PL106078B1 - Sposob wytwarzania plaskich tafli szkla i urzadzenie do wytwarzania plaskich tafli szkla - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia plaskich tafli szkla i urzadzenie do wytwarza¬ nia plaskich tafli szkla, zwlaszcza do wytwarzania cienkich tafli szklanych metoda plyniecia, przykladowo tafli o grubosci od 1,5 do 5 mm, a glównie o grubosci od 1,5 do 3 mm.

Znany jest sposób wytwarzania tafli szklanych metoda plyniecia plynnej masy szklanej, która podaje sie w okreslonej ilosci do goracej kapieli z plynnego metalu, znajdujacej sie w wannie szklarskiej o wydluzonym ksztalcie. Zwykle me¬ talem tym jest cyna lub stop o przewadze cy¬ ny. Koncowa tafla sziklana wydobywana jest z wanny przy uzyciu ukladu rolek umieszczonych przy wylocie z wanny i które stanowia element napedowy, podajacy tafle przez wanne.

Proces ten jest sterowany dla przylozenia okre¬ slonych sil do brzegów tafli i utrzymywania okreslonych warunków termicznych pozwalajacych na uzyskanie tafli szklanej o zadanej z góry gru¬ bosci i szerokosci.

Podawanie duzej ilosci masy szklanej, okolo 2000 ton na tydzien lub wiecej, wiaze sie z ko- niiecaniosicia stosowania duzych predkosci przy od¬ bieraniu tafli, duzych predkosci wiekszych od m/min, dla uzyskania tafli O' grubosci ponizej 3 mim. Przyspieszanie ruchu naciaganej tafli szklanej do predkosci powodujacej zabieranie przez nie stosunkowo duzych ilosci metalu w kie¬ runku odbioru tafli z wanny, co z kolei powo- 2 duje powstanie strumienia powrotnego chlodnego metalu poruszajacego sie po dnie wanny, od stre¬ fy naciagania tafli. W strefie tej szklo osiaga lepkosc zalezna od temperatury w jakiej sie znaj- duje i stwierdzono, ze zaburzenia jednorodnosci temperatury pod powierzchnia tafli w rejonie na¬ ciagania sa powodem niejednorodnosci tafli be¬ dacej produktem finalnym.

ZrAiany temperatury w poprzek wanny moga wynikac z gradientu temperatury w glab wan¬ ny, szczególnie w strefie naciagania. Jakkolwiek mozliwe jest uzyskanie malego gradientu tempe¬ ratury w plytkiej wannie i przy niskiej pred¬ kosci ruchu tafli, to zwiekszenie predkosci tafli w plytkiej wannie wplywa na powstanie zabu¬ rzen w metalu a co za tym idzie takze i na po¬ wierzchni tafli. Zwiekszenie glebokosci wanny zmniejsza te zaburzenia lecz wzrasta przy tym gradient temperatury w glab wanny, co tez jest powodem zaburzen na powierzchni tafli.

Jak zaproponowano w polskim zgloszeniu pa¬ tentowym No — P — 176398 dla wyeliminowa¬ nia powstajacych zaburzen mozliwe jest zasto¬ sowanie przegrody w rejonie ponizej dolnego re- jonu naciagania oraz ograniczenie przeplywu me¬ talu w tym miejscu jedynie do przeplywu w przód pod tafla szkla i bocznego przeplywu stru¬ mieni powrotnych przy brzegach tafli. Druga przegroda polozona powyzej pierwszej w rejonie najwiekszego przyspieszenia ruchu tasmy, takze 106 0783 106 078 4 ogranicza przeplyw metalu jedynie do przeplywu w przód pod tafla szkla i bocznego przeplywu strumieni powrotnych z rejonu ponizej drugiej przegTody, JTworza sie boczne przejscia do strefy naciagania tafli, jktóre umozliwiaja uzupelnianie przez strumien powrotny ubytków metalu wy¬ ciaganego pod tafla szkla o ruchu przyspieszo¬ nym. Rozwiazanie ftafcie redukuje róznice w tem¬ peraturze metalu/na powierzchni i w glejbi rejonu naciagania, co z kolei zmniejsza niejednorodnosci temperatury w tym rejonie powodujace zaburze¬ nia na powierzchni tafli.

Celem wynalazku jest sterowanie temperatura strumienia powrotnego metalu uzupelniajacego ubytek metalu w strefie naciagania, bedacy wy¬ nikiem przyczepnosci plynnego metalu do po¬ wierzchni tafli szklanej, której ruch jest przyspie¬ szony.

W sposobie wedlug wynalazku plaska tafle Szklana przesuwa sie po powierzchni v plynnego metalu a nacisk na jej powierzchnie powoduje zwiekszanie szybkosci przesuwania sie tafli az do wartosci maksymalnej dla danego procesu. Ruch tafli pociaga pewna, ilosc plynnego metalu poru¬ szajacego sie wraz z fiia az do konca wanny tuz nad powracajacym ku poczatkowi wanny strumie¬ niem powrotnym chlodniejszego metalu. W rejo¬ nie wanny, w którym tafla osiaga swa maksymal¬ na i koncowa predkosc strumien powrotny me¬ talu przyjmowany jest przez wglebienia o wiek¬ szej glebokosci niz sasiednie plytkie rejony. Z re¬ jonu wglebienia wychodza strumienie do górnej czesci wanny, z których odprowadza sie nad¬ miar "metalu w rejonie wglebienia bejdacego wy¬ nikiem przyspieszonego ruchu tafli szklanej po¬ ciagajacej do swojej powierzchni ciekly metal.

Korzystnym" jest, aby rejon o wiekszej gleboko¬ sci rozciagal sie w dól na odleglosc wystarczaja¬ ca na zaipewnienie wlasciwego wymieszania sie strumienia powrotnego metalu z metalem pozo¬ stajacym we wglebieniu.

W sposobie wedlug wynalazku wykorzystuje sie utrzymywanie kapieli z cieklego metalu w wannie posiadajacej dno uformowane z dosunie- tych do siebie bloków zaroodpornego materialu.

Górne plaszczyzny bloków tworza poziom dna dla kipieli z cieklego metalu* a rejon o wiekszej gle¬ bokosci powstaje przez wykorzystanie odstepu miedzy blokami.

W sposobie wedlug wynalazku strumien po¬ wrotnego metalu w ruchu wymuszonym wpro¬ wadza sie do przejscia przez rejon plytszy miz re¬ jon wglebienia oraz zmniejsza szybkosc przeplywu strumienia ^powrotnego w momencie jego wpro¬ wadzania do rejonu wglebienia i mieszania sie z pozostajacym tam roztopionym metalem.

W rejonie polozonym bezposrednio powyzej re^ jonu wglebienia pod powierzchnia tafli wprowa¬ dza sie w ruch jedynie metal zabierany przez tafle, natomiast wzdluz jej boków przechodzi" do rejonu polozonego powyzej strumien powrotny poprzez kanal boczny polaczony z rejonem wgle¬ bienia.

Tafle szklana naciaga sie az do osiagniecia zadanej grubosci i szerokosci w strefie naciaga¬ nia, w (której zwiekszania jest predkosc przesuwa— ,wania sie tafli w dolnym jej koncu a nastepnie hamuje sie swobodnie przeplyw metalu.

