obszaru znajduje si e prostoliniowe zeberko, które oddziela lacz acy obszar jednego sektora od rozlaczaj acego obszaru innego sektora i które rozci aga si e promieniowo na zewn atrz od otaczaj acych obszarów. Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w korzystnych przyk ladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia ogólny osiowy przekrój przez ca ly filtr, fig. 1a - powi ekszony szczegó l z fig. 1, fig. 2 - widok z do lu tylko centralnego elementu górnej pokrywy z fig. 1, fig. 3 - widok perspek- tywiczny tylko górnego dysku zasobnika z fig. 1, fig. 4a - widok z góry dysku z fig. 3, fig. 4b - widok z boku w kierunku strza lki B z fig. 4a, fig. 4c - inny widok z boku w kierunku strza lki C z fig. 4a, a fig. 4d - przekrój na p laszczy znie D-D z fig. 4b. Filtr wed lug wynalazku zawiera otwart a od góry zewn etrzn a os lon e 11, w szczególno sci o kszta lcie w przybli zeniu cylindrycznym, zawieraj ac a zamykaj ac a górn a pokryw e 12 oraz w przybli ze- niu cylindryczn a wewn etrzn a komor e 13. Komora 13 posiada wlot (niepokazany na figurach) przeznaczony na ciecz przeznaczon a do fil- tracji, który w przedstawionym na figurach przyk ladzie wykonania umieszczony jest z boku na cylin- drycznej powierzchni os lony 11, a tak ze wylot przeznaczony na przefiltrowan a ciecz, który w przyk la- dzie wykonania przedstawionym na figurach znajduje si e w górnej pokrywie 12. We wn etrzu komory 13 znajduje si e zasobnik 20 filtra zawieraj acy cylindryczny o srodek filtra- cyjny 21 umieszczony wewn atrz komory 13, który dzieli komor e 13 na pierwszy obszar 13' lacz acy si e z wlotem oraz drugi obszar 13'' lacz acy si e z wylotem 16. Zasobnik 20 zawiera górny dysk 22 o postaci okr ag lej p lyty, który ca lkowicie i dok ladnie przykrywa p lask a pier scieniow a górn a powierzch- ni e o srodka filtracyjnego 21 i jest z ni a sztywno po laczony. Zasobnik 20 zawiera dolny dysk 23 o postaci okr ag lej p lyty, który ca lkowicie i dok ladnie przykrywa p lask a pier scieniow a doln a powierzch- ni e o srodka filtracyjnego 21 i jest z ni a sztywno po laczony. W przedstawionym na figurach przyk ladzie wykonania pokrywa 12 zawiera zasadniczo p lask a komor e 14 utworzon a pomi edzy górn a wewn etrzn a powierzchni a 12a a oddalon a od tej powierzchni 12a doln a kolist a scian a 122, tworz ac a cz esc pokrywy 12 i sztywno z ni a po laczon a. Komora 14 laczy sie z wylotem 16 oraz z obszarem 13'' we wn etrzu o srodka filtracyjnego 21 za po srednictwem osiowej rury 17, która przechodzi przez otwór w srodku górnego dysku 22. Hermetyczne uszczelnienie pomi e- dzy dyskiem 22 a rur a 17 tworzone jest przez uszczelk e 221. Filtr ten zawiera tak ze pierwsze elementy sprz egaj ace oraz drugie elementy sprz egaj ace, wspó ldzia laj ace z sob a w celu utworzenia wzajemnego zatrzaskowego po laczenia. W przedstawio- nym na figurach przyk ladzie wykonania pierwsze elementy sprz egaj ace po laczone s a z pokryw a 12 (s a one w szczególno sci zintegrowane ze scian a 122) i wystaj a osiowo w dó l w kierunku wn etrza ko- mory 13, za s drugie elementy sprz egaj ace zintegrowane s a z górnym dyskiem 22 i wystaj a osiowo w gór e w kierunku górnej pokrywy 12. W alternatywnym przyk ladzie wykonania (nieprzedstawionym na figurach) drugie elementy sprz egaj ace wystaj ace osiowo w dó l w kierunku wn etrza komory 13PL 203 482 B1 4 po laczone s a z pokryw a 12 i odwrotnie - pierwsze elementy sprz egaj ace po laczone s a z górnym dys- kiem 22 i wystaj a osiowo w gór e w kierunku górnej pokrywy 12. Wed lug wynalazku pierwsze elementy sprz egaj ace zawieraj a dwa lub wi eksz a liczb e wystaj a- cych osiowo sprz egaj acych z ebów 31 o elastycznym dzia laniu w kierunku promieniowym, za s drugie elementy sprz egaj ace zawieraj a cylindryczny korpus 41 posiadaj acy ca la cylindryczn a zewn etrzn a powierzchni e podzielon a na liczne identyczne sektory, których liczba równa jest liczbie sprz egaj acych z ebów 31. Ka zdy sektor cylindrycznej powierzchni tworzy lacz acy obszar 43 s lu zacy do osiowego zatrza- skowego polaczenia ze sprz egaj acymi z ebami 31 oraz roz laczaj acy obszar znajduj acy si e z boku lacz acego obszaru, s