PL110447B1

PL110447B1 - Herbicide

Info

Publication number: PL110447B1
Application number: PL1977199503A
Authority: PL
Original assignee: Ciba Geigy Ag
Priority date: 1976-07-09
Filing date: 1977-07-09
Publication date: 1980-07-31
Also published as: NL7707655A; PL199503A1; GR70744B; IL52480A; MX4842E; IE45522L; SE7708003L; PH14203A; NZ184606A; ATA490977A; GB1545001A; OA05701A; JPS539740A; DOP1977002612A; DD132290A5; BR7704511A; AT354185B; PT66788B; TR19722A; AR219928A1

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobój¬ czy. Srodek ten zawiera jako chwastobójcza sub¬ stancje czynna nowe pochodne podstawionego w pierscieniu kwasu fenoksy-fenoksy-alkanokarbo- ksylowego.Nowe substancje czynne okresla wzór 1, w któ¬ rym RL oznacza wodór, chlor lub grupe trójflu- orometylowa, R2 oznacza metyl lub etyl, a R8 oznacza grupe -OH, -O-kationowa, -O-alkilowa, -O-alkoksylowa, -S-alkilowa, -S-alkenylowa, -S- -CH2-COO-alkilowa, -O-alkenylowa, -O-alkinylowa, -O-cykloheksylowa, ewentualnie podstawiona chlo¬ rowcem reszte benzyloksy-, fenoksy- lub fenylo- tio-, dalej grupe -NH-alkilowa lub -N/dwualki- lowa/.Pod okresleniem grupy alkilowe R3 rozumie sie reszty o lancuchu krótkim ale równiez dlugim do 10 atomów C, korzystnie o 1—6 lub 1—4 atomach wegla w czesci alkilowej. Odpowiednie reszty al- kenyloksy-alkenylotio- i alkinylolksy- zawieraja najwyzej 4 atomy wegla.Jako kationy grupy -O-kationowej /w R3/ na¬ lezy rozumiec jedno lub wiecej wartosciowe ka¬ tiony nieorganicznych lub organicznych zasad lacz¬ nie z czwartorzedowymi zasadami amoniowymi, zwlaszcza kationy wodorotlenków metali alkalicz¬ nych i ziem alkalicznych.Znane sa z opisu patentowego RFN DOS nr 2 223 894 srodki chwastobójcze zawierajace pochod¬ ne kwasu 4-fenoksy-fenoksy-alkanokarboksylowego 15 20 25 30 o podobnej strukturze, specjalnie oddzialywujace na trawy i sluzace do selektywnego zwalczania chwastów trawiastych w jedno- i dwulisciennych roslinach uprawnych. Opisane sa takze juz trójflu-. orometylowane pochodne tych pochodnych kwasów alkanokarboksylowych, polozone w pozycji para koncowej reszty fenoksy /belgijskie opisy paten¬ towe nr nr 831 218 i 831 469/.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze nowe substancje biologicznie czynne o wzorze 1 dzieki obecnosci w nich podstawników -CN góruja nad wyzej wy¬ mienionymi w aktywnosci trawobójczej i to albo na skutek ich lepszej aktywnosci chwastobójczej i albo lepszej selektywnosci np. w stosunku do soji i bawelny.I tak substancje czynne srodka wedlug wyna¬ lazku nadaja sie do selektywnego zwalczania chwa¬ stów /np. prosaj/ z gatunku — Digitaria, Setaria, Echinochloa, Rottboellia, chwastów z rodziny chwa- stnicy i palusznika jak tez Agrostis, Alopecurus, wyczynca polnego /Apera, Lolium/ zycicy /innych zwlaszcza zas Avena fatua/, owsa dzikiego /przed lub po ich wzejsciu nie tylko w plantacjach uprawnych roslin dwulisciennych jak bawelna, so¬ ja, burak cukrowy itp. ale zwlaszcza przy uprawie roslin jednolisciennych takich jak zboza — /psze¬ nica, jeczmien, zyto, owies/ ryz i inne. Z tego wzgledu, a zwlaszcza dzieki rozwiazaniu problemu owsa dzikiego w pszenicy, tak nowe substancje 110 4473 czynne jak i zawierajace je srodki chwastobójcze ¦wzbogacaja znacznie stan techniki.Szczególnie korzystne sa takie substancje biolo¬ gicznie czynne o wzorze 1, które obok grupy -CN zawieraja dalszy podstawnik Rj, a zwlaszcza chlor lub grupe -CFa. Okazalo sie przy tym, ze szczegól¬ nie dobra aktywnosc chwastobójcza i selektywnosc uzyskuje sie wtedy, gdy