NL9300769A - Afsluitbare wervel. - Google Patents

Description

Afsluitbare wervel

De uitvinding betreft een afsluitbare wervel voor deuren, kleppen en luiken, in het bijzonder voor schakelkastdeuren, met een draaigreep en een met deze via een as gekoppelde tong voor het achter het kastprofiel grijpen in de vergrendelde stand, waarbij de draaigreep een met een sleutel bedienbare sluitcylinder omvat, die in de gesloten stand de draaigreep ondraaibaar vastlegt in een bijbehorend, in een boring in de schakelkastdeur ingezet huis.

Een wervel met de hiervoor genoemde kenmerken is door gebruik bekend geworden, zoals deze bijvoorbeeld in het katalogusblad B242 van de katalogus van de firma EMKA Beschlagteile GmbH & Co KG, uitgave 4/92-9, weergegeven is. Bij deze wervel is in de draaigreep een door middel van een sleutel bedienbare sluitcylinder gezet, die tot in het de draaigreep opnemende en geleidende huis reikt. Met de draaiing van de sleutel in de sluitcylinder wordt een radiaal uit de cylinder verplaatsbaar rustdeel in aangrij-ping met een boring van het huis gebracht, zodat in deze vergrendelde stand de draaigreep met sluitcylinder niet in een geopende stand voor de door de draaigreep gedraaide tong bewogen kan worden.

Aan de bekende wervel is het nadeel verbonden, dat een bepaald soort sluitcylinder niet inzetbaar is, namelijk die sluitcylinders, die aan hun bedieningsuitein-de een axiaal uitstekende meenemer hebben, die in geen enkele stand radiaal van het profiel van de sluitcylinder uitsteekt; bijgevolg bestaat geen mogelijkheid, een zodanig uitgevoerde sluitcylinder in het de draaigreep respectievelijk zijn as omsluitende huis te vergrendelen en de draaigreep in de vergrendelde stand onverdraaibaar in het huis vast te leggen.

Aan de uitvinding ligt daarom de opgave ten grondslag, een afsluitbare wervel van de in het begin genoemde soort te verschaffen, waarmee ook een sluitcy-linder met een axiaal uitstekende meenemer ter vergrendeling van de draaigreep in het huis inzetbaar is.

De oplossing van deze opgave, inclusief voordelige uitvoeringen en verdere ontwikkelingen van de uitvinding blijkt uit de inhoud van de bijgevoegde conclusies.

In detail voorziet de uitvinding erin, dat in een verdieping van de draaigreep een sluitcylinder met een aan zijn bedieningseinde axiaal uitstekende en binnen het cylinderprofiel liggende meenemer gezet is, en dat loodrecht op het rotatievlak van de meenemer, en in axiale richting van de as van de draaigreep, een tussen een binnen de ascontour liggende ontgrendelingsstand en een radiaal buiten de ascontour tot de aangrijping in een bijbehorende groef aan de binnenzijde van het huis uitge-swenkte vergrendelingsstand zwenkbare palhefboom aangebracht is, en dat een door de meenemer van de sluitcylinder draaibare en daarbij de palhefboom tussen zijn eindstanden verzwenkende bedieningsschijf voorzien is.

Met de uitvinding is het voordeel verbonden, dat de door de sleutel in de sluitcylinder bewerkstelligde draaiing van de meenemer binnen het cylinderprofiel een radiaal werkzame vergrendeling van de as van de draaigreep met het deze omsluitende huis bewerkstelligt. Dit gebeurt met behulp van een palhefboom, die axiaal in de as gelagerd is, maar radiaal buiten de contour van de as uit-zwenkbaar is, en zijn vormgesloten koppeling met de meenemer van de cylinder, via de tussengeschakkelde bedieningsschijf.

