NL8000120A

NL8000120A - Werkwijze voor het bepalen van de lichaamsrand voor de rekonstruktie van de absorptie van straling in een vlak gebied van een lichaam.

Info

Publication number: NL8000120A
Application number: NL8000120A
Authority: NL
Original assignee: Philips Nv
Priority date: 1979-01-15
Filing date: 1980-01-09
Publication date: 1980-07-17
Also published as: US4375696A; GB2040138A; DE2901406A1; SE8000221L; FR2446105B1; GB2040138B; FR2446105A1; JPS5596407A

Description

9 Μ PHD 79-004 1 N.V. Philips’ Gloeilampenfabrieken te Eindhoven.

Werkwijze voor het bepalen van de lichaamsrand voor de re-konstruktie van de absorptie van straling in een vlak gebied van een lichaam.

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het bepalen van de rand van een op een onderzoekstafel liggend lichaam voor de rekonstruktie van een absorptiever-deling van straling in een vlak onderzoeksgebied van het 5 lichaam, waarbij met een stralingsbron het binnen een lig-plaatsgebied liggend onderzoeksgebied in verschillende in het onderzoeksvlak liggende richtingen telkens voor elke richting over een aantal stralingswegen volledig door meet-stralen wordt doorstraald voor de bepaling van absorptie-M waarden, waarbij het ligplaatsgebied door een in het onderzoeksgebied liggend, door het lichaam sterk of volledig geabsorbeerde, tenminste in een direkt aan het onderzoeksgebied grenzend en aan het ligplaatsgebied tangerend gebied verlopende hulpstraling wordt bestraald, door de meting 15 waarvan met hulpdetektoren de positie van aan het lichaam tangerende hulpmeetstralen worden bepaald, uit welke posities randpunten van het lichaam worden bepaald, waaruit samen met de absorptiewaarden de absorptieverdeling wordt ge-rekonstnueerd.

20 Een dergelijke werkwijze is reeds uit de publika- tie ’’Reconstruction from truncated scan data” van W. Wagner, gepubliceerd in MEDITA, speciale uitgave 1/78 bekend. Met deze werkwijze is het mogelijk, de absorptieverdeling van straling, bijvoorbeeld röntgenstraling, in een in het door-25 straalde vlak (onderzoeksvlak) liggend onderzoeksgebied van een bijvoorbeeld menselijk lichaam te rekonstrueren. Het onderzoeksgebied kan daarbij geheel of gedeeltelijk het doorstraalde lichaamsgebied omvatten, in het laatste geval worden bijvoorbeeld alleen afzonderlijke organen van het 30 lichaam onderzocht. Dit betekent, dat het onderzoeksgebied een belangrijk kleinere diameter heeft dan het in het vlak liggende ligplaatsgebied voor het opnemen van het lichaam.

Het buiten het onderzoeksgebied liggende lichaamsgebied 800 0 1 20 ’ f PHD 79-004 2 wordt hierbij in tegenstelling tot het onderzoeksgebied niet in elke richting volledig doorstraald, zodat de stra-lingsbelasting van het lichaam wordt beperkt.

Om fouten in de gerekonstrueerde absorptieverde-5 ling van het onderzoeksgebied te vermijden, moeten voor de buiten het onderzoeksgebied liggende lichaamsgebieden, die niet volledig door de meetstralen worden doorstraald, fik-tieve absorptiegegevens (Q(PfV^) bepaald worden, die met enige nauwkeurigheid overeenkomen met de werkelijke absorp-10 tiewaarden (θ(ρ,Ί^)). Hiertoe is het echter noodzakelijk tenminste de lichaamsrand te kennen. Deze wordt, zoals in de bovengenoemde publikatie beschreven, met behulp van hulpstralingsbronnen gemeten, die een door het lichaam sterk of volledig geabsorbeerde, in het vlak liggende hulpstra-I5 ling uitzenden. De hulpstraling wordt direkt in het aan het onderzoeksgebied grenzende gebied geëmitteerd, waarbij deze aan de rand van het ligplaatsgebied tangeert. Een deel van de hulpstraling gaat hierbij langs het lichaam en bereikt een in het vlak liggende reeks hulpdetektoren, met behulp 2° waarvan de afstand van de aan het lichaam tangerende hulp-meetstralen door het onderzoeksgebied wordt bepaald. Door draaiing van het stelsel hulpstralingsbron-hulpdetektoren rond het lichaam wordt dus in een groot aantal verschillende richtingen aan het lichaam tangerende hulpmeetstralen opgewekt. De rand van het lichaam wordt dan tenminste bij benadering door de tangerende hulpmeetstralen beschreven.

