Przedmiotem wynalazku jest sposób przeprowadzania pomiarów elektroanalitycznych z kompensacja bledów i urzadzenie do przeprowadzania pomiarów elektroanalitycznych.Celem pomiaru jest okreslenie stezeniai aktywnosci jonowej roztv;oróv: znajdujacych sie w spoczynku lub plynacych, a ponadto szybkie okreslenie z duza dokladnoscia cisnien czastkowych gazów.Znany jest elektrochemiczny tor pomiarowy zlozony z kilku zespolów - z elementu lub elementów czujnikowych i z elektrody lub elektrod odniesienia. Sygnal pomiarowy otrzymywany na odpowiednich wyjsciach toru pomiarowego jest zatem wypadkowa kilku pra¬ dów lub napiec, na ogól jako suma algebraiczna. Wartosc wypadkowego sygnalu pomiarowego okreslana jest wiec nie tylko przez parametry elektrochemiczne elementu czujnikowego, lecz wszystkie czesci toru pomiarowego maja swój wplyw na wartosc zmierzona. Z tego wzgledu, jesli w konwencjonalnym ogniwie pomiarowym na dowolnym elemencie toru pomiaro¬ wego wystepuje niepozadana zmiana, np. z powodów cieplnych lub na skutek starzenia, to znaczy istnieje zaklócenie, zatem nie mozna zaklócenia tego odróznic od zmiany mierzone¬ go parametru, to znaczy od zmiany mierzonego sygnalu np. od wzrostu lub spadku stezenia próbki.To wlasnie jest przyczyna, ze przy dotychczasowych sposobach pomiarowych /kalibra¬ cja, wzorcowanie, stabilizacja stezenia jonów, programowanie pochylenia/, jak przedsta¬ wiono np. w publikacji Havas: lon - und Molekul - selektive Elektroden in biologischen Systemen. /Jonowo i molekularnie selektywne elektrody w systemach biologicznych/ Neue Ergebnisse der Chemie. /Akademischer Verlag, Budapeszt, 1980, str. 80 - 87/ nie usiluje sie okreslac wartosci sygnalów bledu pochodzacych od wspomnianych zaklócen. Wszystkie dotychczas znane sposoby opieraja sie na porównaniu próbki z jednym lub z kilkoma plynami2 ij4 572 o znanym skladzie /roztwór wzorcowy lub gaz/ na podstawie odpowiednich parametrów elektro¬ chemicznych. Oznacza to, ze przed pomiarem zamsze trzeba okreslic parametry elektroniczne urzadzenia pomiarowego i parametry elektrochemiczne ogniwa pomiarowego za pomoca odpowied¬ niego zespolu sterowania. Operacie te nazwano dopasowaniem.V; konsekwencji niekontrolowanej nieregularnosci wystepujacych zaklócen dokladnosc po¬ miarów zalezy oczywiscie od czestotliwosci przeprowadzania dopasowania. Przy precyzyjnych pomiarach, przynajmniej dla kontroli, pozadane jest przeprowadzanie dopasowania przed kaz¬ dym pomiarem. Jezeli uwzgledni sie równiez czas potrzebny na przeplukanie ogniwa pomiaro¬ wego, to calkowity czas analizy - w przypadku dwóch plynów wzorujacych - jest w przyblize¬ niu pieciokrotnie wiekszyvniz czas potrzebny dla rzeczywistego pomiaru. Chociaz przy dopa¬ sowaniu jednopunktowym szeroko rozpowszechnionym w elektroanalizie czas ten mozna zmniej¬ szyc w przyblizeniu do polowy, to jednak pojawiaja sie niemozliwe do usuniecia bledy wywo¬ lane zmiana stromosci krzywej funkcji odpowiedzi ogniwa pomiarowego.Czeste przeprowadzanie dopasowania jest konieczne nie tylko ze wzgledu na ewentualne wahania parametrów elektrochemicznych ogniwa pomiarowego. Takie czeste dopasowanie jest równiez konieczne z tego wzgledu, aby