Aangezien de bewegingsvlakken van meenemer enerzijds en van de radiaal uitzwenkbare palhefboom voor de vergrendeling anderzijds onder een hoek met elkaar staan, wordt door de vormgeving van de bedieningsschijf op doelmatige wijze een omzetting van de rotatiebeweging van de meenemer in een lineaire zwenkbeweging van de palhefboom bereikt.

Volgens een uitvoeringsvoorbeeld van de uitvinding is de sluitcylinder zodanig in de verdieping van de draaigreep aangebracht, dat de meenemer buiten het de draaigreep met zijn as dragende en geleidende huis ligt. Hierdoor ligt de bedieningsschijf, geleid door de draaigreep, eveneens voor het huis, en daarmee biedt de as van de draaigreep op zijn, door het huis stekende, lengte voldoende ruimte om de axiaal daarin liggende en radiaal verzwenkbare palhefboom op te nemen.

Volgens een uitvoeringsvoorbeeld van de uitvinding grijpt de als een wip uitgevoerde palhefboom met een tegengesteld aan de in de groef van het huis ingrijpende paltand gelegen aanzetstuk in een uitsparing van de door de meenemer van de sluitcylinder verdraaibare bedieningsschi jf, waarbij het aanzetstuk van de palhefboom in het rotatievlak van de bedieningsschijf, enerzijds door een bijbehorende begrenzingskant van de uitsparing en anderzijds door de meenemer van de sluitcylinder, radiaal verschoven wordt tussen een aan de buitenste rand van de schijf liggende ontgrendelingspositie en een binnenste vergrendelingspositie. De radiale verschuiving van het aanzetstuk van de palhefboom in het rotatievlak leidt tot een zwenkbeweging van de palhefboom om de aan de as aangebrachte zwenkas, zodat de paltand van de palhefboom radiaal ten opzichte van de langshartlijn van de as ver zwenkt wordt en daarbij ofwel binnen de contour van de as komt te liggen ofwel buiten de contour van de as naar buiten treedt en daarbij in de bijbehorende groef van het huis komt te rusten.

Volgens een voordelige uitvoeringsvorm van de uitvinding is de uitsparing in de bedieningsschijf ongeveer kwartcirkelvormig uitgevoerd, waarbij de ene radiale begrenzingskant van de uitsparing voorzien is van een in de ontgrendelende positie het aanzetstuk vastleggend teruggelegen gedeelte en de andere radiale begrenzingskant van de uitsparing voorzien is van een in de vergrendelde stand het aanzetstuk vattende, op de omtrek van de bedie- ningsschijf liggende neus. Daarmee is in beide standen van de bij voorkeur om 90° verdraaibare bedieningsschijf het aanzetstuk en daarmee de palhefboom in de telkens bijbehorende vergrendelingspositie respectievelijk ontgrende-lingspositie vastgelegd en gezekerd.

Bij voorkeur is de de palhefboom in de vergrendelingspositie vast leggende neus aan zijn naar het aanzetstuk toegekeerde zijde naar de omtrek van de bedieningsschijf toe afgeschuind, en gelijktijdig is het aanzetstuk in het rotatievlak van de bedieningsschijf voorzien van naar buiten liggende afkantingen; dit is belangrijk voor de radiaal-lineaire verschuiving van het aanzetstuk van de palhefboom van buiten naar binnen, omdat de neus met zijn schuine vlak in iedere onderlinge stand van de delen achter de afkantingen van het aanzetstuk past en het aanzetstuk verschuift.

Een wezenlijk voordeel van de hiervoor beschreven uitvoering van de uitvinding bestaat erin, dat de uitvoering van de bedieningsschijf, de opstelling van de palhefboom en de plaatsing van de groeven in het huis telkens zo gekozen is, dat door omgekeerde opstelling op eenvoudige wijze, zonder constructieve verandering, een aanpassing van de delen aan de draairichting voor de respectievelijk linker- en rechteraanslag van de deur mogelijk is.