De ter rekonstruktie van de absorptieverdeling van het onderzoeksgebied benodigde fiktieve absorptiegegevens worden zo bepaald, dat voor elke richting de buiten het onderzoeksgebied liggende, niet door de meetstralen doorstraalde gebieden van het lichaam in stroken worden onderverdeeld, die tenminste bij benadering in dezelfde richting lopen als de meetstralen en die nagenoeg eenzelfde breedte hebben als de stralingswegen, waarover de meetstra-35 len lopen. De lengte van een strook is begrensd door de lichaamsrand. Aan elke strook wordt nu een vooraf gekozen, per eenheid van lengte gedefinieerde absorptiekoëfficiënt toegewezen, die tenminste de gemiddelde lichaamsabsorptie- 800 0 1 20 » * PHD 79-004 3 koëfficiënt. Door vermenigvuldiging van de vooraf gekozen absorptiekoëfficiënt met een bijbehorende strooklengte wordt dan een absorptiegegeven bepaald, die aan de bijbehorende strook wordt toegewezen.

5 Met de aldus bepaalde absorptiegegevens, die ver der worden behandeld, alsof ze via een meting zijn verkregen en met de absorptiewaarden wordt dan de absorptieverde-ling gerekonstrueerd bij belangrijk lagere stralingsbelas-ting van het lichaam.

10 Bij toepassing van voorgaand beschreven werkwij ze is het echter noodzakelijk, dat de onderzoekstafel niet het ligplaatsgebied doorkruist om de hulpstraling ongehinderd erdoorheen te kunnen laten gaan. In de regel worden echter onderzoekstafels gebruikt, die over hun totale lengte ^ uit voor de hulpstraling (licht) ondoordringbaar materiaal zijn vervaardigd, bijvoorbeeld (ondoorzichtig) kunststof, zodat bij toepassing van deze werkwijze de lichaamsrand slechts gedeeltelijk bepaalbaar is.

Het is daarom de taak van de uitvinding een werk-2D

wijze aan te geven, met behulp waarvan de rand van een op een doorgaande, voor de hulpstraling ondoordringbare onderzoekstaf el liggend lichaam volledig te bepalen is.

De werkwijze volgens de uitvinding heeft daartoe tot kenmerk, dat voor de bepaling van eerste randpunten van oc het lichaam alleen die hulpmeetstralen worden benut, die alleen het lichaam raken, en dat op elke stralingsweg, die door een van de eerste randpunten van het lichaam en door het onderzoeksgebied loopt, een verder randpunt wordt bepaald, waarvan een afstand tot het eerste randpunt in de 30 richting van het lichaam overeenkomt met een waarde, die gelijk is aan een quotiënt (L(p,'l^')) van een bij de stralingsweg behorende absorptiewaarde (Q(p,^)) en een vooraf gekozen, gemiddelde absorptiekoëfficiënt (yu), waarbij p een afstand is tussen een centrum van het onderzoeksgebied 35 en een stralingsweg en v een hoekpositie van de stralings-bron ten opzichte van het centrum van het onderzoeksgebied.

