NL8600565A

NL8600565A - METHOD FOR CONTROLLING AND MONITORING A SYSTEM OF SEISMAL SOURCES OF SEA AND DEVICE FOR USING THIS METHOD

Info

Publication number: NL8600565A
Application number: NL8600565A
Authority: NL
Original assignee: Exxon Production Research Co
Priority date: 1985-03-05
Filing date: 1986-03-05
Publication date: 1986-10-01
Also published as: AU5431286A; GB2172997A; NO860780L; CN86102257A; FR2578655A1; GB8605372D0

Description

VO 8090VO 8090

Werkwijze voor het regelen en controleren van een stelsel van seismische bronnen op zee en inrichting voor het toepassen van deze werkwijze*Method for controlling and controlling a system of marine seismic sources and apparatus for applying this method *

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze en inrichting voor het regelen en controleren van een stelsel van seismische bronnen op zee. Meer in het bijzonder heeft de uitvinding betrekking op een werkwijze en inrichting, waarbij digitale bronbesturingssignalen door 5 een transmissielijn vanuit een vaartuig naar een elektronicapakket worden gevoerd, dat zich in het water bij een seismisch bronstelsel bevindt. Brontrekkersignalen worden door het elektronicapakket opgewekt en aan gekozen individuele bronnen van de seismische bronnen van het stelsel toegevoerd- Informatie uit aftastinrichtingen, welke in of bij 10 individuele bronnen van de bronnen zijn opgesteld, worden naar het elektronicapakket gevoerd voor verwerking, omzetting in digitale vorm en overdracht naar het vaartuig.The invention relates to a method and apparatus for controlling and monitoring a system of marine seismic sources. More particularly, the invention relates to a method and apparatus, wherein digital source control signals are fed through a transmission line from a vessel to an electronics package located in the water at a seismic source system. Source trigger signals are generated by the electronics package and applied to selected individual sources of the system's seismic sources - Information from scanners located in or at 10 individual sources of the sources are fed to the electronics package for processing, conversion to digital form and transfer to the vessel.

Bij de gebruikelijke methoden voor onderzoek onder het zeeoppervlak en andere gebieden, welke zich onder een waterlichaam bevinden, 15 sleept een vaartuig één of meer seismische bronnen, welke in het water acoustische energie kunnen opwekken. Normaliter worden luchtkanonnen als seismische bronnen gebruikt ofschoon vele andere in de handel verkrijgbare typen geschikte seismische bronnen voor onder water, zoals bijvoorbeeld waterkanonnen of hulsexplosie-inrichtingen bestaan. De 20 schokgolven, welke door de luchtkanonnen worden opgewekt, planten zich door het water, door de bodem van het waterlichaam en in de geologische formaties, welke zich onder de bodem bevinden, voort. Een gedeelte van de energie in elke schokgolf wordt door elk van de geologische formaties gereflecteerd en afgetast door acoustische ontvangers (bekend als 25 "hydrofoons"), welke zijn bevestigd aan een lijn, die achter het vaartuig wordt gesleept. Elektrische signalen, die in de hydrofoons worden opgewekt, worden aan boord van het vaartuig geregistreerd. De geregistreerd informatie kan dan worden geanalyseerd voor het verschaffen van informatie ten aanzien van de structuur van de geologische formaties en 20 een in deze formaties aanwezige hoeveelheid aardolie.In the conventional methods of research under the sea surface and other areas, which are under a body of water, a vessel tows one or more seismic sources, which can generate acoustic energy in the water. Air guns are normally used as seismic sources, although many other commercially available types of suitable underwater seismic sources, such as, for example, water cannons or shell explosives, exist. The 20 shock waves generated by the air guns propagate through the water, through the bottom of the body of water and into the geological formations located below the bottom. Some of the energy in each shock wave is reflected by each of the geological formations and sensed by acoustic receivers (known as "hydrophones"), which are attached to a line towed behind the vessel. Electric signals generated in the hydrophones are recorded on board the vessel. The recorded information can then be analyzed to provide information regarding the structure of the geological formations and an amount of petroleum present in these formations.

Het is de hedoeling, dat de hier gebruikte uitdrukking "water" ook moeraswater, modder, getijwater en elke andere vloeistof omvat, welke voldoende water bevat om een werking volgens de uitvinding mogelijk te maken.It is understood that the term "water" as used herein also includes swamp water, mud, tidal water, and any other liquid that contains enough water to allow an operation of the invention.

.— * ·» .Λ.— * · ».Λ

’ / * * _ Lf J/ * * _ Lf J

, J —' f « -2-, J - 'f «-2-

Er kunnen wel vijftig luchtkanonnen of meer in stelsels achter het seismische vaartuig worden gesleept. Een typerend stelsel kan tussen vier en twaalf luchtkanonnen bevatten. De luchtkanonnen worden met samengeperste lucht geladen en worden meer in het bijzonder met intervallen 5 van enige seconden afgevuurd. Om de kwaliteit van de door de luchtkanonnen opgewekte schokgolf te verbeteren, kunnen de luchtkanonnen in elk stelsel verschillende gaskamerafmetingen hebben, welke variëren van 650 tot 6500 cm^. De voor elk stelsel gekozen kamer afmetingen worden bepaald door het type gesteente in de geologische formaties en de ge-10 wenste doordringingsdiepte en resolutie.Up to fifty air guns or more can be towed into galaxies behind the seismic vessel. A typical system can contain between four and twelve air guns. The air guns are charged with compressed air and, more specifically, are fired at several second intervals. In order to improve the quality of the shock wave generated by the air guns, the air guns in each system can have different gas chamber sizes ranging from 650 to 6500 cm 2. The chamber dimensions selected for each system are determined by the type of rock in the geological formations and the desired penetration depth and resolution.

Om elektrische besturingssignalen en samengeperste lucht aan de luchtkanonnen toe te voeren, worden bij een gebruikelijke methode zowel een individuele luchtleiding als een individuele elektrische geleider vanuit het vaartuig met elk luchtkanon verbonden. Zo beschrijft het 15 Amerikaanse octrooischrift 4.038.630 bijvoorbeeld het slepen van een luchtkanonstelsel door een vaartuig, waarbij aan de luchtkanonnen lucht en elektrische besturingssignalen worden toegevoerd via een enkele bundel, die individuele luchtleidingen en individuele elektrische bestu-ringsgeleiders bevat. Omdat een stelsel meer in het bijzonder ten minste 20 vier luchtkanonnen bevat en wel twaalf luchtkanonnen of meer kan bevatten, is de bundel van luchtleidingen en elektrische geleiders, die naar het stelsel leidt, meer in het bijzonder zeer zwaar en moeilijk hanteerbaar. Voor het verschaffen van een sterke mechanische verbinding tussen het luchtkanonstelsel en het vaartuig, dat het stelsel sleept, is in 25 bedoeld octrooischrift het gebruik van een afzonderlijke sleepkabel beschreven, welke gescheiden is van de bundel van luchtleidingen en elektrische geleiders. Het gebruik van zowel een sleepkabel als een bundel van luchtleidingen en elektrische geleiders is bijzonder lastig.In order to supply electrical control signals and compressed air to the air guns, in a conventional method both an individual air line and an individual electrical conductor from the vessel are connected to each air gun. For example, US Pat. No. 4,038,630 describes towing an air gun system through a vessel, wherein air guns and air control signals are supplied to the air guns through a single beam containing individual air lines and individual electrical control conductors. More specifically, because a system contains at least 20 four air guns and can contain as many as 12 air guns or more, the bundle of air lines and electrical conductors leading to the system is more particularly very heavy and difficult to handle. In order to provide a strong mechanical connection between the air gun system and the vessel towing the system, said patent discloses the use of a separate towing cable which is separate from the bundle of air lines and electrical conductors. Using a tow rope as well as a bundle of air lines and electrical conductors is particularly difficult.

Bij een andere gebruikelijke methode wordt gebruik gemaakt van 30 een enkele luchtpijp met grote diameter om lucht uit een luchtreservoir op het seismische vaartuig aan een spruitstuk van het stelsel toe te voeren. Kleinere verdeelluchtleidingen transporteren de samengeperste lucht vanuit het spruitstuk naar elk kanon in het stelsel. Een elektrische besturingsgeleider voor elk luchtkanon en een belastingsonder-35 deel om het gesleepte luchtkanonstelsel en het sleepvaartuig mechanisch met elkaar te verbinden, zijn met de luchtpijp gebundeld voor het vormen • . ' J 5 * - · 4 -3- van een voedingskabel (hierin ook betiteld als een "navelstreng"), welke het stelsel met het vaartuig verbindt- Fig. 1 toont een dwarsdoorsnede van een dergelijke gebruikelijke voedingskabel, beschouwd in een vlak loodrecht op de lengte-as van de voedingskabel. Voedingskabel 1 5 volgens fig- 1 omvat een luchtpijp 3, zestien elektrische geleiders, welke identiek zijn aan de elektrische geleider 5, een stalen frame 2 omgeven door versterkingsonderdelen 6, 7 en 8 voor de sleepsterkte, en beschermende elektrisch isolerende mantels 9, 10 en 11. Het stalen frame 2 omgeeft de gastoevoerleiding 12. Een gebruikelijke voedingslijn van 10 het in fig. 1 afgeheelde type kan moeilijk worden gemanipuleerd en is lastig af te sluiten aangezien de lijn vele individuele elektrische geleiders bevat.Another conventional method uses a single large diameter trachea to supply air from an air reservoir on the seismic vessel to a manifold of the system. Smaller distribution air lines transport the compressed air from the manifold to each gun in the system. An electrical control guide for each air gun and a load member to mechanically connect the towed air gun assembly and the towing vessel are bundled with the trachea to form •. J 5 * - 4-3- of a power cable (also referred to herein as a "umbilical cord") connecting the system to the vessel. 1 shows a cross-sectional view of such a conventional power cable viewed in a plane perpendicular to the longitudinal axis of the power cable. Power supply cable 1 according to fig. 1 comprises a trachea 3, sixteen electrical conductors, which are identical to the electrical conductor 5, a steel frame 2 surrounded by reinforcement parts 6, 7 and 8 for the drag strength, and protective electrically insulating sheaths 9, 10 and 11. The steel frame 2 surrounds the gas supply line 12. A conventional power line of the type shown in Figure 1 is difficult to manipulate and difficult to terminate since the line contains many individual electrical conductors.