Przeplyw plynnego metalu mozna liamowac wzdluz scian bocznych w miejscu usytuowanym powyzej dolnego konca strefy naciagania. Prze¬ plyw, ten moze byc hamowany w wielu punktach,, na przyklad w dwóch odsunietych od siebie punk¬ tach.

(Mozliwe jest elektromagnetyczne sterowanie przeplywem strumienia plynnego metalu w miej¬ scu bocznego dostepu do strefy naciagania tafli..

Przeplyw strumienia plynnego metalu korzy¬ stnie steruje sie elektromagnetycznie pod tafla dla zapewnienia zmieszania sie ze strumieniem powrotnym metalu. Strumienie powrotne prze- » plywaja przy brzegach tafli i moga byc selektyw¬ nie nagrzewane.

W sposobie wedlug wynalazku wytwarza sie tafle szklane o grubosci 1,5—3 mm metoda ply¬ niecia, w której przyklada sie do tafli sily bocz¬ ne w szeregu oddalonych od siebie punktach dla sterowania zmianami jej szerokosci i grubosci oraz hamowania swobodnego przeplywu metalu , 25 w miejscu polozonym ponizej najnizej polozonego punktu przylozenia sily bocznej do tafli.

Urzadzenie wedlug wynalazku zawieTa wydlu¬ zona yanne majaca sciany boczne, sciane przed¬ nia i tylna szczelnie polaczone z dnem. Wanna $o wypelniona jest kapiela z cieklego metalu, a tak¬ ze uklad podajacy do wanny maSe szklana w okreslonej ilosci, i która formuje sie w tafle, jak równiez ma uklad naciagajacy tafli i przyspie¬ szajacy jej (nuch do maksymalnej predkosci -tafli w rejonie wglebienia, bedacym glebszym w stre¬ fie gromadzenia chlodniejszego metalu strumie¬ niem powrotnym nad dnem wanny ^ z rejonu, w którym jest on pociagany przez poruszajaca, sie i naciagana tafle szklana. 40 Urzadzenie wedlug wynalazku zawiera poprzecz¬ na przegrode na dnie wanny ustawiona tuz po¬ wyzej wglebienia w dnie wanny a rozciagajaca sie na pewnej glebokosci pod tafla szklana, na szerokosci stanowiacej ograniczenie przeplywu 45 metalu jedynie w przód pod powierzchnie tafli i przeplywu strumienia powrotnego wzdluz boków taiflli.

Przegroda korzystnie wystaje poza brzegi tafli i konczy sie nie dochodzac do scian bocznych, 50 wanny. Strefa gromadzenia wyznaczona przez wglebienie w dnie wanny ponizej przegrody ma glebokosc wieksza niz rejon powyzej przegro¬ dy. Glebokosc rejonu Wglebienia jest dwukrotnie wieksza od glebokosci rejonów do niej przylega- 55 jacych.

Korzystnym jest, aby strefa wglebienia rozcia¬ gala sie na cala szerokosc wanny.

Korzystna konstrukcja wanny ma przymoco- wane do obudowy i dosuniete do siebie bloki. w z ogniotrwalego materialu, a -rejon wglebienia o wiekszej glebokosci powstaje po ustawieniu blo¬ ków, których powierzchnie górne usytuowane sa. na poziomie nizszym niz powierzchnie górne blo¬ ków sasiednich.

M Górne powierzchnie bloków powyzej i ponizej.5 106 078 6 rejonu wglebienia korzystnie sa usytuowane na tym samym poziomie. Korzystnym jest stosowa¬ nie bloków z glinokrzemianu.

Dno wanny ponizej przegrody, w jednym z przykladów wykonania, stanowi strefe gromadze¬ nia o wiekszej glebokosci niz rejon polozony po¬ wyzej przegrody, a nastepnie strefe plytsza od rejonu wglebienia i znów strefe glebsza niz re¬ jon powyzej przegrody, która rozciaga sie az do konca wanny. Zmiana glebokosci wanny korzy¬ stnie ma postac skokowa.

W korzystnym przykladzie wykonania wydlu¬ zona wanna ma rejon zwezenia1, który polaczo¬ ny jest poprzez górna czesc wanny o wiekszej szerokosci z wezsza czescia dolna, przy czym re¬ jon wglebienia znajduje sie wewnatrz rejonu zwezenia a przegroda polozona jest tuz powyzej.

Mozliwe jest zastosowanie rolek górnych do for¬ mowania górnej powierzchni tafli w szeregu od¬ dalonych od siebie punktów, dla kontrolowania zmniejszania szerokosci i grubosci tafli szklanej, przy czym najnizsza para rolek górnych polozo¬ na jest powyzej przegrody.

Przynajmniej jedna para przegród korzystnie jest usytuowana stycznie do scian bocznych wan¬ ny powyzej przegrody i ponizej rolek górnych dla ograniczenia przeplywu strumienia powrotnego metalu wzdluz scian bocznych wanny w tym punkcie.

Urzadzenie korzystnie zawieTa indukcyjne sil¬ niki liniowe umieszczone powyzej powierzchni ka¬ pieli w rejonie przegrody, które dzialaja elektro¬ magnetycznie na strumien metalu. Przy scianach bocznych wanny powyzej przegrody korzystnie usytuowane sa grzalki dla lokalnego nagrzewania strumienia powrotnego metalu.

Przedmiot wynalazku przedstawiony jest w przykladzie wykonania na rysunku, na którym lig. 1 przedstawia wydluzona wanne szklarska wypelniona kapiela z cieklego metalu w widoku z góry, fig. 2 — wanne ^szklarska z fig. 1 w przekroju wzdluznym, fig. 3 — szczegól z fig. 2 z uwidocznionym powiekszeniem tasmy szklanej, fig. 4 — szczegól zwezenia wanny z fig. 1 w powiekszeniu, fig 5 — szczegól z fig. 4 w in¬ nym przykladzie wykonania, fig. 6 — szczegól z fig. 4 w kolejnym przykladzie wykonania, fig. 7 szczegól z fig. 4 w dalszym przykladzie wykona¬ nia, fig. 8 — wykladzine dna wanny szklarskiej w przekroju podluznym.

Wanna fig. 1 zawiera dno FI polaczone szczel¬ nie ze sciana tylna 1, usytuowana przy wlocde wanny, sciane przednia 2 przy jej wylocie oraz dwie sciany boczne 3 rozciagajace sie od wlotu wanny, az do rejonu zwezenia ograniczonego na¬ chylonymi do srodka odcinkami scian bocznych 4 polaczonymi ze scianami bocznymi 3 i przechodza¬ cymi w dwie równolegle sciany boczne 5 docho¬ dzace az do wylotu wanny. Wanna wypelniona jest kapiela z roztopionego metalu, którym zwyk¬ le jest cyna. Wanna ma pomiedzy scianami bocz¬ nymi 3, usytuowanymi powyzej rejonu zwezenia, maksymalna konieczna warstwe szkla na po¬ wierzchni kapieli, natomiast sciany boczne 5 wez¬ szej czesci ponizej rejonu "awezenia ogranicza sze¬ rokosc uzyskiwanej tafli szklanej.

