Przedmiotem wynalazku jest rozlacznik wysokonapieciowy z samospreznym ukladem gasza¬ cym wyposazony w mechanizm napedowy zasobnikowo-sprezynowy na otwieranie i skokowy na zamykanie oraz rozwiazanie blokady pomiedzy rozlacznikiem i zespolonym z nim uziemnikiem.Rozlacznik przeznaczony jest do wielokrotnego zalaczania i wylaczania pradów w obwodach elektrycznych bedacych w stanie roboczym (bezzaklóceniowym), jak równiez do przypadkowego (awaryjnego) zalaczania obwodów elektrycznych bedacych w stanie zwarciowym.Wylaczanie pradów roboczych jest uzyskiwane na drodze chlodzenia luku elektrycznego i kolumny polukowej strumieniem sprezonego powietrza wytwarzanego samoczynnie w trakcie otwierania rozlacznika w wyniku ruchu tloka w uksztaltowanym w formie cylindra izolatorze górnym, natomiast dla uzyskania zdolnosci zalaczeniowej rozlacznik jest wyposazony w mecha¬ nizm zalaczajacy skokowy powodujacy szybkie zamykanie glównych styków roboczych niezale¬ znie od szybkosci dzialania obslugi. Z uwagi na koniecznosc uzyskiwania sprezenia powietrza w procesie wylaczania, a niezaleznie od tego duzych predkosci otwierania i zamykania styków, energia potrzebna do prawidlowego przebiegu tych czynnosci jest zwykle duza i powinna byc wydatkowana we wlasciwym momencie. W wielu przypadkach zastosowan rozlacznik jest wypo¬ sazony w zespolony z nim uziemnik, przy czym przepisy bezpiecznej eksploatacji wymagaja, aby bylo uniemozliwione zamkniecie rozlacznika przy zamknietym uziemniku oraz zamkniecie uzie- mnika wówczas, gdy zamkniety jest rozlacznik.Znane sa rozwiazania rozlaczników samospreznych wyzyskujacych zasade gaszenia luku elektrycznego w strumieniu sprezonego powietrza uzyskiwanego w trakcie otwierania rozlacznika, w którym tlok powodujacy sprezenie jest zwiazany sztywno z mechanizmem napedowym tak, ze w2 147271 czasie otwierania wykonuje szybki ruch powodujacy sprezenie powietrza i jego wydmuch w rejon palenia sie luku, natomiast w czasie zamykania wykonuje równiez szybki ruch powodujacy zasysanie powietrza. W celu zmniejszenia energii potrzebnej do zamkniecia rozlacznika zwlaszcza w przypadku dzialania sil elektrodynamicznych przy zalaczaniu pradów zwarciowych tlok jest wyposazony w zawory zwrotne zmniejszajace sily powstajace przy zasysaniu. Przy otwieraniu rozlacznikajego styki robocze wykonuja zazwyczaj pewna droge bez zaplonu luku, wskutek czego sprezenie powietrza w cylindrze w tym okresie jest zbyteczne, a nawet szkodliwe, gdyz zwieksza tylko energie potrzebna do nadania odpowiedniej predkosci stykom w chwili ich rozejscia sie i zapalenia sie luku.W znanych rozwiazaniach blokada pomiedzy rozlacznikiem i uziemnikiem wymuszajaca prawidlewa kolejnosc ich przestawianiajest uzyskiwana zazwyczaj tak, ze pomiedzy walem nape¬ dowym lacznika glównego a walem uziemnika jest umieszczony element blokujacy nie pozwalajacy na obrócenie walu blokowanego lacznika sila czlowieka dokonujacego przestawienia. Rozwiazanie to spelnia dobrze swoje zadanie w zastosowaniu do odlacznika zespolonego z uziemnikiem, natomiast w przypadku rozlacznika zespolonego z uziemnikiemjest mniej przydatne gdyz z uwagi na napinanie sprezyn w mechanizmie zalaczajaco-wylaczajacym rozlacznika jest trudno wyczu¬ walne, czy przestawienie jest prawidlowe czy tez nastepuje zrywanie blokady.W rozwiazaniu wedlug wynalazku rozlacznika izolator górny ma na czesci wewnetrznej powierzchni cylindrycznej podluzne rowki tworzace szczeline pomiedzy powierzchnia tloka i cylindra. Dlugosc rowków w izolatorzejest dobrana tak, ze tlok osiaga powierzchnie cylindryczna bezrowkowa w chwili rozejscia sie styków aparatu. Cieglo tloka jest polaczone z jednoramienna dzwignia na wale napedowym, który polaczony jest przeciwsobnie za pomoca ciegla suwakowgo i sprezyny zalaczajacej z dzwignia jednoramienna na wale glównym. Wal glówny podczas napinania sprezyny jest unieruchomiony