Meer in het bijzonder worden seismische bronnen op zee (of stelsels van bronnen) op de een of andere wijze bij het wateroppervlak onderis steund. Normaliter worden de bronstelsels door kettingsecties of dergelijke onderdelen opgehangen aan drijvers, welke in het algemeen een ronde, peervormige of cilindrische vorm hebben- Het Amerikaanse octrooi-schrift 3.491.848 beschrijft bijvoorbeeld het slepen door een vaartuig van een eerste kabel, langs welke kabel een aantal drijveronderdelen 20 zich op een afstand van elkaar bevinden, terwijl tegelijkertijd een tweede kabel wordt gesleept, langs welke kabel zich een gelijk aantal seismische bronnen op een afstand van elkaar bevinden. Elke bron is door een afzonderlijke verbindingskabel onder een bijbehorend drijver-onderdeel opgehangen.More specifically, marine seismic wells (or systems of wells) are somehow supported at the water's surface. Normally, the source systems are suspended from floats by chain sections or like parts, which generally have a round, pear-shaped or cylindrical shape. For example, U.S. Pat. No. 3,491,848 describes towing a vessel by a first cable, along which cable a a plurality of float members 20 are spaced while simultaneously towing a second cable, along which cable an equal number of seismic sources are spaced from each other. Each source is suspended by a separate connection cable under an associated float part.

25 Het is ook gebruikelijk een seismische bron (of een bronstelsel) te water met een gewenste verschuiving en verplaatsingsafstand ten opzichte van de baan van het sleepvaartuig lateraal te scheiden door, door middel van het vaartuig een geschikte paravaan te slepen, welke is gekozen uit die, welke in de handel verkrijgbaar zijn, waarbij onder de 30 paravaan een of meer seismische bronnen zijn opgehangen (of een of meer seismische bronnen achter de paravanen te slepen). Zo beschrijft bijvoorbeeld het Amerikaanse octrooischrift 4.087.780 het slepen van een te richten paravaan achter een seismisch vaartuig via een sleeplijn en het ondersteunen van een of meer luchtkanonnen onder de paravaan.It is also common practice to laterally separate a seismic well (or well system) in the water with a desired offset and displacement distance from the towing vessel's trajectory by towing a suitable paraffin selected from the vessel. , which are commercially available, with one or more seismic sources suspended (or dragging one or more seismic sources behind the paravanes) below the paravane. For example, U.S. Pat. No. 4,087,780 describes towing a paravola to be targeted behind a seismic vessel via a trolling line and supporting one or more air guns below the paravola.

35 Het boven reeds genoemde Amerikaanse octrooischrift 3.491.848 beschrijft een variant op de methode van het in zijdelingse richting op λ I r -4- een afstand brengen van seismische bronnen te water ten opzichte van de baan van een sleepvaartuig, waarbij een paravaan door een boot aan het eind van een kabel wordt gesleept, langs welke kabel zich op een afstand van elkaar drijveronderdelen bevinden- Seismische bronnen te water wor-5 den vanuit de boot door een afzonderlijke kabel gesleept en elke bron is onder een drijver door een aparte verbindingskabel opgehangen- De in het Amerikaanse octrooischrift 3-491-848 beschreven methode is duur en lastig doordat deze het gebruik van een aantal kabels vereist en meer in het bijzonder het gebruik van een of meer volumineuze kabels waarlangs 10 de seismische bronnen op een afstand van elkaar zijn gelegen, vereist, die elk een of meer individuele elektrische geleiders voor elke seismische bron omvatten.The aforementioned U.S. Pat. No. 3,491,848 discloses a variant of the method of laterally spacing seismic sources on the water at λ I r -4- relative to the path of a towing vessel, in which a paravane passes through a boat is towed at the end of a cable, along which cable are spaced float members- Seismic wells are towed from the boat by a separate cable and each well is suspended under a float by a separate connecting cable The method described in U.S. Pat. No. 3-491-848 is expensive and cumbersome in that it requires the use of a number of cables and more particularly the use of one or more bulky cables along which the seismic sources are spaced apart each requires one or more individual electrical conductors for each seismic source.

Het stelsel volgens de uitvinding is een seismisch onderzoek-stelsel te water voorzien van een of meer seismische brononderstelsels, 15 elk voorzien van een of meer seismische bronnen te water, welke bestemd zijn om in een waterlichaam bij een vaartuig te worden geplaatst, een bronbesturingsmoduul, welke bestemd is om in het water bij elk onderstelsel te worden geplaatst, en een transmissielijn, welke in staat is om digitale bronstelselconfiguratie- en ontsteektijdsignalen uit het 20 vaartuig naar de bronbesturingsmoduul over te dragen. In de bronbesturingsmoduul worden tijdinstellingen uitgevoerd onder gebruik van informatie, welke wordt gemeten bij aftastinrichtingen in of bij individuele bronnen van de bronnen. Brontrekkersignalen, welke in de moduul worden opgewekt, worden naar gekozen bronnen van de bronnen overgedragen. Bij 25 een voorkeursuitvoeringsvorm omvat de transmissielijn een enkel signaal-geleidend element (zoals een coaxiale kabel, een getwist paar aders of een optische vezel) voor elk onderstelsel. Het signaalgeleidende element kan in een gastoevoerleiding zijn opgesteld, welke deel uitmaakt van een voedingskabel, die tussen het vaartuig en aan de individuele bronnen be-30 vestigde aftakgastoevoerleidingen is verbonden. Bij een andere uitvoeringsvorm omvat de transmissielijn een paar microgolf- of UHF-radio-telemetriekoppelinrichtingen. In beide uitvoeringsvormen is een geschikte informatielijn aanwezig om de transmissiekoppelinrichtingen met de andere elementen van het stelsel te koppelen.The system according to the invention is a seismic survey system comprising one or more seismic source systems, each comprising one or more seismic water sources, which are intended to be placed in a water body at a vessel, a source control module, which is intended to be placed in the water at each subsystem, and a transmission line capable of transmitting digital source system configuration and ignition timing signals from the vessel to the source control module. In the source control module, time adjustments are made using information measured at sensors in or at individual sources of the sources. Source trigger signals generated in the module are transferred to selected sources from the sources. In a preferred embodiment, the transmission line includes a single signal-conducting element (such as a coaxial cable, a twisted pair of cores or an optical fiber) for each subsystem. The signal-conducting element may be arranged in a gas supply line, which is part of a supply cable connected between the vessel and branch gas supply lines attached to the individual sources. In another embodiment, the transmission line includes a pair of microwave or UHF radio telemetry couplers. In both embodiments, a suitable information line is provided to couple the transmission couplers to the other elements of the system.

35 Een of meer seismische brononderstelsels kunnen door het vaar tuig via een primaire voedingskabel worden gesleept. Elk onderstelsel is « ·* -5- bij voorkeur bevestigd aan een secundaire voedingskabel, die met de primaire voedingskabel is verbonden door een roteerbaar T-verbindings-onderdeel. Aan het uiteinde van de primaire voedingskabel, dat het verst van het vaartuig is gelegen, is bij voorkeur een paravaan bevestigd om 5 de verschuiving en verplaatsingspositie van de brononderstelsels ten opzichte van het vaartuig te besturen.35 One or more source seismic gears can be towed through the vessel via a primary power cable. Each sub-assembly is preferably attached to a secondary power cable, which is connected to the primary power cable by a rotatable T-connector. Preferably, at the end of the primary power supply cable, which is furthest from the vessel, a paravap is mounted to control the displacement and displacement position of the source gears relative to the vessel.

Tijdens het bedrijf trekt het stelsel een gesynchroniseerde ontsteking van de individuele seismische bronnen, welke een gekozen bron-stelsel omvatten, en levert een gedigitaliseerd ingangssignaal uit de 10 individuele bronnen van het stelsel ter analyse. Digitale signalen, welke voorzien in stelselconfiguratie- en ontsteektijdinformatie worden vanuit het vaartuig naar elke bronbesturingsmoduul overgedragen. Informatie uit de aftastinrichtingen, zoals hydrofoons, die bij gekozen bronnen van het onderstelsel zijn opgesteld, en bron-ontsteektijdaftast-15 inrichtingen, die in gekozen bronnen van het onderstelsel zijn aangebracht, wordt naar de bijbehorende moduul overgedragen, waar de informatie wordt gedigitaliseerd en daarna wordt gebruikt voor het berekenen van ontstekingstijdinstellingen of naar het vaartuig wordt overgedragen-In elke bronbesturingsmoduul worden tijdinstellingen, welke nodig zijn 20 om een gesynchroniseerde ontsteking van elke bron in het onderstelsel te verzekeren, uitgevoerd onder gebruik van informatie, welke wordt ontvangen uit de aftastinrichtingen in of bij individuele bronnen van de bronnen. Brontrekkersignalen worden dan opgewekt en aan gekozen bronnen van de bronnen in het bijbehorende onderstelsel toegevoerd.During operation, the system draws a synchronized ignition of the individual seismic sources, which comprise a selected source system, and provides a digitized input from the individual sources of the system for analysis. Digital signals, which provide system configuration and ignition time information, are transferred from the vessel to each source control module. Information from the scanners, such as hydrophones, located at selected subsystem sources, and source ignition timing scanners, located in selected subsystem sources, are transferred to the associated module, where the information is digitized and then is used to calculate ignition timing settings or is transferred to the vessel. In each source control module, timing adjustments necessary to ensure synchronized ignition of each source in the subsystem are made using information received from the sensors in or with individual sources of the sources. Source trigger signals are then generated and applied to selected sources of the sources in the associated subsystem.

