NL1038030C2

NL1038030C2 - Werkwijze voor het onderzoeken van een verzameling houten delen.

Info

Publication number: NL1038030C2
Application number: NL1038030A
Authority: NL
Inventors: Marcel Verweij
Original assignee: Multigarant B V
Priority date: 2010-06-11
Filing date: 2010-06-11
Publication date: 2011-12-13
Also published as: WO2011155818A1

Description

Werkwijze voor bet onderzoeken van een verzameling houten delen

Terrein van de uitvinding 5

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het onderzoeken van een verzameling houten delen welke houten delen zijn bedoeld om te worden verwerkt in een constructie of reeds daarin zijn verwerkt. Het gaat dan om een bouwkundige constructie zoals een vloer, trap of ander beloopbaar oppervlak, wand, kozijn, plafond, dak en 10 kapconstructie, of om een civieltechnische constructie zoals een beschoeiing en een damwand, en om houten delen zoals planken en balken.

Achtergrond van de uitvinding 15

Bouwkundige en civieltechnische constructies dienen aan bepaalde bouweisen te voldoen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de brandveiligheid, de sterkte en stijfheid, en de duurzaamheid. Bij een constructie waarin hout is verwerkt, moet bijvoorbeeld worden voldaan aan bepaalde brandveiligheidseisen, waarbij allerlei zaken van belang zijn, zoals 20 afmetingen, afwerking, vorm en oppervlakteruwheid van de betrokken houten delen zoals planken en balken. Daarnaast is vooral de volumieke massa, de massa per volume-eenheid, van het gebruikte hout een belangrijke parameter omdat deze van groot belang is voor het brandgedrag, de bijdrage tot brandvoortplanting en de rookproductie. Ook voor de sterkte-eigenschappen, voor de stijfheid en voor de duurzaamheid is de volumieke massa van het 25 gebruikte hout een cruciale parameter.

Veel bouwregelgeving stelt derhalve eisen aan de minimale volumieke massa van het te verwerken hout. Voor in de bouw gebruikte houtsoorten zijn doorgaans echter slechts gemiddelde waardes voor de volumieke massa bekend. Men kan dus niet met grote 30 zekerheid zeggen of men werkelijk voor alle afzonderlijke gebruikte houten delen, en over het gehele volume of lengte daarvan, voldoet aan een gestelde eis aangaande een bepaalde minimale volumieke massa. Om meer zekerheid te hebben, kan men van een bepaalde 1038030 2 partij houten delen, één of meer monsters nemen en daarvan de volumieke massa bepalen, maar dat geeft nog geen zekerheid dat elk afzonderlijk houten deel aan een gestelde eis aangaande een bepaalde minimale volumieke massa voldoet, laat staan over het gehele volume of lengte daarvan.

5

De volumieke massa van hout varieert bovendien sterk met het vochtgehalte. Bouwvoorschriften vermelden daarom doorgaans een minimale volumieke massa bij een bepaald vochtgehalte. Het vochtgehalte is verder van invloed op het volume (zwellen of krimpen), de sterkte-eigenschappen, de duurzaamheid, en de thermische, elektrische en 10 diëlektrische eigenschappen van het hout. Het is dus veelal van belang dat het vochtgehalte wordt bepaald. Men kan dan bijvoorbeeld terugrekenen naar een volumieke massa bij een bepaald vochtgehalte. Men kan weer van een bepaalde partij houten delen, één of meer monsters nemen en daarvan het vochtgehalte bepalen, maar dat geeft weer geen zekerheid over het vochtgehalte van elk afzonderlijk houten deel, laat staan over het gehele volume 15 of lengte daarvan. De volumieke massa van hout varieert bovendien ook met de temperatuur. Zoals bij de meeste materialen, heeft de temperatuur invloed op het volume van hout (uitzetten of krimpen) en daarmee op de volumieke massa.

De volumieke massa van hout wordt bepaald door de massa per volume-eenheid van de 20 droge stof (celwanden), het vrije water (in de cellen) en het gebonden water (in de celwanden). Een gebruikelijke definitie van het vochtgehalte van hout is (nat gewicht -droog gewicht) / droog gewicht. De hoeveelheid droge stof per volume-eenheid kan minder of meer variëren over het volume van een houten deel, en is dus afhankelijk van de plaats. Ook door zwellen of krimpen (door opnemen of afstaan van vocht) of door uitzetten 25 of krimpen (door stijgen of dalen van de temperatuur), kan de massa van de droge stof per volume-eenheid variëren. De hoeveelheid water per volume-eenheid is afhankelijk van de temperatuur en vochtigheid van de omgeving, en in hoeverre er al een evenwicht is bereikt tussen het hout en omgeving, en tevens van het soort hout en de hoeveelheid droge stof per volume-eenheid. De hoeveelheid water per volume-eenheid is dus afhankelijk van de 30 omgeving, de tijd en de plaats.