Plynna sodowo-wapniowo-ikrzemowa mase szkla¬ na podaje sie z ryrony 6 do kapieli poprzez wlot wanny szklarskiej. Rynna 6 wprowadzona jest przez otwór wlotowy w scianie tylnej 1. Regu¬ lacyjna przyslona otworu 7 steruje iloscia masy szklanej wyplywajacej z rynny 6 na powierzchnie kapieli 8.

W znanych procesach wytwarzania szkla pla¬ skiego powyzej powierzchni wanny, w nieuwido- cznionym na rysunku przekroju, umieszczone sa czujniki temperatury. Temperatura przy wlocie wanny jest dobrana do plynnego* szkla 9, które latwo Wlewa sie do wanny i bez przeszkód prze¬ chodzi przez jej poczatkowy odcinek. Tempera¬ tura szkla po uzyskaniu maksymalnego" rozlania sie i grubosci 7 mni wynosi 990°C Warstwa szkla formowana jest nastepnie w tasme tworzona po¬ czatkowo przez szklo o niskiej lepkosci, na przy¬ klad 104-8 puazów. Szklo jest nastepnie stopnio¬ wo oziebiane podczas przechodzenia wzdluz ka¬ pieli, uzyskujac tym samym coraz wieksza lep¬ kosc.

Regulatory temperatury ustalaja zakres tempe¬ ratury, przez który przechodzi przemieszczajace sie szklo. Uformowana tadfta dajaca sie deformowac poprzez jednostajnie zwiekszajace sie szybkosci poruszania dzieki rozciaganiu tafli szklanej 16.

Rolki napedowe 11 znajduja sie poza wylotem w scianie przedniej 2 wanny szklarskiej. Ponie¬ waz lepkosc szkla wzrasta, stad wzrasta nacisk wzdluzny rolek napedowych 11, który powoduje naciaganie tafli szkla. Stopniowe i ciagle zmniej¬ szanie grubosci i szerokosci tafli kontrolowane jest dzieki uzyciu rolek górnych dotykajacych górnej powierzchni bocznych czesci tafli szklanej.

Poczatkowo, gdy szklo ma niska lepkosc jego brzegi stykaja sie z para rolek górnych 12 zamo¬ cowanych na przeciw siebie po bokach wanny na .walkach 13 przechodzacycli przez sciany boczne 3 wanny i napedzanych silnikami 14. Rolki górne 12 maja powienzchnie radelkowane loib zebate wy¬ konane z grafitu, stali nierdzewnej Tub miekkiej, a wewnatrz rolki sa chlodzone. Ustawienie rolek jest pod odpowiednim katem, w którym osie obrotu sa ustawione wzgledem prostopadlej do kierunku ruchu tafli szklanej. Na brzegi tafli wy¬ wierany jest nacisk nie pozwalajacy na szkodli¬ we zmniejszanie sie jej szerokosci. W rejonie tym wystepuje juz lekkie naciagniecie tafli szklanej.

Dalsze podobne pary rolek górnych 15, 16, 17, 18 i 19 rozmieszczone sa wzdluz warany na wal¬ kach 20, 21, 22. 23 i 24 napedzanych przez silni¬ ki 25, 26, 27, 28 i 29. Pozwala to na sterowanie stopniowym zmniejszaniem sie grubosci i szero¬ kosci tafli. Po przejsciu masy szklanej pod ostat¬ nia para co odt>o(waadai lepkio^ci 10 *.*• puazów. / Po przej-sciu tafli przez najdalej polozone rolki górne 19 grubosc i szerokosc tafli szklanej zmniejsza sie az do miejsca w rejonie zwezenia wanny, w którym lepkosc w zadanym przedziale temperatur jest tak wysoka, ze tafla uzyskuje swoja koncowa szerokosc i grubosc oraz porusza S0 91 40 45 50 55106078 7 8 sie z predkoscia wymuszona przez dzialanie ro¬ lek napedowych 11.

W rejonie zwezenia szklo sodowo-wapniowo- -krzemowe osiaga zwykle lepkosc 107 puazów odipowiadajace temperaturze 750°C i osiaga stan, w którym nie sa mozliwe dalsze zmiany jego wy¬ miarów, bedace wynikiem dzialajacych na nie sil.

Dalsze ochladzanie szkla nastepuje podczas ^ego przejscia pomiedzy * scianami bocznymi 5 az do wanny.

Szybkosc plyniecia tafli szklanej i naciag tafli nastepuje w strefie lezacej powyzej strefy zwe¬ zenia wanny. Naciaganie tafli ma miejsce tylko wewnatrz 4ub w poblizu strefy zwezenia a miej¬ sce najwiekszego przyrostu predkosci polozone jest nieco powyzej przed usytuowaniem rolek gór¬ nych 19. Podczas przyspieszania ruchu tafli szkla¬ nej w strefie naciagania nastepuje zwiekszenie Ilosci cieklego metalu doprowadzanego do wan¬ ny i który przemieszcza sie w kierunku jej wy¬ lotu. Przeplyw jest wymuszony przez uklad chlo¬ dzacy metal, którego wejscie polozone jest przy wyjsciu z wanny, w celu umozliwienia ciaglego odplywu metalu nie powodujacego zmian w na¬ pelnianiu wanny. Zwykle powrót metalu dokony¬ wany (jest wtfdluz dna wamny, co powoduje po¬ wstanie gradientu temperaituiry w glab wammy, co Jest dosc klopotliwe, szczególnie w rejonie, w któ¬ rym gwaltownie jest przyspieszana tafla oraz wy¬ stepuje jej naciaganie, a zwlaszcza w rejonie po¬ miedzy ostatnia para rolek górnych 19 a rejo¬ nem zwezenia wanny. Usuwanie tego zjawiska nastepuje przez powrót metalu w rejonie wanny, w którym glebokosc jej jest wieksza niz w pozo¬ stalych miejscach.

Dno FI fig. 2 wanny ma rózna glebokosc w róz¬ nych rejonach. Przy wlocie do. wanny znajduje sie rejon poczatkowy 30 o wiekszej glejbokosci niz nastepujacy po nim plytki rejon 31, stanowiacy o dlugosci wanny i bedacy glówna strefa nacia¬ gania tafli. Rejon poczajlikowy 30 korzystnie jest póltora raza glebszy niz plytki rejon 31. Na przyklad rejon poczatkowy 30 moze miec 83 mm glejtxxkósci, a plytki rejon 31 58 mm.

Plytki rejon 31 rozciaga sie do bezposredniej bliskosci rejonu zwezenia wanny, na przyklad do miejsca oddalonego o metr lub dwa od linii la¬ czacej poczatki odcinków scian bocznycl| 4.

