NL8403064A - Verlichtingseenheid. - Google Patents

Description

c EHN 11.164 1 N.V. Philips* Gloeilampenfabrieken te Eindhoven.

'Verlichtingseenheid",

De uitvinding heeft betrekking op een verlichtingseenheid met een lichtbron die althans ten dele is omgeven door een transparant wanddeel met eenprismatisch refraktieprofiel waarvan de brekende ribben evenwijdig aan elkaar verlopen.

5 Een dergelijke verlichtingseenheid is algemeen bekend en wordt bijvoorbeeld toegepast als armatuur voor het verlichten van wegen, straten en dergelijke waarbij, het refraktieprof iel dient om het door de lichtbron (zoals een lamp) uitgestraalde licht bijvoorbeeld in zijwaartse richtingen te spreiden.

10 Ook is een verlichtingseenheid bekend uitgevoerd als koopakte lagedrukkwikontladingslairp die dient als alternatief voor een gloeilamp voor algemene verlichtingsdoeleinden, waarbij een op een aantal plaatsen gebogen luminescerende ontladingsbuis is omgeven door een eenzijdig afgesloten, nagenoeg cylindervorrnige omhulling. De buitenwand van de omhul-15 ling is voorzien van een refraktieprofiel waarvan de brekende ribben op het cylindervormige deel evenwijdig lopen aan de lengte-as van de omhulling. Een dergelijke lamp is beschreven in de NL-terinzage gelegde octrooiaanvrage 80.01.833 (EHN 9723).

In de bekende lamp wordt net behulp van het genoemde refraktie-20 profiel het licht dat afkomstig is van de ontladingsbuis gebroken en ! verstrooid, als gevolg waarvan het lichtgevende deel van de lamp een redelijk gelijkmatige helderheid vertoont. Gebleken is evenwel dat met name bij toepassing van een lichtbron met hoge luminantie (zoals de ontladingsbuis van de hierboven genoemde lamp) de helderheid toch te 25 weinig gelijkmatig verdeeld is over het oppervlak van de omhulling en het licht voor een toeschouwer verblindend kan zijn.

De uitvinding heeft tot doel een verlichtingseenheid te verschaffen net een refraktieprofiel waarmee het licht afkomstig van de lichtbron zodanig wordt gebroken, dat het buitenoppervlak van het wand-30 deel dat de lichtbron althans ten dele omgeeft een gelijkmatige helderheid vertoont, waarbij tevens het licht minder verblindend is dan bij de bekende verlichtingseenheid.

Een verlichtingseenheid van de in de aanhef genoemde soort 8403364 ΡΗΝ 11.164 2 έ4 jrü wordt daartoe volgens de uitvinding daardoor gekenmerkt, dat het refraktieprof iel is gevormd als in het oppervlak van het wanddeel aangebrachte groeven die bestaan uit elkaar snijdende zijwanden met een in dwarsdoorsnede gekromde vorm waarbij de wanden van naast elkaar g gelegen groeven elkaar ter plaatse van de ribben snijden.

Door de aanwezigheid van het genoemde refraktieprofiel wordt het licht afkomstig van de lichtbron door het wanddeel (dat bij voorkeur uit een transparante kunststof bestaat) aanmerkelijk sterker gebroken en verspreid dan bij de bekende verlichtingseenheid. Gebleken is, dat het 10 wanddeel in de verlichtingseenheid volgens de uitvinding over vrijwel zijn gehele oppervlak een verrassend gelijkmatige helderheid vertoont. Gebleken is voorts, dat de sterk brekende werking van het refraktieprofiel niet van invloed is qp de intensiteit van het uittredende licht.

De mate van kromming van de beide zijwanden van de groeven 15 en de vorm (concaaf respektievelijk convex), de hoek die de beide zijwanden van een groef nabij hun snijlijn maken, de hoek die twee naburige gekromde wanden ter plaatse van een rib met elkaar maken alsmede de kcnibinatie van de genoemde groefvornen in een profiel zijn bepalend voor de grootte van de breking en de mate van spreiding van het licht. Deze 20 grootheden hangen sterk af van de toepassing van de verlichtingseenheid.

Bij uitvoering van de verlichtingseenheid als armatuur voor buisvormige ontladingslampen (zoals luminescerende lagedrukkwikont-ladingslampen) is het wanddeel gevormd als een nagenoeg vlakke transparante plaat die dient ter afsluiting van een langwerpig huis waarin 25 zich de genoemde lichtbronnen, bevinden. De ribben van het profiel verlopen daarbij bij voorkeur evenwijdig aan de lengte-assen van die lampen. In een andere uitvoeringsvorm is de verlichtingseenheid onderdeel van een wegverlichtingsarmatuur, waarbij de lichtbron bijvoorbeeld een hoge-druknatriumdanpontladingslanp is waaromheen het wanddeel in de vorm 30 van een kunststof cylinder is geplaatst. De ribben van het wanddeel verlopen daarbij evenwijdig aan de lengte-as van de cylinder. Het refraktieprofiel bevindt zich daarbij bij voorkeur op het van de lamp afgekeerde oppervlak van het wanddeel teneinde een optimale licht-spreiding te verkrijgen.