Kortom, de massa per volume-eenheid van de droge stof en van het vrije en gebonden 3 water, en daarmee de volumieke massa en het vochtgehalte, variëren dus met de temperatuur en vochtigheid van de omgeving, de tijd, de plaats in het houten deel, en de temperatuur van het hout. Het bepalen van één of meer van genoemde grootheden voor slechts één of meer monsters van een bepaalde partij houten delen, geeft dus geen 5 zekerheid over de waardes van genoemde grootheden voor elk afzonderlijk houten deel, laat staan over het gehele volume of lengte daarvan. De onderhavige uitvinding nu verschaft een oplossing voor dit probleem.

10 Samenvatting van de uitvinding

De uitvinding verschaft een werkwijze voor het onderzoeken van een verzameling houten delen, daarin gekenmerkt, dat de werkwijze omvat: - het plaatsafhankelijk bepalen van de waarde van de volumieke massa van de 15 afzonderlijke houten delen.

Met ‘plaatsafhankelijk bepalen’ wordt bedoeld ‘een bepaling verrichten als functie van de plaats’. Het bepalen kan geschieden door directe meting, of indirect door één of meer relevante grootheden, bijvoorbeeld mechanische, elektrische of diëlektrische eigenschappen, te meten, en op basis daarvan de volumieke massa te bepalen. Het meten 20 kan bijvoorbeeld middels één of meer contactloze sensoren geschieden. Zo kunnen in een constructie te verwerken houten delen zoals planken of balken, bijvoorbeeld in een daartoe voorziene machine worden gescand waarbij bijvoorbeeld gebruik wordt gemaakt van Röntgenstraling. Maar er kan ook gebruik worden gemaakt van een daartoe voorziene andere elektromagnetische of ultrasone meetmethode. Daarbij kan op gezette afstanden, 25 van bijvoorbeeld een aantal centimeters of millimeters, worden gemeten. Met ‘op gezette afstanden’ wordt in het kader van de uitvinding bedoeld ‘op bepaalde, niet persé regelmatige, afstanden’. Maar er kan ook continu, bijvoorbeeld in de lengterichting, worden gemeten. In de praktijk zal bijvoorbeeld om de paar centimeter worden gemeten.

30 Ook kan op een vergelijkbare wijze het vochtgehalte worden bepaald. Uitgaande van de bepaalde waarden kan dan bijvoorbeeld worden teruggerekend naar een volumieke massa bij een bepaald vochtgehalte van bijvoorbeeld 12%. Ook kan op een vergelijkbare wijze de 4 temperatuur worden bepaald. Dat geeft dan nog meer zekerheid aangaande de volumieke massa en gerelateerde grootheden als de massa per volume-eenheid van de droge stof, het vrije water en het gebonden water.

5 Zo kan bijvoorbeeld met grote zekerheid worden bepaald welke houten delen over hun gehele volume of lengte voldoen aan een voorgeschreven minimale waarde van de volumieke massa bij een bepaald vochtgehalte. Na het selecteren van de houten delen die voldoen aan de voorgeschreven minimale waarde, kunnen uitsluitend die delen worden verwerkt in de constructie. Ook kunnen, indien slechts gedeeltes van houten delen voldoen, 10 die gedeeltes worden geselecteerd en afgezonderd, bijvoorbeeld middels zagen, waarna slechts die gedeeltes worden verwerkt in de constructie. Houten delen, of gedeeltes daarvan, kunnen zo worden gesorteerd naar een bepaalde in verband met de brandveiligheid, de sterkte en stijfheid, en/of de duurzaamheid voorgeschreven minimale waarde van de volumieke massa. In de constructie kunnen dan alleen houten delen, of 15 gedeeltes daarvan, met een volumieke massa boven die bepaalde minimale waarde worden verwerkt. Zo kan met zeer grote zekerheid worden voldaan aan een gegeven bouweis. Ook wil men in veel gevallen geen houten delen verwerken met een te grote volumieke massa, bijvoorbeeld hout dat ruimschoots voldoet aan een eis aangaande een minimale volumieke massa. Dat hout kan men dan beter gebruiken voor andere toepassingen waarin 20 bijvoorbeeld een grotere minimale volumieke massa is vereist. Kortweg, men kan zo veel beter het juiste hout op de juiste plaats gebruiken.