Glebsze dno wanny ogranicza rejon wglebienia 32 -i posiada uksztaltowanie stanowiace wybranie. przechodzace przez cala szerokosc wanny. Rejon ten zawiera w sobie caly rejon zwezenia wan¬ ny i rozciaga sie na okolo 3 metry ponizej linii laczacej konce odcinków scian bocznych 4. Rejon wglebienia 32 korzystnie ma na przyklad, dlugosc calkowita 7,5 metra tworzac strefe powrotu chlod¬ nego metalu, którego ruch jest nastepnie wymu¬ szany przez nagrzana rozciagana tafle szkla. Gle¬ bokosc rejonu wglebienia 32 jest w przyblizeniu dwa razy wiejksza od plytkiego rejonu 31. Przy¬ kladowo, gdy glejbokosc plytkiego rejonu 31 wy¬ nosi 98 mm, to glebokosc rejonu wglejbienia 32 korzystnie wynosi 108 mm.

Ponizej rejonu wglebienia 32 dno wznosi sie panowanie na przestrzeni okolo 3 metrów, two¬ rzac plytki rejon 33 o glebokosci powyzej plytki rejon 31. Od konca plytkiego rejonu 33 do konca wanny rozciaga sie glejboki rejon 34 odpowiadaja¬ cy swa glebokoscia rejonowi poczatkowemu 30 polozonemu przy wlocie wanny.

Zmiana glebokosci wanny korzystnie nastepuje stopniowo dzieki nachyleniu sciany w postaci uskoku fig. 2 lub tez o wiekszym nachylenia fig. 8.

Pojedyncza strefa wglebienia 32 stanowi roz¬ wiazanie korzystne, poniewaz w wglebieniu gro¬ madzi sie schlodzony strumien metalu, który mie¬ sza sie z pozostajacym ogrzanym metalem wy¬ równujac jego temperature oraz zmniejsza ry¬ zyko wprowadzenia termicznych niejednorodno¬ sci ponizej rejonu zwiekszonej szybkosci przeply¬ wu tafli szklanej. TaflLa szklana w rejonie zwiek¬ szonej szybkosci pociaga pewna ilosc plynnego metalu.

Efektywnosc strefy gromadzenia zwiekszaja po¬ wyzej rejonu wglebienia 32 poprzecznej przegro¬ dy 35 wystajacej pionowo do fory z dna wanny.

Przegrode 35 stanowi weglowy pret o przekroju prostokata w swej górnej czesci, który ma pod¬ stawe 36 w ksztalcie jaskólczego ogona- zaklino¬ wana w rowku 37 przebiegajacym w poprzek wanny w miejscu, w którym konczy sie plytki rejon 31. Plaski wierzcholek preta ma szerokosc okolo 50 mm. Pret jest zanurzony w kapieli 8 i stanowi zapore dla przeplywu metalu do przo¬ du pod tafla szklana. Usytuowanie preta rów¬ niez zabezpiecza przed przeplywem w kierunku przeciwnym z rejonu wglebienia 32, w którym glebokosc wanny jest wieksza.

Przegroda 35 zapewnia, ze doline warstwy ply¬ nacego metalu sa kierowane ku dolowi a stru¬ mien górny w kierunku zaznaczonym strzalkami na fig. 3. Zwykle górna powierzchnia przegro¬ dy 35 zanurzona jest 6 do 15 mm ponizej po¬ wierzchni kapieli 8, a optymalna glebokosc za¬ lezy od predkosci i przyspieszania ruchu, tafli.

Powierzchnia przegrody 35 korzystnie ma glebo¬ kosc, w której dokladnie caly plynacy stai- mien wraz z tafla, mógl nad nia przejac oraz nie byl mozliwy przeplyw metalu w kierunku prze¬ ciwnym. W praktyce jednak ustawienie takie oka¬ zuje sie trudnym do osiagniecia a glebokosc ma ustalona, aby kierowac dolne warstwy plynacego z tafla metalu tworzac strumien powrotny 38^ Strumien powrotny 38 kierowany jest na ze¬ wnatrz i ma korzystny wplyw na utrzymanie temperatury plynnego metalu wzdluz tafli, dzieki ciaglemu mieszaniu sie ze strumieniem ze strefy gromadzenia.

W kolejnym przykladzie wykonania przegroda Tozciaga sie w poprzek wanny, poza szero¬ kosc tafli i konczy sie tuz przy scianach bocz¬ nych 3. Konce przegrody 35 sa wiec oddalone od scian bocznych 3, tworzac tym saimyim kanaly dla strumienia powrotnego 40 wychodzacego z rejo¬ nu wglebienia 32 lezacego ponizej przegrody (fig. 4) i przechodzacego wokól boków przegrody do plytkiego Tejonu 31.

Przegroda 35 zapobiega bezposredniemu powro¬ towi (plynnego metalu po dmie wanny i umozli- as 43 55 60106 078 9 10 wia utworzenie strumienia powrotnego wokól swych konców, tworzac tym samym (boczny do¬ step metalu do rejonu kapieli, podtrzymujacego tafle szklana w miejscu, w którym jest ona na¬ ciagana, a jej much pnzysflpdesiziaray. 5 Przegroda 35 umieszczona jest bezposrednio po¬ wyzej górnego brzegu rejonu wglebienia 32. Przy¬ kladowo moze ona byc oddalona o 150 mim. Stru¬ mien powrotny 41 chlodniejszego metalu poru¬ sza sie nad dnem wanny (fig. 3 i 4) dochodzi do rejonu wglebienia 32 tuz ponizej przegrody 35.

Zmniejsza to znacznie jego szybkosc przeplywu uimoiziMwiiatiac -tym saimym Hmdeszamiie sie nowo przybylego metalu z metalem J zalegajacym we wglebieniu i podniesienie temperatury ochlodzo- nego strumienia powrotnego. Plynny metal we wglebieniu spelnia tu role zbiornika wyrównaw¬ czego.- , Uzupelnienie ilosci plynnego metalu w strefie naciagania odbywa sie dzieki strurnieniowi po- wirotnemu 40 prziachodizaceimii wokól konców prze¬ grody 35 do strefy polozonej powyzej.

Rejon wglebien 32 o wiekszej glebokosci kapie¬ li, do, którego dochodzi strumien powrotny me¬ talu daje pewnosc, ze przeplyw metalu wzdluz 25 tafli, a wokól konców przegrody 35 moze od¬ bywac sie przy relatywnie malej róznicy tempe¬ ratur metalu w strumieniu powrotnym i na po¬ wierzchni. Zmniejsza to znacznie ryzyko wysta¬ pienia lokalnych zmian temperatury plynnego ^ metalu unoszacego tafle szklana i tym samym zmniejsza mogace wystapic ~na^powierzchni tafli nierównosci.

Pomiary temperatury dokonuje sie na po¬ wierzchni i na dnie wanny w miejscach wzdluz ^ brzegów tafli. Temperatura jest mierzona termo- parami w punkcie A przy dolnym koncu rejonu wglebienia 32, szesc metrów ponizej przegrody 35.

W punkcie B blisko srodka rejonu wglebienia 32, trzy metry ponizej przegrody 35. W punkcie C ^ tuz ponizej przegrody 35, na poczatku strefy wglebienia 32. W punkcie D tuz powyzej prze¬ grody 35. W punkcie E, trzy metry powyzej prze¬ grody 35 oraz w punkcie F, szesc metrów powy¬ zej przegrody 35 czyli dwa metry ponizej ostat- 45 niej rolki górnej 19.

