Wynalazek dotyczy przyrzadów roz¬ dzielczych do odmierzania plynów w szcze¬ gólnosci benzyny a specjalnie przyrzadów rozdzielczych o dwóch naczyniach pomia¬ rowych, dzialajacych samoczynnie pod wplywem nadwyzki cisnienia wywolanej przez calkowite napelnienie jednego z tych naczyn.Do zapewnienia scislosci pomiaru i roz¬ dzialu plynu przy pomocy tego rodzaju przyrzadów trzeba z jecfenej strony, zeby naczynie pomiarowe znajdujace sie w sta- djum napelniania nie wchodzilo w lacz¬ nosc z przewodem rozdzielczym, dopóki nie zostanie calkowicie napelnione, a z dru¬ giej, zeby naczynie pomiarowe uprzednio juz napelnione i komunikujace sie z prze- wodem rozdzielczym nie moglo przejsc po¬ nownie w faze napelniania przed calkowi- tem zakonczeniem oprózniania.Pierwszy warunek spelniony jest nie¬ watpliwie w przyrzadach automatycznych juz skutkiem samego sposobu dzialania tych przyrzadów, natomiast moze sie zda¬ rzyc, ze nawrót zajdzie przedwczesnie, przed calkowitem opróznieniem naczynia pomiarowego.W celu unikniecia tej niedogodnosci, wspomniane naczynie pomiarowe usku¬ tecznia, w mysl wynalazku, zamykanie ka¬ nalu zasilajacego przez czesciowe przesu¬ niecie narzadu kontrolujacego nawrót, be-dace wynikiem nadwyzki cisnienia, jaka wywoluje calkowite napelnienie naczynia pomiaSO|^oisJ^i^}^^ego sie w stadjum napelniania.W celu unikniecia zamkniecia przewo¬ du zasilajacego wówczas, gdy opróznianie naczynia pomiarowego, które jest w fazie oprózniania, jest skonczone, rygiel urucha¬ miany przez plywak, znajdujacy sie w ka¬ nale odplywowym, wstrzymuje dzialanie przekladni przesuwowej.Jest rzecza korzystna obnizyc cisnienie plynu w przedwczesnie napelnionem na¬ czyniu pomiarowem przez wprowadzenie go w lacznosc z przewodem odprezajacym z chwila zamkniecia przewodu zasilajace¬ go.Na zalaczonym rysunku przedstawiony jest, jako przyklad, przekrój pionowy od¬ powiadajacego wynalazkowi przyrzadu roz^ dzielbzego do plynów z samoczynnem u- rzadzeniem wylaczajacem.Przyrzad ten posiada dwa sprzezone na¬ czynia pomiarowe 1 i 2, których górne cze¬ sci, nie przedstawione na rysunku, moga posiadac polaczenie w postaci przewodu do wymiany cisnien, jak równiez zwykle zasuwy zamykajace oraz zasuwy do odno¬ wienia powietrza. U spodu naczyn pomia¬ rowych i w lacznosci z niemi pozostaje tlok roboczy 3, uruchomiany przez nadwyzke cisnienia plynu i sterujacy za posrednic¬ twem mechanizmu do natychmiastowego nawrotu, zlozonego z dzwigni 4 i sprezyny 5, zasuwe rozdzielajaca 6, która naprze- mian wprowadza w lacznosc naczynia po¬ miarowe li 2 z przewodem tlocznym 7 pompy zasilajacej lub z przewodem roz¬ dzielczym 8 przyrzadu. Dzwignia 4, urucho¬ miana przez tlok roboczy 3 za posrednic¬ twem osi 9, moze sie wahac okolo osi stalej 10, na której osadzony jest jako sztywnie polaczony z dzwignia 4 badz wycinek 11, podtrzymujacy krazki 12 i 13, badz tezfcsiuk o stosownej mocy. Ramie 14, wahajace sie okolo osi 15, zaopatrzone jest w rodzaj zwróconego w góre zeba 16, którego tepy koniec moze sie slizgac po krazkach 12 i 13. Górny koniec pionowego drazka 17 przytwierdzony jest przegubowo zapomo- ca widelek do ramienia 14 w poblizu zeba 16. Dolny koiiiec tqgoz drazka 17 polaczo¬ ny jest przegubowo z ramieniem dzwigni 18, osadzonej sztywnie na osi 19, na której pozatetn zaklinowane sa ramiona 20 i 21.Ramie 20 opiera sie swym wolnym kon¬ cem o trzon 22 zaworu 23, umieszczonego w przewodzie tlocznym 24 pompy zasila¬ jacej, nie zaznaczonej na rysunku. Zawór ten 23 znajduje sie pod dzialaniem spre¬ zyny 25, majacej daznosc do przycisniecia fgo do jego gniazda i do wstrzymania w ten sposób doplywu plynu do naczyn pomiaro¬ wych. Przewaznie wykonywa sie w trzonie 22 zlobek 26A który w polozeniu zamknietem zaworu 23 stwarza lacznosc miedzy kana¬ lem 7 a polaczonym np. z glównym zbior¬ nikiem