35 In een voorkeursuitvoeringsvorm is de verlichtingseenheid een lagedrukkwikdampontladingslanp met een vacuumdicht afgesloten, op althans één plaats gebogen buisvormig ontladingsvat, op de binnenwand waarvan zich een luminescerende laag bevindt, welk ontladingsvat is 8403064 EHN 11.164 3 (

V

-¾ if cmgeven door een transparante omhulling, waarvan het buitenoppervlak is voorzien van een refraktieprofiel volgens de uitvinding. Het ont-ladingsvat fungeert daarbij als lichtbron. Gebleken is, dat met name bij hoogbelastbare lampen van een dergelijk soort een zodanig voor-5 delige breking van het licht verkregen wordt, dat verblinding wordt voorkomen. Het gebruik van een voor de lichtopbrengst nadelige diffuus verstrooiende laag op de binnenwand van de lamporihulling die voor dit doel bij de bekende lampen wordt toegepast is vermeden.

Bij voorkeur heeft de omhulling een cylindervormige gedaante 10 volgens de eerder genoemde NL-terinzagelegging 80·.01.833. In een andere uitvoeringsvorm is de omhulling bolvormig, waarbij de ribben van . de bovenzijde van de omhulling in de richting van de lampvoet verlopen.

In een bijzondere uitvoeringsvorm van de verlichtingseeriheid volgens de uitvinding zijn de groeven in het wanddeel afwisselend diep 15 en ondiep, waarbij de kromming van de wanden van de diepe groeven kleiner is dan de kromming van de ondiepe groeven.

Het voordeel van deze uitvoeringsvorm is, dat met name bij plaatsing rondom een lichtbron (het wanddeel heeft dan de vorm van een cylinder) een optimale lichtspreiding wordt verkregen. Deze uitvoerings-20 vorm wordt bij voorkeur toegepast als onderdeel van een wegverlichtings-armatuur, waarbij het van het wanddeel afkomstige licht nauwelijks verblindend is.

De uitvinding zal nader worden toegelicht aan de hand van een tekening, waarin uitvoeringsvormen van de verlichtingseeriheid volgens 25 de uitvinding zijn toegelicht. In de tekening toont figuur 1 een lagedrukkwikdampontladingslamp volgens de uitvinding deels in aanzicht, deels opengewerkt; figuur 2 een verlichtlngsarmatuur volgens de uitvinding, eveneens in aanzicht en toont 30 figuur 3 een dwarsdoorsnede van een deel van de buitenwand van het transparante wanddeel van de lamp volgens figuur 1.

De lamp volgens figuur 1 bevat een aan een zijde enigszins bolvormig afgesloten cylindervormige lampcmhulling 1, die bestaat uit een transparante kunststof. Binnen deze lampomhulling bevindt zich een 35 vacuumdicht afgesloten relatief dunne ontladingsbuis 2 die drie maal is opgevouwen tot de vorm van een haak. Aan de uiteinden van deze buis bevinden zich twee elektroden (niet zichtbaar in de tekening) waartussen tijdens het bedrijf van de lamp een ontlading onderhouden wordt. Op de 8403064 I * PHN 11.164 4 ^ A5 binnenwand van de ontladingsbuis 2 bevindt zich een luminescerende laag 3, die de in de kwikontlading opgewekte ultraviolette straling omzet in zichtbaar licht. De lamp bevat voorts een elektrische stabili-satieballast 4, een starter (niet zichtbaar) en een dunwandige, enigs-5 zins konisch verlopende kunststof lanpschaal 5. Deze is aan de lamp-omhulling 1 bevestigd en is aan zijn konisch. toelopende uiteinde voorzien van een edison lairphuls 6, waarmee de laitp in een houder bestemd voor gloeilampen kan worden gedraaid. De buitenwand van de lampcmhulling is voorzien van een prismatisch refraktieprofiel waarvan de brekende 10 ribben (7a,7b, etc.) evenwijdig aan de lengte-as (8) van de lairp verlopen. Op het afgesloten boveneinde van de omhulling verlopen de genoemde ribben cirkelvormig ten opzichte van de lengte-as van de cylinder.

Het refraktieprofiel is gevormd als in het oppervlak van de 15 omhulling aangebrachte groeven. Dit profiel zal nader worden toegelicht aan de hand van figuur 3.