25 De uitvinding zal onderstaand nader worden toegelicht onder ver wijzing naar de tekening. Daarbij toont: fig. 1 een dwarsdoorsnede van een gebruikelijke voedingskabel, beschouwd in een vlak loodrecht op de lengte-as van de kabel; fig. 2 een vereenvoudigd verticaal bovenaanzicht van een voor-30 keursuitvoeringsvorm van een seismisch onderzoekstelsel te water volgens de uitvinding; fig. 3 een dwarsdoorsnede van een voorkeursuitvoeringsvorm van de digitale voedingskabel volgens de uitvinding, beschouwd in een vlak loodrecht op de lengte-as van de kabel; 35 fig. 4 een perspectivisch aanzicht van een gedeelte van een andere uitvoeringsvorm van het stelsel volgens de uitvinding, voorzien * * ί -6- van een luchtkanon, een voedingskabel met een gastoevoerleiding, een signaalgeleidend element, en een belastingsonderdeel, welke tezamen zijn gebundeld, een bronbesturingsmoduul, welke tussen het signaal-geleidende element en het luchtkanon is bevestigd, en een aftakbelas-5 tingsonderdeel en een aftakgastoevoerleiding, die het luchtkanon met de voedingskabel verbinden; fig. 5 een perspectivisch aanzicht van een draaibaar T-verbin-dingsonderdeel van het type, dat gebruikt wordt bij de voorkeursuitvoe-ringsvorm volgens de uitvinding, en waarin is aangegeven op welke wijze 10 het draaibare T-verbindingsonderdeel wordt gebruikt om voedingskabels van het in fig. 3 afgeheelde type te verbinden; fig. 6 een perspectivisch aanzicht van het draaibare T-verbin-dingsonderdeel volgens fig. 4 waarbij aan dit onderdeel slechts één voedingskabel is bevestigd, en waarbij de wijze is aangegeven waarop 15 gas door het draaibare T-verbindingsonderdeel kan stromen; en fig. 7 een blokschema, dat schematisch de bronbesturingsmoduul volgens de uitvinding en de wijze waarop signalen tijdens de werking van de moduul naar en uit de moduul worden gevoerd zijn aangegeven.The invention will be explained in more detail below with reference to the drawing. In the drawing: Fig. 1 shows a cross section of a conventional power supply cable, viewed in a plane perpendicular to the longitudinal axis of the cable; FIG. 2 is a simplified vertical plan view of a preferred embodiment of a marine seismic survey system in accordance with the invention; Fig. 3 is a cross section of a preferred embodiment of the digital power supply cable according to the invention, viewed in a plane perpendicular to the longitudinal axis of the cable; Fig. 4 is a perspective view of a part of another embodiment of the system according to the invention, provided with an air gun, a supply cable with a gas supply line, a signal-conducting element, and a load part, which are bundled together. a source control module mounted between the signal conducting element and the air gun, and a branch load member and a branch gas supply line connecting the air gun to the power supply cable; Fig. 5 is a perspective view of a rotatable T-connector part of the type used in the preferred embodiment of the invention, showing the manner in which the rotatable T-connector part is used to connect power cables of the FIG. 3 connect the type of disconnected; Fig. 6 is a perspective view of the rotatable T-connection part according to Fig. 4, with only one power cable attached to this part, and showing the manner in which gas can flow through the rotatable T-connection part; and FIG. 7 is a block diagram schematically illustrating the source control module according to the invention and the manner in which signals are fed to and from the module during operation.

Onder verwijzing naar fig. 2 zal een voorkeursuitvoeringsvorm 20 van het stelsel volgens de uitvinding worden beschreven. Het seismische onderzoekstelsel te water volgens fig. 2 omvat een vaartuig 21, dat een lijn 27 en een stelsel van seismische bronnen, die in seismische bron-onderstelsels 33, 35, 37 en 39 zijn gegroepeerd, sleept. De lijn 27 bevat een aantal (niet weergegeven) hydrofoons. Elk van de seismische bron-25 onderstelsels 33, 35, 37 en 39 omvat een of meer seismische bronnen 59 te water (welke kunnen bestaan uit luchtkanonnen of andere gebruikelijke seismische bronnen te water). Ofschoon, drie seismische bronnen in elk onderstelsel, weergegeven in fig. 2, aanwezig zijn, zal het duidelijk zijn, dat in elk onderstelsel elk willekeurig aantal seismische bronnen 30 kan worden ondergebracht. Het onderstelsel 33 is met het vaartuig 21 verbonden door een primaire voedingskabel 23, een verbindingsinrichting 49 en een secundaire voedingskabel 41. Op een soortgelijke wijze is het onderstelsel 35 met het vaartuig 21 verbonden door de primaire voedingskabel 23, een verbindingsonderdeel 51 en een secundaire voedingskabel 35 43, terwijl het onderstelsel 37 met het vaartuig 21 is verbonden door een primaire voedingskabel 25, een verbindingsonderdeel 53 en een secun- * s -7- daire voedingskabel 45, en het onderstelsel 39 met het vaartuig 21 is verbonden door de primaire voedingskabe1 25, een verbindingsonderdeel 55 en een secundaire voedingskabel 47.With reference to Fig. 2, a preferred embodiment 20 of the system according to the invention will be described. The in-water seismic survey system of Figure 2 includes a vessel 21 towing a line 27 and a seismic source array grouped into source seismic subsystems 33, 35, 37 and 39. Line 27 contains a number of hydrophones (not shown). Each of the source seismic subsystems 33, 35, 37 and 39 includes one or more water seismic sources 59 (which may include air guns or other conventional water seismic sources). Although three seismic sources are present in each subsystem shown in Figure 2, it will be understood that any number of seismic sources 30 may be accommodated in any subsystem. The sub-assembly 33 is connected to the vessel 21 by a primary power supply cable 23, a connector 49 and a secondary power supply cable 41. Similarly, the sub-assembly 35 is connected to the vessel 21 by the primary power supply cable 23, a connecting member 51 and a secondary power supply cable 43, while the sub-assembly 37 is connected to the vessel 21 by a primary power cable 25, a connecting member 53 and a secondary power cable 45, and the sub-assembly 39 is connected to the vessel 21 by the primary power supply cable. , a connecting part 55 and a secondary power cable 47.

De voedingskabels 23, 25, 41, 43, 45 en 47 omvatten elk een gas-5 toevoerleiding en een belastingsonderdeel. Elk van de verbindingsonder-delen 49, 51, 53 en 55 is zodanig uitgevoerd, dat gas vanuit een primaire voedingskabel naar een secundaire voedingskabel kan stromen. Het vaartuig 21 voert een (niet weergegeven) bron van samengeperst gas, vanuit welke bron gas via de voedingskabels aan de brononderstelsels wordt 10 toegevoerd.The power cables 23, 25, 41, 43, 45 and 47 each comprise a gas-5 supply line and a load part. Each of the connection parts 49, 51, 53 and 55 is designed such that gas can flow from a primary supply cable to a secondary supply cable. The vessel 21 carries a source of compressed gas (not shown), from which source gas is supplied to the source systems via the supply cables.

Elk van de onderstelsels 33, 35, 37 en 39 omvat een drijfelement 61, dat van gebruikelijk type kan zijn, voor het ondersteunen van de bijbehorende seismische bronnen, en eventuele bijbehorende onderdelen (niet weergegeven in fig. 2) om de bronnen van het onderstelsel met ge-15 kozen vaste afstanden ten opzichte van elkaar bij het wateroppervlak op hun plaats te houden. De seismische bronnen (en de bijbehorende onderdelen) worden bij voorkeur door kabels of dergelijke (niet weergegeven in fig. 2) aan het drijfelement 61 opgehangen.Each of the subsystems 33, 35, 37, and 39 includes a buoyancy element 61, which may be of conventional type, for supporting the associated seismic sources, and any associated components (not shown in Figure 2) about the subsystem sources. selected at fixed distances from one another at the water's surface. The seismic sources (and the associated parts) are preferably suspended from the floating element 61 by cables or the like (not shown in Fig. 2).

Elk onderstelsel omvat een signaalbesturingsmoduul 57. Elk van 20 de bronbesturingsmodulen 57 bevat een schakeling voor het ontvangen en opslaan van digitale signalen, welke vanuit het vaartuig worden uitgezonden, teneinde brontrekkersignalen voor het trekken van het ontsteken van elke seismische bron in het onderstelsel en voor het ontvangen van signalen, gemeten bij aftastinrichtingen, die zich in of bij de bronnen 25 van het onderstelsel bevinden, op te wekken, deze gemeten signalen te digitaliseren en deze naar de transmissielijn voor terugzending naar het vaartuig te voeren. De configuratie en werking van de bronbesturings-modulen zal later meer gedetailleerd onder verwijzing naar fig. 7 worden beschreven.Each subsystem includes a signal control module 57. Each of the source control modules 57 includes a circuit for receiving and storing digital signals emitted from the vessel to draw source trigger signals for firing each seismic source in the subsystem and for generate signals measured at sensors located in or near the subsystem sources 25, digitize these measured signals and feed them to the transmission line for return to the vessel. The configuration and operation of the source control modules will be described in more detail later with reference to Fig. 7.