In de tekening is een uitvoeringsvoorbeeld van de uitvinding weergegeven, welke hierna beschreven wordt.

Fig. 1 toont de inbouwsituatie van een afsluitbare wervel, fig. 2 toont de wervel volgens fig. 1 in doorsnede, fig. 3 toont een doorsnede van de draaigreep van onderaf, fig. 4 toont afzonderlijk de bedieningsschijf van de wervel.

De figuren 5a en 5b tonen afzonderlijk de palhefboom van de afsluitbare wervel.

Zoals uit fig. 1 zichtbaar is, is de afsluitbare wervel aan een kastdeur 10 bevestigd, die in gesloten stand tegen een afschuining 11 van het kastprofiel 12 ligt. De wervel omvat een draaigreep 13, die met een bedieningsas door een in een bijbehorende opening van de deur 10 ingezet huis 14 loopt; op het binnenste uiteinde van de met de draaigreep 13 verbonden as is een tong 15 aangebracht, die achter de afschuining 11 van de kast 12 grijpt. De bevestiging van de wervel geschiedt door een vanaf de kastbinnenzijde op het huis 14 geschroefde beves-tigingsmoer 16.

Zoals in fig. 2 in detail zichtbaar is, heeft de draaigreep 13 een verdieping 14 ter opname van een sluit-cylinder 17, die via een niet weergegeven sleutel bij voorkeur met een verdraaiing over 90° bedienbaar is; de sluitcylinder 17 heeft een voor deze bouwsoort karakteristieke ovale vorm. Zoals uit fig. 3 in detail duidelijk wordt, wordt de sluitcylinder 17 in de draaigreep 13 vanuit de binnenzijde via in bijbehorende boringen 18 in te zetten schroeven bevestigd. De sluitcylinder 17 heeft aan zijn binnenste uiteinde een door de sleutel bij voorkeur om 90° verdraaibare meenemer 26 met een rechthoekige vorm.

De draaigreep 13 grijpt enerzijds met een vernauwing 19 over het voor het deurvlak staande deel van het huis 14 en grijpt aanderzijds met een vooruitstekend deel 20 in de bijbehorende opening van het huis 14, waarbij het vooruitstekende deel 20 gelijktijdig vormgesloten zodanig met de as 21 van de draaigreep verbonden is, dat de as 21 telkens met de draaigreep 13 meedraait.

In het asprofiel van de as 21 is een als een wip uitgevoerde palhefboom 22 om een aan de as vast zittende draaiingsas 23 zwenkbaar gelagerd, zodat de van de sluitcylinder 17 vandaan liggende paltand 24 van de palhefboom 22 in de vergrendel ingstand radiaal uitgezwenkt is en daarbij in een aan de binnenzijde van het huis 14 uitgevoerde groef 34 ligt. In deze in de figuren 2 en 3 zicht- bare vergrendelingspositie is een draaiing van de draai-greep 13 niet mogelijk, omdat de as 21 door de palhefboom 22 in het huis 14 vastgelegd is. Het op de andere zijde van de draaiingsas 23 aangebrachte aanzetstuk 25 van de palhefboom 22 reikt in het rotatievlak van de meenemer 26 van de sluitcylinder 17.

In dit rotatievlak is een bedieningsschij f 27 aangebracht, waarvan de vorm in detail in fig. 4 weergegeven is. De bedieningsschijf 27 omvat allereerst een deel-sleuf 28 voor het vormgesloten opnemen van een deel van de rechthoekige meenemer 26 van de sluitcylinder 17, zodat verzekerd is, dat de bedieningsschijf 27 telkens met de meenemer 26 meedraait. Voor het geleiden en het in beweging zetten van het aanzetstuk 25 van de palhefboom 22 met het oog op een radiaal-lineaire beweging, omvat de bedieningsschi jf 27 verder een ongeveer kwartcirkelvormige uitsparing 29, waarvan één begrenzingskant 31 langs de in de deelsleuf 28 vastgelegde meenemer 26 verloopt en die aan zijn omtreksuiteinde een teruggelegen gedeelte 30 omvat. De andere begrenzingskant 32 van de uitsparing 29 verloopt in een rechte hoek naar de begrenzingskant 31 en gaat aan zijn buitenste omtrekssijde over in een zich via een omtreksdeel in de uitsparing 29 uitstrekkende neus 33, waarvan het binnenste vlak naar de omtrek van de bedieningsschi jf 27 toe afgeschuind is.