podstawniki CN- i Rx sa w pozycji orto- lub para.Jezeli R! jest chlorem, to substancje czynne o- siagaja najwyzsza aktywnosc przy konfiguracji or- to-cyjano-para-chloro i orto-chloro-para-cyjano. Je¬ zeli. Ri jest wodorem, to grupa CN — korzystnie stoi w pozycji para- w stosunku do wiazania tle¬ nowego. ; 7 Nowe zwiaaki o wzorze 1 otrzymuje sie wedlug znanych metod syntezy kwasu fenoksy-fenoksy- -alkanokarboksylowego i jego pochodnych. Np. chlorowcobenzonitryl o wzorez 2, w którym R± ma powyzsze znaczenie, poddaje sie w obecnosci za¬ sady reakcji z pochodna kwasu p-hydroksy-fe- noksy-alkanokarboksylowego o wzorze 3, w którym Ra i R« maja powyzsze znaczenie. Mozna równiez wyjsc z podstawionego eteru p-hydroksy-dwufe- nylowego o wzorze 4 poddajac go w obecnosci zasady, reakcji z pochodna kwasu a-chlorowcoal- kanokarboksylowego o wzorze 5, w którym R2 i Rs maja powyzsze znaczenie, a Hal oznacza atom chlorowca takiego iak chlor, brom lub jod.Nastepnie grupa cyjanowa moze byc wprowa¬ dzona w ostatnim etapie postepowania. Wówczas poddaje sie reakcji pochodna kwasu 4-/chlorowco- fenoksy/-a-fenoksy-alkanokarboksylowego o wzorze 6, w którym R2 i R8 maja powyzsze znaczenie, a Hal oznacza atom chlorowca takiego jak chlor, brom lub jod z cyjankiem potasu lub sodu w rozpuszczalniku polarnym w obecnosci katalizato¬ ra aktywujacego atom chlorowca jak tetrakis /trój- fenylofosfino/-nikiel Nii[P(C6H5);U korzystnie w atmosferze gazu ochronnego /azotu, argonu i in¬ nych/ w temperaturze 20—120°C korzystnie 50— —70°C. Reakcje te sa równiez opisane w Adv.Chem. Ser. 132, 252 /1974/ i Journ. Organomet., Chem. 54, C 57 /1973/.Jesli w tych sposobach jako produkty wyjsciowe stosuje sie kwas karboksylowy o wzorach 3, 5 wzglednie 6 /R8=OH/, mozna dodatkowo grupe te przeprowadzic w inna pochodna zdefiniowana wzo¬ rem 1, np. przez estryfikacje. Odwrotnie przy za¬ stosowaniu estru o wzorze 3 lub 5 wzglednie 6 mozna przez zmydlenie grupy estrowej przepro¬ wadzic go w wolny kwas karboksylowy lub jego sól, albo przez przeestryfikowanie przeksztalcic w inny ester.We wzorach 2 do 6 substancji wyjsciowych — reszty Ri do Ra maja znaczenia podane we wzorze 1 a Hal oznacza atom chlorowca jak: chlor, brom.Wymienione reakcje mozna prowadzic bez lub w obecnosci rozpuszczalnika lub rozcienczalnika obo¬ jetnego w stosunku do substancji bioracych udzial w reakcji. Korzystnie stosuje sie organiczne roz¬ puszczalniki polarne jak: keton metyloetylowy, dwumetyloformamid, dwumetylowy sulfotlenek, al¬ kohole, ketony i inne. Zakres temperatur reakcji wynosi od 0 do 200°C, a czas trwania reakcji 447 4 wynosi, zaleznie od substancji wyjsciowej, dobra¬ nej temperatury reakcji i rozpuszczalnika — 1 godzine lub kilka dni. Z reguly pracuje sie przy cisnieniu normalnym. Stosowane w reakcji zasady s /srodki kondensujace/ to zwykle: KOH, NaOCH3, NaHCOs, K2COs, trzeciorzedowy butylan potaso¬ wy i inne, jak tez zasady organiczne jak trójetylo- amina itp.Substancje wyjsciowe o wzorach 2 do 6 sa czes- 10 ciowo znane. Natomiast jeszcze nieopisane sub¬ stancje wyjsciowe o tych Wzorach mozna latwo otrzymac znanymi metodami. Przykladowo feno- ksyfenole o wzorze 4 mozna otrzymac z hydro- chinonmonoalkilowych eterów i jedno- chloro- lub 15 dwuchlorobenzonitryli wedlug metod opisanych w Am. Soc. 61, 2702 /1939|/ lub w Chem. Abstracts 54, 922, /1960/.Ponizsze przyklady ilustruja sposoby otrzymy¬ wania substancji czynnych, stosowanych w srodku 20 wedlug wynalazku. W dolaczonej dalej tabeli po¬ dano dalsze substancje czynne wytworzone