Przedmiotem wynalazku jest srodek do mycia naczyn. Srodek bedacy przedmiotem wynalazku sluzy do usuwania zabrudzen tluszczowych, bialkowych i skrobiowych a takze zabrudzen pochodzacych od herbaty, ka¬ wy, kredek do warg oraz innych zanieczyszczen organicznych i nieorganicznych z powierzchni sztucców i naczyn stolowych oraz naczyn kuchennych. Znany jest z opisu patentowego St. Zjedn. Am. nr 3 701 735 srodek do my¬ cia naczyn zawierajacy: 35 - 40% wagowych pirofosforanu potasowego, 7-9% wagowych kwasu pirofosforowe- go, 1 - 3% wagowych alkoholu etylowego, 3-10% wagowych estrów sacharozy i mieszaniny kwasów palmity¬ nowego i olejowego oraz 38 - 54% wagowych wody. Srodek ten wykazuje bardzo niska zdolnosc myjaca, a jego wlasnosci kompleksujace w stosunku do jonów wywolujacych twardosc wody ulegaja zanikowi w czasie ze wzgledu na hydrolize pirofosforanu potasowego.Znany jest równiez z japonskiego opisu patentowego nr 7 564 002 ciekly srodek do zmywania naczyn, za¬ wierajacy: 10% wagowych estru sacharozy i kwasów oleju talowego, 2% wagowe monooleinianu sorbitolu, 4% wa¬ gowe ortofosforanu dwusodowego, 12% wagowych glikolu propylenowego, 3% wagowe sorbitolu i 69% wago¬ wych wody. Srodek ten slabo zmywa zabrudzenia tluszczowe i bialkowe oraz zabrudzenia pochodzace od herba¬ ty, a ponadto jego wlasnosci myjace ulegaja pogorszeniu w czasie jego skladowania ze wzgledu na hydrolize kwa¬ snego fosforanu sodowego, co powoduje utrate jego zdolnosci do zmiekczania wody.Stosowanie wyzej wymienionych srodków do mycia naczyn mozliwe jest tylko przy duzym ich stezeniu w kapieli myjacej, wynoszacym ponad 10 g na 1 dm3 wody, przy czym i w tak wysokiej ich koncentracji w kapieli myjacej nie uzyskuje sie zadowalajacych efektów w zakresie usuniecia zabrudzen z czyszczonych powierzchni, a tym sa¬ mym nie uzyskuje sie wymaganej czystosci chemicznej, i mikrobiologicznej sztucców, naczyn stolowych i ku¬ chennych.Celem wynalazku jest usuniecie wad znanych srodków do mycia naczyn. Srodek do mycia naczyn wedlug wynalazku charakteryzuje sie wlasciwym, optymalnym doborem rodzajowym, jakosciowym i ilosciowym oraz wzajemnym stosunkiem wagowym skladników i zawiera: 0,01 do 26% wagowych soli metalu alkalicznego lub amonu lub etanoloaminowych monoestrów kwasu maleinowego i alkoholi tluszczowych C4 -C36 oksyetyleno- wanych 6-24 molami tlenku etylenu od 0,01 do 16% wagowych soli sodowej kwasu alkilobenzanosulfonowego, od 1 do 10% wagowych alkilofenolu oksyetylenowanego 6 - 16 molami tlenku etylenu, od 1 do 3% wagowych dwuetanoloamidów kwasów tluszczowych C4 - C3«, od 0,001 do 8% wagowych mocznika, od 0,2 do 0,5% wa-2 142 616 gowych kompozycji zapachowej i od 23 do 79% wagowych wody, przy czym stosunek wagowy lacznej zawar¬ tosci alkalicznych monoestrów kwasu maleinowego i oksyetylenowanych alkoholi tluszczowych oraz soli sodo- 7; J wej tarasu ajkilobenzenosulfonowego do oksyetylenowanego alkilofenolu wynosi od 1 :1 do 3 :1.; Srodek wedlug wynalazku charakteryzuje sie bardzo dobrymi wlasnosciami zwilzajacymi, emulgujacymi i dyspergujacymi w stosunku do zabrudzen wystepujacych na naczyniach