NL1033301C1 - Gammabeelddetectieinrichting. - Google Patents

Description

Korte aanduiding: Gammabeelddetectieinrichting.

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op een detectieinrichting en op een werkwijze voor het vervaardigen van een gammadetectiebeeld.

In een eerste aspect heeft de uitvinding betrekking op een 5 detectieinrichting, omvattende een eerste detector, een tweede detector, een objectdrager, een objectdragerverplaatsingsmiddel en een besturingsinrichting, waarbij de eerste detector een gammadetectieruimte omvat met een gammacamera met een zich in de gammadetectieruimte bevindend eerste beeldveld, de tweede detector 10 een in hoofdzaak voor andere straling dan gammastraling gevoelige aanvullende camera omvat en de besturingsinrichting een beeldscherm omvat.

Bij gammacamera's, met name die welke gebruikmaken van zogenaamde pinholes, is er vaak sprake van een (zeer) lange aftast-15 of scanduur, die het gevolg is van de relatief lage gevoeligheid van de camera's. Een en ander kan ongunstig zijn voor het te onderzoeken object, met name een proefdier of mens, aangezien bewegingen tijdens de aftastduur zo veel mogelijk moeten worden voorkomen. Dit kan enigszins worden gewaarborgd door narcotiseren of door simpelweg niet 20 te bewegen. In beide gevallen gaat een en ander gepaard met ongemak voor het proefdier of de mens. Bovendien is het in de stand van de techniek vrij gebruikelijk om, met name indien een gammacamera wordt gebruikt met een klein aftastvolume, eerst het te onderzoeken object grof voor de gammacamera te positioneren. Vervolgens wordt er een 25 gammabeeld gevormd, op basis waarvan wordt bekeken waar het aftastvolume zich bevindt in het te onderzoeken object. Vervolgens wordt de benodigde aanpassing in de positionering uitgevoerd. Veelal is het zo dat gammacamera's met een hoog oplossend vermogen een klein focusvolume hebben, waardoor het "navigeren" van het focusvolume in 30 het proefobject moeilijk is. Een en ander verlengt de aftastduur onnodig.

Uit een artikel "Detecting Patient Motion in SPECT Imaging Using Stereo Optical Cameras" van Gennert et al., is een systeem bekend waarin met gammacamera's een afbeelding van bijvoorbeeld een 35 patiënt wordt gemaakt, en waarbij webcamera's tegelijkertijd een 1033301 - 2 - optisch beeld van de patiënt maken. De optische beelden worden gebruikt om de beweging van de patiënt te volgen en afbeeldingen van de gammacamera's te calibreren.

Het bekende systeem heeft echter een nadeel dat het niet altijd 5 of althans niet goed kan worden gebruikt bij vele gammadetectie- systemen. Met name is dit het geval bij gammadetectiesystemen met een hoog oplossend vermogen die gebruikmaken van dicht bij het te onderzoeken object geplaatste pinholes en dergelijke. Bijvoorbeeld betreft dit gammadetectieinrichtingen waarbij een proefdier in een 10 smalle buis wordt geplaatst. Vooral in een dergelijk geval is er weinig plaats voor de optische camera's, die immers niet in het beeldveld van de gammacamera's kunnen worden geplaatst. Ook een goede uitlichting van het object is dan zeer moeilijk.

Een doel van de onderhavige uitvinding is om een 15 detectieinrichting van de in de aanhef genoemde soort te verschaffen, die de mogelijkheden verruimt om een object te onderzoeken, en om bij het onderzoeken met een gammacamera het navigeren over het object te vergemakkelij ken.

De uitvinding bereikt dit doel met een detectieinrichting 20 volgens conclusie 1. Bij deze detectieinrichting wordt de afbeelding met de gammacamera nog steeds vervaardigd in een gammadetectieruimte, doch wordt met een tweede detector buiten die gammadetectieruimte een aanvullende afbeelding gemaakt. Doordat die aanvullende afbeelding niet gebonden is aan de beperkingen van de gammadetectieruimte, heeft 25 men in beginsel volledige vrijheid met betrekking tot de aanvullende afbeelding en de daartoe benodigde apparatuur.