Zoals uit de figuren 5a en 5b volgt, is het in het vlak van de bedieningsschi jf 27 reikende aanzetstuk 25 van de in de hiervoor genoemde figuren in detail weergegeven palhefboom 22 met naar buiten liggende afkantingen 35 voorzien.

Aan de hand van de figuren 2 en 3 wordt hierna de bedieningswijze van de afsluitbare wervel verklaard.

In de figuren 2 en 3 is de vergrendelde positie van de draaigreep 13 weergegeven; daarbij ligt het aanzetstuk 25 van de palhefboom 22 in zijn binnenste positie en wordt deze door de neus 33 van de uitsparing 29 in de bedieningsschi jf 27 van buiten omgrepen en gezekerd. Wordt nu de sleutel in de sluitcylinder 17 over 90° met de wijzers van de klok mee gedraaid, dan draaien de meenemer 26 en de bedieningsschijf 27 eveneens met de klok mee. Bij deze verdraaiing stoot de meenemer 26 tegen het aanzetstuk 25 van de palhefboom 22 en verschuift deze in het rotatie-vlak lineair-radiaal naar buiten; gelijktijdig glijdt door de verdraaiing van de bedieningsschij f 27 de neus 33 weg en geeft deze de weg voor de radiale verschuiving van het aanzetstuk 25 vrij, In de ontgrendelde positie ligt dan het aanzetstuk 25 van de palhefboom 22 tegen de buitenste omtrek van de bedieningsschijf 27 bij de voorzijde van de nu ten opzichte van de weergave in fig. 3 over 90° met de wijzers van de klok mee verzwenkte meenemer 26, en op grond van de lineair-radiale ver zwenking van het aanzetstuk 25 in het rotatievlak wordt de palhefboom 22 om zijn draaiingsas 23 zodanig verzwenkt, dat zijn paltand 24 uit de groef 34 van het huis 14 treedt en binnen de contour van de as 21 treedt. In deze stand is de as 21 in het huis 14 vrij draaibaar, zodat via de draaigreep 13 een beweging van de tong 15 naar zijn ontgrendelingsstand geschieden kan. Aan het einde van de hiervoor beschreven ontgrende-ling schuift het, aan het buitenste uiteinde van de be-grenzingskant 31 van de uitsparing 29 in de bedieningsschi jf 27 aangebrachte, teruggelegen gedeelte 30 over het aanzetstuk 25 en verhindert daarbij een ongewenste vergrendeling.

Zou nu uitgaande van de open stand de gesloten stand van de wervel weer ingenomen worden, dan geschiedt de terugdraaiing van de meenemer 26 met bedieningsschi jf 27 over 90® tegen de wijzers van de klok in, en bij deze draaibeweging grijpt nu de neus 33 van de bedieningsschijf 27 met zijn afgeschuinde vlak achter de bijbehorende afkanting 35 van het aanzetstuk 25 van de palhefboom 22 en schuift hem bij toenemende draaibeweging naar binnen, terwijl gelijktijdig door de draaibeweging de meenemer 26 van de sluitcylinder 17 wegzwenkt en de weg voor de verschuiving van het aanzetstuk 25 vrijgeeft. Door de uitvoe- ring van de neus 33 en de afkanting 35 van het aanzet stuk 25 is ook verzekerd, dat ook bij naar buiten verschoven aanzetstuk 25 door de aangrijping van de neus 33 een in tegengestelde richting lopende verschuiving van het aanzetstuk 25 naar binnen geschiedt.