w od¬ powiedni sposób. Dane temperaturowe . dotycza kazdorazowo stopni Celsjusza.Przyklad I. a/ otrzymywanie substancji 25 wyjsciowych. — Do kolby o trzech szyjkach wpro¬ wadza sie 7 g sproszkowanego wodorotlenku po¬ tasu i 12,4 g eteru hydrochkionmonometylowego w 300 ml dwumetylowego sulfotlenku w tempieratu- rze pokojowej. Do tego dodaje sie mieszajac w 30 temperaturze miedzy 15—20°C porcjami 17,2 g 2,5- -dwuchlorobenzonitrylu i pozostawia dalej mie¬ szajac przez 1 godzine w temperaturze pokojowej.Nastepnie ogrzewa sie przez 12 godzin w 70°C. W celu dalszej przeróbki, mieszanine reakcyjna wle- » wa sie do mieszaniny wody z lodem, przy czym wytracajaca sie masa po jakims czasie przyjmuje postac stala. Po odfiltrowaniu na nuczy i prze- krystalizowaniu z metanolu otrzymuje sie 20 g 2- -cyjano-4-chloro^/4'-metoksy-fenoksy/-benzenu o 40 temperaturze topnienia 101—102°C.Do kolby z trzema szyjkami dodaje sie prze¬ puszczajac strumien azotu 60 ml lodowatego kwa¬ su octowego i 25 ml bezwodnika kwasu octowego, po czym wkrapla sie przez 15 minut, chlodzac 45 lodem 24 ml 67^/o-owego kwasu jodowodorowego.Temperatura pokojowa wzrasta do 30°C. Nastep¬ nie mieszanine ogrzewa sie do temperatury lazni równej 90°. W tej temperaturze dodaje sie por¬ cjami 26 g 2-cyjano-4-chloro-/4/-metoksyfenoksy/- 80 -benzenu. Temperature lazni podnosi sie do 120°C i miesza dalej przez 3 godziny. Po oziebieniu przelewa sie mieszanine reakcyjna do wody z lo¬ dem silnie mieszajac. Wytracony osad odsacza sie na nuczy, przemywa woda i suszy. Po przekrysta- 55 lizowaniu z benzenu/eteru naftowego otrzymuje sie 20 g 2-cyjano-4-chloro-/4/-oksy-fenoksyi/benzenu o temperaturze topnienia 105—107°C o wzorze 7. b/ Mieszanine 20 g tego 2-cyjano-4-chloro-/4'- -oksy-fenoksy/benzenu, 18 g estru metylowego m kwasu 2-bromopropionowego, 12 g bezwodnika we¬ glanu potasu i 250 ml ketonu metyloetylowego ogrzewa sie przez 12 godzin, mieszajac pod chlod¬ nica zwrotna. Po oziebieniu mieszanine reakcyjna filtruje sie i przemywa ketonem metyloetylowym.* Potem przesacz odparowuje sie w prózni. Uzyskany110 447 gesty olej poddaje sie destylacji w wysokiej próz¬ ni. Otrzymuje sie 16 g estru metylowego kwasu 4-/2'-cyjano-4'-chlorofenoksy/-a-fenoksyHpropiono- wego o temperaturze wrzenia 199—203°C/0,01 mim.Przyklad II. Do -2-u szyjnej kolby dodaje sie w atmosferze argonu — 1,7 g tetrakisu — /trójfenylofosfino/-niklu /O/ i zadaje odgazowanym roztworem 8,5 g estru metylowego kwasu 4-/4'- -chlorofenoksyj/-a-fenoksy-propionowego w 25 ml absolutnego etanolu. Mieszanine ogrzewa sie do 60° mieszajac przez 30 minut. Nastepnie dodaje sie 1,0 g cyjanku sodu i miesza przez 2 godziny w 70°. Bezposrednio po tym dodaje sie jeszcze raz 0,25 g cyjanku sodowego i znowu miesza przez 2 godziny w 70°. Nastepuje przy tym przeestry- 6 is fikowanie. Po oziebieniu mieszaniny reakcyjnej filtruje sie ja przez „Hyflo" i rozpuszczalnik usuwa w wyparce rotacyjnej. Uzyskany gesty olej pod¬ daje sie chromatografii na 200 g silikozelu za po~ moca benzenu /chlorku metylenu/, przy czym jako ostateczna frakcje otrzymuje sie 2,5 g estru ety¬ lowego kwasu 4-/4'-cyjanofenoksy/- pionowego o temperaturze wrzenia 171—17570,01.Otrzymane zwiazki stanowiace substancje czynna srodika wedlug wynalazku, jak tez dalsze, w od¬ powiedni sposób wytwarzane substancje czynne o wzorze 1, zestawiono w ponizszej tabeli 1.Ujete w tabeli zwiazki sa to takie zwiazki, które odpowiadaja uproszczonemu wzorowi 8.Nr kolejny zwiazku i i 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15' 