przewodem odprezajacym 28 za posrednictwem komory 27. Ramie 21 za¬ konczone jest widelkami 29, które w czasie dzialania moga sie oprzec na wystepie 30 lub na kuli 31, osadzonej na koncu drazka 32, stanowiacego sztywna calosc z plywa¬ kiem 33, który sie znajduje w komorze ply¬ wakowej 34, wlaczonej w przewód opróz¬ niajacy naczynia pomiarowe. Widelki 29 obejmuja drazek 32 wówczas, gdy plywak 33 znajduje sie w polozeniu zaznaczonem linjami pelnemi.Wolny koniec dzwigini 4 polaczony jest ze sprezyna 5, której drugi koniec osadzo¬ ny jest na jednym z konców ramienia 35 osadzonego ruchomo w palajku 36 trzonu zasuwy rozdzielczej 6. Drugi koniec ra¬ mienia 35 moze sie wahac okolo osi osadzo¬ nej na drazku 17.Rozpatrujac dzialanie przyrzadu napo¬ tyka sie dwie ewentualnosci.Opróznianie naczynia pomiarowego 1 moze sie zakonczyc przed calkowitem na¬ pelnieniem naczynia pomiarowego 2 (wy¬ padek przed5tawiony na rysunku). Plywak — 2 —33 zajmuje wtedy polozenie zaznaczone limjami pelnemi, a kula 31 znajduje sie naprzeciwko wystepu 30. Zespól ramion 21 i 20 nie moze sie obracac w kierunku prze¬ ciwnym ruchowi wskazówek zegara, ponie¬ waz kula 31 wstrzymuje widelki 29. Zawór 23 nie moze sie wobec tego zamknac. Nad¬ cisnienie wytwarza sie w naczyniu pomia- rowem 2 w sposób zwykly i wywoluje zwy¬ kly nawrót ruchu.Jezeli natomiast naczynie pomiarowe 1 jest niezupelnie opróznione w chwili za¬ konczenia napelniania naczynia 2, to wy¬ twarzajaca sie nadwyzka cisnienia przesu¬ wa lekko tlok 3 w lewo nie pociagajac za soba zasuwy 6, dzwignia 4 wykonywa obrót okolo osi 10 pociagajac za soba wycinek //, polaczony z nia sztywnie, zAb 16 slizga sie po krazku 12, sprezyna 5 jest lekko sci¬ snieta, a drazek 17 przesuwa sie nieco ku górze, popychany przez sprezyne 25 za po¬ srednictwem ramienia 20, osi 19 i ramienia 18; gdy plywak 33 znajduje sie w poloze¬ niu zaznaczonem linja kropkowana, wystep 30 nie stoi na przeszkodzie przesuwaniu sie widelek 29 ramienia 21, a zawór 23 za¬ mykajac sie wstrzymuje doplyw plynu do naczynia pomiarowego 2; zamkniecie sie zaworu 23 stwarza jednak lacznosc miedzy naczyniem pomiarowem 2 a przewodem odprezajacym 28 za posrednictwem prze¬ wodu 7, zlóbka 26 i komory 27, wobec cze¬ go obnizy sie cisnienie w naczyniu pomia¬ rowem 2, a poniewaz dzialanie sprezyny 25 jest slabsze niz sprezyny 5, przeto ta ostat¬ nia, bedac uprzednio scisnieta skutkiem czesciowego przesuniecia sie tloka 3, od¬ prezajac sie wprowadzi tlok zpowrotem w polozenie skrajne, zaznaczone na rysun¬ ku. W nastepstwie tego krazek 12 obnizy na nowo zajb 16, drazek 17 opusci sie zpo¬ wrotem na dól i otworzy ponownie zawór 23 za posrednictwem ramion dzwigni 18, 20. Tymczasem naczynie pomiarowe 1 o- próznia sie calkowicie, plywak 33 powraca w polozenie zaznaczone linjami pelnemi, dalsze pompowanie wypelnia naczynie po¬ miarowe 2 i wytwarza w niem nadwyzke cisnienia, wywolujac nawrót roboczy tloka 3 i zasuwy 6, a poniewaz kula 31 znajduje sie teraz w polozeniu zaznaczonem linjami pelnemi—wobec obnizenia sie plywaka 33, przeto nie dopuszcza do obrotu ramienia 21, a przez to samo do zamkniecia sie w niewlasciwej chwili zaworu 23. Po nawro¬ cie naczynie pomiarowe 2 znajduje sie w fazie oprózniania, a naczynie 1— w okresie napelniania, czynnosci zas pózniejsze na¬ stepuja po sobie kolejno w sposób powyzej opisany.W opisanym przykladzie jest rzecza o- czywista, ze sprezyna 5 musi byc silniejsza od sprezyny 25 zaworu 23, jezeli ma wpro¬ wadzac tlok 3 w poczatkowe polozenie te¬ goz wbrew sprezynie 25, a zarazem utrzy¬ mywac zawór 23 w polozeniu otwartem.Pomimo, ze w opisanym przyrzadzie narzad pedny 3 jest odrebny od narzadu nawrotowego 6, wynalazek niniejszy znaj¬ duje zastosowanie równiez w wypadku, gdy narzad nawrotowy uruchamiany jest bezposrednio przez nadwyzke cisnienia. PL