30 Bij een voorkeursuitvoeringsvorm (welke later onder verwijzing naar fig. 3 zal worden besproken) omvat elk van de voedingskabels 23, 25, 41, 43, 45 en 47 een of meer signaalgeleidende elementen om digitale signalen (zoals informatie uit de aftastinrichtingen, die zich bij de onderstelsels bevinden, of stelselconfiguratiesignalen uit het vaartuig) 35 tussen het vaartuig en gekozen modulen van de signaalbesturingsmodulen te voeren. Door gebruik te maken van een signaalmultiplexmethode en het -8- aantal signaalgeleidende elementen in elke voedingskabel tot een minimum terug te brengen, worden de afmetingen en de kosten van elke voedingskabel gereduceerd. Bij voorkeur is voor elk brononderstelsel een enkel signaalgeleidend element aanwezig.In a preferred embodiment (which will be discussed later with reference to Fig. 3), each of the power cables 23, 25, 41, 43, 45 and 47 comprises one or more signal conducting elements to transmit digital signals (such as information from the scanning devices the subsystems or carry system configuration signals from the vessel 35 between the vessel and selected modules of the signal control modules. By using a signal multiplex method and minimizing the number of signal-conducting elements in each power cable, the dimensions and costs of each power cable are reduced. Preferably, a single signal conducting element is provided for each source subsystem.

5 Bij een andere voorkeursuitvoeringsvorm (welke eveneens later meer gedetailleerd zal worden besproken) worden tussen het vaartuig en de bronbesturingsmodulen digitale signalen overgedragen via een infor-matietransmissielijn, zoals een microgolflijn of een UHF-radiostelsel.In another preferred embodiment (which will also be discussed in more detail later), digital signals are transferred between the vessel and the source control modules via an information transmission line, such as a microwave line or a UHF radio system.

Aan het eind van de primaire voedingskabel 23 is een paravaan 29 10 (welke van gebruikelijk type kan zijn) bevestigd om de verschuiving en verplaatsingspositie van de brononderstelsels 33 en 35, die met de primaire voedingskabel 23 zijn verbonden, te besturen. Het zal duidelijk zijn, dat het gedeelte van de primaire voedingskabel tussen de paravaan 29 en het verbindingsonderdeel 49 geen gastoevoerleiding behoeft te om-15 vatten. In plaats daarvan behoeft de gastoevoerleiding van de primaire voedingskabel 23 zich slechts vanuit het vaartuig naar het verbindingsonderdeel 49 uit te strekken. Het gedeelte van de primaire voedingskabel tussen de paravaan 29 en het verbindingsonderdeel 49 behoeft slechts een belastingsonderdeel en een eventueel signaalgeleidend ele-20 ment, dat nodig is om aan de paravaan paravaanbesturingssignalen toe te voeren, te bevatten. Op een soortgelijke wijze is een paravaan 31 (welke van een normaal type kan zijn) aan het uiteinde van de primaire voedingskabel 25 verbonden om de verschuiving en verplaatsingspositie van de brononderstelsels 37 en 39, die met de primaire voedingskabel 25 zijn ver-25 bonden, te besturen. Het zal duidelijk zijn, dat meer dan of minder dan twee brononderstelsels met een of beide primaire voedingskabels 23 en 25 kunnen zijn verbonden door een secundaire voedingskabel en een bijbehorend verbindingsonderdeel voor elk onderstelsel. De paravaan maakt, wanneer deze zich aan het eind van één van de primaire voedingskabels 30 bevindt, een besturing van de verschuiving en verplaatsingspositie van elk onderstelsel, dat met die primaire voedingskabel is verbonden, mogelijk onder voorwaarde, dat verbindingsonderdelen tussen de primaire voedingskabel en de secundaire voedingskabels, bij de voorkeursuitvoeringsvorm, welke later onder verwijzing naar de fig. 4 en 5 zal worden be-35 sproken, geen translatiebeweging ten opzichte van elkaar uitvoeren.At the end of the primary power cable 23, a parafa 29 (which may be of conventional type) is attached to control the shift and displacement position of the source frames 33 and 35 connected to the primary power cable 23. It will be understood that the portion of the primary power supply cable between the parafan 29 and the connecting member 49 need not include a gas supply line. Instead, the gas supply line of the primary power cable 23 need only extend from the vessel to the connecting member 49. The portion of the primary power supply cable between the parafa 29 and the connecting part 49 need only contain a load part and any signal-conducting element required to supply parafa control signals to the parava. Likewise, a paraf 31 (which may be of a normal type) is connected at the end of the primary power cable 25 to the offset and displacement position of the source assemblies 37 and 39 connected to the primary power cable 25, to control. It will be understood that more than or less than two source frames may be connected to one or both of the primary power cables 23 and 25 by a secondary power cable and an associated connector for each sub-assembly. The toggle, when located at the end of one of the primary power cables 30, allows control of the shift and displacement position of each sub-assembly connected to that primary power cable, provided that connecting members between the primary power cable and the secondary power cables, in the preferred embodiment, which will be discussed later with reference to Figs. 4 and 5, do not perform translational movement relative to each other.

-9--9-

Fig. 3 toont een dwarsdoorsnede van een voorkeursuitvoeringsvorm van een voedingskabel, aangeduid met de verwijzing 100, van het type, dat geschikt is om als één van de primaire of secundaire voedingskabels van het stelsel volgens fig. 2 te worden gebruikt. De voedingskabel 100 5 omvat een binnenvoering 102 (welke uit nylon kan bestaan), die een volume 101 omsluit. Door het volume 101 kan gas stromen. Derhalve zullen het volume 101 en de binnenvoering 102 hierna soms tezamen worden betiteld als een "gastoevoerleiding". Versterkingsmateriaal 104 (dat kan bestaan uit KEVLAR-vezel, vervaardigd door E.I. DuPont De Nemours and Co.) 10 omgeeft de binnenvoering 102. Een huid 106 (welke uit polyetheen kan bestaan) omgeeft het versterkingsmateriaal 104. Een belastingsonderdeel 108 omgeeft de huid 106 voor het verschaffen van een sleepvastheid.Fig. 3 is a cross-sectional view of a preferred embodiment of a power supply cable, indicated by reference 100, of the type suitable for use as one of the primary or secondary power supply cables of the system of FIG. 2. The power supply cable 100 includes an inner liner 102 (which may be nylon) enclosing a volume 101. Gas can flow through volume 101. Therefore, the volume 101 and the inner liner 102 will sometimes together be referred to together as a "gas supply line". Reinforcement material 104 (which may be KEVLAR fiber manufactured by EI DuPont De Nemours and Co.) 10 surrounds inner liner 102. A skin 106 (which may be of polyethylene) surrounds reinforcement material 104. A load member 108 surrounds skin 106 for providing drag resistance.

Bij voorkeur bestaat het belastingsonderdeel 108 uit twee of meer metaal-bewapeningslagen, als weergegeven in fig. 3, doch men kan ook een vol-15 doend sterk, op een geschikte wijze gedimensioneerd onderdeel gebruiken. Een buitenste beschermend omhulsel 110, bij voorkeur bestaande uit ure-thaan, omgeeft het belastingsonderdeel 108. In het volume 101 bevindt zich een langwerpig signaalgeleidend element 112. Het signaalgeleidende element 112 omvat een centrale geleider 116 en een buitenste coaxiale 20 geleider 114. Bij een variant van de uitvoeringsvorm volgens fig. 3, wordt een getwist paar aders of een optische vezel, opgesteld in het volume 101 als een signaalgeleidend element gebruikt.Preferably, the load member 108 consists of two or more metal reinforcement layers, as shown in Fig. 3, but a sufficiently strong, suitably dimensioned member may also be used. An outer protective envelope 110, preferably consisting of urethane, surrounds the load member 108. In the volume 101 there is an elongated signal-conducting element 112. The signal-conducting element 112 comprises a central conductor 116 and an outer coaxial conductor 114. At a Variant of the embodiment of Figure 3, a twisted pair of cores or an optical fiber disposed in the volume 101 is used as a signal conducting element.

Bij een andere voorkeursuitvoeringsvorm worden voedingskabels overeenkomende met de voedingskabel 100, behalve dat in de gastoevoer-25 leiding daarvan geen signaalgeleidend element aanwezig is, als de primaire en secundaire voedingskabels bij het stelsel volgens de uitvinding toegepast. Bij deze alternatieve voorkeursuitvoeringsvorm worden signalen tussen het vaartuig en de bronbesturingsmoduul overgedragen via microgolven of radiogolven, welke worden uitgezonden en ontvangen door 30 geschikte telemetriekoppelinrichtingsparen (welke later onder verwijzing naar fig. 7 zullen worden beschreven).In another preferred embodiment, power cables corresponding to power cable 100, except that no signal conducting element is present in its gas supply line as the primary and secondary power cables, are used in the system of the invention. In this alternative preferred embodiment, signals between the vessel and the source control module are transmitted via microwaves or radio waves, which are emitted and received by suitable telemetry coupler pairs (which will be described later with reference to Fig. 7).