urzadzenie pomiarowe z zasadniczych wzgledów¦ elek-ro- analitycznych moglo byc stabilne przez dluzszy czas. 2*a podstawie powyzszych wywodów jest oczywistym, ze calkowity czas dokladnych pomia¬ rów - ze wzgledu na operacje dopasowania w trakcie pomiaru - jest bardzo dlugi. Ciagle i odpowiednio dokladne pomiary byly dotychczas niemozliwe, poniewaz konstrukcja konwencjo- nalnych ogniw pomiarowych w ogóle uniemozliwiala okreslenie bledów pomiarowych w trakcie pomiaru, w zwiazku z czym nie mozna bylo przeprowadzac dopasowania podczas pomiaru. 7/ trakcie przeprowadzania pomiarów elektroanalitycznych sposobem wedlug wynalazku czesc toru pomiarowego zlozonego z jednego lub z kilku elementów czujnikowych i z elektrod odniesienia okresowo zwiera sie galwanicznie, a otrzymany w ten sposób sygnal lub sygnaly pomiarowe poddaje sie kompensacji bledów. ^lekuroanalityczny sposób przeprowadzania pomiarów wedlug wynalazku opiera sie na stwierdzeniu, ze poniewaz v; ogniwie pomiarowym, które jest zdolne do pomiarów etapowych, przerywanych, lub przerywano - ciaglych albo tez do pomiarów ciaglych, tor pomiarowy za¬ wierajacy element lub elementy czujnikowe i elektrody odniesienia ewentualnie czesc tego toru pomiarowego okresowo zwiera sie galwanicznie. Sygnaly pomiarowe otrzymywane w stanie zwarcia stanowia informacje o parametrach elektrochemicznych nie zwartych czesci ogniwa pomiarowego lub o zmianach parametrów-w trakcie pomiaru, dzieki cz.eau istnieje mozliwosc usuwania bledów pochodzacych od zaklócen na skutek wspomnianych zmian.Wynalazek dotyczy ponadto urzadzenia do przeprowadzania pomiarów elektroanalitycz¬ nych, zwlaszcza do szybkiego, selektywnego i dokladnego okreslania aktywnosci jonowej, stezenia cieczy znajdujacych sie w spoczynku i plynacych, jak równiez cisnien czastko¬ wych gazów. Urzadzenie to zawiera ogniwo pomiarowe i dolaczony do niego elektroniczny zespól przetwarzania sygnalów, przy czym w agniwie pomiarowym umieszczony jest przynaj¬ mniej jeden element czujnikowy i elektroda odniesienia tworzace tor pomiarowy. Urzadze¬ nie wedlug wynalazku charakteryzuje sie tym, ze ogniwo pomiarowe zawiera elementy zwiera¬ jace galwanicznie przynajmniej jedna czesc toru pomiarowego, korzystnie laczniki plynowe zawierajace elektrolit o wysokiej przewodnosci i korzystnie o róznych stezeniach.Korzystnie ogniwo pomiarowe zawiera czujnik scalony. Przynajmniej jeden roztwór wzorujacy przeplywa w sposób ciagly lub przerywano-ciagly. Sklad wewnetrznego elektro¬ litu pomiedzy elektrodami odniesienia a roztworami wzorujacymi i/lub próbki* jest taki sam jak sklad stykajacych sie z nim roztworów wzorujacych lub próbki* Do ogniwa pomiaro¬ wego dolaczony jest zespól sterowania, który wedlug okreslonego programu okresowo zawie¬ ra galwanicznie przynajmniej jedna czesc toru pomiarowego* Do zespolu sterowania i do elektronicznego zespolu przetwarzania sygnalów dolaczony jest zespól kompensacji bledów* Zespól ten na podstawie wielkosci zmierzonych podczas zwarcia i przy braku zwarcia czesci toru pomiarowego wytwarza sygnaly kompensacji bledów wedlug okreslonego programu.Do wyjscia zespolu kompensacji bledów dolaczony jest zespól matematyczny i