i sztuccach, wysoka zdolnoscia piano¬ twórcza,i wskaznikiem trwalosci piany oraz odpornoscia piany na zabrudzenia tluszczowe, wysoka zdolnoscia - "UsuWtfh?a"rdznego typu zabrudzen organicznych i nieorganicznych, a szczególnie tluszczowych, bialkowych, we¬ glowodanowych, herbacianych, kawowych i pigmentowych, latwa usuwa Inascia z mytych powierzchni za pomo¬ ca wody i odpornoscia na twarda wode do 30°n. Nie wykazuje dzialania pierwotnie drazniacego i uczulajacego na skóre oraz blony sluzowe. Jego stosowanie nie stwarza zagrozen dla zdrowia czlowieka i jego naturalnego sro¬ dowiska; dobrze sie biodegraduje. Nieoczekiwanie stwierdzono, ze przy stosunku od 1 :1 do 3 :1 lacznej zawar¬ tosci soli akalicznych monoestrów kwasu maleinowego i oksyetylenowanych alkoholi tluszczowych oraz soli so¬ dowej kwasu alkilobenzenosulfonowego do oksyetylenowanego alkilofenolu wystepuje synergizm myjacego dzia¬ lania miedzy skladnikami srodka wedlug wynalazku, co pozwala na obnizenie jego stezenia w wodnych roztwo¬ rach myjacych - przy jednoczesnym zachowaniu ich wyoskiej zdolnosci myjacej.Srodek wedlug wynalazku w praktycznym zakresie temperatur jego stosowania przy recznym myciu, tj. w zakresie temperatur 293-323K (20-50°C) wykazuje maksymalna zdolnosc myjaca przy stezeniu 2,5 g srodka na 1 dm3 wody o twardosci do 30°n. Nieoczekiwanie okazalo sie równiez, ze srodek wedlug wynalazku skutecznie hamuje rozwój bakterii, drozdzy i grzybów oraz wykazuje zdolnosc Ich niszczenia. Dzieki tym wlasciwosciom dezynfekujacym srodek wedlug wynalazku nie ulega mikrobiologicznemu rozkladowi podczas skladowania, a mycie jego roztworami polaczone jest zawsze z odkazaniem. Srodek wedlug wynalazku stosuje sie do recznego mycia i odkazania sztucców oraz naczyn stolowych i kuchennych w gospodarstwach domowych oraz w zakla¬ dach zbiorowego zywienia. Przedmiot wynalazku przedstawiono w ponizszych przykladach wykonania.Przyklad I. Przykladowe sklady recepturalne srodka do mycia naczyn podaje tablica 1.Tablica 1 Przykladowe sklady recepturalne srodka do mycia naczyn nz" i. [2. [3. 4. [5. 6. 7.Nazwa skladnika srodka do mycia naczyn Sole alkaliczne monoestrów kwa¬ su maleinowego i alkoholi tlusz¬ czowych C4-C3» oksyetylenowa¬ nych 6—24 molami tlenku ety¬ lenu Sól sodowa kwasu alkilobenze¬ nosulfonowego Nonylofenol oksyetylenowany 6—16 molami tlenku etylenu Dwuetanoloamidy kwasów tluszczowych C4-C3* Mocznik Kompozycja zapachowa Woda Zawartosc skladnika w % wag. w przeliczeniu na czysty zwiazek chemiczny w recepturze nr: I 4,0 6,0 4,0 1.1 7,0 0.2 77,7 II 11.25 11,25 4,5 1,6 8,0 0.3 63,1 III 6,0 8.1 6.0 U 7.0 0.2 71,5 IV 26,0 0,01 16.0 3,0 0,001 0,5 54,489 V 0,01 16,0 8,0 2,0 5.0 0.3 68,69 IV 10,0 0,01 5,0 | 2.0 | 7.0 | 02 I 75.79 I Przyklad II. Sposób otrzymywania srodka wedlug wynalazku przedstawia sie nastepujaco: do re¬ aktora wyposazonego w mieszadlo mechaniczne, termometr i plaszcz lub wezownice grzewczo-chlodzaca wpro¬ wadza sie recepturalna ilosc wody (po odjeciu wody zawartej w pozostalych skladnikach jako surowcach tech- niczno-handlowych) i nonylofenolu oksyetylenowanego 6 — 16 molami