Przedmiotem wynalazku jest silnik magnetoelektryczny z komutatorem elektronicznym przeznaczony do napedu urzadzen peryferyjnych maszyn cyfrowych.Znane dotad rozwiazania silników magnetoelektrycznych z komutatorem elektronicznym posiadaja zawsze bez wzgledu na rodzaj polaczen, liczbe biegunów równa liczbie uzwojen. Wirnik takich silników stanowi magnes staly. Stojan natomiast zawiera uzwojenia nawiniete na biegunach. Miedzy biegunami umieszczone sa hal lotrony sterujace uzwojeniami, zasilane napieciem stalym. Wyjscia sterujace hallotronów polaczone sa poprzez klucze tranzystorowe z odpowiednimi uzwojeniami biegunów, przy czym kazdym uzwojeniem bieguna steruje halotron umieszczony w poblizu nastepnego bieguna liczac w kierunku obrotu wirnika. Kazde uzwojenie bieguna poprzez swój klucz tranzystorowy dolaczone jest do zacisków zasilajacych silnik napieciem stalym. Silniki takie wykazu¬ ja jednak powazne wady: jak, znaczna pulsacje momentu magnetoelektrycznego oraz martwe polozenie wirnika przy rozruchu.Celem wynalazku jest opracowanie takiego silnika magnetoelektrycznego z komutatorem elektronicznym, który bedzie pozbawiony tych wad, a w szczególnosci martwych polozen wirnika.Istota rozwiazania wedlug wynalazku polega na tym, ze do znanego silnika magnetoelektrycznego z komu¬ tatorem elektronicznym wprowadzono zmiany uzwojen i ich polaczen oraz sterowania. Znany silnik zawiera wirnik dwubiegunowy w postaci magnesu trwalego, natomiast jego stojan zawiera uzwojenie robocze nawiniete na biegunach, miedzy którymi rozmieszczone sa hallotrony sterujace zasilane napieciem stalym, które polaczone sa pierwszymi wyjsciami sterujacymi poprzez klucze tranzystorowe z uzwojeniami roboczymi biegunów. Kazdym uzwojeniem roboczym danego bieguna steruje hallotron umieszczony w poblizu nastepnego bieguna liczac w kie¬ runku obrotu wirnika. Kazde uzwojenie robocze bieguna wolnym koncem oraz poprzez swój klucz tranzystorowy drugim koncem, dolaczone jest do zacisków zasilajacych silnik napieciem stalym. Do istniejacych uzwojen roboczych na kazdym biegunie nawiniete sa uzwojenia dodatkowe tak, ze ich kierunek nawijania jest przeciwny do kierunku nawijania uzwojen roboczych, przy czym uzwojenie robocze i uzwojenie dodatkowe bieguna pola¬ czone sa wzgledem siebie szeregowo, tworzac uzwojenie typu otwartego. Kazde uzwojenie dodatkowe drugim koncem polaczone jest poprzez swój klucz tranzystorowy z drugim wyjsciem sterujacym hallotronu sterujacego uzwojeniem roboczym tego^amego bieguna oraz z drugim zaciskiem zasilajacym silnik napieciem stalym.W przedstawionym rozwiazaniu silnika liczba biegunów jest równa polowie liczby uzwojen, co daje mozli¬ wosc latwego umieszczenia wstojanie wiekszej liczby biegunów. Podwojenie liczby uzwojen biegunów2 133 137 umozliwia uzyskanie dla polaczen uzwojen typu otwartego zarówno przy parzystej jak i nieparzystej liczbie biegunów dwukrotnie wiekszej czestotliwosci pulsacji momentu i predkosci obrotowej, a tym samym znaczne obnizenie wielkosci tych pulsacji w stosunku do rozwiazan obecnie stosowanych. Ponadto silnik wedlug wyna¬ lazku charakteryzuje sie brakiem martwych polozen wirnika przy rozruchu, posiada wieksza moc, pozwala na zastosowanie hallotronów o rózniacych sie parametrach, posiada wiekszy moment rozruchowy oraz wykazuje lepsza dynamike, a ponadto wykazuje mniejszy przyrost temperatury.Wynalazek jest blizej objasniony na podstawie przykladu wykonania silnika trójbiegunowego przedstawio¬ nego na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schematyczny przekrój poprzeczny silnika trój biegu nowego z ukladem uzwojen biegunów, a fig. 2 — uklad polaczen uzwojen z komutatorem elektronicznym.Trójbiegunowy silnik magnetoelektryczny z komutatorem elektronicznym, posiada wirnik R w postaci cylindrycznego dwubiegunowego magnesu trwalego. Stojan S silnika posiada trzy symetrycznie rozmieszczone biegunyBi, B2 i B3, na których nawiniete sa