wskaznikowy, obliczajacy liczbowa wartosc mierzonego parametru, na podstawie sygnalu kompensacji bledów.134 572 3 Frzedmiot wynalazku zostanie dokladnie opisany w przykladach wykonania na rysunku, na którym fig, 1 przedstawia proste urzadzenie do mierzenia wykladnika jonów wodorowych pH z kompensacja bledów, wyposazone w ogniwo pomiarowe z lacznikiem plynowym, fig* 2~ automatyczne urzadzenie do mierzenia stezenia jonów Na+ z kompensacja bledów,wyposazone w dwa laczniki plynowe, a fig. 3 przedstawia uproszczony schemat elektryczny ogniwa po¬ miarowego urzadzenia do automatycznego mierzenia stezenia jonów Na+ z kompensacja bledów, zawierajace dwa laczniki plynowe.Jak pokazano na fig. 1 ogniwo pomiarowe 1 dolaczone jest do elektronicznego zespolu 2 sluzacego do przetwarzania sygnalów. W ogniwie~pomiarowym 1 próbka 15 styka sie z ele¬ mentem czujnikowym 3 i z pierwsza elektroda odniesienia 4, która jest umieszczona od stro¬ ny próbki. Tor pomiarowy 6, który oprócz konwencjonalnych elementów ogniwa pomiarowego 1, to znaczy próbki 15, pierwszej elektrody odniesienia 4 i elementu czujnikowego 3t zawiera jeszcze druga elektrode odniesienia 5 która jest umieszczona od strony czujnika, a która polaczona jest galwanicznie z elementem czujnikowym 3 poprzez elektrolit wewnetrzny 16.Ogniwo pomiarowe 1 zawiera oprócz toru pomiarowego 6 lacznik plynowy 7t który jest pola¬ czony galwanicznie poprzez ciecz z przestrzeniami cieczowymi pierwszej elektrody odniesie¬ nia 4 1 drugiej elektrody odniesienia 5» Ogniwo pomiarowe 1 dolaczone jest do elektronicz¬ nego zespolu przetwarzania sygnalu 2 poprzez obydwie elektrody odniesienia 4 i 5t które to elektrody stanowia dwie komórki toru pomiarowego 6.Figura 2 przedstawia bardziej skomplikowana konstrukcje ukladu pomiarowego wedlug wynalazku, który wyposazony jest w dwa laczniki plynowe i który nadaje sie do automatycz¬ nej kompensacji bledów przy ustalaniu stezenia jonów Na+. Jak wynika z fig. 2 ogniwo po¬ miarowe 1 dolaczone jest do elektronicznego zespolu przetwarzania sygnalu 2 i do zespolu sterowania 12. Ogniwo pomiarowe 1 jest w torze pomiarowym 6 w styku z próbka 159 z ele¬ mentem czujnikowym 3 i z pierwsza elektroda odniesienia 4. Czujnik scalony 19 toru pomia¬ rowego 6 zawiera ponadto wspomniany juz element czujnikowy 3 umieszczony od strony próbki oraz polaczone galwanicznie z nim i ze soba poprzez elektrolit 19 pierwszy element czuj¬ nikowy 10 umieszczony od strony wzorca i drugi element czujnikowy 11 umieszczony równiez od strony wzorca. Pierwszy element czujnikowy 10 i pierwsza elektroda odniesienia 9 umie¬ szczona od strony wzorca sa ze soba polaczone galwanicznie poprzez pierwszy roztwór wzoruja¬ cy 17. Fodobnie drugi element czujnikowy 11 i druga elektroda odniesienia 20 umieszczona od strony wzorca sa ze soba polaczone galwanicznie poprzez drugi roztwór wzorujacy 21.Ogniwo pomiarowe 1 zawiera oprócz toru pomiarowego 6 lacznik plynowy 7t który jest pola¬ czony galwanicznie poprzez ciecz z przestrzeniami cieczowymi pierwszej elektrody odnie¬ sienia 4 umieszczonej od strony próbki i pierwszej elektrody odniesienia 9 umieszczonej od strony wzorca. Uklad ten zawiera równiez drugi lacznik