za pomoca urzadzenia ryglujacego, które po osiagnieciu stanu napiecia sprezynyjest samoczynnie przestawiane w polozenie umozliwiajace obrót walu glównego.W przypadku rozlacznika wyposazonego w uziemnik dzwignia wyzwalajaca zamek rozla¬ cznika jest polaczona z dzwignia zaopatrzona w rolke i opierajaca sie o krzywke na wale uziemnika, której wysokosc jest tak dobrana, aby ruch dzwigni a tym samym dzwigni wyzwalajacej zamek przy obrocie krzywki byl wystarczajacy do wyzebienia zapadek zamka rozlacznika.Przedmiot wynalazku przedstawiony jest na przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia usytuowanie mechanizmów rozlacznika w stanie otwarcia, fig. 2 — usytuowanie tych samych mechanizmów w momencie napiecia sprezyn zalaczajacych i wylaczajacych przed odryglowaniem walu glównego, fig. 3 — polozenie mechanizmów na chwile przed osiagnieciem calkowitego zamkniecia, a fig. 4 — mechanizmy blokady pomiedzy rozlacznikiem i uziemnikiem.Izolator górny 1 ma na wewnetrznej powierzchni cylindra 22 podluzne rowki 2. Tlok 3 jest polaczony za pomoca ciegla 4 zjednoramienna dzwignia 5 na wale napedowym 6. Wal napedowy 6 jest polaczony przeciwsobnie za pomoca suwakowego ciegla 7 i zalaczajacej sprezyny 8 z jednora¬ mienna dzwignia 9 na wale glównym 10. Walglówny 10 unieruchamianyjest za pomoca urzadzenia ryglujacego 11.Figury, a mianowicie fig. 1, fig. 2, fig. 3, róznia sie polozeniem wzgledem siebie styków 18 i 19 rozlacznika oraz stanem napiecia sprezyny zalaczajacej 8 i wylaczajacej 13 oraz polozeniem rygla 11.Figura 4 przedstawia mechanizm blokady pomiedzy rozlacznikiem i uziemnikiem, gdzie dzwignia 12 wyzwalajaca zamek 23 rozlacznika jest polaczona z dzwignia 14 zaopatrzona w rolke 15, opierajaca sie o krzywke 16 na wale 17 uziemnika. Zamek 23 rozlacznika wyzebiaja zapadki 20 i 21.Zamykanie rozlacznika polega na doprowadzeniu do obrotu walu napedowego 6, przez co zostaja napiete zarówno zalaczajace sprezyny 8 jak i wylaczajace sprezyny 13, gdyz wal glówny 10 jest unieruchomiony ryglem 11. Jednoczesnie obrót walu napedowego 6 powoduje cofniecie tloków 3 do polozenia dolnego. Umieszczenie zalaczajacych sprezyn 8 pomiedzy dzwigniami jednora- miennymi obracajacymi sie przeciwsobnie powoduje zmniejszenie maksymalnego momentu na wale napedowym 6 niezbednego do napiecia sprezyn, gdyz jednoramienna dzwignia 5 na wale 6 zbliza sie do polozenia martwego. Jednoczesnie ramie dzialania sprezyn na wal glówny 10 pozo-147 271 3 staje duze i tym samym moment wywierany przez sprezyny na ten wal osiaga znaczne wartosci. Po osiagnieciu przez sprezyny 8 stanu pelnego napiecia i zaryglowaniu przez zamek 23 rozlacznika mozliwosci obrotu walu napedowego 6 w kierunku przeciwnym, nastepuje samoczynne odryglo- wanie walu glównego 10. Sprezyny zalaczajace 8 rozprezaja sie powodujac jego obrót i tym samym zamkniecie rozlacznika. Jednoczesnie dzialanie zamka 23 rozlacznika uniemozliwia obrót walu napedowego 6 w kierunku przeciwnym, w wyniku czego wylaczajace sprezyny 13 pozostaja napiete a tloki u dolu cylindrów 22. Otwarcie rozlacznika nastepuje po zadzialaniu impulsem wyzwalaja¬ cym zamek 23 rozlacznika, przez co zostaje odryglowany wal napedowy 6, który pod dzialaniem sprezyn wylaczajacych 13 obraca sie w kierunku przeciwnym niz przy zamykaniu a tym samym powoduje przesuniecie tloków 3 pociagajac za soba sprezenie powietrza w cylindrze i jego wyd¬ much przez otwór w dyszy oraz obrót walu glównego 10 poprzez suwakowe ciegna 7, co prowadzi do otwarcia rozlacznika. W polozeniu pelnego otwarcia wal glówny 10 zostaje samoczynnie ponownie zaryglowany i cykl dzialania wszystkich mechanizmów moze byc powtórzony.Dzialanie mechanizmu blokady pomiedzy rozlacznikiem a uziemnikiem polega na tym, ze obrót walu uziemnika 17 z osadzona na nim krzywka 16 powoduje podniesienie dzwigni 14, a ta z kolei obrót dzwigni 12 i tym samym daje impuls