uzwojenia robocze W/, W2' i W3 oraz uzwojenia dodatkowe Wx, W2 i W3. Kazdy biegun posiada dwa uzwojenia - robocze i dodatkowe, i tak biegun Bi posiada uzwojenie Wt i W/ biegun B2 uzwojenia W2 i W2 oraz biegun B3 uzwojenia W3 i W3. Uzwojenia kazdego bieguna polaczone sa ze soba szeregowo tworzac uzwojenie typu otwartego, przy czym uzwojenie dodatkowe Wt, W2 i W3 nawiniete sa w kierunku przeciwnym w stosunku do uzwojen roboczych Wi# W2 i W3. Miedzy biegunami Bj, B2 i B3 rozmie¬ szczone sa hallotrony Ht, H2 i H3 sterujace uzwojeniami, przy czym kazdym uzwojeniem danego bieguna steruje hallotron umieszczony w poblizu nastepnego bieguna liczac w kierunku obrotu wirnika. I tak przy kierunku obrotów wirnika wprawo uzwojeniem bieguna Bi steruje hallotron Hi umieszczony w poblizu bieguna B2 uzwojeniem bieguna B2 steruje hallotron H2 umieszczony w poblizu bieguna B3 a uzwojeniem bieguna B3 steruje hallotron H3 umieszczony w poblizu bieguna Bi.Kazdy hallotron Hi, H2 i H3 dolaczony jest przez swój rezystor obnizajacy napiecie Ri, R2 i R3 do zacisków zasilajacych silnik napieciem stalym, przy czym kazdy hallotron posiada dwa wyjscia sterujace I i II.Miejsce polaczen uzwojen roboczych Wi, W2 i W3 z uzwojeniami dodatkowymi W'i, W2 i W3 dolaczone sa do zacisku „-„ zasilania silnika. Zas wolne konce tych uzwojen dolaczone sa odpowiednio kazde do swojego klucza tranzystorowego Ti, T2 i T3 oraz Ti, T2 i T3, przez które dolaczone sa do zacisku „+" zasilania silnika. Z kolei kazdy klucz tranzystorowy dolaczony jest do odpowiedniego wyjscia sterujacego hallotronu. I tak uzwojeniami bieguna Bi steruja: wyjscie I hallotronu HA poprzez klucz tranzystorowy T! steruje uzwojeniem Wi, zas wyjscie U 4e§©-*ame§e hallotronu Hi steruje poprzez klucz tranzystorowy T{ uzwojeniem W'(. Analogicznie polaczone sa uzwojenia biegunów B2 i B3. Kazde wyjscie kluczy tranzystorowych sterujacych uzwojeniami dolaczone jest poprzez swoja diode Di, D2 i D3 oraz Di, D2 i D3 do zacisku „—" zasilania silnika, z tym ze miedzy tymi diodami a zaciskiem wlaczona jest dioda Zenera Dz spolaryzowana przewodzeniem w kierunku zacisku ,,-", zas diody Di, D2 i D3 oraz D*i, D2 i D3 spolaryzowane sa przewodzeniem w kierunku przeciwnym. Diody te oraz dioda Zenera Dz zabezpieczaja klucze tranzystorowe przed przebiciem przy udarach napiecia w procesie komu¬ tacji.Zasada dzialania silnika wedlug wynalazku jest nastepujaca. Po zalaczeniu napiecia za zaciski silnika plynie prad przez hallotrony Hi, H2 i H3 oraz polaczone z nimi szeregowo rezystory Ri, R2 i R3. Przy poloze¬ niu wirnika R jak pokazano na fig. 1, hallotron H2 polaryzuje tak baze klucza T2, ze klucz znajduje sie w stanie przewodzenia. W uzwojeniu W2 poplynie prad wytwarzajacy strumien elektromagnetyczny, który oddzialywujac ze strumieniem magnesu wirnika R powoduje powstanie elementu elektromagnetycznego M2. Skladowa indukcji prostopadla do hallotronów Hi i H3 jest na tyle mala, ze nie powoduje przejscia pozostalych kluczy wstan przewodzenia. Przy obrocie wirnika o kat a«0,1 ^ od polozenia poczatkowego hallotronu Hi powoduje przejscie klucza Ti w stan przewodzenia, w wyniku czego poplynie prad w uzwojeniu Wi wytwarzajac strumien, który oddzialywujac ze strumieniem magnesu wirnika powoduje powstanie momentu elektromagnetycznego Mi.Zatem silnik wytwarza moment elektromagnetyczny bedacy suma algebraiczna momentówM2 i M/.Przy obrocie wirnika o kat a& n/3 zanika prad w uzwojeniu W2, gdyz sygnal wyjsciowy z hallotronu H2 powoduje zatkanie klucza T2, a zatem zanika moment M2. Dalszy obrót wirnika, na skutek dzialania juz tylko momentu M' powoduje wysterowanie hallotronu H3 tak, ze klucz T3 przechodzi w stan przewodzenia, co powoduje przeplyw pradu przez uzwojenie W3, który wytwarza strumien a zatem strumien elektromagnetyczny M3. Calkowity moment elektromagnetyczny silnika jest równy (jak powyzej) algebraicznej sumie momentów M3 i Mi. W analo¬ giczny sposób odbywa