tlenku etylenu. Zawartosc reaktora mie¬ sza sie i ogrzewa do temperatury 333K (60°C). Nastepnie do reaktora wprowadza sie mieszanine zlozona z re¬ cepturalnych ilosci dwuetanoloamidów kwasów tluszczowych i soli sodowej kwasu alkilobenzenosulfonowego.142 615 3 Wprowadzone do reaktora skladniki miesza sie az do uzyskania jednorodnej mieszaniny w postaci wodnego roz¬ tworu. Z kolei nie przerywajac mieszania i utrzymujac temperature masy reakcyjnej w granicach 328 — 333K (55 — 60°C) do reaktora dozuje sie recepturalna ilosc mocznika, a po jego rozpuszczeniu — sole alkaliczne mono- estrów kwasu maleinowego i alkoholi tluszczowych C4—C36 oksyetylenowanych 6 — 24 molami tlenku etylenu.Po wymieszaniu i rozpuszczaniu sie skladników w wodzie oraz po ochlodzeniu roztworu do temperatury 298 - 303 K /25 - 30°C/ do reaktora wprowadza sie recepturalna ilosc kompozycji zapachowej. Po wymiesza¬ niu uzyskuje sie jednorodna ciecz jako produkt koncowy, który konfekcjonuje sie do opakowan jednostko¬ wych za pomoca automatycznych lub mechanicznych albo recznych rozlewarek.Przyklad III. Srodek otrzymany wedlug receptur I i II przykladu I poddano porównawczej ocenie zdolnosci myjacej ze srodkami do mycia naczyn otrzymanymi wedlug opisu patentowego St. Zjedn. Am. nr 3 701 735 oraz opisów patentowych japonskich nr 7 564 002 i 7 539 707. Badania wykonano wedlug BN- —74/6153—03 przy stezeniu 2,5 g badanego srodka na 1 dm3 wody twardej, przy czym czas mycia jednego tale¬ rza wynosil 30 sekund. Zdolnosc myjaca badanych srodków okreslono dla dwóch poziomów temperatury kapieli myjacej i twardosci wody, stosowanej do przygotowania roztworu myjacego, a mianowicie: 308K (35°C)- 15°n i 323K (50°C) — 30°n. Uzyskane wyniki badan zdolnosci myjacej badanych srodków do mycia naczyn ilustruje tablica 2.Tablica 2 Srednia zdolnosc myjaca srodka do mycia naczyn wedlug wynalazku oraz srodków znanych z opisów patento¬ wych- z prawdopodobienstwem 0,95 i przy stezeniu 2,5 g badanego srodka na 1 dm3 wody twardej |~LP~ 1. 2. 1 3. r4. 5.Wyszczególnienie srodka do mycia naczyn Srodek wedlug receptury 1 z przykladu 1 wynalazku Srodek wedlug receptury II z przykladu 1 wynalazku Srodek wedlug opisu patentowego St. Zjedn. Am. nr 3 701 735 Srodek wedlug opisu patentowego japonskiego 7 564 002 Srodek wedlug opisu patentowego japonskiego nr 7 539 707 Parametry kapieli myjacej Temp. K 308 323 308 323 308 323 308 323 308 323 Twardosc°n 15 30 15 30 15 30 15 i 30 15 30 Srednia r zdolnosc myjaca w % 84,7 | 80,5 I 92,0 I 90,8 I 58,2 I 55,0 I 63,2 I 59,4 I 65,2 I 62,7 I Z danych zawartych w tablicy 2 wynika, ze srodek wedlug wynalazku wykazuje znacznie lepsza zdolnosc myja¬ ca i odpornosc na twarda wode od znanych z opisów patentowych srodków do mycia naczyn.Przyklad IV. Celem wykazania synergizmu miedzy skladnikami srodka wedlug wynalazku w zakre¬ sie zdolnosci myjacej, a zwlaszcza miedzy zwiazkami powierzchniowo czynnymi, okreslono ich zdolnosci myjace wg BN—74/6153—03 jak w przykladzie III dla poszczególnych skladników oraz ich mieszaniu przy tym samym stezeniu w kapieli myjacej, tj. 0,5 g badanego skladnika lub mieszaniny skladników na 1 dm3 wody o twardosci 15°n, przy czym temperatura kapieli myjacej wynosila 313K (40°C).W tablicy 3 przedstawiono uzyskane wyniki badan.4 142 615 Tablica 3 Synergizm zdolnosci myjacej zachodzacy miedzy zwiazkami powierzchniowo czynnymi srodka wedlug wyna¬ lazku w temp. 313K |lp. 1. 