Podczas^jednej z prób ciekla mase szklana po¬ dano do wanny w ilosci 33l26 ton na tydzien w celu wytworzenia ciaglej tafli szklanej o gru¬ bosci 2,5 mm i szerokosci 3,74 metra z szybkoscia 50 865 metrów na godzine. Pary rolek górnych 12 i 15 do 19 ustawione byly wzdluz wanny w od¬ leglosci 3 metrów od siebie, przy czym ostatnie rolki górne 19 byly o 8,2 m od przegrody 35 a ich osie nachylone byly w stosunku do norma!- 55 nej do kierunku przeplywu i ^lapedzame z pred¬ koscia jak nastepuje: Kat Predkosc Rolka górna nachylenia m/godz 12 2° 165 go • 15 5° K81 16 7° - 201 47 9° 232 1(8 9° 291 19 9° 340 M Temperatura na powierzchni i na dnie wanny w opisanym powyzej przykladzie tuz przy brzegu tafli wynosila jak nastepuje: Temp.na Temp.

Pozycja powierzch. C° na dnie A 797° 784° B 807 797 C 818 812 D 836 836 E 826 822 F 841 826 Jak widac tuz powyzej przegrody 35 w punk¬ cie D róznica temperatur wynosila 0°C i byla mniejsza od 5°C trzy metry wyzej w punkcie E.

Stwierdzono tez, ze jedinoJLiitosc temperatury moze byc dalej polepszana, jezeli wzdluzny prze¬ plyw metalu stycznie do scian bocznych wanny bedzie uniemozliwiony w strefie powyzej prze¬ grody. Alby to osiagnac mozliwe jest wprowadze¬ nie plyt lub przegród 42 wykonanych z wegla i umiejscowionych przy scianach bocznych 3 po przeciwnej stronie tafii szklanej fig. 5. Przegrody 42 maja wysokosc wieksza niz glebokosc wanny i osadzone sa na dnie przylegajac jednoczesnie szczelnie do scian bocznych 3, co calkowicie unie¬ mozliwia przeplyw cieklego metalu wzdluz scian bocznych. Wydaje sie, ze takie uniemozliwienie przeplywu polepsza mieszanie poprzez skierowa¬ nie na zewnajtrz strug metalu 43. Spod tafli szkla majacych wzglednie wysoka temperature i pola¬ czenie przeplywu ze strumieniem powrotnym 40 chlodniejszego meitalu powracajacego w gleb¬ szych warstwach spod przegrody 35, przy czym mieszanie metali nastepuje po bokach tafli lecz nie pod nia. ^ Przegrody 42 zapobiegaja przemieszczaniu sie strumienia powrotnego 40 wzdluz scian bocznych az do górnej czesci wanny bez wymieszania sie ze strugami metalu 43.

Podczas jednej z prób weglowe przegrody Lt zamontowane zostaly do scian bocznych 3 w od¬ leglosci trzech metrów od przegrody 35 wysta¬ jacej do wewnatrz na 460 mim. Ciekla masa szklana dostarczana byla do wanny w ilosci 3400 ton na tydzien w celu wytwarzania tafli szkla¬ nej o grubosci 2,5 mm i szerokosci 3,62 m z szyb¬ koscia 865 metrów na godzine. Ustawienie ro¬ lek górnych bylo identyczne jak w poprzednim przypadku, lecz katy nachylenia trzech ostat¬ nich rolek zostaly zmienione, a ich predkosci róznily sie od przyjetych poprzednio jak naste¬ puje. — Rolka górna 12 16 17 18 * 19 Kat nachylenia 2° ° 7° 7° 8° 8° Predkosc m/godz. 165 182 202 234 292 338 Przy takim ustawieniu temperature mierzono na powierzchni i w glebi kapieli w pomkcie G, trzy metry od przegrody 35 i jedenT metr od przegród 42 i w punkcie H 2>1 metra poiwyzej przegród11 4? i w punkcie I nosila: Pozycja G H I w (poblizu roM Temp. na powierzchni 840° 837° 851° górnej 19 n Temp. w glebi 842° 828° 839° ponizej przegród tylko 2°C, przy Jak widac w punkcie G tuz 42 róznica temperatur wynosila czym temperatura w glebi kapieli byla wyzsza niz na powierzchni, w punkcie H róznica wynosila tylko 9°C, co jest wynikiem duzo korzystniejszym, niz °C sróznftcy w puinkoie F z poprzedniego przy¬ kladu. Nawet w punkcie, w którym umieszczona byla g6rma roll^a 19 róznica temperatur wynosila tylko 12°C.

Przeplyw metalu wzdluz scian bocznych moze byc hamowany w wiecej niz jednym punkcie po¬ wyzej przegrody. Przykladowo, tak jak pokaza¬ no na fig. 6, mozliwe jest ustawienie drugiej pary przegród 44 dotykajacych scian bocznych 3 po¬ nizej przegród 42 w bezposrednim sasiedztwie przegrody 35. Odleglosc pomiedzy koncami prze¬ grody 35 a wewnetrznymi koncami przegród 44 jest wystarczajaca, afby uimiozliwic swobodne przejfscie strumienia powrotnego 40. Wymiary przegród1 42 i 44 to znaczy odcinek na jaki wy¬ staja one ze scian bocznych 3 zaleza od konkret¬ nego rozwiazania i stawianych wymagan. Dziala¬ nie dodatkowej pary przegród 44 fig. 6 jest zbli¬ zone do dzialania- paTy przegród 42 i polega na kierowaniu strumienia kapieli z goracego meta¬ lu 43 tak, aby lepiej mieszal sie ze strumieniem powrotnym 40 wzdluz boków tacEii, uniemozliwia¬ jac przyleganie strumienia powrotnego 40 do. scian bocznych.

Dodatkowa para rolek gónnyoh 45 fig. 6 zai- monitowanych na walkach 46 i napedzanych przez silniki 47, umieszczonych ponizej rolek górnych 19. Dodatkowa para rolek jest bardzo uzyteczna przy produkcji-tafli cienszych niz w przykladach poprzednich.

Podczas jednej z prób urzadzenia fig. 6 plyn¬ na masa szklana dostarczania byla w ilosci 3380 ton na tydzien w celu "wytworzenia tafli szklanej o grubosci 3,3 mm i szerokosci 3,65 m z szybko¬ scia 940 metrów na godzine. Weglowe przegrody 42 wystawaly na 610 mm, a przegrody 44 na 460 mm. Ustawienie rolek: górnych 12 i 15—19 by¬ lo jak w poprzednich przykladach, natomiast do¬ datkowe rolki górne 45 ustawione byly o trzy metry w dól od rolek górnych 19 czyli o 5,2 m od przegrody 35 i 2,2 m od przegród 42. Katy na¬ chylenia i predkosci rolek byly jak nastepuje. 106 078 12 Temperatura na powierzchni i w glebi kapieli mierzona byla w punktach tuz przy brzegu tafli szklanej, przy czym punkt J polozony byl trzy metry ponizej przegrody 35 tzn. w rejonie wgle- bienia 32, punkt K tuiz ponizej przegrody 35, przy górnym koncu rejonu wglebienia 32, punkt L tuz przed przegroda 35 i przegrodami 44, punkt M w miejscu przylozenia rolkiygórnej 45 i wreszcie punkt N w miejscu przylozenia rolki górnej 19- Zmierzone temperatury wynosily: Rolki górne 12 16 17 1® 19 45 Kat nachylenia 2° " 3° ° 7° 8° 8° 8° Predkosc m/godz. 164 182 202 234 292 338 400 40 45 50 55 Pozycja J K L M N Jak latwo Temp. powierz. 811 813 842 854 865 na °C zauwazyc róznica Temip. w glejbi °C 799 797 842 837 856 temperatur i punkcie L tuz powyzeij przegrody 35 znów wyno¬ sila 0°C talk jak w punkcie D fig. 4. Róznica tem¬ peratur w punkcie N, czyli przy rójce górnej 19, wynosila tylko 9°C. Natomiast punkt M przy rol¬ ce górnej 45 mial róznice temperatur nieco wiek¬ sza, bo wynoszaca az 17°C.