De in de voorgaande beschrijving, de conclusies en de tekening openbaargemaakte kenmerken van het onderwerp van deze stukken kunnen enkelvoudig alsook naar wens in onderlinge combinatie voor de totstandkoming van de uitvinding in zijn verschillende uitvoeringsvormen verwezenlijkt zijn.

Claims (6)

1. Afsluitbare wervel voor deuren, kleppen en luiken, in het bijzonder voor schakelkastdeuren, met een draaigreep en een met deze via een as gekoppelde tong voor het achter het kastprofiel grijpen in de vergrendelde stand, waarbij de draaigreep een met een sleutel bedienba-re sluitcylinder omvat, die in de gesloten stand de draaigreep ondraaibaar vast legt in een bijbehorend, in een boring in de schakelkastdeur ingezet huis, met het kenmerk, dat in een verdieping van de draaigreep (13) een sluitcylinder (17) met een aan zijn bedieningseinde axiaal uitstekende en binnen het cylinderprofiel liggende meene-mer (26) gezet is, en dat loodrecht op het rotatievlak van de meenemer (26), en in axiale richting van de as (21) van de draaigreep (13), een tussen een binnen de ascontour liggende ontgrendelingsstand en een radiaal buiten de ascontour tot de aangrijping in een bijbehorende groef (34) aan de binnenzijde van het huis (14) uitgezwenkte vergrendelingsstand zwenkbare palhefboom (22) aangebracht is, en dat een door de meenemer (26) van de sluitcylinder (17) draaibare en daarbij de palhefboom (22) tussen zijn eindstanden verzwenkende bedieningsschijf (27) voorzien is.

2. Wervel volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de sluitcylinder (17) zodanig in de verdieping van de draaigreep (13) aangebracht is, dat de meenemer (26) buiten het de draaigreep (13) met zijn as (21) dragende en geleidende huis (14) ligt.

3. Wervel volgens conclusie 1 of 2, met het kenmerk, dat de als een wip uitgevoerde palhefboom (22) met een, tegengesteld aan de in de groef (34) van het huis (14) ingrijpende paltand (24) gelegen aanzetstuk in een uitsparing (29) van de door de meenemer (26) van de sluit-cylinder (17) verdraaibare bedieningsschijf (27) ingrijpt.

4. Wervel volgens één der conclusies 1 tot en met 3, met het kenmerk, dat het aansetstuk (25) van de palhefboom (22) in het rotatievlak van de bedieningsschijf (27) , enerzijds door een bijbehorende begrenzingskant (32) van de uitsparing (29) en anderzijds door de meenemer (26) van de sluitcylinder (17) radiaal verschoven wordt tussen een aan de buitenste rand van de bedieningsschijf (27) liggende ontgrendelingspositie en een binnenste vergrende-lingspositie.

5. Wervel volgens één der conclusies 1 tot en met 4, met het kenmerk, dat de uitsparing (29) in de bedieningsschijf (27) ongeveer kwartcirkelvormig is en dat de ene radiale begrenzingskant (31) van de uitsparing (29) voorzien is van een in de ontgrendelende positie het aanzetstuk (25) vastleggend teruggelegen gedeelte (30) en de andere radiale begrenzingskant (32) voorzien is van een in de vergrendelende positie het aanzetstuk (25) vattende, op de omtrek van de bedieningsschijf (27) liggende neus (33).

6. Wervel volgens conclusie 5, met het kenmerk, dat de neus (33) aan zijn naar het aanzetstuk (25) toegekeerde zijde naar de omtrek van de bedieningsschijf (27) toe af geschuind is en het aanzetstuk (25) in het rotatievlak van de bedieningsschijf (27) van buitenliggende afkantingen (35) voorzien is.