In figuur 2 is een wegverlichtingsarmatuur 10 volgens de uitvinding gemonteerd op een lichtmast 11. Het armatuur heeft een kunststof huis 12, dat aan deonderzijde met een. schaalvormige trans-20 parante glazen kap 13 is afgesloten. In het huis bevindt zich een elektrische gasontladingslamp 14 (gestippeld weergegeven) die fungeert als lichtbron en omgeven is door een cylindervormig kunststof wanddeel 15 dat aan zijn van de lichtbron afgekeerde oppervlak is voorzien van een refraktieprofiel volgens de uitvinding. De brekende ribben (16a,'16b etc.) 25 lopen evenwijdig aan de lengte-as van de cylinder en aan de lengte-as van het lichtgevende deel van de genoemde lamp. Als gevolg van de aanwezigheid van de genoemde kunststof cylinder wordt het licht dat afkomstig is van de lamp zodanig gebroken, dat het voor een toeschouwer, die zich op enige afstand van het armatuur bevindt lijkt alsof de 30 lichtbron een formaat heeft, dat correspondeert met de buitendiameter van de cylinder. Het licht dat afkomstig is van het armatuur is dan niet verblindend.

In figuur 3 is een dwarsdoorsnede van het refraktieprofiel in detail weergegeven, zoals dat aanwezig is qp de buitenwand van de lamp 35 volgens figuur 1. Het profiel bestaat uit naast elkaar gelegen groeven 18a, 19a, 18b, 19b etc. Elke groef bestaat uit zijwanden waarvan de oppervlakken concaaf verlopen. De groeven zijn afwisselend ondiep (18a,18b) en diep (19a,19b). De kromming van de wanden (20,21) van de 8403064 css ί· ΕΗΝ 11.164 5 , · diepe groeven is kleiner dan de kromming van de wanden (22, 23) van de ondiepe groeven. De wanden van de genoemde groeven (20, 21 respektieve-lijk 22, 23) gaan discontinu in elkaar over, dat wil zeggen ze vormen een snijlijn. Deze snijlijn is voor groef 19a aangeduid met 24 en voor 5 groef 18b met 25, De gekeende zijwanden van groef 19a maken een hcekCX van circa 80° net elkaar. Van groef 18b is boek β circa 150°. De brekende ribben van het prismatische refraktieprofiel worden gevormd door de snijlijn van wanden van twee naburige groeven, bijvoorbeeld rib 26, welke gevormd wordt door de wanden 21 en 22 van naburige 10 groeven 19a en 18b.

In een praktische uitvoeringsvorm van het wegverlichtings-armatuur volgens figuur 2 is de uitwendige diameter van het cylinder-vormige wanddeel 25 cm. De dikte van de wand bedraagt 5 mm. De diepte van de groeven is respéktievelijk 3 mm en 1,5 mm. De afstand tussen de -15 evenwijdig aan de lengte-as verlopende ribben is 3 mti. Geplaatst op de top van een verticale mast net een lengte van circa 4 m werd, met behulp van een in het armatuur geplaatste hogedruknatriimdanpontladings-lamp met een vermogen van 50 W (SCN-50W, 3300 lm) een vrijwel konstante helderheid verkregen over de gehele omvang van het armatuur.

20 25 30 j 35 i [ 6403064 --- — — —------ — - ' ^

Claims (4)

1. Verlichtingseenheid met een lichtbron die althans ten dele is omgeven door een transparant wanddeel met een prismatisch refraktie-profiel waarvan de brekende ribben evenwijdig aan elkaar verlopen, met het kenmerk, dat het refraktieprofiel is gevormd als in het opper-5 vlak van het wanddeel aangebrachte groeven, die bestaan uit elkaar snijdende zijwanden met een in dwarsdoorsnede gekromde vorm, waarbij de wanden van naast elkaar gelegen groeven elkaar snijden ter plaatse van. de ribben.

2. Verlichtingseenheid volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat 10 de groeven afwisselend diep en ondiep zijn, waarbij de kromming van de wanden van de diepe groeven kleiner is dan die van de ondiepe groeven.

3. Verlichtingseenheid volgens conclusie 1 of 2, met het kenmerk, dat de groeven zijn aangebracht in het buitenoppervlak van het wanddeel.

4. Iagedrukkwikdampontladingslamp met een vacuumdicht afgesloten 15 op althans êên plaats gebogen buisvormig ontladingsvat, qp de binnenwand waarvan zich een luminescerende laag bevindt, welk ontladingsvat is omgeven door een transparante omhulling waarvan het buitenoppervlak is voorzien van een refraktieprofiel volgens conclusie 1 of 2, waarvan de brekende ribben evenwijdig aan de lengte-as van de omhulling verlopen. 20 25 30 35 8403064