Nastepnie przegrody 42 i 44 zostaly przedlu¬ zone o 150 mm uzyskujac tym samym dlugosci odipowiednio 760 mim i 610 mm, stad wewnetrzne konce przegród 42 sa oddalone od brzegów tafli tylko o 155 mm.

Przy tak zmienionych dlugosciach przegród 42, 44 dpkonano próby airzadizenia, podajac do wanny miase szklana w ilosci 3370 ton na tydzien, w celu wytworzenia tafli szklanych o grubosci 2,3 m i szerokosci 3,58. z szybkoscia 940 metrów na godzine. Miejsce ustawienia rolki górnej 45* przesuniete zostalo o 610 mm w góre tak', ze byla ona odlegla o 2,45 m od rolki górnej 19.

Katy nachylenia rolek i ich predkosci byly na¬ stepujace: Rolka Kat Predkosc górna nachylenia °C m/godz. 12 2 162 3 180 16 5 201 17 6 232 18 7 284 19 7 330 45 7 493 Przy itaktim uisitawieniiu (róznice temperatur w~ punkcie M polozonym prizy roilce górnej 45 zmniej¬ szone zostaly do 1!2°C.

Podczas kolejnej próby urzadzenia fig. 6 plyn¬ na masa szklana dostarczana byla w ilosci 3410' ton na tydzien, w celu wytwarzania tafli szklanej o grubosci 1,8 mim i szerokosci 3,37 m z szybko¬ scia 1252 mertrów na godzine. Przegrody 42, 44 ustawione byl^ jak w dwóch poprzednich przykla¬ dach lecz ich dlugosci wynosily odpowiednio 510 mm dla przegrody 42 i 610 mm dla przegrody 44. Oznacza to, ze w tym przypadku dlugosc prze¬ grody 44 byla nieco wieksza niz przegrody 42.

Rolki górne ustawione byly jak w przykladzie po¬ przednim i mialy katy nachylenia oraz predkosci, obrotowe jak nastepuje:k 106078 Rolka garna 12 16 17 18 19 45 13 Kat nachyl. °C 2 3 6 11 Predkosc m/godz 163 160 201 232 284 324 402 14 Róznice temperatur kapieli pomiedzy po¬ wierzchnia a dnem wanny mierzone tuz przy brzegach tafli w punktach J, K, L, M, N jak w poprzednim przykladzie, jak równiez i w punkcie O iponjizelj dolnego konca rejonu wgjlejbce- nia 32, oraz w punkcie P tuz powyzej dolnego konca rejonu wglebienia wynosily: Temp. w °C Temp. w °C Pozycja na powierz. w glebi O 748 729 p 774 754 J 783 772 K 775 765 L 831 830 M 837 , 818 N 844 830 Jak Widac róznica temperatur w punkcie M wynosi 14°C a w punkcie N az 19°C. Nalezy tez jednak zauwazyc, ze nawet przy tak duzej bo o 45% wiekszej niz w dwóch pierwszych przykla¬ dach i o 33% niz w pozostalych predkosci wytwa¬ rzania tafli TÓzndica temperatur w punkcie L, tuz powyzej przegrody 35, wynosila zaledwie 1°C.

Ponadto z przykladu tego ' wyraznie widac, ze efektywnosc dzialania rejonu wglebienia 32, przy którego dolnym koncu w punktach O i P róznica tem-peratur wynosila 20°C, natomiast byla zre¬ dukowana tylko do 10 °C w punktach J i K przy jego górnym koncu.

Stwierdzono takze, ze dzieki zastosowaniu rejo¬ nu wglebienia 32 i przegrody 35 zmniejszone zo¬ staly róznice temperatur wystepujace w poprzek wanny.

Przegroda 35 nie musi konczyc sie tuz przed scianami bocznymi 3, lecz moze do nich doty¬ kac o ile ma zrobione wyciecie w swej górnej czesci wzdluz brzegów tafli tak aby umozliwic po¬ wrót strumienia metalu zabieranego z rejonu wgle¬ bienia 32.

Plytki rejon 33 polozony tuz ponizej rejonu wglebienia 32 mia te sama glebokosc co< plytkirejon 31 polozony powyzej przegrody 35. Plytki rejon 33 oddziela rejon wglebienia 32 od glebokiego rejo¬ nu 34 plytszego nieco niz rejon wglebienia 32, lecz glebszego loid plyftJklich Teflonów 31 i 33.

Plytki rejon 33 stanowi pewne utrudnienie dla strumienia powrotnego metalu przechodzacego przy samym dnie wanny, dzieki czemu zmniej¬ szona zostaje predkosc z jaka strumien powrotny wpada do rejonu wglebienia 32 i znacznie po¬ lepsza jego mieszanie sie z pozostajacym tam me¬ talem. Plytki rejon 33 stanowi tez rejon, w któ¬ rym ze wizgledu na jego plytkosc mozliwe jest sterowanie przeplywem strumienia powrotnego metalu.

Mozliwe jest oczywiscie przyjecie jednakowej glebokosci wanny od konca rejonu wglebienia 32 az do konca wanny. Jednak wprowadzenie gle¬ bokiego rejoniu 34 glebszego niz plytki rejon 31 powyzej przegrody 35 powoduje korzystne zloka- lizowanie ochladzania taili szklanej przy koncu wanny.

Jezeli jest to konieczne, mozliwe jest zainstalo¬ wanie silników liniowych, w celu polepszenia lub sterowania przeplywu w rejonie przegrody 35.

Na fig. 7 przedstawiono pare silników liniowych 48 ustawionych powyzej powierzchni kapieli, nieco w góre od przegrody 35 w celu elektromagnety¬ cznego oddzialywania na strumien powrotny 40 metalu i kierowania go pod tafle szklana. W in- jg nym rozwiazaniu silniki liniowe 48 moga wymu¬ szac przeplyw metalu w przeciwnym kierunku, w celu wzmocnienia strumienia powrotnego 38 i/lub 43 polepszajac ich zmieszanie ze strumde-' niem powrotnym 40. Indukcyjne silniki liniowe moga tez byc ustawione tak, jak to pokazano na fig. 7 przerywanymi liniami w punktach 49 we¬ wnatrz rejonu wglebienia 32, jak i w punktach 50, 51 caly czas w celu sterowania strumieniem powrotnym metalu.