16 Il 19 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 1 Pozycja CN— 1 * 2^-CN 1 4—CN 2—CN 4—CN 4—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2^CN 2^CN 2—CN 2—CN 2—CN 2^-CN 2—CN 2—CN 4—CN 4—CN 4—CN 4—CN 4—CN 2—CN 2—CN 4—CN 2—CN | Ri w poz. 3 " 4—Cl H 4—Cl 2—Cl H 4^-Cl 4^-Cl H 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—a 4—Cl 4—Cl 4—Cl 4—Cl H H H 2—Cl 2—Cl 4^-Cl 3—Cl H 4—Cl 1 T R2 1 * CH, CH, H CH, CH, CH, 1 CH, CH, H H C,H5 CH, CH, CH, CH, CH, CH, CH, CH, CH, CH, CH3 CH, CH3 CH, CH, CH, CH, | CH, i CH, CH, CH, CH, CH,' CH, CH, CH, CH3 CH, CH, | abela 1 R« { 5 —OCH, —OC2H5 —OCH, —OCH, —OCH, —OH —OCfiH5 —OCH, -^OCH2H5 —OC4H9/n/ —OC2H5 —NH2 -N/C2H5/2 —O—benzyl —O—CHs—CH=CH2 —O—CH2—C=CH —O—CH2—C1=CH2 —O—CHjr-^H,/C=CH2 —N/CH,/l/n—CAHt/ —OC,H7/n/ —OC3H7/izo/ —OC4H9/!n/ —OCiHB/izo/ —OC4H9/drugorzedowy/ —O—cykloheksyl —O—fenyl —O—/CH2/2—O—CH, —OC4H9/trzeciorzedowy/ —O—CH2—CH=CC1—CH, —O—CH2—CH=CH—CH, —S—fenyl —OC,H7/n/ —OC4H9/in/ ^OC^a/izo^ —OCsHb —OC4H9/n/ —O—CH2—C,H4C12 —OCE, —O—/CH2/^-OCH, -Nl/CH,/2 | Stale fizyczne: tempe¬ ratura plyniecia — Fp°C Kt)°C/tor 1 ^ Kp 199—20370,01 tor Fp — 72° Kp 171—174O/0,O1 tor Fp 119—120° I Kp 2K°/0, Fp 64—65° Fp 154^155° Kp 19470,05 olej Fp 102—104° olej olej Fp — 197° olej 1 Fp 113—115° olej 1 olej [ olej 1 olej olej olej olej Kp 20370,08 tor Kp 19070,02 tor olej olej Fp 155° olej olej olej olej olej Kp 19070,01 tor Kp 177—18370,0115 tor Kp 20370,05 tor olej olej olej Fp 84^85° Kp 188°/0,04 olej110 447 1 1 41 42 43 44 45 1 46 I 47 48 49 50 51 1 52 53 I 54 I 55 1 56 57 | 58 f 59 1 60 1 61 \ 62 1 63 . 1 64 i 6S 66 67 68 69 7f0 71' 72 73 74 75 76 77 78 | 79 | 2 2—CN 1 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 4—CN 2—CN 4—CN 2—CN 4—CN 4—CN 4—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2—CN 2^-CN 2r^CN 2—CN \ 2—CN ' 4^-CN 4^-CN 4^-CN 4—CN 4—CN 4^-CN 4—CN 4—CN 4^-CN 4—CN | 1 ' 8 4^-Cl. . 4^C1 4^-Cl 4^-Cl 4^C1 4^C1 4—Cl 4^C1 H 4—Cl H 4—Cl H 4—Cl H 4-CF8 4—CFS 4^CF3 4—CF8 4—CF3 4—CF3 4^CF3 4-CF3 ^CF3 4—CF8 4^CF8 4—CFt 4 -CF3 *—CF8 2—CF8 H H H 2—Cl 2—Cl 2—Cl 2—Cl 2- -Cl 2—Cl 1 4 CH8 CH8 CH8 CH8 CH8 CH3 CH8 CH8 CH8 CH8 CH3 CH8 CH8 CH8 CH8 CH8 CH8 CH8 CH3 CH8 CH8 CH3 CH8 CH3 CH8 CH8 CH3 CH8 CH8 ch3 ; CH8 CH8 CH8 CH8 CH8 CH8 CH3 CH8 CH3 | 5 —S—CH2—COOC2H5 —NHCH8 —O—CH2—C6H5CH8 —O—CH2—C6H4 Cl2 —O—/CH2/4—CH8 —O^CHjs—/CH8/CH—C2H5 , —0^/CH2/2—CH—/CH8/2 —O—CH2—C/CHa/g —O—CH2—/CHgCH—C2H5 —O—CHg-^/CHa/CH—/CH2/2 CH8 —O—CHg—/CHa/CH—/CH2/2 CH3 v —O—CH2—CH/C2H5/2 —O^CH2—CH/C2H5/2 —SCH3 —SCH3 -OCH8 —OH —OC2H5 —OCH2—CH=CH2 —O—/CH2/2—OCH3 —S—~*C*ri2—L*xi^Ori2 —OCHa—C = CH —OCH2—CH/CH8/2 —OC8H7/izo/ —OCHa—/CH8/C=CH2 —N./C2Ha/2 —O-fenyl —OC4H9/n,- '—SCH8 —OCH3 —OC8H7/izo/ —OC4Hg/drugorzedowy/ —SCH8 —Ó—C3H7/n/ —OC8H7/izo/ —OC4H9/izo/ i ^OC4H9/drugorzedowy/ —OCH2—CH/CHjs//C2H5/ —O—CHjs—CH/CH8^/nC8H7/ ciag dalszy tabeli 1 l- 6 "¦ i olej Kp 140° zywiczny ¦ zywiczny gesty olej olej olej olej olej olej olej olej 1 olej | Fp 105—106° 1 Fp 158^162° Kp 18070,65 Kp 178°/0,018 Kp 195^0,02 Kp 200°/0,07 olej Fp 69—70° olej olej Fp 115—119° Fp 97—99° olej Kp 200—210°y€,4 olej olej olej olej olej olej olej olej olej [ Nowe substancje czynne o wzorze 1 sa to zwiaz¬ ki stabilne, rozpuszczalne w zwyklych rozpuszczal¬ nikach organicznych takich jak: alkohole, etery, ketony, dwumetyloformamid, sulfotlenek dwuinety- lowy i inne.Srodki chwastobójcze wedlug wynalazku wytwa¬ rza sie w zasadzie w sposób znany przez bardzo dokladne mieszanie i zmielenie substancji czyn¬ nych o wzorze 1 z odpowiednimi nosnikami i/lub srodkami