lu zacy do uwalniania sprz egaj acych z ebów 31 z ich po laczenia z lacz acym ob- szarem 43 poprzez obrót zasobnika 20 wzgl edem górnej pokrywy 12 o niewielki k at. W szczególno sci ka zdy z lacz acych obszarów 43 tworzy w przekroju poprzecznym drugi sprz egaj acy z ab zgodny z pierwszymi sprz egaj acymi z ebami 31 i s lu zacy do zatrzaskowego umieszczenia pierwszych sprz e- gaj acych z ebów 31 w wyniku wzajemnego zbli zenia w kierunku osiowym oraz ich po laczenia. Je zeli chodzi o szczegó ly (patrz w szczególno sci fig. 4a - 4c), lacz acy obszar 43 posiada nieco pochylon a górn a czes c 43a, której promie n wzrasta w kierunku do do lu, za któr a znajduje si e dolny rowek 43b, który tworzy ostr a kraw ed z 43d o postaci z eba pi ly, s luzac a do polaczenia z pierwszym sprz egaj acym z ebem 31. Roz laczaj acy obszar 44 zawiera g ladk a cylindryczn a powierzchnie 44a rozci agaj ac a si e na ca- lej wysoko sci oraz pasek lukowatej powierzchni 44b tworz acy lacz ac a pochylni e, która w sposób ci a- g ly opada wzd luz obwodu od rowka 43b do cz esci powierzchni 44a, s luzac a do przeniesienia sprz e- gaj acych z ebów od rowka 43b do g ladkiej cylindrycznej powierzchni 44a. Z drugiej strony lacz acego obszaru 43 obecne jest prostoliniowe zeberko 45, które oddziela la- cz acy obszar 43 jednego sektora od lacz acego obszaru 44 innego sektora i rozci aga si e promieniowo na zewn atrz z otaczaj acych obszarów 43 i 44. Pokrywa 12 tak ze zawiera wystaj ace w dó l elementy oporowe, które opieraj a si e swoimi dolny- mi ko ncami o górn a powierzchni e górnego dysku 22, gdy elementy sprz egaj ace s a wzajemnie pola- czone. W szczególno sci elementy oporowe 32 sk ladaj a si e z identycznych segmentów cylindra po lo- zonych na tej samej wspó losiowej cylindrycznej powierzchni zewn etrznej wzgl edem sprz egaj acych z ebów 31. Gdy sprz egaj ace z eby 31 lacz a si e z odpowiednimi ostrymi kraw edziami 43d, elementy oporo- we 32 opieraj a si e o górn a powierzchni e dysku 22. W wyniku tego oparcia, dysk 22 utrzymywany jest dok ladnie w za lozonej osiowej odleg lo sci od pokrywy 12 a ponadto po laczenie pomi edzy elementami sprz egaj acymi pozbawione jest jakiegokolwiek luzu, gdy z kraw edzie 43d i kraw edzie sprz egaj acych z ebów 31 dopychane s a wzajemnie do siebie. W trakcie u zytkowania, w celu sprz egni ecia zasobnika 20 z pokryw a 12, zasobnik 20 zbli zany do pokrywy 12 w kierunku osiowym, tak i z lacz ace obszary 43 przechodz a pomiedzy sprz egaj acymi z ebami 31. Wzajemne po laczenie uzyskiwane jest w wyniku zatrzaskowego umieszczenia wyst epów z ebów 31 w rowkach 43b. Obydwa lacz ace obszary 43 wspó ldzia laj a razem z czynno scia prowadze- nia wykonywan a przez zeberka 45 jako prowadz ace tory w celu umo zliwienia niezawodnego umiesz- czenia poprzez wci sni ecie bez u zycia nadmiernie du zej sily. Obracanie zasobnikiem wokó l jego osi w trakcie wciskania pozwala na niezawodne napotkanie tych prowadz acych torów. Po laczenie jest potwierdzane i s luchowo wykrywane poprzez gwa ltowne wej scie z ebów 31 w rowki 43b. Zasobnik 20 nie mo ze ju z by c d lu zej przemieszczany w tym stabilnym polo zeniu za wyj atkiem wywarcia na n prawi- d lowego ruchu zwalniaj acego. Pod tym wzgl edem ostra kraw ed z 43d zapobiega zwolnieniu zasobni- ka 20 pod wp lywem dzia lania sil generowanych przez zmiany nacisku wewn atrz kompletnej jednostki filtra. Zasobnik 20 jest zwalniany w wyniku dwuetapowego ruchu. W pierwszym etapie zasobnik 20 jest obracany (wystarczaj acy jest stosunkowo niewielki moment obrotowy) o niewielki k at w celu spo- wodowania po slizgu kraw edzi z ebów 31 po odpowiednich lacz acych pochylniach 44b (z kon- sekwentnym odpychaniem z ebów 31), a z kraw edzie te b ed a le ze c na g ladkich powierzchniach 44a. W tym momencie w wyniku osiowego wyci agni ecia zasobnika 20 z pokrywy 12 z eby 31 s a oddzielane od cylindrycznego korpusu 41 i zasobnik zostaje zwolniony. Dzi eki temu o srodek filtracyjny 21 mo ze zostac oddzielony od korpusu filtra bez wywierania si ly w momencie jego zwalniania, zapobiegaj ac w ten sposób wydostawaniu si e cieczy i rozpryskiwaniu jej na zewn atrz.PL 203 482 B1 5 PL