Bij de werkwijze volgens de uitvinding worden bij een onderzoekinrichting, waarin een "ondoorzichtige" onder- Ö Π Π Π 1 9 fl PHD 79-004 k zoekstafel wordt toegepast met de niet aan de onderzoeks-tafel rakende hulpmeetstralen alleen delen van de lichaams-rand respektievelijk het tegenover de onderzoekstafel liggend gebied van de lichaamsrand gemeten. Hiertoe worden bij 5 een bepaalde hoek If , die ten opzichte van een koördinaatas van een koördinatensysteem is gedefinieerd, waarvan de oorsprong samenvalt met het centrum van het onderzoeksgebied, uitgaande van de oorsprong en naar de door de hulpmeetstralen getangeerde randgebied van het lichaam wijzende vekto-10 ren gedefinieerd, die elk verscheidene hulpmeetstralen snijden. De lengte (het eindpunt) van de vektoren wordt daarbij door de positie van dat snijpunt bepaald, dat het dichtst bij de oorsprong ligt. Hierop wordt later nog nader ingegaan. De eindpunten van de vektoren geven dan een eerste I5 groep randpunten van het lichaam weer. Uitgaande van de zo gemeten eerste groep randpunten wordt dan op alle door de eerste randpunten en door het onderzoeksgebied heengaande stralingswegen een lengte, die voor elke weg gedefinieerd

door (ρ,Τ^) is vastgelegd door het quotiënt L(p,1^), in de 2G

richting van het lichaam uitgezet, zodat een verdere groep randpunten ontstaat, die ongeveer tegenover de eerst groep randpunten ligt. Met behulp van de eerste groep en de verdere groep randpunten wordt de lichaamsrand bijna volledig bepaald.

25

Volgens een verdere uitvoeringsvorm van een werkwijze volgens de uitvinding wordt op elke door de zo bepaalde verdere groep randpunten heengaande stralingsweg, uitgaande van de verdere randpunten in de richting van het lichaam telkens een extra randpunt bepaald, waarvan de af- 9Π stand tot het verdere randpunt wordt bepaald door een waarde, die overeenkomt met de quotiënt (ΐ/ίρ,ΐΤ")) uit de bij elke stralingsweg behorende absorptiewaarde en met een vooraf gekozen, gemiddelde absorptiekoëfficiëntjx.

Door elk verder randpunt loopt eveneens een groot 35 aantal in het vlak liggende stralingswegen, waarop in de richting van het lichaam een lengte, die met een quotiënt Ι^ρ,Ι?') overeenkomt, voor het verkrijgen van extra randpunten wordt uitgezet. Hierdoor wordt verkregen, dat het aan- 800 0 1 20 PHD 79-004 5 tal van de de lichaamsrand tenminste bij benadering beschrijvende randpunten belangrijk wordt vergroot.

Volgens een andere uitvoeringsvorm van een werkwijze volgens de uitvinding wordt voor het bepalen van een 5 verbeterd randpunt verscheidene van het centrum van het onderzoeksgebied uitgaande en tot aan de randpunten gaande vektoren A(r,JP) in een vooraf gekozen hoekgebied gemiddeld. Hierdoor wordt de rand van het lichaam nauwkeuriger bepaald. Onder de gemeten randpunten moeten hier de eerste, verdere ^ en de extra randpunten worden verstaan.

De uitvinding zal worden toegelicht aan de hand van een in tekening weergegeven uitvoeringsvoorbeeld, in welke tekening:

Fig. 1 een doorsnede door een schematisch weerge-^ geven röntgentomografie-apparaat toont,

Fig. 2 het verloop van de aan het lichaam tange-rende hulpmeetstralen weergeeft,

Fig. 3 een in het onderzoeksvlak liggende doorsnede van het lichaam met door eerste randpunten lopende stralingswegen toont en

Fig. 4 een blokschakeling van een elektronische eenheid voor het uitvoeren van de werkwijze toont.