plynowy 8, który jest polaczo¬ ny galwanicznie poprzez ciecz z przestrzeniami cieczowymi pierwszej elektrody odniesienia 4 i drugiej elektrody odniesienia 20.Ogniwo pomiarowe 1 jest poprzez elektrode odniesienia 4 umieszczona od strony prób¬ ki, pierwsza elektrode odniesienia 9 umieszczona od strony wzorca i druga elektrode od¬ niesienia 20 umieszczona od strony wzorca dolaczone do elektronicznego zespolu przetwa¬ rzania sygnalów 2f a zespól sterowania 12 poprzez pierwszy i drugi lacznik plynowy 7 lub 8. Elektroniczny zespól przetwarzania sygnalu 2 i zespól sterowania 12 sa poprzez ze¬ spól kompensacji bledów 13 dolaczone do zespolu matematycznego i wskaznikowego 14.Proste urzadzenie do pomiaru wartosci wykladnika stezenia pK jonów Na+, z kompensa¬ cja bledów, z lacznikiem plynowym, wedlug wynalazku dziala nastepujaco.Elektroniczny zespól przetwarzania sygnalu 2 i ogniwo pomiarowe 1 - niezaleznie od lacznika plynowego 7 stanowiacego czesc ogniwa pomiarowego - tworza konwencjonalne, po¬ tencjometryczne urzadzenie elektroanalityczne. Sygnal pomiarowy, który zalezy od okre¬ slonego parametru, jest to potencjal wystepujacy na powierzchni granicznej elementu4 154 572 czujnikowego 5 i próbki 15. Potencjaly elektrodowe vystepujace na pozostalych elementach toru pomiarowego 6, które sa potrzebne tylko dla praktycznego v:ykonania pomiarów - to znaczy potenajaly elektrodowe na pierwszej elektrodzie ll i na drugiej elektrodzie odnie¬ sienia 5, zmieniajac sie powodujapowitanie sygnalów zaklócajacych, powodujacych bledy po- miaru. Pochodzace od niestabilnosci bledy potencjalów odniesienia wystepujacych na pierw¬ szej elektrodzie 4 i na drugiej elektrodzie odniesienia i? s3 kompensowane nastepujaco. &a pomoca lacznika plynowego 7 zwiera sie okresowo powierzchnie graniczne elementu czujniko¬ wego 3f na skutek czego te potencjaly, które wystepuja na powierzchniach granicznych prób¬ ki 15, elementu czujnikowego 3 lub na powierzchni granicznej elektrolitu wewnetrznego 1C i elementu czujnikowego ?, zostaja wyeliminowane z toru pomiarowego. Tak wiec pierwsza elektroda odniesienia 4 zostaje w ten sposób polaczona szeregowo bezposrednio z druga ele¬ ktroda odniesienia 5. Nastepnie mierzy sie wynikowo napiecie, które obejmuje sie od kon¬ wencjonalnego wyniku pomiaru, to znaczy przeprowadzanego bez zwarcia* Uzyckane napiecie jest funkcja stezenia roztworu próbki, ale napiecie to nie jest zalezne od zadnego z po¬ tencjalów wystepujacych na elektrodach odniesienia, w zwiazku z czym zmiany tych poten¬ cjalów nie powoduja powstania bledu pomiaru.Okreslana wartciic wykladnika stezenia jonów pK zostaje wyliczona z napiec ogniwa w stanie wlaczonym i wylaczonym lacznika plynowego 7 na podstawie nastepujacego wzoru: '\ - U*/ " ^STDl - pKx= _„ + p^TD gdzie: pK - oznacza wartosc wykladnika stezenia jonów ph dla okreslonej próbki 15j pKomn - oznacza wartosc i.ykiadnika stezenia jonów pK roztworu wzorcowego stosowanego jako elektrolit wewnetrzny 1GJ U - oznacza napiecie mierzone w polozeniu wylaczonym lacznika plynowego 7, kiedy ogniwo pomiarowe 1 zaladowane jest próbka 15| &*«'*¦ oznacza napijcie U , które j-st mirrsor^ iv polozeniu wylaczonym lacznika