dyspergujacymi, ewentualnie z dodatkiem obojetnych, w stosunku do substancji czynnych, srodków przeciwpieniacych, sieciujacych, dysper¬ syjnych i/hib rozpuszczalników.Substancje czynne moga wystepowac i byc sto¬ sowane w nastepujacych postaciach uzytkowych: Postac uzytkowa stala: srodki do rozpylania, srod¬ ki do rozsiewania, granulaty, granulaty z otulina, granulaty impregnowane, granulaty homogeniczne.Koncentraty substancji czynnych, które mozna 50 55 65 przeprowadzac w wodna dyspersje: proszek do spryskiwania, pasty, emulsje, koncentraty emulsyj¬ ne.Ciekla postac uzytkowa: roztwory.Stezenie substancji czynnej w srodku wedlug wynalazku wynosi 1 do 80 procent wagowych, ale w'praktyce mozna uzyc takze malych stezen jak okolo 0,05 do ll°/a.Do opisanych srodków wedlug wynalazku mozna dodawac innych szkodnikobójczych substancji czyn¬ nych lub srodków. I tak nowe srodki moga oprócz wymienionych zwiazków o wzorze 1, celem wzmo¬ zenia zasiegu ich dzialania, zawierac takze np. srodki owadobójcze, grzybobójcze, bakteriobójcze, grzybostatyczne, bakteriostatyczne, nematocydy lub inne pestycydy /srodki do tepienia owadów roz¬ noszace zaraze).Granulat. 5^/o-owy granulat sporzadza sie z na¬ stepujacych skladników:9 \ 5 czesci substancji czynnej o wzorze 1 0,25 czesci epichlbrohydryny 0,25 czesci eteru cetyioi£xliglikolowego 3,5 czesci glikolu polietylenowego 91 czesci kaolinu /wielkosc uziarnienia — 0,3—0,8/ Substancje aktywna miesza sie z epichlorohy- dryna i rozpuszcza w 6 czesciach acetonu, po czyim dodaje sie glikolu polietylenowego i eteru cetylo- poliglikolowegó. Tak otrzymany rozwtór rozpyla sie na kaolinie i bezposrednio po tym odparowuje w prózni.Proszek do spryskiwania. a\f 701%-owy i b/ 10*/o- -owy proszek do spryskiwania sporzadza sie z na¬ stepujacych skladników: a/ 70 czesci metylowego estru kwasu 4-/2'-cyja- no-4'-chloro-fenoksy-/-a-fenoksy-propionowego 5 czesci sodowego sulfonianu dwubutylonafty- lowego 3 czesci kondensatu formaldehydu, kwasu feno- losulfonowego i kwasu naftalenosulfonpwego 3:2:1 10 czesci kaolinu 12 czesci kredy — Champagne b/ 10 czesci metylowego estru kwasu 4-/2'-cyjano- 4'-trójfluorometylo-fenoksy/-a-fenoksy-propio- nowego 3 czesci mieszaniny soli sodowych nasyconych siarczanów alkoholi tluszczowych 5 czesci kondensatu formaldehydu i kwasów naftalenosulfonowych 82 czesci kaolinu Wymieniona substancje biologicznie czynna na¬ nosi sie na odpowiednie nosniki ^/kaolin, kreda/ i bezposrednio po tym miesza i miele. Otrzymuje sie proszek do spryskiwania o doskonalej zwilzal¬ nosci i zdolnosci tworzenia zawiesiny. Z takich proszków do spryskiwania mozna przez rozcien¬ czanie woda otrzymac suspensje zawierajace 0,1— —8°/o substancji czynnej, nadajace sie do zwal¬ czania chwastów w plantacjach roslin uprawnych.Pasta. 45%-owa paste sporzadza sie z nastepu¬ jacych skladników: 45 czesci etylowego estru kwasu 4-/4'-cyjano- fenoksy/-a-fenoksyHpropionowego lub innej sposród wymienionych/ substancji czynnej o wzorze 1 5 czesci krzemianu sodowo^glinowego 14 czesci eteru cetylopoliglikolowego z 8 mola¬ mi tlenu etylenu 1 czesc eteru oleilopoliglikolowego z 5 molami tlenku etylenu 2 czesci oleju wrzecionowego 10 czesci polietanoglikolu 23 czesci wody Substancje czynna miesza sie i miele bardzo dokladnie z dodatkami w przeznaczonych do tego celu urzadzeniach. Otrzymuje sie paste, z której przez rozcienczenie woda mozna otrzymac suspen¬ sje o dowolnym pozadanym stezeniu.Koncentrat emulsyjny. W celu otrzymania 25°/o- -owego koncentratu emulsyjnego miesza sie ze soba: 25 czesci izobutylowego estru kwasu 4-/2'-cy- 6 44? 