Zo kunnen ook houten delen welke in een constructie zijn verwerkt worden onderzocht. Het gaat dan om reeds verwerkte houten delen in een bestaande constructie. Daarbij kan 25 bijvoorbeeld gebruik worden gemaakt van daartoe voorziene geschikte handapparatuur op basis van Röntgenstraling. Zo kan bijvoorbeeld weer vastgesteld worden of een bepaalde bestaande constructie voldoet aan een bepaalde voorgeschreven minimale waarde van de volumieke massa. Ook kan men dan besluiten tot het vervangen van de houten delen, of gedeeltes daarvan, met een volumieke massa onder de bepaalde minimale waarde, of 30 bijvoorbeeld tot het versterken van die delen, of gedeeltes daarvan.

5

De uitvinding wordt in het navolgende nader toegelicht aan de hand van een aantal uitvoeringsvoorbeelden.

5 U itvoeringsvoorbeelden

Voor eiken verwerkt in vloerdelen of parket, is volgens een bepaalde brandveiligheidseis een minimale volumieke massa van 650kg/m3 vereist. De volumieke massa van eiken blijkt in de praktijk echter te kunnen variëren van 600-900 kg/m3 bij een vochtgehalte van 10 12%. Doorgaans zal aan de eis van minimaal 650 kg/m3 zijn voldaan, maar zeker is dat geenszins. Door nu volgens de uitvinding de werkelijke volumieke massa van alle afzonderlijke te verwerken houten delen, bijvoorbeeld om de centimeter, te bepalen, kan men met veel meer zekerheid zeggen dat wordt voldaan aan die eis. Daarbij kan tevens het vochtgehalte, en eventueel de temperatuur, op dezelfde plaatsen worden bepaald en 15 daarvoor worden gecorrigeerd. De houten delen die voldoen, worden dan geselecteerd voor verdere verwerking. De overige worden dan bijvoorbeeld voor andere doeleinden worden gebruikt. Ook kunnen secties van de houten delen die niet blijken te voldoen, er worden uitgezaagd. Zo kunnen alleen houten delen, of secties daarvan, verwerkt worden die, over hun hele volume of lengte, voldoen aan de eis van minimaal 650 kg/m3. Zo kan men met 20 zeer grote zekerheid zeggen dat met daamit vervaardigde vloerdelen of parket wordt voldaan aan die eis. De houten delen met een volumieke massa groter dan bijvoorbeeld 750 kg/m3 kan men bijvoorbeeld ook apart houden voor andere toepassingen waar hogere eisen aan de volumieke massa worden gesteld.

25 Een beschoeiing opgebouwd uit houten planken blijkt in de praktijk steeds slechts op een enkele plaats of enkele plaatsen te worden aangetast of te bezwijken, terwijl het overgrote deel van de constructie nog heel en ongeschonden is. De duurzaamheid van de beschoeiing wordt vooral bepaald door de zwakste delen, en dat zijn veelal de planken die niet voldoen aan een bepaalde minimale volumieke massa. Door nu bij de aanleg de afzonderlijke 30 planken zorgvuldig op volumieke massa te scannen en slechts planken met een bepaalde minimale volumieke massa te gebruiken, kan de duurzaamheid en levensduur van de beschoeiing aanzienlijk worden vergroot, bijvoorbeeld verdubbeld. Ook kan men bij een 6 bestaande beschoeiing de afzonderlijke planken bemeten en vervolgens de planken, of gedeeltes daarvan, die niet voldoen, preventief verwijderen of versterken.

Een houten trap dient te voldoen aan eisen betreffende sterkte en brandveiligheid, 5 waaronder eisen betreffende de volumieke massa van het gebruikte hout. Tot nu toe was het niet goed mogelijk vast te stellen of een houten trap daar ook daadwerkelijk aan voldoet. Door nu de afzonderlijke houten delen, zoals treden en stootborden, volgens een werkwijze volgens de uitvinding te bemeten, bijvoorbeeld om de paar centimeter, kan met grote zekerheid worden vastgesteld of een bestaande trap voldoet aan de eisen betreffende 10 volumieke massa. Beter nog is tijdens de bouw alle houten delen te bemeten en alleen die houten delen, en/of gedeeltes daarvan, die voldoen aan de gestelde eisen, te gebruiken.