sie komutacja nastepnych uzwojen, powtarzajac sie cyklicznie w zakresie pelnego obrotu wirnika R. Warunkiem sumowania sie momentów elektromgnetycznych jest przeciwny zwrot strumieni w uzwojeniach W i W w odpowiednich chwilach czasowych przy odpowiednich polozeniach wirnika R, co uzys¬ kano dzieki przeciwnemu kierunkowi nawijania tych uzwojen W i W.Zastrzezenie patentowe Silnik magnetoelektryczny z komutatorem elektronicznym, którego wirnik stanowi dwubiegunowy magnes trwaly, natomiast jego stojan zawiera uzwojenie robocze nawiniete na biegunach, miedzy którymi rozmieszczone133 137 3 sa hallotrony sterujace, zasilane napieciem stalym, a które polaczone sa pierwszymi swoimi wyjsciami steruja¬ cymi poprzez klucze tranzystorowe z odpowiednimi uzwojeniami roboczymi biegunów, przy czym kazdym uz¬ wojeniem roboczym danego bieguna steruje hallotron umieszczony w poblizu nastepnego bieguna liczac w kie¬ runku obrotu wirnika, zas kazde uzwojenie robocze wolnym koncem oraz poprzez swój klucz tranzystorowy drugim koncem, dolaczone jest do zacisków zasilajacych silnik napieciem stalym, znamienny tym, ze na kazdym biegunie (B^ B2, B3) obok uzwojenia roboczego (Wi, W2, W3) nawiniete jest uzwojenie dodatkowe (Wi, W2/ W3) tak, ze kierunek nawijania jest przeciwny do kierunku nawijania uzwojenia roboczego (Wi, \N2, W3), przy czym uzwojenia te polaczone sa wzgledem siebie szeregowo, tworzac uzwojenie typu otwartego, a ponadto kazde uzwojenie dodatkowe (W/, W2, W3) drugim koncem polaczone jest poprzez swój klucz tranzys¬ torowy (T1# T2, T2, T3) z drugim wyjsciem II sterujacym hallotronu (Hi, H2, H3) sterujacego uzwojeniem roboczym (Wi, W2, W3) tego samego bieguna (B!, B2, B3) oraz z drugim zaciskiem zasilajacym silnik napieciem stalym.Figi133 137 -4—i—u-i —1—i Ti9.Z Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 100 zl PLThe subject of the invention is a magnetoelectric motor with an electronic commutator intended for the drive of peripheral devices of digital machines. The so far known solutions of magnetoelectric motors with electronic commutator always have, regardless of the type of connection, the number of poles equal to the number of windings. The rotor of such motors is a permanent magnet. The stator, on the other hand, contains windings wound around the poles. Between the poles there are lotrons that control the windings, powered by a constant voltage. Hall effect sensors control outputs are connected via transistor keys with appropriate pole windings, with each pole winding being controlled by a hall sensor located near the next pole counting in the direction of rotation of the rotor. Each pole winding, through its transistor key, is connected to the terminals supplying the motor with DC voltage. However, such motors show serious disadvantages: such as significant pulsation of the magnetoelectric moment and the dead position of the rotor at start-up. The aim of the invention is to develop such a magnetoelectric motor with an electronic commutator, which will be free from these disadvantages, in particular from dead rotor positions. The essence of the solution according to the invention is on the fact that changes to the windings and their connections and control were introduced into the known magnetoelectric motor with electronic commander. The known motor contains a bipolar rotor in the form of a permanent magnet, while its stator includes a working winding wound on the poles, between which control hall sensors supplied with DC voltage are arranged, which are connected to the first control outputs via transistor keys with the working windings of the poles. Each working winding of a given pole is controlled by a hall effect sensor located near the next pole, counting in the direction of rotation of the rotor. Each working winding of the pole with its free end and through its transistor key with the other end is connected to the terminals supplying