wyzwalajacy na zamek 23 rozlacznika.W przypadku gdy rozlacznik byl zamkniety powoduje to jego natychmiastowe otwarcie, natomiast gdy rozlacznik byl otwarty ciagly impuls wyzwalajacy wywierany na zamek 23 nie pozwala na zazebienie zapadek 20 i 21 zamka 23 i próba zamkniecia rozlacznika jest skazana na niepowodzenie.Zastrzezenia patentowe 1. Rozlacznik wysokonapieciowy z samospreznym ukladem gaszacym wyposazony w mecha¬ nizm napedowy zasobnikowo — sprezynowy na otwieranie i skokowy na zamykanie, znamienny tym, ze izolator górny (1) ma na czesci wewnetrznej powierzchni cylindrycznej podluzne rowki (2) tworzace szczeline pomiedzy powierzchnia tloka (3) i cylindra (22), a cieglo (4) tloka (3) jest polaczone z jednoramienna dzwignia (5) na napedowym wale (6) polaczonym przeciwsobnie za pomoca suwakowego ciegla (7) i zalaczajacej sprezyny (8) z jednoramienna dzwignia (9) na glównym wale (10) unieruchomionym podczas napinania sprezyny (8) za pomoca urzadzenia ryglujacego (11), które po osiagnieciu stanu napiecia sprezyny (8) jest samoczynnie przestawiane w polozenie umozliwiajace obrót walu glównego (10) natomiast dzwignia (12) wyzwalajaca zamek (23) rozlacznika jest polaczona z dzwignia (14) zaopatrzona w rolke (15), opierajaca sie o krzywke (16) na wale (17) uziemnika. 2. Rozlacznik wysokonapieciowy wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze dlugosc rowków (2) w izolatorze (1) jest dobrana tak, ze tlok (3) osiaga powierzchnie cylindryczna bezrowkowa w chwili rozejscia sie styków (18,19) aparatu. 3. Rozlacznik wysokonapieciowy wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze wysokosc krzywki (16) na wale (17) uziemnika jest dobrana tak, aby ruch dzwigni (14) a tym samym dzwigni (12) przy obrocie krzywki byl wystarczajacy do wyzebienia zapadek (20, 21) zamka (23) rozlacznika.147271 18 Fig. 1147271 Fig. 2147271 Fig. 3147271 Fig. 4 PLThe subject of the invention is a high-voltage switch with a self-springing extinguishing system, equipped with a spring-accumulator drive mechanism for opening and a step mechanism for closing, as well as the solution of the interlock between the switch and the earthing switch connected with it. The switch is intended for multiple switching on and off of currents in electric circuits. operation (fault-free), as well as for accidental (emergency) switching of electric circuits in a short-circuit state. Switching off the operating currents is obtained by cooling the electric arc and field column with a stream of compressed air generated automatically during the opening of the switch as a result of the movement of the piston in a shaped form cylinder upper insulator, while in order to obtain the switching capacity, the switch is equipped with a step switching mechanism causing the main working contacts to close quickly, regardless of the operating speed. Due to the necessity of obtaining air compression in the switching off process, and irrespective of this, the high speeds of opening and closing the contacts, the energy required for the proper course of these activities is usually large and should be spent at the right moment. In many cases, the switch is equipped with a combined earthing switch, and the safety regulations require that it is impossible to close the switch with the earthing switch closed and to close the earthing switch when the switch is closed. electric arc in the stream of compressed air obtained during the opening of the disconnector, in which the piston causing the compression is rigidly connected with the drive mechanism so that during opening it makes a quick movement causing the air to compress and blow it into the area of the hatch burning, while during closing it performs also fast movement to draw in air. In order to reduce the energy needed to close the circuit breaker, especially in the case of electrodynamic forces when switching