Bij weer een andere uitvoeringsvorm zijn de primaire en secundaire voedingskabels van het stelsel van het in fig. 4 afgeheelde type.In yet another embodiment, the primary and secondary power cables of the array are of the type shown in FIG.

De voedingskabel 150 volgens fig. 4 omvat een gastoevoerleiding 151, een 35 signaalgeleidend element 152 en een belastingsonderdeel 154, en bij voorkeur bevestigingsorganen of dergelijke (niet weergegeven in fig. 4) om ' * · -10- daze drie elementen in het algemeen evenwijdig aan elkaar en bij elkaar in een bundel te houden. Het signaalgeleidende element 152 kan bestaan uit een coaxiale lijn (zoals aangegeven in fig. 4}, een vezeloptische kabel of een getwist paar aders, gekozen uit die elementen, welke in de 5 handel verkrijgbaar zijn. Een staaldraadkabel (als aangegeven in fig. 4) is geschikt om als belastingsonderdeel 154 te worden gebruikt.The power cable 150 of FIG. 4 comprises a gas supply conduit 151, a signal conducting element 152 and a load member 154, and preferably fasteners or the like (not shown in FIG. 4) about these three elements generally parallel together and together in a bundle. The signal conducting element 152 may consist of a coaxial line (as shown in Figure 4}, a fiber optic cable or a twisted pair of wires selected from those elements which are commercially available. A steel wire cable (as shown in Figure 4) ) is suitable for use as load part 154.

De bronbesturingsmoduul 200 volgens fig. 4 is verbonden met het signaalgeleidende element 152 en met één uiteinde van een aftaksignaal-geleidingselement 160. Het andere uiteinde van het aftaksignaalgeleidings-10 element is verbonden met het luchtkanon 162. Bronbesturingssignalen uit het vaartuig worden via het element 152 aan de bronbesturingsmoduul 200 toegevoerd. Signalen uit aftastinrichtingen (niet weergegeven in fig. 4) , welke zich in of bij het luchtkanon 162 bevinden, worden via het aftak-element 160 naar de -bronbesturingsmoduul 200 voortgeplant. In responsie 15 op signalen uit aftastinrichtingen in of bij het luchtkanon 162 en de bronbesturingssignalen uit het vaartuig, worden brontrekkersignalen opgewekt in de moduul 200 (op een wijze, welke later onder verwijzing naar fig. 7 zal worden besproken) en via het aftakelement 160 naar het luchtkanon 162 overgedragen.The source control module 200 of FIG. 4 is connected to the signal guiding element 152 and to one end of a branch signal guiding element 160. The other end of the branch signal guiding element is connected to the air gun 162. Source control signals from the vessel are transmitted through the element 152 supplied to the source control module 200. Signals from sensing devices (not shown in FIG. 4) located in or near the air gun 162 are propagated through the branch element 160 to the source control module 200. In response to signals from sensing devices in or near the air gun 162 and the source control signals from the vessel, source trigger signals are generated in the module 200 (in a manner which will be discussed later with reference to FIG. 7) and via the tap element 160 to the air gun 162 transferred.

20 Het aftakbelastingsonderdeel 164 verbindt het luchtkanon 162 met het belastingsonderdeel 154. De aftakgastoevoerleiding 158, die door het verbindingsonderdeel 156 met de gastoevoerleiding 150 is verbonden, levert gas uit de gastoevoerleiding 150 aan het luchtkanon 162.The branch load part 164 connects the air gun 162 to the load part 154. The branch gas supply line 158, which is connected by the connecting part 156 to the gas supply line 150, supplies gas from the gas supply line 150 to the air gun 162.

Het zal duidelijk zijn, dat meer dan een luchtkanon (of andere 25 seismische bron) op een soortgelijke wijze met de gastoevoerleiding 150 en het belastingsonderdeel 154 kan zijn verbonden voor het verschaffen van een brononderstelsel. Er kan meer dan een luchtkanon (of andere seismische bron) via aftaksignaalgeleidingselementen, overeenkomende met het aftakelement 160, met de bronbesturingsmoduul 200 zijn verbonden. Het 30 zal voorts duidelijk zijn, dat het gewenst kan zijn het bronstelsel aan een drijver op te hangen teneinde het onderstelsel bij het wateroppervlak te positioneren.It will be appreciated that more than one air gun (or other seismic source) may be similarly connected to the gas supply conduit 150 and load member 154 to provide a source subsystem. More than one air gun (or other seismic source) may be connected to the source control module 200 via branch signal guiding elements corresponding to the branch element 160. It will further be appreciated that it may be desirable to suspend the well assembly from a float to position the sub-assembly at the water surface.

Optioneel kan meer dan een onderstelsel met de gastoevoerleiding 150 en het belastingsonderdeel 154 worden verbonden. In dat geval zal 35 één signaalgeleidend element, overeenkomende met het signaalgeleidende element 152 voor elk onderstelsel, met het belastingsonderdeel 154 te 1 * * -11- zijn gebundeld en met de bij elk onderstelsel behorende bronbesturings-moduul zijn verbonden.Optionally, more than one sub-assembly can be connected to the gas supply line 150 and the load member 154. In that case, one signal guiding element corresponding to the signal guiding element 152 for each subsystem will be bundled with the load part 154 to 1 * * -11- and connected to the source control module associated with each subsystem.

Bij een voorkeursuitvoeringsvorm volgens de uitvinding, waarin voedingskabels van het type, weergegeven in fig. 3, worden toegepast, is 5 elke seismische bron in een onderstelsel via een aftakgastoevoerleiding en een aftakbelastingsonderdeel (dat kan overeenkomen met die, weergegeven in fig. 4) met de bijbehorende sleepvoedingskabel verbonden.In a preferred embodiment of the invention, using power cables of the type shown in Figure 3, each seismic source is in a subsystem via a branch gas supply line and a branch load member (which may correspond to that shown in Figure 4) with the associated trailing power cable.

Elk aftakbelastingsorgaan is bij voorkeur door middel van bouten of op een andere wijze aan een gestel bevestigd. Het gestel is op zijn beurt 10 opgehangen aan een drijf onderdeel of boei. Elke aftakgastoevoerleiding kan direkt met de gastoevoerleiding van de bijbehorende voedingskabel zijn verbonden of kan direkt zijn verbonden met een spruitstuk, welk spruitstuk op zijn beurt met de bijbehorende voedingskabel is verbonden. Het spruitstuk, dat gekozen kan worden uit de spruitstukken met gebrui-15 kelijke constructie, verdeelt bij laatstgenoemde variant samengeperst gas uit de voedingskabel over de aftakgastoevoerleidingen.Each branch load member is preferably bolted or otherwise attached to a frame. The frame is in turn suspended from a floating part or buoy. Each branch gas supply line may be connected directly to the gas supply line of the associated power cable or may be directly connected to a manifold, which manifold in turn is connected to the associated power cable. The manifold, which can be selected from the manifolds of conventional construction, in the latter variant distributes compressed gas from the supply cable over the branch gas supply lines.

Bij de voorkeursuitvoeringsvorm, waarbij gebruik wordt gemaakt van voedingskabels van het in fig. 3 afgebeelde type, is evenals bij de uitvoeringsvorm volgens fig. 4 een enkele bronbesturingsmoduul voor elk 20 onderstelsel met het signaalgeleidende element van de bijbehorende voedingskabel verbonden. Bij de voorkeursuitvoeringsvorm, waarbij gebruik wordt gemaakt van een informatietransmissielijn (in plaats van een sig-naalgeleidend element behorende bij een voedingskabel) communiceert elke bronbesturingsmoduul met het vaartuig via de informatietransmissielijn 25 en communiceert met de individuele seismische bronnen in het onderstelsel via een aftaksignaalgeleidingselement voor elke seismische bron.In the preferred embodiment using power cables of the type shown in Fig. 3, as in the embodiment of Fig. 4, a single source control module for each subsystem is connected to the signal conducting element of the associated power cable. In the preferred embodiment, using an information transmission line (instead of a signal conducting element associated with a power cable), each source control module communicates with the vessel via the information transmission line 25 and communicates with the individual seismic sources in the sub through a branch signal guiding element for each seismic source.

Bij een uitvoeringsvorm, waarbij één van de beschreven voedingskabels wordt gebruikt, kan een brononderstelsel in de lijn 27 zijn opgenomen of in de nabijheid daarvan zijn bevestigd. De voedingskabel, 30 welke de bronbesturingsmoduul van het onderstelsel met het vaartuig verbindt, zal zich bij deze uitvoeringsvorm in de lijn bevinden of langs de lijn zijn bevestigd. Door een dergelijk onderstelsel bij de eerste hydrofoongroep in de lijn op te stellen, wordt een consistente nulver-schuifinstallatie tussen de bijbehorende hydrofoongroep en het onder-35 stelsel gegarandeerd. Indien gebruik wordt gemaakt van de voedingskabel volgens fig. 3 worden de gastoevoerleiding en het signaalgeleidende -12- element daarvan bij voorkeur toegevoegd aan de lijnsleepkabel ("invoer") en wordt het onderstelsel in de lijn bij het uiteinde van de lijn aangebracht.In one embodiment using one of the described power cables, a source subsystem may be included on line 27 or mounted in the vicinity thereof. The power cable, which connects the source control module of the subsystem to the vessel, will be in-line or attached along the line in this embodiment. By arranging such a sub-line in the line with the first hydrophone group, a consistent zero-shift installation between the associated hydrophone group and the sub-system is ensured. When using the power cable of FIG. 3, the gas supply line and its signal-conducting element 12 are preferably added to the line tow cable ("input") and the sub-assembly is arranged in line at the end of the line.