10 jano-4/-chloro-fenoksy/-a-fenoksy-propiono- wego lub innej substancji czynnej o wzorze 1 /sposród wymienionych/. 5 czesci mieszaniny nonylofenylopolioksyetyle- i nu'lub dodecylobenzenosulfonianu wapnia 35 czesci 3,3,5-trójimetylo-2-cyklohekseno-l-onu 35 czesci dwumetyloformamidu.Koncentrat ten mozna rozcienczac woda otrzy¬ mujac emulsje o odpowiednio przydatnym steze- io niu np. od 0,1 do 10%-owego. Emulsje te nadaja sie do zwalczania chwastów w plantacjach roslin uprawnych.Nowe, zawierajace w pierscieniu fenylowym co najmniej jedna grupe CN—, kwasy 4-fenoksy-a- 1* -fenoksy-alkanokarboksylowe i ich pochodne o wzorze 1, jak tez srodki zawierajace je, charakte¬ ryzuja sie doskonala selektywna chwastobójcza aktywnoscia przy zwalczaniu' chwastów trawia- * stych w najrozmaitszych plantacjach roslin upraw- 20 nych.Poniewaz srodki zawierajace nowe substancje czynne, praktycznie biorac, niszcza tylko chwasty trawiaste i atakuja rosliny szerokolistne ,/dicotyle/ tylko w nieznacznym stopniu, przeto nadaja sie 15 do zwalczania chwastów w plantacjach wszystkich szerokolistnych roslin uprawnych jak: bawelny, soji, buraka cukrowego, roslin straczkowych, se¬ lerów, koniczyny, lucerny, melonów, ogórków, ta¬ baki itp. Substancje te charakteryzuja sie przy *• tym daleko lepsza selektywnoscia w stosunku np. do soji, bawelny i buraków cukrowych niz bardzo zblizone do nich chlorowane i trójfluorometylo- wane substancje czynne znane z niemieckiego opisu patentowego RFN DOS nr nr 2 223 894 i belgijskich 35 opisów patentowych nr nr 831218 i 831469, w których brak jest grupy CN—. Nalezy wziac takze pod uwage zwalczanie kukurydzy w uprawie soji.Szczególnie zaskakujacym jest jednak fakt, ze srodki zawierajace nowe substancje o wzorze 1 40 wykazuja wybitna selektywnosc w zwalczaniu chwastów trawiastych, zwlaszcza w stosunku do chwastów z gatunku prosa w uprawach roslin jednolisciennych /monocotyl/ jak: zboza /pszenica, jeczmien itp./ i ryzu. I tak np. proso z gatunku 41 Setaria Echinochloa, Digitaria, Rottboellia i in¬ ne mozna zwalczyc wyjatkowo selektywnie poza soja takze w uprawach roslin waskolistnych, psze¬ nicy, jeczmienia i podobnych.Nowe srodki sa takze wyjatkowo aktywne w stosunku do innych trawiastych chwastów jak: Alopecurus, Lolium, Apera Agrostis i innych.Szczególnie uprzywilejowana dziedzina ich zasto¬ sowania jest selektywne zwalczanie chwastu Avena fatua /dziki owies/ i jemu podobnych, w pszenicy, jeczmieniu i buraku cukrowym,/.Jakkolwiek srodki wedlug wynalazku sa aktyw¬ ne tak przy zastosowaniu ich przed wzejsciem roslin /wykielkowaniem/ jak i po ich wzejsciu, to M jednak korzystniejsze jest ich uzycie po wzejsciu chwastów ze wzgledu na bezposredni kontakt. Mi¬ mo tego zastosowanie srodka przed kielkowaniem zasluguje takze na uwage.Korzystnie sporzadza sie nowe substancje czyii- 65 ne jako 25%-owe proszki do rozpryskiwania lub110 447 li 12 np. 20^/o-owe zdolne do tworzenia emulsji koncen¬ traty, rozciencza sie je woda i aplikuje na upra¬ wach roslin po ich wzejsciu.Przyklad III. Wyniki badania I.Aktywnosc chwastobójcza zwiazków o wzorze 1 5 w srodku wedlug wynalazku zostala przebadana i wyniki porównano ze znanymi herbicydami o tym samym rodzaju struktury. 