Mozliwe jest. równiez czesciowe lub calkowite zanurzenie w strumieniu powrotnym rrietaiu grza¬ lek przystosowanych do lokalnego nagrzewania przeplywajacego pcd nimi metalu. Przykladowo para grzalek 52 moze byc umieszczona stycznie do obu konców przegrody 35 w celu nagrzewania strumienia powrotnego 40. W razie potrzeby moz¬ liwe jest zastosowanie zastawek 53 polaczonych z koncami przegrody 35 dajacych pewnosc, ze ca¬ ly strumien powtfotny 40 metalu przejdzie pod grzalka 52. Grzalki 52 moga byc wykorzystane oddzielnie lub tez w polaczeniu z indukcyjnymi silnikami liniowymi ustawionymi w punktach 50, 51.

Jak .pokazano na fig. 8 dno FI wanny jest wy- 4q lozone dosunietymi do siebie blokami 54 z ma¬ terialu ogniotrwalego, przykladowo glinokrzemia- nu, polaczonego z obudowa 55 stanowiaca o wiel¬ kosci wanny. Górne powierzchnie bloków 54 sta¬ nowia dno wanny z plynnym metalem. Rejon 45 wglebienia 32 o wiekszej glebokosci powstal dzie¬ ki ustawieniu bloku 54 o mniejszej wysokosci niz bloki 54 w przylegajacych plytkich rejonach 31, 33.

Inne rozwiazanie przedstawione na fig. 2, 3, po- 50 lega na laczeniu bloków, których wysokosc zmie¬ nia sie stopniowo- dzieki odpowiedniemu uksztal¬ towaniu dna. obudowy wanny co pozwala uzyski¬ wac rózna glebokosc wanny przy stosowaniu blo¬ ków o tej samej wysokosci lub tez jednakowej 55 glebokosci przy zastosowaniu bloków o róznych wymiarach.

Sposób i urzadzenie bedace przedmiotem wyna¬ lazku jest szczególnie korzystne przy produkcji tafli szklanych o grubosci od 1,3 do 3 mim. Mo- eo zliiwe jest takze wykorzystanie wynalazku przy produkcji szkla o wiekszej grubosci o ile pred¬ kosc wylewania i produkcji tafli szklanej powo¬ duje .niekorzystne przemieszczanie sie cieklego me- . talu, na prziyklad' przy taflach o grubosci 5 mm m i wiecej.15 Opiisany sposób i urzadzenie moga byc wyko¬ rzystywane przy"produkcji szkla o wiekszej gru¬ bosci.

Pcwriimo ze przedstawiony powyzej opis dotyczy wtanny imajacej rejon zwezania, to wynalazek tein ma równiez zastosowanie przy wannach szklar¬ skich majacych sciany boczne równolegle i równo od siebie oddalone na calej przestrzeni od wlotu do wylotu. Jezeli zaistnieje potrzeba mozliwe jest wprowadzenie dodatkowych przegród na dnie wanny ustawionych powyzej przegrody 35 \ tak, jak opisane w powyzszych przykladach zastoso¬ wania.

Ponadto -sama przegroda 35 skonstruowana i opisana jako element zwiazany z dnem wanny moze przybierac rózne formy i moze byc na przy¬ klad cylindryczna. Kazda z opisanych powyzej przegród moze miec inny ksztalt niz opisany i, jezeli ^to konieczne, moze byc przesuwalna wzdluz scian bocznych wanny w celu zamocowa¬ nia w róznych pozycjach.

Claims (30)

Zastrzezenia patentowe

1. Sposób wytwarzania plaskich tafli szkla, w którymi tafle szklana ipnzetsuwa sie po powierzchni plynnego metalu, a przylozona do niej sila powo¬ duje •zwiekszenie szybkosci przesuwania sie tafli az do wartosci imaiksymalnej dla danego procesu, przy czym przyczepiona do powierzchni ruchomej pewna ilosc plynnego metalu przenoszona jest wraz z tafla az do kc^nca^ wanny tuz nad powra¬ cajacym ku poczatkowi wanny strumieniem po¬ wrotnym chlodniejszego metalu, znamienny tym, "ze .w rejonie wanny, w którym tafla osiaga swa maksymalna koncowa .predkosc, strumien powrot¬ ny metalu przyjmuje sie rprzez wglebienia o wiek¬ szej glebokosci niz sasiednie plytkie rejony, przy czym z rejonu wglebienia wychodza strumienie metalu do górnych czesci wanny, które doprowa¬ dza sie jako, nadmiar metaiLu z rejonu wglebie¬ nia.

2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym/ ze miesza sie. strumien powrotnego metalu z meta¬ lem pozostajacym w rejonie wglebien, rozciaga¬ jacych sie na dlugosci wystarczajacej, aby zapew¬ nic wymieszanie.

3. Sposób wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze dno wanny zawierajacej kapiel z cieklego metalu wypelnia sie przez docisniete do siebie bloki zaroodpornego materjalu, których górne po¬ wierzchnie tworza poziom dna kapieli, a rejony o wiekszej glebokosci sa wynikiem uzycia bloków, których górne powierzchnie polozone sa ponizej poziomu górnych powierzchni bloków stanowiacych o glebokosci sasiednich rejonów. .<

4. iSposób wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze strumien powrotny metalu, wprowadza sie w plytki rejon o glebokosci mniejszej niz gleboki re¬ jon, co zmniejsza jego predkosc przeplywu i dzie¬ ki temu polepsza (mieszanie sie tego strumienia z metalem pozostajacym w rejonie wglebienia, gdzie .strumien powrotny wplywa ^

5. Sposób wedlug zastrz. 4, znamienny tym, ze zabezpiecza sie przejscie stiruimienia powrotne- )6 078 16 go do rejonu polozonego bezposrednio przed rejo¬ nem wglebienia, aby przechodzil on pod powierz¬ chnia tafli i jednoczesnie wzdluz boków porusza¬ jacej^ sie tafli szklanej. 5

6. Sposób wedlug zastrz. 5, znamienny tym, ze zmniejsza sie naciag tafli szklanej w zaleznosci od zadanej grubosci i szerokosci tafli, a strumien po¬ wrotny metalu .tworzy sie w dolnym koncu stre¬ fy naciagania tafli. ifc

7. Sposób wedlug zastrz. 6, znamienny tynfy ze zabezpiecza sie przeplyw strumienia powrotnego — wzdluz scian bocznych w rejonie powyzej miejsca powstawania strumienia powrotnego.

8. Sposób wedlug zastrz. 6, znamienny tym, ze 15 przeplyw strumienia powrotnego wzdluz scian bocznych ogranicza sie w kilku oddalonych od siebie puniktacn.

9. %. ,S(posób wedlug zastrz. 8, znamienny tym, ze przeplyw "strumienia powrotnego zabezpiecza sie 2Q w dwóch odsunietych od siebie miejscach.

10. Spcsób wedlug zastrz. 9, znamienny tym, ze przyspiesza sie i kontroluje wykorzystujac in-? dukcje elektromagnetyczna przeplyw strumienia powrotnego do rejonu .powyzej przegrody. 25

11. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze przeplyw strumienia powrotnego steruje sie elektromagnetycznie dla polepszenia jego miesza¬ nia z reszta metalu.