plynowego t7\ ttV.am, - oznacza napiecie mierzone w pierwszym punkcie dopasowania lacznika plynowego 7 * polo¬ zeniu wylaczonym, kiedy ogniwo pomiarowe 1 jest zaladowane pierwszym roztworem wzorco¬ wym. Korzystnie przy dopasowaniu jako roztwór wzorcowy stosuje sie taki roztwór, które¬ go sklad jest identyczny do skladu elektrolitu wewnetrznego 16$ U U^TI)1, które jest mierzone w polozeniu wlaczonym lacznika plynowego 7f JL~ oznacza war¬ tosc liczbowa stromosci funkcji odpowiedzi charakterystyki czulosci elementu czujnikowe¬ go 3. Wartosc ta jest przy dopasowaniu w drugim punkcie dopasowania okreslana konwencjo* nalnym sposobem.We wzorze tym potencjaly elektrod odniesienia 4 15 juz nie figuruja, bowiem zosta¬ ly wyeliminowane w trakcie obliczania. Konieczna czestosc dopasowania okreslana jest wylacznie przez, stabilnosc dwóch parametrów charakterystycznych dla elementu czujniko¬ wego 3* to znaczy Uj^di 1 $• Figura 3 przedstawia uproszczony schemat elektryczny ogniwa pomiarowego 1 urzadzenia do automatycznego wierzenia stezenia jonów Na* z kompensacja bledów, które to urzadzenie zawierajace dwa laczniki plynowe jest nieco bardziej skomplikowano niz urzadzenie z fig»2* Y, tym przykladzie wykonania w ogniwie pomiarowym 1 urzadzenia pomiarowego lancuch pomiarowy 6 ma trzy koncówki. Sa nimi elektroda 4 umieszczona od strony próbki, pier¬ wsza elektroda 9 umieszczona od strony wzorca i druga elektroda odniesienia 20 umieszczo¬ na od strony wzorca. Lancuch pomiarowy 6 zawiera oprócz wymienionych elektrod równiez tak zwany czujnik scalony V). Dla tego ostatniego charakterystyczne jest to, ze eloment czujnikowy umieszczony od strony próbki, pierwszy element czujnikowy 10 umieszczony pd strony wzorca i drugi element czujnikowy 11 umieszczony od strony wzorca leza blisko siebie pod wzgledem chemicznym i mechanicznym, to znaczy, zo pojawiajacy sie potencjal154 572 5 wzorcowa lub wartosc wzrostu stromosci funkcji odpowiedzi charakterystyki ich czulosci, to znaczy ich chwilowe zmiany w trakcie pomiaru, sa w przyblizeniu prawie jednakowe, tak ze mierzone sa oddzielnie napiecia pomiedzy elektroda odniesienia 4 a elektrodami 9 i 1C» Na podstawie obu tych napiec okresla sie stezenie próbki lub jej wartosc pNa, Otrzymana w ten sposób wartosc jest praktycznie niezalezna od potencjalów wzorcowych pomiedzy ele¬ mentami czujnikowymi 3, 10 i 11 oraz od stromosci funkcji odpowiedzi, a wiec od bledów pomiaru pochodzacych od ich zmian. Obliczona wartosc zalezy jednak jeszcze od potencja¬ lów odniesienia mierzonych na elektrodach odniesienia 4, 9 i 20, a wiec równiez od ich niestabilnosci* Powstajace na skutek tego bledy pomiaru mozna usunac przez zastosowanie pierwsze¬ go i drugiego lacznika plynowego 7 i 8* Pierwszy lacznik plynowy 7 zawiera w swym stanie zamknietym obie powierzchnie graniczne elementów czujnikowych 3 i 10 od strony próbki i od strony wzorca i umozliwia bezposredni pomiar wynikowych potencjalów pojawiajacych sie na elektrodach odniesienia 4 i 9 od strony próbki i od strony wzorca. Podobnie do tego drugi lacznik plynowy 8 w swym stanie wlaczonym zawiera obszary graniczne elementów czujnikowych 3 i 11 od strony próbki i od