Bij de variant van de uitvoeringsvorm volgens fig. 2, waarbij 5 gebruik wordt gemaakt van voedingskabels van het type volgens fig. 3, wordt bij voorkeur gebruik gemaakt van het roteerbare T-verbindingsonder-deel 170 volgens de fig. 5 en 6 om elke secundaire voedingskabel met de bijbehorende primaire voedingskabel te verbinden. De fig. 5 en 6 zijn twee perspectivische aanzichten van het roteerbare T-verbindingsonder-10 deel 170. In fig. 5 is de secundaire voedingskabel 171 via het roteerbare T-verbindingsonderdeel 170 met de primaire voedingskabel 172 verbonden. Het roteerbare T-verbindingsonderdeel 170 omvat een twee-tandig element 173, een kamer 174 en buizen 175 en 176 (welke slechts in fig.In the variant of the embodiment of FIG. 2, wherein power cables of the type of FIG. 3 are used, the rotatable T-connection member 170 of FIGS. 5 and 6 is preferably used around each secondary power cable to the associated primary power cable. Figures 5 and 6 are two perspective views of the rotatable T-connector part 170. In Figure 5, the secondary power cable 171 is connected to the primary power cable 172 via the rotatable T-connector part 170. The rotatable T-connector part 170 includes a two-prong member 173, a chamber 174 and tubes 175 and 176 (which are only shown in FIG.

6 zijn weergegeven). De buizen 175 en 176 zijn elk in hoofdzaak colinair 15 ten opzichte van elkaar met de kamer 174 bevestigd en zijn elk roteerbaar zodanig aan het element 173 bevestigd, dat de kamer 174 ten opzichte van het element 173 om de gemeenschappelijke hartlijn van de buizen 175 en 176 kan roteren. Het element 173, de kamer 174 en de buizen 175 en 176 omvatten elk een centraal kanaal. De kanalen zijn zodanig met 20 elkaar verbonden, dat gas door de kanalen vanuit de voedingskabel 172 naar de voedingskabel 171 kan stromen. Het centrale kanaal 177 van de kamer 174 is aangegeven in fig. 6.6 are shown). The tubes 175 and 176 are each mounted substantially colonial to each other with the chamber 174 and are each rotatably mounted to the element 173 such that the chamber 174 is relative to the element 173 about the common axis of the tubes 175 and 176 can rotate. The element 173, the chamber 174 and the tubes 175 and 176 each comprise a central channel. The channels are interconnected such that gas can flow through the channels from the power cable 172 to the power cable 171. The central channel 177 of the chamber 174 is shown in Figure 6.

»De kamer 174 bezit eindgedeelten 178 en 179, welke bestemd zijn om zodanig tussen twee gedeelten van de voedingskabel 172 te worden ver-25 bonden, dat gas onder hoge druk vanuit de gastoevoerleiding 179 inde toe-dingskabel 172 naar het centrale 177 zonder significante lek kan stromen. Het eindgedeelte 180 van het element 173 is bestemd om te worden verbonden met één uiteinde van de voedingskabel 171 om het mogelijk te maken, dat gas vanuit het element 173 naar de (niet afgebeelde) gastoevoerlei-30 ding in de voedingskabep 171 zonder significante lek stroomt.The chamber 174 has end portions 178 and 179, which are intended to be connected between two portions of the power supply cable 172 such that high pressure gas from the gas supply line 179 in the supply cable 172 to the central 177 without significant leakage can flow. The end portion 180 of the element 173 is intended to be connected to one end of the power cable 171 to allow gas to flow from the element 173 to the gas supply conduit (not shown) in the power cable 171 without significant leakage .

Een eenvoudige constructie van de voedingskabel volgens fig. 3 maakt een snelle en goedkope verbinding van twee van dergelijke voedingskabels onder gebruik van het roteerbare T-verbindingsonderdeel 170 mogelijk. Het gebruik van roteerbare T-verbindingsonderdelen maakt het moge-35 lijk, dat een uitgestrekt gebied van onderstelselconfiguraties kan worden gebruikt. Bij de uitvoeringsvorm, waarin een enkel signaalgeleidend «V -ϊ"» y'*! 'f** !LJ' ’ ·- > -s t ·; ‘ " Λ n • ' ..J s* -13- onderdeel voor elk onderstelsel in de gastoevoerleiding van de primaire voedingskabel is ondergebracht, kan het signaalgeleidende onderdeel voor een bepaald onderstelsel op een eenvoudige wijze door de centrale kanalen van een roteerbaar T-verbindingsonderdeel worden gevoerd om zich in 5 de bijbehorende secundaire voedingskabel uit te strekken.A simple construction of the power supply cable of Fig. 3 allows a quick and inexpensive connection of two such power supply cables using the rotatable T-connection member 170. The use of rotatable T-link members allows a wide range of sub-system configurations to be used. In the embodiment, in which a single signal conducting «V -ϊ" »y '*!' F **! LJ '' · -> -st ·; '" Λ n •' ..J s * -13- part for each subsystem is housed in the gas supply conduit of the primary power cable, the signal conducting member for a particular subsystem can be easily passed through the central channels of a rotatable T-connection member to extend into the associated secondary power cable.

De configuratie en wijze van werken van de broribesturingsmoduul volgens de uitvinding zal worden beschreven onder verwijzing naar fig. 7. De bronbesturingsmoduul 57 is bestemd om in een waterlichaam bij een seismisch brononderstelsel te water te worden aangebracht, dat de seismische 10 bron 59 omvat. Andere bronnen in het ondestelsel zijn eveneens op dezelfde wijze als de seismische bron 59 met de bronbesturingsmoduul 57 verbonden. Een aftastinrichting 212 (welke een hydrofoon, een diepte-aftastinrichting voor het meten van de diepte van de naastgelegen seismische bron, of een gastoevoeraftastinrichting voor het controleren van 15 de druk van het gas, dat aan de bron 59 wordt toegevoerd kan zijn) is in het water bij de bron 59 geplaatst. Een luchttoevoerafsluitklep 214 (meer in het bijzonder een solenoxdeklep) bevindt zich bij de aftaktoe-voerleiding (niet weergegeven in fig. 7) en is aan de bron 59 bevestigd om de gasstroom via de aftakgastoevoerleiding in responsie op elektrische 20 besturingssignalen uit de moduul 57 te regelen. Aan boord van het vaartuig 21 bevinden zich een rekenstelsel 190 en een telemetriekoppel-inrichting 192.The configuration and mode of operation of the brori control module according to the invention will be described with reference to Fig. 7. The well control module 57 is intended to be water-immersed in a seismic well subsurface comprising the seismic well 59. Other sources in the system are also connected to the source control module 57 in the same manner as the seismic source 59. A sensor 212 (which may be a hydrophone, a depth sensor for measuring the depth of the adjacent seismic source, or a gas supply sensor for monitoring the pressure of the gas supplied to the source 59) is in the water is placed at the source 59. An air supply shutoff valve 214 (more specifically, a solenoid valve) is located at the branch supply line (not shown in Fig. 7) and is attached to source 59 to direct gas flow through the branch gas supply line in response to electrical control signals from module 57. arrange for. A computer system 190 and a telemetry coupling device 192 are provided on board the vessel 21.

De signaalstroom tussen de bronbesturingsmoduul 57 en de uitrusting aan boord van het vaartuig 21 is aangegeven door de baan 196. Er 25 zijn een telemetrieverbinding (zoals een microgolf of UHF-radiostelsel) met een telemetriekoppelinrichting 192 aan boord van het vaartuig 21 en een telemetriekoppelinrichting 194 in de moduul 57 aanwezig. Bij een uitvoeringsvorm, waarbij gebruik wordt gemaakt van een microgolfverbinding, zullen de telemetriekoppelinrichtingen 192 en 194 bij voorkeur elk zijn 30 voorzien van een parabolische antenne. Bij een andere uitvoeringsvorm wordt de signaalstroom tussen het vaartuig 21 en de moduul 57 vereenvoudigt door een signaalgeleidend element, zoals een vezeloptische kabel, een coaxiale lijn of een paar aders. Bij elk van de genoemde uitvoeringsvormen verbindt een informatielijn 220 (welke kan worden gekozen uit 35 lijnen van gebruikelijk type, zoals Ethernet of een ander geschikt lokaal netwerk) de telemetriekoppelinrichting 192 met het rekenstelsel 190, -14-The signal flow between the source control module 57 and the equipment on board the vessel 21 is indicated by the path 196. There is a telemetry link (such as a microwave or UHF radio system) with a telemetry coupler 192 on the vessel 21 and a telemetry coupler 194 present in module 57. In one embodiment using a microwave link, the telemetry couplers 192 and 194 will preferably each have a parabolic antenna. In another embodiment, the signal flow between the vessel 21 and the module 57 is simplified by a signal conducting element, such as a fiber optic cable, a coaxial line, or a pair of cores. In each of said embodiments, an information line 220 (which can be selected from 35 lines of conventional type, such as Ethernet or other suitable local area network) connects the telemetry coupler 192 to the computing system 190, -14-

Een informatielijn 230 (welke ook van een conventioneel type zoals een VME-lijn kan zijn) verbindt de telemetriekoppelinrichting 194 met de resterende elementen van de moduul 57.An information line 230 (which may also be of a conventional type such as a VME line) connects the telemetry coupler 194 to the remaining elements of the module 57.