on short-circuit currents, the piston is equipped with non-return valves to reduce the suction forces. When opening the switch disconnector, its working contacts usually follow a certain path without ignition of the hatch, which makes compressing the air in the cylinder during this period redundant, and even harmful, as it only increases the energy needed to give the contacts the right speed when they open and the arc ignites. In the known solutions, the lock between the switch and the earthing switch, which forces the correct order of their switching, is usually obtained so that a blocking element is placed between the drive shaft of the main switch and the earthing switch shaft, which does not allow the shaft of the blocked switch to be rotated by the force of the man performing the change. This solution fulfills its task well in the application to the disconnector combined with the earthing switch, while in the case of the combined disconnector with the earthing switch it is less useful, because due to the tensioning of the springs in the switching-off mechanism of the switch it is difficult to sense whether the adjustment is correct or whether the lock is broken. In the solution according to the invention of the switch, the upper insulator has, on a part of the internal cylindrical surface, longitudinal grooves forming a gap between the surface of the piston and the cylinder. The length of the grooves in the insulator is selected so that the piston reaches the cylindrical surface without a groove when the contacts of the apparatus separate. The piston rod is connected to a single-armed lever on the drive shaft, which is pushed together by means of a slide rod and a spring connecting to the single-armed lever on the main shaft. During spring tensioning, the main shaft is immobilized by a locking device which, after reaching the state of spring tension, is automatically moved into a position enabling the main shaft to rotate. In the case of a switch equipped with an earthing switch, the release lever of the disconnector's lock is fitted with a roller and a lever. a cam on the earthing switch shaft, the height of which is selected so that the movement of the lever, and thus the lever that releases the lock when the cam rotates, is sufficient to disengage the latches of the disconnector lock. The subject of the invention is illustrated by an example embodiment in the drawing, in which Fig. in the open state, fig. 2 - location of the same mechanisms when the engagement and disengaging springs are tightened before unlocking the main shaft, fig. 3 - location of the mechanisms just before reaching complete closure, and fig. 4 - locking mechanisms between the switch and The upper insulator 1 has 22 longitudinal grooves on the inner surface of the cylinder 2. The piston 3 is connected by a rod 4 by a single-armed lever 5 on the drive shaft 6. The drive shaft 6 is connected in an anti-parallel way by means of a sliding rod 7 and the attached spring 8 with a single-change the lever 9 on the main shaft 10. The main shaft 10 is immobilized by the locking device 11. Figures, namely Fig. 1, Fig. 2, Fig. 3, differ in the position of the disconnector contacts 18 and 19 and the voltage status of the switching spring 8 and the disconnecting spring. 