Fig. 1 toont een doorsnede door een schematisch weergegeven röntgentomografie-apparaat, dat een stralings-25 bron 1 voor het uitzenden van een waaiervormige röntgen- stralingsbundel 2 bevat, die in het snijvlak (vlak van de tekening) verloopt, het onderzoeksvlak omvat en door middel van een loden diafragma 3 is begrensd. De röntgenstralings- bundel 2 doordringt een te onderzoeken lichaam 4 en bereikt 30 een rij detektoren 5» die uit afzonderlijke in het onderzoeksvlak naast elkaar liggende stralingsdetektoren 6 bestaat. Het systeem stralingsbron 1 - detektorrij 5 is rond een centrale as 7» die loodrecht op het vlak van onderzoek staat, draaibaar, waarbij de positie van het systeem ten op-35 zichte van een in het onderzoeksvlak liggend, rechthoekig koördinatensysteem X, Y door een draaiingshoekx?'* wordt aangegeven, die door de centrale straal 9 (tussen de bron 1 en het midden van de detektorrij 5) van de waaiervormige strati Λ Λ A A 0 Λ PHD 79-004 6 lingsbundel 2 met de Y-as wordt ingesloten. De oorsprong van het koördinatensysteem X, Y, waardoorheen de centrale as 7 gaat, is tegelijkertijd centrum van het onderzoeksgebied 10 van het röntgentomografie-apparaat. Dit is het in 5 het onderzoeksvlak liggend gebied, dat onder elke draai-ingshoek ^volledig door via stralingswegen 11 verlopende meetstralen wordt doorstraald, waarbij de breedte van de stralingswegen 11 door de breedte van de detektoren 6 is bepaald. De positie van een stralingsweg wordt verder door 10 de afstand p tot het centrum van het onderzoeksgebied 10 aangegeven.

Als ligplaats voor het te onderzoeken lichaam 4 (met streeplijnen aangegeven), dat in een het onderzoeksgebied 10 concentrisch omgevend ligplaatsgebied 12 ligt, is 10 een loodrecht op het onderzoeksvlak instelbare onderzoeks-tafel 8 genomen. De mechanische houder ervan is voor de overzichtelijkheid niet weergegeven.

Door een wijziging in de positie van het lichaam 4 binnen het ligplaatsgebied 12 kan worden bereikt, dat het 20 onderzoeksgebied 10 naar believen, dat zo nodig in grootte door instelling van het diafragma 3 kan worden veranderd, verschillende te onderzoeken gebieden binnen het lichaam 4 omvat. Hierbij mag het lichaam 4 de grens van ligplaatsgebied 12 niet overschrijden.

25

Verder zijn in optische hulpstralingsbronnen 13, 13’ voorzien, waarvan de posities zich op de uiteinden van de detektorrij 5 bevinden en die twee in het onderzoeksvlak liggende hulpstralingsbundels met de randstralen 15, 15* en 16, 16* in de richting van twee uit verschillende afzonder- J lijke detektoren bestaande hulpdetektorinrichtingen 14, 14* uitzenden. De hulpdetektorinrichtingen 14, 14*, die evenals de hulpstralingsbronnen 13, 13* deelnemen in de rotatie van het detektorsysteem, zijn naast de stralingsbron 1 opgesteld, zodat ze de randstralen 16, 16·, die tevens de be- 35 grenzing van de röntgenstralingsbundel 2 beschrijven, en de aan het ligplaatsgebied 12 tangerende randstralen 15, 15* kunnen detekteren. Daardoor ontstaat een kompakte konstruk-tie van de installatie. Raakt bijvoorbeeld een hulpmeet- 80 0 0 1 20 PHD 79-004 7 straal 17 de rand van het lichaam 4, dan zullen de hulpde-tektoren van de hulpdetektorinrichting 14 tussen de hulp-meetstraal 17 en de stralingsbron 1 geen straling ontvangen en dus geen signaal opwekken, terwijl de aan de andere zij-5 de van de hulpmeetstraal 17 liggende detektoren vein de hulpdetektorinrichting 14 straling ontvangen en een elektrisch signaal aan een niet nader weergegeven elektronische eenheid afgeven. Op deze wijze kan de positie van een aan het lichaam 4 tangerende hulpmeetstraal 17 gemakkelijk 10 worden bepaald. Door draaiing van de stralingsbron/detektor-inrichting om de centrale as 7 worden nu voor elke hoek hulpmeetstralen 17 bepaald, waarvan echter alleen die stralen worden geëvalueerd, die alleen aan het lichaam 4 en niet aan de onderzoekstafel 8 tangeren. Daarvoor zijn van 15 te voren de koördinaten van de hulpmeetstralen 17» die aan de onderzoekstafel 8 tangeren, uit de positie (inrichtings-koördinaten) van de (stationaire) onderzoekstafel 8 afgeleid, zodat een eenduidige bepaling van al of niet tangeren van de hulpmeetstralen 17 aan de tafel 8 gewaarborgd is.