strony wzorca, na skutek czego unozliwiony jest bezposredni pomiar potencjalów pojawiajacych sie na elektrodach odniesienia 4 i 20 umieszczonych od strony próbki i od strony wzorca* Elektroniczny zespól przetwarzania sygnalów 2 przetwarza nieciagle dwa napiecia TL i UB, które pojawiaja sie w stosunku do elektrody odniesienia 4 na elektrodach odnie¬ sienia 9 i 20. Zespól sterowania 12 w okreslonych odstepach czasu, np* przy koncu kazde¬ go pomiaru, zwiera na przemian pierwszy lacznik plynowy 7f a nastepnie drugi lacznik ply¬ nowy 8» Zespól kompensacji bledów 13 wytwarza w stanie wlaczonym i wylaczonym laczników plynowych 7 18 róznice napiecia, które mierzone sa przez elektroniczny zespól przetwa¬ rzania sygnalu 2, Zespól matematyczny i wskaznikowy 14 oblicza na podstawie bledu skompensowane sy¬ gnaly róznicowe 1 przedstawia zadane stezenie jonów Na* na podstawie nastepujacego wzoru: ig V /uEx - uv -/U32 - u'£g// - is c2 / /uAx - jty - /u^-u;,/ / cx =ezp10 / /** - "V - /U32 " UV ' " ' *LM ' UaV " "Al " UAV ' gdzie: c oznacza okreslane stezenie Na+ próbki 13; c. oznacza stezenie jonów Na+ pierwszego roztworu wzorujacego 17; Cp oznacza stezenie jonów Na* drugiego roztworu wzo¬ rujacego 21; U. oznacza napiecie pomiedzy pierwsza elektroda odniesienia 9 umieszczona od vStrony wzorca i elektroda odniesienia 4 umieszczona od strony próbki, kiedy element czujnikowy 3 jest zaladowany próbka 13 i zarówno pierwszy jak i drugi lacznik plynowy 7 i 8 sa wylaczone; U' oznacza napiecie U^ w polozeniu wlaczonym pierwszego lacznika plynowego 7; U A1 oznacza napiecie pomiedzy pierwsza elektroda odniesienia 9 umieszczo¬ na od strony wzorca i elektroda odniesienia 4 umieszczona od strony próbki przy dopaso¬ waniu, kiedy element czujnikowy 3 byl zaladowany pierwszym roztworem wzorujacym 17f a la¬ czniki plynowe 7 18 byly wylaczone /pierwszy punkt dopasowania/; U'A1 oznacza napiecie ^ 11 * stanie wlaczonym pierwszego lacznika plynowego 7; U ^ oznacza napiecie pomiedzy druga elektroda odniesienia 20 umieszczona od strony wzorca a elektroda odniesienia 4 umieszczona od strony próbki, kiedy element czujnikowy 3 jest zaladowany próbka 15# a laoznikl plynowe 7 18 sa wylaczone; U'^_ oznacza napiecie U^ w stanie wlaczonym dru¬ giego lacznika plynowego 8; Ugo oznacza napiecie pomiedzy druga elektroda odniesienia 20 a elektroda odniesienia 4 przy dopasowaniu, kiedy element czujnikowy 3 byl zaladowany drugim roztworem "wzorcowym, a laczniki plynowe 7 18 byly wylaczona /drugi pinkt dopaso¬ wania/} Ufe oznacza napiecie UB2 w polozeniu wlaczonym drugiego laczmika plynowego 8#6 134 572 Sposób pomiaru i urzadzenie do realizowania tego pomiaru wedlug wynalazku posiadaja szereg zalet. I tak na przyklad wyeliminowano zaklócenia pojawiajace sie na elementach torii pomiarowego nie dostarczajacych informacji uzytecznej. Ponadto parametry elektroche¬ miczne elektrod czujnikowych i elektrod odniesienia mozna obserwowac w trakcie pomiaru, a wynik pomiaru jest niezalezny od zaklócajacych zmian parametrów elektrod czujnikowych.Przez zastosowanie rozwiazania wedlug wynalazku dopasowanie mozna przeprowadzac w trak¬ cie pomiaru. Wyeliminowane zostaly zaklócenia pochodzace