the motor with DC voltage. Additional windings are wound on the existing working windings on each pole so that their winding direction is opposite to that of the working windings, the working winding and the additional pole winding connected in series to form an open-type winding. Each additional winding is connected with its transistor key to the second control output of the hall effect sensor that controls the working winding of this pole and to the second terminal supplying the motor with DC voltage. In the presented motor solution, the number of poles is equal to half the number of windings, which makes it possible to putting more poles into place. The doubling of the number of pole windings 2 133 137 makes it possible to obtain, for open-type winding connections, both with an even and an odd number of poles, twice the frequency of the pulsation of the moment and the rotational speed, and thus a significant reduction of the magnitude of these pulsations as compared to the solutions currently used. In addition, the engine, according to the invention, is characterized by the absence of rotor dead spots at start-up, has greater power, allows the use of Hall effect sensors with different parameters, has a higher starting torque and shows better dynamics, and also shows a lower temperature rise. 1 shows a schematic cross-section of a three-pole motor with a pole winding arrangement, and figure 2 shows a winding connection system with an electronic commutator. A three-pole magnetoelectric motor with an electronic commutator has a rotor R in the form of a cylindrical two-pole permanent magnet. The stator S of the motor has three symmetrically arranged poles Bi, B2 and B3, on which the working windings W /, W2 'and W3 are wound, as well as additional windings Wx, W2 and W3. Each pole has two windings - working and auxiliary, and so the Bi pole has the Wt and W windings / the B2 pole of the W2 and W2 windings and the B3 pole of the W3 and W3 windings. The windings of each pole are connected with each other in series to form an open-type winding, with the additional windings Wt, W2 and W3 wound in the opposite direction to the working windings Wi # W2 and W3. Hall sensors Ht, H2 and H3 are arranged between the poles Bj, B2 and B3, which control the windings, with each winding of a given pole being controlled by a Hall effect sensor located near the next pole, counting in the direction of rotation of the rotor. And so, in the direction of rotation of the rotor to the right, the Bi-pole winding is controlled by the Hall effect sensor Hi located near the B2 pole, the B2 pole winding is controlled by the H2 hall effect sensor located near the B3 pole, and the B3 pole winding is controlled by the H3 hall sensor, located near the Bi pole. Each hall effect sensor Hi, H2 and H3 is included is through its resistor reducing the voltage Ri, R2 and R3 to the terminals supplying the motor with DC voltage, each hall effect sensor has two control outputs I and II. Connection point of the working windings Wi, W2 and W3 with additional windings W'i, W2 and W3 included sa to the "-" terminal of the motor power supply. And the free ends of these windings are each connected to their transistor key Ti, T2 and T3 as well as Ti, T2 and T3, through which they are connected to the "+" terminal of the motor power supply. In turn, each transistor key is connected to the corresponding control output of the hall effect sensor. And so the windings of the Bi pole are controlled by: output I of the hall effect sensor HA through the transistor key T! Controls the winding Wi, while the output U 4e§ © - * hall effect sensor Hi controls the winding W 'through the transistor key T {windings of the B2 poles are connected similarly. and B3. Each output of the transistor keys controlling the windings is connected through its diode Di, D2 and D3 as well as Di, D2 and D3 to the "-" terminal of