12. Sposób wedlug zastrz. 11, znamienny tym, 30 ze strumienie powrotne poddaje sie selektywnemu " nagrzewaniu wzdluz brzegów tafli.

13. Sposób wedlug zastrz. 6, znamienny tym, ze strumien powrotny metalu tworzy sie w dolnym koncu strefy naciagania tafli ponizej ostatniego 35 punktu, w którym do tafli przylozona jest sila boczna.

14. Sposób wedlug zastrz. 13, znamienny tym, ze hamuje sie przeplyw strumienia powrotnego wzdluz scian bocznych przynajmniej w jednym 4Q punkcie powyzej miejsca, w którym powstaje, ale równoczesnie ponizej ostatniego punktu przyloze¬ nia sily bocznej do taflL

15. Urzadzenie do wytwarzania plaskich tafli szkla zawierajace wydluzona wanne skladajaca 45 sie ze scian bocznych, sciany przedniej i tylnej polaczonych szczelinie z dnem oraz wypelnione] kapiela z cieklego metalu, a wspólpracujacej z. ukladem dozujacym podawanie do wanny masy szklanej w okreslonej ilosci i foirmowanda jej 50 w tafle, a takze ma uklad naciagajacy tafle i przyspieszajacy jej ruch, znamienne tym, ze wanna ma rejon wglebienia (32), w którym tafla szklana osiaga swa maksymalna szybkosc dla zgromadzenia w "tej strefie chlodniejszego metalu 55 wracajacego strumieniem powrotnym nad dnem wanny pociaganym przez poruszajaca sie i nacia¬ gana tafle szklana.

16. Urzadzenie wedlug zastrz. -15, znamienne tym, ze .przegroda (35) wytworzona jest na dnie w (FI) wanny tuz powyzej rejonu wglebienia (32) rozciagajacego sie poza brzegi tafii szklanej "na gleboko-sci dobranej dla efektywnie - przeciwsta¬ wiajacego sie przyplywowi strumienda powrotnego metalu, pozwalajacego jedynie na przejscie mefca- « lu zabieranegoi pod tafla podczas1 jej ruchu i parze-,106478 17 plyw metalu w przeciwnym kierunku wzdluz bo¬ ków itafli.

17. Urzadzenie wedlug zastrz. 16, znamienne tym, ze przegroda <35) usytuowana jest pod cala szerokoscia tafli nie dochodzac do scian bocz¬ nych (3) wanny.

18. Urzadzenie wedlug zastrz. 17, znamienne tym, ze rejon wglebienia (32) w dnie wanny usytuowany jest tuz ponizej przegrody (35) i ma glebokosc wieksza od plytkiego rejonu- (31) po¬ przedzajacego rejon wglebienia (32).

19. Urzadzenie wedlug zastrz. 18, znamienne tym, ze glebokosc rejonu wglebienia (32) jest okolo dwóch razy wieksza od glebokosci rejonów sa¬ siednich.

20. Urzadzenie wedlug zastrz. 19, znamienne tym, ze rejon wglebienia (32) usytuowany jest na calej szerokosci dna wanny.

21. Urzadzenie wedlug zastrz. 20, znamienne tym, ze ksztalt wanny okreslony jest obudowa (55Y do której przytwierdzane sa bloki (54) ognio¬ trwalego materialu tworzacego dno (FI) wanny, a w rejonie wglebienia (32) o wiekszej gleboko- . sci ma uzyte bloki (54), których górna plaszczy¬ zna lezy na poziomie nizszym niz w sasied¬ nich blokach.

22. Urzadzenie wedlug zastrz. 21, znamienne tym, ze górne 'plaszczyzny bloków (54) ma usta-_ wione ponizej i powyzej rejonu wglebienia (32) na tym samym poziomie.

23. Urzadzenie wedlug zastrz. 18, znamienne tym, ze dno (FI) wanny ponizej przegrody (35) ma uksztaltowanie rejonu wglebienia1 (32) o wiekszej glebokosci niz plytki Tejon (31) powyzej przegro¬ dy (35), a jftytki crejon (33) o glebokosci mniej¬ szej niz rejon wglebienia (32) oraz posiada glebo¬ ki rejon (34) o glebokosci wiekszej niz plytki re¬ jon (31) powyzej przegrody {35), przy czym gle¬ boki rejon (34) rozciaga sie dq sciany przedniej (2). 10 15 20 25 30 .3* 40 18

24. Urzadzenie wedlug zastrz. 22, znamienne tym, ze blotki ,(51) korzystnie wykonane sa z'gli- nokrzemianiu.

25. Urzadzenie wedlug zastrz. 23, znamienne tym, ze wanna ma korzystnie zmieniajaca sie gwaltownie glebokosc.

26. Urzadzenie wedlug zastrz. 18, znamienne tym, ze wydluzona wanna zawiera rejon zweze¬ nia (4) laczacy g;órna czesc wanny o wiekszej sze¬ rokosci z dolna wezsza czescia wanny, przy czym rejon wglebienia (32) p wiekszej glebokosci polozony jest w rejonie zwezenia (4), a przegroda (35) usytuowana jest powyzej;:tego^ rejonu.

27. •27. Urzadzenie wedlug zastrz, 18, znamienne tym, ze zawiera rolki górne (12, 15, 16, 17, 18, 19,-> 45) dó formowania górnej powierzchni tafli, a roz¬ mieszczonych ipo przeciwnych stronach tafli w od¬ dalonych pd siebie punktach sterowania zmiana¬ mi grubosci i szerokosci tafli, przy czym najdalej wys/uniete rolki gcirne <19) polozone sa powyzej przegrody(35). • .

28. Urzadzenie wedlug zastrz. 27, znamienne tym, ze przynajmniej jedna para przegród (42, 44) ustawiona jest stycznie do scian bocznych (3) po przeciwnych stronach tafli w punkcie po¬ lozonym powyzej przegrody (35) i ponizej najdalej wysunietej pary rolek górnych (19, 45) i stanowi zaibezpieczenie przed przeplywem strumienia po¬ wrotnego wzdluz scian bocznych (3).

29. Urzadzenie wedlug zastrz. 19, znamienne tym, ze zawiera indukcyjne silniki liniowe (48) zamocowane powyzej powierzchni kapieli w po¬ blizu przegrody (35) dla elektromagnetycznego kierowania przeplywam kapieli z roztopionego metalu.

30. Urzadzenie wedlug zastrz. 18, znamienne tym, ze zawiera grzalki (52) zamocowane stycznie do scian bocznych <3) wanny powyzej przegrody (35) dla lokalnego ogrzewania strumienia powrot¬ nego metalu.106 078 74n 25 26 27 28 29 R, 3, 13X20)21 h2]23)24) 31 %¥Ji WK 1—t 4 35 5 r,i ,l '' Fig./. ^z^^ptzzz^ FlG2.106 078 ^29 "47 F/G.6. 5 10 F/G.7 j 8l y f 33 % 55 54 54 54 55 54 FlG.8.