1/ Metoda badania /badanie powschodowe/. Róz¬ ne rodzaje chwastów trawiastych /Avena fatua, w Setaria italika i Lolium perenne/ hodowano z na¬ sion w doniczkach w szklarni az do osiagniecia stadium 4—6 lisci. Wówczas zostaly one opryskane wodnym roztworem emujsji zawierajacej substan¬ cje biologicznie czynna /otrzymana z 20%-owego X5 koncentratu/ w dawce wynoszacej 4 kg srodka/ha /lub Mg/m2/.Traktowane rosliny nastepnie utrzymywano w optymalnych warunkach swiatla, podlewania, tem¬ peratury /22—26°C/ i wilgotnosci powietrza /50— *• —70% wzglednej/. 15 dni po traktowaniu nastapila ocena wyników wedlug nastepujacej skali ocen: 9 = rosliny nieuszkodzone /jak nietraktowane rosliny kontrolne/ 8—2 = posrednie stopnie uszkodzenia od stalego ** do silnego 1 = calkowite zniszczenie roslin. 2/ Badane substancje czynne. Jako zwiazki po¬ równawcze sluzyly nastepujace znane chwastobój¬ cze substancje czynne: ester metylowy kwasu a- * -/2,4-dwuchlorofe^ioksy/-propionowego o wzorze 9 kwas ;/4-fenoksy/-a-fenoksy-propionowy o wzorze 10 /wedlug opisu patentu RFN DOS nr 2 223 894/, ester etylowy kwasu 4-/p-chlorofenoksy/-a-feno- ksy-kapronowego o wzorze 11 /wedlug opisu pa- * tentu RFN DOS nr 2 223 894/ eter 2,4-dwuchloro- -4'-izopropyloksydwufenylowy o wzorze 12 /wedlug opisu patentu RFN DOS nr 2 611 695/.Dla badanych zwiazków stosowanych w srodku wedlug wynalazku zastosowano numeracje jak w tabeli 1.Wnioski Wyniki badan wykazuja, ze w tym badaniu po- wschodowym kazdy z badanych zwiazków czyn¬ nych srodka wedlug wynalazku przewyzsza w dzia¬ laniu zwiazki porównawcze ze stanu techniki. Na¬ wet dwa najslabiej dzialajace zwiazki nr 39 i 72 sa jeszcze lepsze niz substancje porównawcze, pod¬ czas gdy wiekszosc zwiazków srodka wedlug wy¬ nalazku wyfcazuje znakomita wyzszosc.Przyklad IV. Wyniki badania II.W celu wykazania selektywnego dzialania zwiaz¬ ków o wzorze 1 byly przeprowadzone badania w uprawach roslin w celu wykazania, ze uprawy roslin nie sa uszkodzone praktycznie wcale lub tylko w niewielkim stopniu. 1/ Metoda badania /badanie powschodowe/. Obok wymienionych w pierwszym badaniu chwastów zo¬ staly równiez w talki sam sposób wysiane rosliny m uprawowe jak pszenica /Triticum vulgare/, soja /Glycine Soja/ i buraki cukrowe /Beta vulgaris/ i po osiagnieciu stadium 4—6 listków opryskane wodna emulsja substancji czynnej w dawce 0,4 g/m* /4 kg/ha/. Po 15 dniach oddzialywania do- 65 40 45 95 konano oceny wyników wedlug tej samej skali ocen jak w poprzednich badaniach: 9 = rosliny nieuszkodzone /jak nietraktowa¬ ne rosliny ikontrolne/ 8—2 = porsednie stopnie uszkodzenia od stalego do silnego 1 = calkowite zniszczenie roslin. %j Badane substancje czynne. Te same jak w badaniu I. Znane zwiazki porównawcze 9—12 wy¬ kazaly na trzech uprawach takie samo niewielkie dzialanie jak na chwastach tzn. oceny w uprawach lezaly w granicach 7—9.Dla zwiazków ze srodka wedlug wynalazku po¬ dana jest ta sama numeracja jak w tabeli 1. 3/ Wyniki.Tabela 2 Nr 'kolejny zwiazku 1 1 a 4 5 6 9 13 15 16 17 18 19 20 22 23 24 25 26 27 38 29 30 3.3 34 35 36 37 38 41 42 43 47 481 49 50 51 52 53* 54 55 50 Po 15 dniach oddzialywania Triticum 9 9 9 8 9 7 9 8 9 9 9 9 Glycine Soja 9 8 9 9 9 8 8 7 7 7 7 9 8 7 9 . 9 9 9 9 9 9 8 9 9 8 9 8 9 8 8 9 9 9 9 8 —t 8 8 8 i '* 71 a 8 81 8 # 9 * 9 7 9 9 9 9 8 8 9 a 9 9 9 Beta vulgaris 9 9 7 8 8 8 8 9 9 7 8 8 7 8 7 9 9 7 7 9 9 8 8 9 8 8 9 9 8 9 9 9 7 8 9 8 9 8 913 110 447 14 ciag dalszy tabeli 2 1 1 57—75 59 59 61 62 60 64 65 66' 67 69 70 71 73 74 76 77 7tf 79 80 81* 2 —. — — -^ -^ —. — — —• — -^ — —. 8 9 9 9 8 9 9 9 3 a —. 