20 Natuurlijk kan het tomografie-apparaat ook met een enkele hulpstralingsbron 13 en een bijbehorende, er tegenover liggende hulpdetektorinrichting 14 zijn uitgerust, als bij een rotatie van het aftastapparaat over minder dan 3600 is gewaarborgd, dat de hulpmeetstralen 17 steeds de 20 van de onderzoekstafel 8 afgekeerde zijde van het lichaam 4 aftasten. De hulpstralingsbronnen 13» 13' kunnen bijvoorbeeld zichtbaar licht emitterende luminescentiedioden of infrarode straling emitterende laserdioden zijn. Het is voordelig een gemeenschappelijke lichtbron met twee licht-30 vezelgeleiders te koppelen, waarvan de uiteinden in de posities bij 13 en 13' zo dicht,mogelijk bij de grensstralen 16, 16’ zijn geplaatst. De hulpstralingsbronnen en de hulp-detektorinrichtingen kunnen samen met de stralingsbron 1 en de detektorinrichting 2 om de as 7 worden gedraaid. Hierbij

OC

kunnen ze met de uit stralingsbron 1 en detektorinrichting 5 bestaande meetinrichting star zijn verbonden. Als de door de hulpstralingsbronnen opgewekte straling wordt gemoduleerd, bijvoorbeeld amplitude-, frequentie-, of impulsmodu- PHD 79-004 8 latie, wordt de meting van de hulpstraling ongevoeliger voor omgevingslicht en ruis.

Het is eveneens mogelijk, ultrasoon geluid als hulpstraling te gebruiken. Daarbij kunnen volgens het prin-5 cipe van de zogenaamde "phased arrays" meer dan één ultrasone zender worden toegepast, die tegelijkertijd met dezelfde frequentie, echter in verschillende fase worden ge-aktiveerd, waarbij de fase respektievelijk de faseverschillen tussen de afzonderlijke ultrasone zenders met geschikte 10 vertragingsschakelingen voortdurend worden veranderd. Daardoor wijzigt voortdurend de richting van de ultrasone bundel, zodat deze het oppervlak van de bijbehorende ultrasone ontvanger aan de andere kant van het onderzoeksgebied aftast.

15 In Fig. 2 is het verloop van de aan het lichaam 4 tangerende hulpmeetstralen 17 nauwkeuriger weergegeven. Met 4, 7> 8 en 10 zijn dezelfde begrippen aangeduid als in Fig.

1. Getoond is verder een waaier van hulpmeetstralen 15 uit-gaande van de hulpstralingsbron 13 in een bepaalde rotatie-20 positie van het meetsysteem (detektorinrichtingen en stralingsbronnen). In deze positie raakt een aan de onder-zoekstafel 8 tangerende hulpmeetstraal 16 niet de rand van het lichaam 4 en moet dus niet voor de vorming van de li-chaamsrand gebruikt worden. De hulpmeetstralen 17 echter, ^ die uit opeenvolgende metingen bij verschillende hoeken werden bepaald en die tangentiaal met het lichaam 4 verlopen, beschrijven een van de onderzoekstafel 8 afgekeerd deel van de lichaamsrand.