13 and the position of the bolt 11. Figure 4 shows the locking mechanism between the switch and the earthing switch, where the lever 12 releasing the switch 23 of the switch is connected to the lever 14 provided with a roller 15, resting on the cam 16 on the shaft 17 of the earthing switch. The lock 23 of the disconnector is disengaged by the pawls 20 and 21. The closing of the disconnector consists in bringing the drive shaft 6 to the rotation, thus tensioning both the spring 8 and the closing springs 13, because the main shaft 10 is immobilized by the bolt 11. At the same time, the rotation of the drive shaft 6 causes the reverse the pistons 3 to the lower position. Positioning the engagement springs 8 between the counter-rotating single-arm levers reduces the maximum torque required on the drive shaft 6 to tension the springs, as the single-armed lever 5 on the shaft 6 is approaching its dead position. At the same time, the operating arm of the springs on the main shaft 10 remaining 271 3 becomes large and thus the moment exerted by the springs on this shaft is of considerable value. After the springs 8 have reached the state of full tension and the switch 23 locks the possibility of turning the drive shaft 6 in the opposite direction, the main shaft 10 is automatically unlocked. The closing springs 8 are stretched causing it to rotate and thus to close the switch. At the same time, the action of the disconnector lock 23 prevents the drive shaft 6 from turning in the opposite direction, as a result of which the shut-off springs 13 remain tensioned and the pistons at the bottom of the cylinders 22. The disconnector is opened after actuation of the impulse that triggers the lock 23 of the disconnector, thereby unlocking the drive shaft 6, which, under the action of the shut-off springs 13, rotates in the opposite direction to the closing and thus causes the displacement of the pistons 3, drawing the air in the cylinder and its exhausts through the hole in the nozzle and the rotation of the main shaft 10 through the slide rod 7, which leads to disconnector opening. In the fully open position, the main shaft 10 is automatically re-locked and the operation cycle of all mechanisms can be repeated. The operation of the interlocking mechanism between the switch and the earthing switch consists in that the rotation of the earthing switch 17 with the cam 16 mounted on it raises the lever 14, and the in turn, the rotation of the lever 12 and thus gives a trigger impulse on the switch 23 of the switch. If the switch was closed, it causes its immediate opening, while when the switch was open, the continuous trigger impulse exerted on the lock 23 does not allow the latches 20 and 21 of the lock 23 to engage an attempt to close the switch is doomed to failure. Patent claims 1. A high-voltage switch with a self-springing extinguishing system equipped with a storage-spring drive mechanism for opening and a stroke mechanism for closing, characterized by the fact that the upper insulator (1) has on the inner part of the inner surface grooves (2) forming a gap between Wrong surface of the piston (3) and cylinder (22), and the rod (4) of the piston (3) is connected to a single-armed lever (5) on the drive shaft (6), pushed together by means of a sliding rod (7) and an attached spring (8) with a one-armed lever (9) on the main shaft (10), fixed during the spring tensioning (8) by means of a locking device (11), which, after reaching the spring tension (8), is automatically adjusted into a position that allows the main shaft (10) to turn, while the lever (12) the release lock (23) of the switch is connected to a lever (14) provided with a roller (15), which rests on the cam (16) on the shaft (17) of the earthing switch. 2. High-voltage switch according to claim The method of claim 1, characterized in that the length of the grooves (2) in the insulator (1) is selected such that the piston (3) reaches a cylindrical groove-free surface when the contacts (18, 19) of the apparatus divide. 3. High-voltage switch according to claim The method of claim 1, characterized in that the height of the cam (16) on the shaft (17) of the earthing switch is selected so that the movement of the lever (14) and thus the lever (12) when the cam is rotated is sufficient to release the latches (20, 21) of the lock (23). ) of the disconnector 147271 18 Fig. 1147271 Fig. 2147271 Fig. 3147271 Fig. 4 EN