1 9 & & 9 9 81 8 8 9 8 a 9 9 9 9 9 9 9 1 ¦ 4 1 9 9 7 a 8 7 9 9 8 8 8 9 9 8 9 8 9 8 9 9 9 1 Wnioski, Wyniki badania na uprawach roslin wykazuja brak lub tylko niewielkie uszkodzenia roslin przez badane srodki wedlug wynalazku. Tak wiec lacznie z wynikami pierwszego badania, udo¬ wodniono znakomite wyniki z zastosowania srodka wedlug wynalazku, do selektywnego zwalczania chwastów w uprawach roslin.Zastrzezenia patentowe 1. Srodek chwastobójczy zawierajacy nosnik lub srodek dyspergujacy, znamienny tym, ze jako sub¬ stancje biologicznie czynna zawiera pochodna kwa¬ su 4-fenoksy-a-fenoksy-alkanokarbokisylowego o wzorze 1, w którym Rj oznacza wodór, chlor lub grupe trójfluoronietylowa, R2 oznacza metyl lub 5 etyl, R3 oznacza grupe —OH, —O—kationowa, —O—alkilowa, —O—alkoksyalkilowa, —S—alkilo¬ wa, —S—alkenylowa, —S—CH2—COO—alkilowa, —O—alkenylowa, —O—alkinylowa, —O—cyklohe- ksylowa, ewentualnie podstawiona chlorowcem reszte benzyloksy-, fenotosy-, lub fenylotio-, dalej grupe —NH—alkilowa lub —N—/dwualkilowa/. 2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera substancje czynna o wzorze 1, w którym podstawniki Rt i CN w odipowiedniej reszcie fe- noksy sa w pozycji orto i para. 3. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje biologicznie czynna zawiera ester metylowy kwasu 4-1/2'-cyjano-4/-chloro-fenoksy/;a- -fanoksy-propionowego. 4. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje biologicznie czynna zawiera ester izobutylowy kwasu 4-/2/-cyjaoo-4/-chlorofenoksy/- -a-fenoksy-propionowego. 5. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje biologicznie czynna zawiera ester metylowy kwasu 4-l/4'^cyjano-fenoksy/-a-fenoksy- -propionowego. 6. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje biologicznie czynna zawiera ester etylowy kwasu 4-/4'-cyjanofenoksy/-a-fenoksy-pro- pionowego. 7. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje biologicznie czynna zawiera ester metylowy kwasu 4-,/4Mrójfluorometylo-2'-cyjano- -fenoksy/-a-fenoksy-propionowego.IB 20 25 at110 447 Ck^O^o-ch-co-r$ CN , . chQ-o

Claims

Zastrzezenia patentowe 1. Srodek chwastobójczy zawierajacy nosnik lub srodek dyspergujacy, znamienny tym, ze jako sub¬ stancje biologicznie czynna zawiera pochodna kwa¬ su 4-fenoksy-a-fenoksy-alkanokarbokisylowego o wzorze 1, w którym Rj oznacza wodór, chlor lub grupe trójfluoronietylowa, R2 oznacza metyl lub 5 etyl, R3 oznacza grupe —OH, —O—kationowa, —O—alkilowa, —O—alkoksyalkilowa, —S—alkilo¬ wa, —S—alkenylowa, —S—CH2—COO—alkilowa, —O—alkenylowa, —O—alkinylowa, —O—cyklohe- ksylowa, ewentualnie podstawiona chlorowcem reszte benzyloksy-, fenotosy-, lub fenylotio-, dalej grupe —NH—alkilowa lub —N—/dwualkilowa/.
2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera substancje czynna o wzorze 1, w którym podstawniki Rt i CN w odipowiedniej reszcie fe- noksy sa w pozycji orto i para.
3. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje biologicznie czynna zawiera ester metylowy kwasu 4-1/2'-cyjano-4/-chloro-fenoksy/;a- -fanoksy-propionowego.
4. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje biologicznie czynna zawiera ester izobutylowy kwasu 4-/2/-cyjaoo-4/-chlorofenoksy/- -a-fenoksy-propionowego.
5. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje biologicznie czynna zawiera ester metylowy kwasu 4-l/4'^cyjano-fenoksy/-a-fenoksy- -propionowego.
6. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje biologicznie czynna zawiera ester etylowy kwasu 4-/4'-cyjanofenoksy/-a-fenoksy-pro- pionowego.
7. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje biologicznie czynna zawiera ester metylowy kwasu 4-,/4Mrójfluorometylo-2'-cyjano- -fenoksy/-a-fenoksy-propionowego. IB 20 25 at110 447 Ck^O^o-ch-co-r$ CN , . chQ-o