the motor power supply, with the Zener diode Dz polarized in the direction of conduction between these diodes and the terminal. of the "-" terminal, while diodes Di, D2 and D3 as well as D * i, D2 and D3 are biased in the opposite direction. These diodes and the Zener diode Dz protect the transistor keys against breakdown The principle of operation of the engine according to the invention is as follows. After switching on the voltage, current flows through the hall effect sensors Hi, H2 and H3 through the hall sensors Hi, H2 and H3 and the resistors Ri, R2 and R3 connected in series with them. In the position of the rotor R as shown in FIG. 1, the Hall effect sensor H2 biases the base of the key T2 so that the key is in a conductive state. A current will flow in the winding W2, generating an electromagnetic flux, which, interacting with the magnetic flux of the rotor R, creates the electromagnetic element M2. The induction component perpendicular to the hall effect sensors Hi and H3 is so small that it does not cause the other keys to pass through conduction. When the rotor rotates at angle a «0.1 ^ from the initial position of the Hall effect sensor Hi, it causes the key Ti to pass into the conduction state, as a result of which a current will flow in the winding Wi, producing a flux which, interacting with the rotor magnet flux, causes the electromagnetic moment Mi. The electromagnetic moment being an algebraic sum of the moments M2 and M /. When the rotor rotates by the angle a & n / 3, the current in the W2 winding disappears, because the output signal from the hall effect sensor H2 clogs the T2 key, and therefore the moment M2 disappears. Further rotation of the rotor, due to the action of only the moment M ', causes the Hall effect sensor H3 to be actuated so that the key T3 becomes conductive, which causes the current to flow through the winding W3, which produces a flux, and therefore an electromagnetic flux M3. The total electromagnetic moment of the motor is equal (as above) to the algebraic sum of the moments M3 and Mi. The following windings are commutated in an analogous manner, repeating cyclically in the range of the full rotation of the rotor R. The condition for the summation of the electromagnetic moments is the opposite direction of the fluxes in the windings W and W at appropriate times at the appropriate positions of the rotor R, which was obtained by the opposite direction of winding of these windings W and W. Patent objection A magnetoelectric motor with an electronic commutator, the rotor of which is a bipolar permanent magnet, while its stator contains a working winding wound on the poles, between which the control hall sensors, supplied with constant voltage, are arranged, and connected are their first control outputs through transistor keys with appropriate working windings of the poles, each working winding of a given pole is controlled by a hall effect sensor located near the next pole, counting in the direction of rotation of the rotor, and each working winding has free ends m and, through its transistor key, at the other end, it is connected to the terminals supplying the motor with DC voltage, characterized in that on each pole (B ^ B2, B3), next to the working winding (Wi, W2, W3), an additional winding (Wi, W2 / W3) so that the winding direction is opposite to the winding direction of the working winding (Wi, \ N2, W3), with these windings connected in series to form an open winding, and each additional winding (W /, W2, W3) with the other end is connected via its transistor key (T1 # T2, T2, T3) with the second control output II of the hall effect sensor (Hi, H2, H3) which controls the working winding (Wi, W2, W3) of the same pole (B! , B2, B3) and with a second terminal supplying the motor with DC voltage. Figi133 137 -4 — i — ui —1 — and Ti9.Z Pracownia Poligraficzna UP PRL. Mintage 100 copies Price PLN 100 PL