od potencjalów przeplywu. Zasto¬ sowanie rozwiazania wedlug wynalazku zmniejsza bledy spowodowane potencjalem dyfuzji.Ponadto uzyskuje sie znacznie dokladniejszy pomiar zarówno przy ciaglym jak i przy prze¬ rywano-ciaglym pomiarze, a calkowity czas analizy jest znacznie krótszy. Zmniejszono cze¬ stosc koniecznego dopasowania jedno lub dwupunktowego i usunieto szkodliwy efekt elektro¬ nicznego dryftu ukladu pomiarowego; Zastrzezenia patentowe 1. Sposób przeprowadzania pomiarów elektroanalitycznych z kompensacja bledów, za po¬ moca toru pomiarowego, zawierajacego przynajmniej jeden element czujnikowy i elektrody odniesienia, dla pomiarów ciaglych lub przerywano-ciaglych, znamienny tym, ze czesc toru pomiarowego ewentualnie czesci toru pomiarowego okresowo zwiera sie galwa¬ nicznie, a na podstawie wielkosci zmierzonych w stanie zwarcia przeprowadza sie kompen¬ sacje bledów. 2. Urzadzenie do przeprowadzania pomiarów elektroanalitycznych, zwlaszcza do szyb¬ kiego, selektywnego i dokladnego okreslania aktywnosci jonowej, stezenia cieczy znajdu¬ jacych sie w spoczynku i plynacych, lub cisnien czastkowych gazów, które to urzadzenie zawiera ogniwo pomiarowe i dolaczony do niego elektroniczny zespól przetwarzania sygna¬ lów, przy czym w ogniwie pomiarowym umieszczony jest przynajmniej jeden element czujni¬ kowy i elektroda odniesienia tworzace tor pomiarowy, znamienne tym, ze ogniwo pomiarowe /l/ zawiera elementy zwierajace galwanicznie przynajmniej jedna czesc fcoru pomiarowego /6/, korzystnie laczniki plynowe /7 lub 3/ zawierajace elektrolit o wy¬ sokiej przewodnosci i korzystnie o róznych stezeniach. 3. Urzadzenie wedlug zastrz. 2, znamienne tym, ze ogniwo pomiarowe /l/ zawiera czujnik scalony /19/« 4. Urzadzenie wedlug zastrz. 2, znamienne t y m, ze przynajmniej jeden roztwór wzorujacy /17, 21/ przeplywa w sposób ciagly lub przerywanie-ciagly. 5« Urzadzenie wedlug zastrz. 2, znamienne tym, ze sklad wewnetrznego elektrolitu /16/ pomiedzy elektrodami odniesienia A, 5, 9, 20/, a roztworami wzorujacymi /17» 21/ i/lub próbki /15/ jest taki sam jak sklad stykajacych sie z nim roztworów wzoru¬ jacych /17, 21/ lub próbki /15/. 6. Urzadzenie wedlug zastrz. 2, znamienne tym, ze do ogniwa pomiarowe¬ go /l/ dolaczony jest zespól sterowania /12/, który wedlug okreslonego programu okresowo zwiera galwanicznie przynajmniej jedna czesc toru pomiarowego /6/. 7» Urzadzenie wedlug zastrz. 6, znamienne tym, ze zespól kompensacji bledów /13/ dolaczony jest do elektronicznego zespolu przetwarzania sygnalów /2/ i do zespolu sterowania /12/, przy czym zespól ten na podstawie wielkosci zmierzonych podczas zwarcia i przy braku zwarcia czesci toru pomiarowego wytwarza sygnaly kompensacji ble¬ dów wedlug okreslonego programu. 8# Urzadzenie wedlug zastrz. 7f znamienne tym, ze do wyjscia zespolu kompensacji bledów /13/ dolaczony jest zespól matematyczny i wskaznikowy /14/ obliczaja¬ cy liczbowa wartosc mierzonego parametru, na podstawie sygnalu kompensacji bledów.134 572 F r- s a- » , t[ " 11 J.C, 3 L_ I Fig.i 15 I U.Fig. 2134 572 El_ "e2 R1 \* .(•) E RX € UA 1 6 /„ 8(») UB .20 R2 Fig. 3 Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 100 zl. PL