Een willekeurige weg van de onderzoekstafel 8 ^ wijzende vektor A(r,^») (centrale vektor), die onder de hoek p ten opzichte van de X-as van een in het centrum van het onderzoeksgebied 10 liggend koördinatensysteem X, Y loopt, snijdt nu verschillende hulpmeetstralen 17 op de punten a, b, c... Om een eerste randpunt I8a~c enzovoort (zie 35 \

Fig. 3) te kunnen bepalen, worden alle snijpunten a, b, c.. van de vektor A(r,^) met de hulpmeet stralen 17 bepaald, waarvan dan de het dichtst bij het centrum van het onderzoeksgebied 10 liggende hulpmeetstraal volgens de formule 1 met 800 0 1 20 * ·* PHD 79-004 9 A(r,^) = Min &[/χ2 (f, #) + Y2 (f, tfjj (l) als een eerste randpunt wordt bepaald. Hierbij, zijn X (f. *) 5 en Y (f, telkens de koördinaten van de snijpunten a, b, c... van de vektor A(r,^) met de hulpmeet straal 17 in de richting ^ . Deze koördinaten worden met de formules Χ((?,τλ) s · (sin^ . tan ψ + cos (2) 10 en * PtW · (sin coslA. cot j*)"1 (3) ^ bepaald.

Daarbij is P^ w de afstand tussen een met behulp van de hulpdetektorinrichting 14, 14* gemeten en aan het lichaam 4 tangerende hulpmeetstraal 17 en het centrum van het onderzoeksgebied, waarvan de positie verder uit de hoek-ίυ positie v van het systeem straler 1 - stralingsdetektoren 6 en van de geometrische inrichting van hulpstralingsbronnen 13j 13* en uit de hulpdetektorinrichtingen 14, 14* resulteert.

Door een groot aantal vektoren A(r,jp), die alle weg van de onderzoekstafel 8 gericht zijn en waartussen bijvoorbeeld een gelijk gekozen hoekafstand Δψ bestaat, kunnen zo tenminste bij benadering bovenste eerste randpun-ten l8a-c... enzovoort (zie Fig. 3) worden bepaald.

In de weergave volgens Fig. 3 is aangenomen, dat het bovenste randverloop van het lichaam 4 (doorgetrokken lijn) reeds bepaald is. Bij het doorstralen van het lichaam 4 met parallel of waaiervormig lopende meetstralen -beide straalgeometrieën kunnen op bekende wijze in elkaar worden omgezet - loopt door elk eerste randpunt meer dan 35 een stralingsweg 11 in verschillende, in het vlak liggende richtingen en door het onderzoeksgebied 10. Zet men nu uitgaande van de eerste randpunten l8a-c in de richting van het lichaam 4 op elke stralingsweg 11 een lengte uit, die PHD 79-004 10 uit het quotiënt L(p,Ί^) = /yU is bepaald, waarbij yu een vooraf* gekozen gemiddelde absorptiekoëfficiënt is, die de lichaamsabsorptiekoëfficiënt bij benadering beschrijft, dan verkrijgt men verdere randpunten 19, die ten-5 minste bij benadering de naar de onderzoekstafel 8 toegekeerde rand van het lichaam k beschrijven.