2. 3. 4. 5.Substancja powierzchniowo czynna Sól sodowa monoestrów kwasu maleinowego i oksyetylenowanych 18 molami tlenku etylenu alkoholi lojowych Sól sodowa kwasu dodecylobenzenosulfonowego Nonylofenol oksyetylenowany 8 molami tlenku etylenu Mieszanina poz. 1 i 2 w stosunku wag. 1:1 Mieszanina poz. 4 i 3 w stosunku wag. 2:1 Stezenie substancji pow. czynnej wg/dm3 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 Srednia zdolnosc myjaca w % 58,2 50,6 I 48,0 70,0 I 85,7 I Zawarte w tablicy 3 wyniki badan wskazuja jednoznacznie na synergizm wlasnosci myjacych zwiazków powierz¬ chniowo czynnych w kompozycji srodka myjacego wedlug wynalazku, gdyz roztwory mieszanin skladników srodka wykazuja znaczna, istotnie wieksza zdolnosc myjaca od pojedynczych skladników o tym samym stezeniu w kapieli myjacej i w tej samej temperaturze oraz przy tej samej twardosci wody.Przyklad V. Otrzymany wedlug receptury II z przykladu I srodek do mycia naczyn poddano bada¬ niom mikrobiologicznym, majacym na celu okreslenie jego mikrobiobójczego dzialania w stosunku do mikroorga¬ nizmów testowych. Badania wykonano wedlug ogólnie znanej standardowej metodyki okreslania drobnoustrojo- bójczosci preparatów dezynfekujacych (Wyd. Metod. PZH,4,8, 5,1974).Uzyskane wyniki badan przedstawia tablica 4.Tablica 4 Minimalne stezenie mikrobiobójcze (MBC) srodka do mycia naczyn wg wynalazku po 30 minutach jego dzialania LP^ I 1 2 3 4 Rodzaj testowego drobnoustroju Escherichia coli Pseudomonas aeruginosa Staphylococcus aureus Candida albicans MBC w % wag. 2,0 3,0 3,5 4,5 Zawarte w tablicy 4 wyniki badan pozwalaja stwierdzic, ze srodek do mycia naczyn wedlug wynalazku posiada dobre wlasnosci odkazajace.Zastrzezenia patentowe 1. Srodek do mycia naczyn, znamienny tym, ze zawiera od 0,01 do 26% wagowych soli alkalicz¬ nych monoestrów kwasu maleinowego i alkoholi tluszczowych C4—C36 oksyetylenowanych 6 — 24 molami tlen¬ ku etylenu, od 0,01 do 16% wagowych soli sodowej kwasu alkilobenzenosulfonowego, od 1 do 10% wagowych al- kilofenolu oksyetylenowanego 6—16 molami tlenku etylenu, od 1 do 3% wagowych dwuetanoloamidów kwa¬ sów tluszczowych C4—C36, od 0,001 do 8% wagowych mocznika, od 0,2 do 0,5% wagowych kompozycji zapa¬ chowej i od 23 do 79% wagowych wody, przy czym stosunek wagowy lacznej zawartosci soli alkalicznych mo¬ noestrów kwasu maleinowego i oksyetylenowanych alkoholi tluszczowych oraz soli sodowej kwasu alkilobenze¬ nosulfonowego do oksyetylenowanego alkilofenolu wynosi od 1:1 do 3:1.142 615 5 2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako sole alkaliczne monoestrów kwasu maleino¬ wego i oksyetylenowanych alkoholi tluszczowych zawiera pojedynczo lub w mieszaninie sole litowe, sodowe, po¬ tasowe, amonowe, monoetanoloaminowe, dwuetanoloaminowe, trójetanoloaminowe. PL