Het rekenstelsel 190, dat zich aan boord van het vaartuig 21 5 bevindt, wekt bronbesturingssignalen op, die informatie omvatten zoals de gewenste stelselconfiguratie en ontsteektijdstippen voor de individuele bronnen, welke in een stelsel aanwezig zijn, en wel in responsie op door een bedienende persoon ingevoerde specificaties. De bronbesturingssignalen worden dan naar gekozen modulen van de bronbesturings-10 modulen geadresseerd en overgedragen. Bovendien wekt het rekenstelsel 200 synchronisatiekloksignalen op, die naar alle bronbesturingsmodulen moeten worden overgedragen, en verzoekt om gedigitaliseerde informatie uit elke moduul. Gedigitaliseerde informatie, welke uit de modulen wordt ontvangen, wordt in het rekenstelsel 200 opgeslagen of door het reken-15 stelsel 200 naar een (niet afgebeelde) afzonderlijke seismische regi-stratie-eenheid gezonden. Bij voorkeur is het rekenstelsel· 200 in staat om (op een kathodestraalbuiseenheid of als een gedrukte weergave) weergaven van de bedrijfshistorierapporten ten aanzien van de seismische bronnen, evenals tijd- en frequentiedomeinweergaven van individuele of 20 samengestelde seismische bronsignaturen te verschaffen.The computing system 190, located on-board the vessel 21, generates source control signals, which include information such as the desired system configuration and firing times for the individual sources contained in a system, in response to an operator input Specifications. The source control signals are then addressed and transferred to selected modules of the source control modules. In addition, the computing system 200 generates synchronization clock signals to be transferred to all source control modules and requests digitized information from each module. Digitized information received from the modules is stored in the calculation system 200 or sent by the calculation system 200 to a separate seismic recording unit (not shown). Preferably, the computing system · 200 is capable of providing (on a cathode ray tube unit or as a printed representation) representations of the operating history reports on the seismic sources, as well as time and frequency domain representations of individual or composite seismic source signatures.

Digitale signalen uit het rekenstelsel 190, welke uit de telemetriekoppelinrichting 192 worden uitgezonden, worden bij de telemetriekoppelinrichting 194 ontvangen en aan de microprocesser 202 toegevoerd. Een vrij toegankelijke geheugeneenheid 204 is via een informatielijn 230 25 met de microprocessor 202 en de andere elementen van de moduul 57 gekoppeld. Informatie (in analoge vorm) uit de aftastinrichting 212 (voorgesteld door de verwijzing 232) en informatie (in analoge vorm) uit de af-tastinrichtingen in de seismische bron 59 (voorgesteld door de verwijzing 234) wordt toegevoerd aan een analoog-digitaalomzetter 206, waarin 30 de informatie wordt gefilterd, versterkt en gedigitaliseerd. Een besturingseenheid 208, die via de informatielijn 230 met de microprocessor 202 is gekoppeld, wekt in responsie op instructies uit de microprocessor 202 brontrekkersignalen op (aangegeven door de verwijzing 236) en voert de brontrekkersignalen aan de seismische bron 59 toe. De besturingseen-35 heid 208 wekt ook luchttoevoerbesturingssignalen (aangegeven met de verwijzing 238) op in responsie op instructies uit de microprocessor 202 enDigital signals from the computing system 190, which are transmitted from the telemetry coupler 192, are received at the telemetry coupler 194 and supplied to the microprocesser 202. A freely accessible memory unit 204 is coupled via an information line 230 to the microprocessor 202 and the other elements of the module 57. Information (in analog form) from the scanner 212 (represented by the reference 232) and information (in analog form) from the sensors in the seismic source 59 (represented by the reference 234) is supplied to an analog-to-digital converter 206, in which the information is filtered, amplified and digitized. A controller 208, which is coupled to the microprocessor 202 via the information line 230, generates source trigger signals (indicated by reference 236) in response to instructions from the microprocessor 202, and supplies the source trigger signals to the seismic source 59. The control unit 208 also generates air supply control signals (indicated by reference 238) in response to instructions from the microprocessor 202 and

J VJ V

-15- voert de luchttoevoerbesturingssignalen aan de luchttoevoersolenoldeklep 214 toe.-15- supplies the air supply control signals to the air supply solenoid valve 214.

Een 2elftesteenheid 210 omvat bij voorkeur een spanningsaftast-inrichting om de spanning van de inwendige voedingsbron (niet weerge-5 geven) voor de moduul te meten, een drukaftastinrichting om de inwendige druk van de moduul te meten, en een pulssignaalgenerator voor inwendige moduuldiagnoses.A half-test unit 210 preferably includes a voltage sensing device for measuring the voltage of the internal power source (not shown) for the module, a pressure sensing device for measuring the internal pressure of the module, and a pulse signal generator for internal module diagnostics.

Tijdens het bedrijf worden bronbesturingssignalen uit het rekenstelsel 190 aan boord van het vaartuig 21, welke informatie bevatten 10 ten aanzien van de gewenste stelselconfiguratie en het ontsteektij dstip voor een bepaald schot (de uitdrukking "schot" geeft een bepaald ontsteken van alle seismische- bronnen in een bepaald gekozen gebied aan) bij de telemetriekoppelinrichting 194 ontvangen en aan de microprocessor 202 toegevoerd. Vanuit het rekenstelsel 190 worden aan de microprocessor 15 202 (en aan alle andere bronbesturingsmodulen van het stelsel) ook klok- signalen toegevoerd om het ontsteken van het onderstelsel, behorende bij elke microprocessor, te synchroniseren met het ontsteken van alle andere onderstelsels. Voorts worden gedigitaliseerde signalen uit aftast-inrichtingen, zoals de aftastinrichting 212 en aftastinrichtingen in de 20 seismische bron 59 vanuit de uitgang van de analoog-digitaalomzetter 206 aan de microprocessor 202 toegevoerd.During operation, source control signals from the computational system 190 are loaded on board the vessel 21, which contain information regarding the desired system configuration and the ignition timing for a particular shot (the term "shot" indicates a particular ignition of all seismic sources receive a selected selected area at the telemetry coupler 194 and are supplied to the microprocessor 202. From the computing system 190, microprocessor 202 (and all other source control modules of the system) are also supplied with clock signals to synchronize the ignition of the subsystem associated with each microprocessor with the ignition of all other subsystems. Furthermore, digitized signals from sensors such as the sensor 212 and sensors in the seismic source 59 are supplied from the output of the analog-to-digital converter 206 to the microprocessor 202.

Tussen elke twee schoten bepaalt de microprocessor 202 tijdin-stellingen voor elke bron, welke nodig zijn om een brontrekkersignaal voor die bron zodanig op te wekken, dat de brontrekkersignalen een gelijk-25 tijdig ontsteken van alle bronnen in het onderstelsel zullen trekken. Informatie uit de aftastinrichting 212 (en soortgelijke verdere aftastinrichtingen, welke bij andere bronnen behoren) welke informatie betrekking heeft op de werkelijke druk in het water bij elke seismische bron in het onderstelsel, wordt in de microprocessor 202 gecorreleerd met 30 informatie, welke betrekking heeft op de elektrische stroom, die aan de ontsteekschakeling van elke seismische bron wordt toegevoerd (gemeten door een geschikte aftastinrichting, die zich bij de seismische bron bevindt) teneinde de tijdinstellingen voor elke bron te berekenen.Between every two shots, the microprocessor 202 determines time settings for each source necessary to generate a source trigger signal for that source such that the source trigger signals will pull a simultaneous ignition from all sources in the subsystem. Information from the sensor 212 (and similar further sensors, which belong to other sources), which information relates to the actual water pressure at each subsystem seismic source, is correlated in the microprocessor 202 with information relating to the electrical current applied to the ignition circuit of each seismic source (measured by a suitable sensor located at the seismic source) to calculate the time settings for each source.

Informatie, welke wordt ontvangen uit de aftastinrichtingen, 35 welke bij de moduul behoren, wordt gefilterd, versterkt, opgeslagen en via de transmissieverbinding naar het rekenstelsel 190 gezonden. Deze -16- informatie omvat bij voorkeur informatie welke verband houdt met de status- van het onderstelsel, zoals inwendige seismische brontijdaftast-inrichtingssignaturen, hydrofoonsignaturen in het nabije veld (uit hydrofoobs, welke zich in het water bij seismische bronnen van het onderstel-5 sel bevinden), configuratiestatusinformatie (welke aangeeft of de moduul in werking, buiten werking of paraat is), de ontsteektijdinstellingen, die in de microprocessor 202 worden verschaft, de effectieve ontsteektij d voor elke bron, informatie betreffende onjuiste ontstekingen van de bronnen of ongewenste zelfontstekingen van de bronnen, de status van de 10 luchttoevoerafsluitklep en de status van inwendige elektronicatests.Information received from the scanners associated with the module is filtered, amplified, stored and sent to the computing system 190 via the transmission link. This information preferably includes information related to the status of the subsystem, such as internal seismic source time scan signatures, near field hydrophone signatures (from hydrophobes, which are in the water at frame seismic sources). configuration status information (indicating whether the module is operating, inoperative or ready), the ignition time settings provided in microprocessor 202, the effective ignition time for each source, information regarding improper ignition of the sources or unwanted auto-ignition of the sources, the status of the air supply shut-off valve and the status of internal electronics tests.