Het zal duidelijk zijn dat de uitvinding niet is beperkt tot de gegeven uitvoeringsvoorbeelden. Essentieel is dat, in een constructie te verwerken of verwerkte, 15 afzonderlijke houten delen worden bemeten waarbij de volumieke massa en/of het vochtgehalte en/of de temperatuur als functie van de plaats, op gezette kleine afstanden of continu, wordt bepaald. Zo kan bijvoorbeeld met grotere tot zeer grote zekerheid worden vastgesteld of aan bepaalde bouweisen aangaande de volumieke massa en/of het vochtgehalte van het gebruikte hout wordt voldaan. Ook kunnen bijvoorbeeld houten 20 delen, en/of gedeeltes daarvan, die ruimschoots voldoen, apart gehouden worden voor andere toepassingen met strengere eisen.

1 0 38 03 0

Claims

1. Werkwijze voor het onderzoeken van een verzameling houten delen, met het kenmerk, dat de werkwijze omvat: 5. het plaatsafhankelijk bepalen van de waarde van de volumieke massa van de afzonderlijke houten delen.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de werkwijze tevens omvat: het plaatsafhankelijk bepalen van de waarde van het vochtgehalte van de afzonderlijke houten delen.

3. Werkwijze volgens conclusie 1 of 2, met het kenmerk, dat de werkwijze tevens omvat: - het plaatsafhankelijk bepalen van de waarde van de temperatuur van de afzonderlijke houten delen.

4. Werkwijze volgens een der conclusies 1-3, met het kenmerk, dat de waarde op 15 gezette afstanden, van bijvoorbeeld een aantal centimeters of millimeters, wordt bepaald.

5. Werkwijze volgens een der conclusies 1-3, met het kenmerk, dat de waarde continu, bijvoorbeeld in de lengterichting, wordt bepaald.

6. Werkwijze volgens een der conclusies 1-5, met het kenmerk, dat uitgaande van de 20 bepaalde waarden wordt teruggerekend naar de waarden van de volumieke massa bij een bepaald vochtgehalte.

7. Werkwijze volgens een der conclusies 1-6 waarbij de houten delen bedoeld zijn om te worden verwerkt in een constructie, met het kenmerk, dat de werkwijze tevens omvat: 25. het selecteren van houten delen op basis van de bepaalde waarden; en - het in de constructie verwerken van de geselecteerde houten delen.

8. Werkwijze volgens een der conclusies 1-6 waarbij de houten delen bedoeld zijn om te worden verwerkt in een constructie, met het kenmerk, dat de werkwijze tevens omvat: 30. het selecteren van gedeeltes van houten delen op basis van de bepaalde waarden; en het in de constructie verwerken van de geselecteerde gedeeltes. 1 038 03 0

9. Werkwijze volgens een der conclusies 1-6 waarbij de houten delen verwerkt zijn in een constructie, met het kenmerk, dat de werkwijze tevens omvat: - het selecteren van houten delen op basis van de bepaalde waarden; en - het vervangen van de geselecteerde houten delen.

10. Werkwijze volgens een der conclusies 1-6 waarbij de houten delen verwerkt zijn in een constructie, met het kenmerk, dat de werkwijze tevens omvat: het selecteren van gedeeltes van houten delen op basis van de bepaalde waarden; en - het vervangen van de geselecteerde gedeeltes.

11. Werkwijze volgens een der conclusies 1-6 waarbij de houten delen verwerkt zijn in een 10 constructie, met het kenmerk, dat de werkwijze tevens omvat: - het selecteren van houten delen op basis van de bepaalde waarden; en - het versterken van de geselecteerde houten delen.

12. Werkwijze volgens een der conclusies 1-6 waarbij de houten delen verwerkt zijn in een constructie, met het kenmerk, dat de werkwijze tevens omvat: 15. het selecteren van gedeeltes van houten delen op basis van de bepaalde waarden; en - het versterken van de geselecteerde gedeeltes.

13. Werkwijze volgens een der conclusies 1-12, met het kenmerk, dat voor het bepalen van de waarden gebruik wordt gemaakt van Röntgenstraling. 1 0 38 03 0