De lengte van de bij de verdere randpunten 19 behorende vektoren A(r,^) wordt daarbij door een multiplika-tieve faktor F zodanig gekorrigeerd, dat geen van de vekto-^ ren met de punt door de onderzoekstafel 8 heensteekt. Hiertoe worden eerst andere vektoren A’ in dezelfde richtingen ψ gevormd, waarbij de lengten J A'j ervan uit de afstanden van de snijpunten van de vektorstralen met de onderzoeksta-fel tot het centrum van de onderzoeksgebied resulteren. De ^ multiplikatieve faktor wordt dan berekend uit: F"1 = (MAXj,^|A(r, j*)/A* als dit maximum ongeveer bij de hoek V optreedt en Αψ de 20 « ° * hoekstap aangeeft.

Voor de verdere vergroting van het aantal randpunten of eventueel voor het sluiten van gaten tussen de eerste randpunten kunnen op de door de verdere randpunten 19 en het onderzoeksgebied 10 heengaande stralingswegen 11, 25 zoals boven reeds beschreven, opnieuw de quotiënten L(p,^), uitgaande1 van de verdere randpunten 19» in de richting van het lichaam k voor het verkrijgen van extra randpunten worden uitgezet.

Omdat de werkelijke absorptie langs de stralings-30 wegen 11 slechts bij benadering door de gemiddelde absorp-tiekoëfficiëntenyu kan worden weergegeven, is het voordelig, de grootte van de afzonderlijke vektoren A(r,^), waarvan de eindpunten de randpunten weergeven, te middelen.

Hiertoe worden naar de verdere en eventueel ook naar de ex-35 tra randpunten wijzende vektoren gevormd, waarvan de grootte telkens in kleine hoekgebieden Af voor het verkrijgen van verbeterde randpunten wordt gemiddeld.

In Fig. h wordt de werkwijze aan de hand van een 80 0 0 1 20 PHD 79-00¾ 11 blokschakeling nader beschreven. De met behulp van de de-tektoren 6 gemeten meetwaarden Χ(ρ,Τ^*) (intensiteiten) res-pektievelijk de referentieintensiteit I worden in een logaritme rings eenheid 21 gelogaritmeerd, die tegelijkertijd 5 absorptiewaarden Q(p,TJ”) vormt, die in een informatiege-heugen 22 worden opgeslagen. Deze absorptiewaarden worden later gebruikt, om in de centrale rekenmachine 23 de ab-sorptieverdeling^u(x, y) in het onderzoeksgebied 10 te re-konstrueren, die op de monitor 24 worden weergegeven.

Een eerste rekeneenheid 25 berekent nu bij elk der in het geheugen 20 opgeslagen en aan het lichaam 4 tan-gerende hulpmeetstralen 17 de snijpunten X {?,&), Y(if,·*) met de wegen telkens van de centrale vektoren A(r,^p). Hiertoe worden gebruikelijke werkwijzen voor de snijpunt- ie 0 berekening gebruikt. Vervolgens bepaalt de eenheid 25 telkens de kleinste afstand van de snijpunten tot het middelpunt 7 (Fig. 1) van het onderzoeksgebied 10 elk langs een centrale vektorweg A(r,jp). Het snijpunt met de kleinste afstand vormt dus telkens de eindpuntkoördinaat van een 20 vektor, respektievelijk een eerste randpunt 18a, b, c. De gemeten eerste randpunten 18 worden dan in het tussenge-heugen 25a opgeslagen. Een rekeneenheid 26 zoekt nu bij elk van de in het tussengeheugen 25a opgeslagen eerste randpunten 18 de erdoorheen lopende stralingswegen 11 en de bij elke stralingsweg 11 behorende absorptiewaarde qCp,^), die in het informatiegeheugen 22 is opgeslagen. Uit elk van de absorptiewaarden berekent een rekeneenheid 27 een met een lengte overeenkomende quotiënt Ι/(ρ,Ί^) en zet deze voor het vaststellen van verdere randpunten 19 telkens op de bijbe-30 horende stralingsweg 11 uit.