De beschreven configuratie van de bronbesturingsmoduul 57 maakt dezelfde mate van regeling van de individuele bronnen in elk onderstelsel bij het zich aan boord bevindende rekenstelsel 190 mogelijk als door de microprocessor 202. Dit besturingsvermogen zorgt voor een consistente 15 bronsignatuur in laterale zin langs een seismische lijn. Ongewenste veranderingen in bronsignaturen in laterale richting kunnen op een onjuiste wijze worden geïnterpreteerd als veranderingen in de geologie van de onderaardse formatie, welke wordt onderzocht.The described configuration of the source control module 57 allows the same degree of control of the individual sources in each subsystem in the on-board computing system 190 as by the microprocessor 202. This control power provides a consistent source signature in a lateral sense along a seismic line. Undesirable changes in source signatures in the lateral direction can be misinterpreted as changes in the geology of the subterranean formation under investigation.

Claims

1. In-water survey system for surveying a water-covered area characterized by a vessel, at least one seismic water source, a first power cable with a first end and a second end and provided with a first gas supply conduit, a branch signal guide element and a branch gas supply line for each seismic source, each having a first end and a second end, the first end of each branch signal guide element and each branch gas supply line being attached to the associated seismic source and both ends of the branch gas supply lines the first supply cable is connected, allowing gas to flow from the first supply cable to the branch gas supply lines, a first source control module, which is intended to be placed in the water and attached to the second ends of the branch signal guide elements, the first source -15 control module is able to for each source, generate a source trigger signal and transfer the source trigger signal for a selected source to the associated branch signal guide element, and a first transmission link capable of transmitting digital signals between the vessel and the first source control module.

System according to claim 1, characterized by a line drawn by the vessel and comprising a number of hydrophones, the first supply cable being arranged such that at least one seismic water source and the first source control module are located at least at one of the hydrophones.

A water seismic survey system for surveying a water-covered area characterized by a vessel, a set of at least one seismic source in water, a first power cable having a first end and a second end and comprising a first gas supply line, a branch signal guide element and a branch gas supply line for each seismic source, each branch signal guide element and each branch gas supply line having a first end and a second end, the first end of each branch signal guide element and of each branch gas supply line attached to the associated seismic source, and all second ends of the branch gas supply lines are connected to the first supply cable in such a way that gas can flow from the first supply cable to the branch gas supply lines, a first source control module intended to be in the water placed and at the second ends of 5 d The branch signal guiding elements are to be attached, which module is capable of generating a source trigger signal for each source and transmitting the source trigger signal for a selected source to the associated branch signal guiding element, a first rotatable T-connection member, which is connected to the first power cable is attached, a second power cable with a first end and a second end and provided with a second gas supply line, the first end of the second power cable being attached to the first rotatable T-connection part, and a first transmission connection capable to transmit digital signals between the vessel and the first source control module.

System according to claim 3, characterized by a second rotatable T-connection part attached to the first power cable, a third power cable with a first end and a second end and provided with a third gas supply line, the first end of the third power cable attached to the second rotatable T-connector, a second set of at least one seismic source, to be placed in the water, and a branch signal guide element and a branch gas supply line for each seismic source in the second set, each branch signal guide element and each branch gas supply line are provided with a first end and a second end, the first end of each branch signal guide element and each branch gas supply line being attached to a different seismic source in the second set, and both ends of the branch gas supply lines , belonging to the second 30 set of sources, Sun. is connected to the third supply cable in such a way that gas can flow from the third supply cable to the branch gas supply lines.

System as claimed in claim 1 or 3, characterized by a paravaan which is attached to the first end of the first supply cable. -19-

System according to claim 5, characterized in that the first transmission connection is also capable of transmitting paravain control signals from the vessel to the paravane and the paravane is intended to be controlled remotely by the paravane control signals. 5 7 ·. System according to claim 1 or 3, characterized by a scanning device, which is arranged at one of the seismic sources, and a signal guiding element, which is capable of feeding signals generated in the scanning device to the source control module.

In-water seismic source system characterized by at least one in-water seismic source, a first digital connecting cable having a first end and a second end and comprising a first gas supply line and a first signal guide element, a branch signal guide element and a branch gas supply line for each seismic source, each branch signal guide element and each branch gas supply line having a first end and a second end, the first end of each branch signal guide element attached to the associated seismic source, and all second ends of the branch gas supply lines attached to the first gas supply line a first source control module, which is connected to the first signal guiding element and the second ends of the branch signal guiding elements, and is intended to generate a source trigger signal for each source in response to a control signal from the first st signal guiding element is provided, and transferring the source trigger signal for a selected source to the associated branch signal guiding element.

System according to claim 8, characterized by a pennant cable, comprising a number of hydrophones, the first digital connecting cable being arranged such that at least one seismic source and the first source control module are located at least at one of the hydrophones.

System according to claim 8, characterized in that the first signal guiding element is accommodated in the first gas supply line. ί * -20-

11. In-water seismic source system characterized by at least one in-water seismic source, a first digital connecting cable having a first end and a second end and comprising a first gas supply line and a first signal guiding element, a first rotatable T-connection part, which is attached to the first digital link cable between a first portion and a second portion thereof, and includes a first main channel and a first branch channel in fluid communication with the first main channel, the first rotatable T-link member being so on the first digital power cable confirmed that the first main channel provides fluid communication and allows the first signal guiding element to extend from the first portion of the first digital power supply cable to the second portion of the first digital power supply cable via the first rotatable T-connection member , a second digital power supply cable having a first end and a second end, provided with a second gas supply line and a second signal conduction element, the first end of the second digital power supply cable being attached to the first rotatable T-connection part such that the first branch channel provides fluid communication , and it is possible that the second signal guiding element extends through the first rotatable T-connector from the second digital power cable for coupling to the first signal guiding element, a branch signal guiding element and a branch gas supply conduit, which serves to flow a gas through this conduit enable any seismic source, each branch signal guide element and each branch gas supply line having a first end and a second end, the first end of each branch signal guide element and each branch gas supply line connected to the associated seismic The source are secured, and all second ends of the branch signal guide elements are connected to the second digital power cable such that gas can flow from the second digital power cable to each of the branch gas supply lines, and a first source control module, which is between the second signal guide element and the branch guide elements is connected 35 and is intended to generate a source trigger signal for each source in response to a control signal received from the second signal -J-21 conducting element, and to transfer the source trigger signal for a selected source to the associated branch signal guiding element.

System according to claim 11, characterized by a second rotatable T-connection part, which is attached to the first digital power cable between a third part and a fourth part thereof, wherein the second rotatable T-connection part is provided with a second main channel and a second branch channel which is in fluid communication with the second main channel, the second rotatable T-connector connecting to the first digital power cable so that the second main channel provides fluid communication and allows the first signal conduction element to be located extends via the second rotatable T-connection part from the third part of the first digital power cable to the fourth part of the first digital power cable, a third digital power cable with a first end and a second end and provided with a third gas supply line and a third signal guide element , where it first end of the third digital power cable is attached to the second rotatable T-connector so that the second branch channel provides fluid communication and allows the third signal conducting element to extend from the third digital connector via the second rotatable T-connector. for coupling to the first signal guiding element, a second set of at least one seismic water source, a branch signal guiding element and a branch gas supply line, which allows gas flow through this line for each seismic source in the second set, each branch signal guide element and each branch gas supply line are provided with a first end and a second end, the first end of each branch signal guide element and each branch gas supply line being attached to the associated seismic source and both ends of the branch gas supply lines of each k, the first end of which is connected to a seismic source in the second set, is connected to the third digital supply cable such that gas can flow from the third digital supply cable to the branch gas supply lines, and a second signal control module, which serves to generating a source trigger signal for each source in the second set in response to a control signal supplied from the third signal guiding element, and transmitting the source trigger signal for a selected source in the second set to the associated branch signal guiding element .

System according to claim 11, characterized in that the first signal guiding element is located in the first gas supply line.

System according to claim 8 or 11, characterized by a paravap attached to the first end of the first digital power cable.

An in-water seismic source system according to claim 8 or 11, characterized by a sensing device disposed at one of the seismic wells, and a signal conducting element, which transmits signals received in the sensing device, to the source control module with said source of the resources collaborates.

System according to claim 14, characterized in that the first signal guiding element is coupled to the paravane in such a way that paravane control signals can be transmitted to the paravane via the first signal guiding element.

17. Method for water seismic survey using a vessel and a number of seismic water sources, characterized in that a digital source control signal is sent from the vessel to a source control module arranged at the seismic water sources. , in the source control module in response to the source control signal, a source trigger signal for each source in a selected set is generated and the ignition of selected sources of the seismic sources is launched in response to the source trigger signals.

Method according to claim 17, characterized in that a pressure signal is generated, which represents the external pressure at water at at least one of the seismic sources, and the source trigger signals in response to the pressure signal are corrected such that the error between the actual source ignition time and the desired source ignition time for each source is minimized.

Method according to claim 18, characterized in that the pressure-35 signal is digitized and the digitized pressure signal is transferred to the vessel. - y J -23-

20. Method according to claim 17, characterized in that for each source ignition a ignition signal representing the time at which the ignition has taken place is generated and the source trigger signals are corrected in response to the ignition signals such that the error between the actual source ignition time and the desired source ignition time for each source is minimized.

Method according to claim 20, characterized in that the ignition signals are digitized and the digitized ignition signals 10 are transferred to the vessel.

Method according to claim 17, characterized in that the seismic water sources are towed by the vessel by means of a power cable and the source control signals are transferred from the vessel to the source control module via a signal guiding element, which is located in the power cable.

Method according to claim 17, characterized in that selected sources of the seismic sources are ignited in the water, for each source ignition a ignition signal is generated, which represents the time at which the associated ignition took place, the 20 ignition signals are digitized and the digitized ignition signals are transferred to the vessel.