Hierbij worden verdere centrale vektoren in de richting van de onderste lichaamsrand gevormd, waarvan de eindpunten de verdere randpunten 19 weergeven. Deze verdere randpunten 19 worden in een verder tussengeheugen 27a op-35 geslagen. Samen met de reeds in het geheugen 25a opgeslagen eerste randpunten worden met behulp van de in Fig. 4 weergegeven eenheid 28 verbeterde randpunten die de lichaams-randpunten weergeven, bepaald, door het totale hoekgebied O Λ Λ Λ 1 9 ft PHD 79-004 12 ψ de in afzonderlijke, begrensde hoeksekties Af? te verdelen en de grootte van de in elke hoeksektie 4, φ liggende vektoren A(r, f) volgens bekende werkwijzen te middelen.

Een verdere rekeneenheid 29 levert dan met be-5 hulp van de vastgestelde rand van het lichaam k op de aan het begin beschreven wijze de absorptiegegevens Q(p, +), die voor het bepalen van een rekonstruktiebeeld van het onderzoeksgebied 10 eveneens worden toegevoerd aan het infor-matiegeheugen 22.

10 15 20 25 30 35 800 0 1 20

Claims

1. Werkwijze voor het bepalen van de rand van een op een onderzoekstafel liggend lichaam voor de rekonstruktie van een absorptieverdeling van straling in een vlak onderzoeksgebied van het lichaam, waarbij met een stralingsbron 5 het binnen een ligplaatsgebied liggend onderzoeksgebied in verschillende in het onderzoeksvlak liggende richtingen telkens voor elke richting op een aantal stralingswegen volledig doör meetstralen wordt doorstraald voor het bepalen van absorptiewaarden (q(p,*^"))» waarbij het ligplaats-^ gebied door een in het onderzoeksvlak liggende, door het lichaam sterk of volledig geabsorbeerd, tenminste in een direkt aan het onderzoeksgebied grenzend en aan het ligplaatsgebied tangerende gebied verlopende hulpstraling wordt bestraald, door de meting waarvan met hulpdetektoren de po-15 sitie van aan het lichaam tangerende hulpmeetstralen wordt bepaald, uit welke posities randpunten van het lichaam worden bepaald, waaruit samen met de absorptiewaarden de absorptieverdeling wordt gerekonstrueerd, met het kenmerk, dat voor het bepalen van eerste randpunten van het lichaam 20 alleen die hulpmeetstralen worden benut, die alleen het lichaam raken, en dat op elke stralingsweg, die door een van de eerste randpunten van het lichaam en door het onderzoeksgebied loopt, een verder randpunt wordt bepaald, waarvan een afstand tot het eerste randpunt in de richting van het 25 lichaam overeenkomt met een waarde, die gelijk is aan een quotiënt (L(p,^)) van een bij de stralingweg behorende ab- sorptiewaarde (q(p,1^)) en een vooraf gekozen, gemiddelde absorptiekoëfficiënt j,u), waarbij p een afstand is van een stralingsweg tot een centrum van het onderzoeksgebied enlT" 30 een hoekpositie van de stralingsbron ten opzichte van het centrum van het onderzoeksgebied is.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat op elke door de zo vastgestelde verdere randpunten heengaande stralingsweg, uitgaande van de verdere randpun-35 ten in de richting van het lichaam een extra randpunt wordt bepaald, waarvan de afstand tot het verdere randpunt wordt bepaald door de waarde, die overeenkomt met de quo- 800 0 1 20 PHD 79-004 14 tiënt (L(p,1^)) uit de bij elke stralingsweg behorende ab-sorptiewaarde (q(p,T^)) en met een vooraf gekozen, gemiddelde absorptiekoëfficiënt (yu).

3. Werkwijze volgens conclusie 1 of 2, met het ken- ® merk, dat voor het bepalen van een verbeterd randpunt verscheidene van het centrum van het onderzoeksgebied uitgaande en tot aan de randpunten wijzende vektoren A(r,γ) in vooraf gekozen boekgebieden Λψ worden gemiddeld. 10 15 20 25 30 35 800 0 1 20