Een voordeel is bijvoorbeeld dat men meer ruimte ter beschikking heeft voor het vervaardigen van een aanvullende afbeelding, en ook dat men andere detectoren kan gebruiken, die 30 mogelijkerwijs gevoelig kunnen zijn voor gammastraling. Door nu het object op de objectdrager te verplaatsen over een bekend traject, dat bestuurd kan worden met de besturingsinrichting, bestaat er nog steeds een goede correlatie tussen de positie van het object ten opzichte van de tweede detector en de positie van het object ten 35 opzichte van de eerste detector. Evenzeer bestaat dan een correlatie tussen de eerste afbeelding en de tweede afbeelding. Met andere woorden wordt voorafgaand aan de hele gammascan het proefobject in kaart gebracht. Daardoor is het een stuk eenvoudiger om snel en doelmatig de daadwerkelijke tijdrovende gammascan uit te voeren. De 40 inrichting volgens de uitvinding is ingericht om, voorafgaand aan de - 3 - latere, nog te verrichten gammadetectie, door middel van de aanvullende afbeelding kennis te vergaren over het object, om daardoor makkelijker daarin te kunnen navigeren. Dit bespaart kostbare scantijd. De correlatie tussen de tweede afbeelding en de 5 eerste afbeelding, oftewel van het tweede en het eerste beeldveld kan worden bepaald met behulp van bijvoorbeeld een ijkmeting. Hierdoor is het mogelijk om zeer betrouwbaar en nauwkeurig een coördinatentransformatie te bepalen tussen het object in de eerste afbeelding/het eerste beeldveld en in de tweede afbeelding/het tweede 10 beeldveld, waardoor structuren goed in het object kunnen worden gevisualiseerd.

In de onderhavige aanvrage wordt met "eerste afbeelding" en "tweede afbeelding" slechts het soort afbeelding aangeduid, en niet een tijdsvolgorde. In feite wordt zelfs de tweede afbeelding, ook wel 15 aanvullende afbeelding genoemd, voorafgaand aan de eerste afbeelding gemaakt.

Voorts wordt met "detector", in de begrippen "eerste detector", "gammadetector" en "tweede/aanvullende detector" telkens niet alleen het daadwerkelijk detecterende deel maar ook een betreffende 20 detectie-inrichting al geheel bedoeld. Bijvoorbeeld wordt met een eerste detector bedoeld een gamma detecterende camera, die dus zelf kan bestaan uit meerdere voor gammastraling gevoelige subdetectoren (kristallen e.d.) met of zonder collimator enz., of ook bijvoorbeeld uit een of meer voor gammastraling gevoelige (sub)detectoren die 25 worden rondgedraaid.

Een uitvoeringsvorm wordt gekenmerkt doordat het beeldscherm in staat is om, bij gebruik van de detectieinrichting, een met de eerste detector vervaardigde eerste afbeelding van een object op de drager en een met de tweede detector vervaardigde tweede afbeelding 30 van het object in hoofdzaak gelijktijdig wëer te geven op het beeldscherm. Hierbij moge duidelijk zijn dat de besturingsinrichting die het beeldscherm aanstuurt uiteraard bijbehorend is ingericht. Bij deze uitvoeringsvorm is de gebruiker zeer goed in staat om een correlatie vast te stellen tussen bijvoorbeeld het gammadetectiebeeld 35 en de tweede afbeelding zoals een optisch beeld.

Met name voordelig is echter een uitvoeringsvorm omvattende een beeldscherm en besturingsinrichting die zijn ingericht voor weergeven van de tweede afbeelding voorafgaand aan vervaardigen van de eerste afbeelding. Hierbij komt de omstandigheid dat de tweede afbelding 40 gebruikt kan worden voor navigeren in het te onderzoeken - 4 - object(deel), en wel zonder de beperkingen van een in een gammacamera geplaatste webcam volgens de stand van de techniek, goed tot haar recht. Het is hierbij mogelijk om de eerste afbeelding, het gammadetectiebeeld, te vervaardigen buiten de inrichting, op basis 5 van de verzamelde gegevens. Het verdient uiteraard de voorkeur indien de inrichting, met name de besturingsinrichting, is ingericht voor vervaardigen van het gammadetectiebeeld, op basis van de door de gammacamera verzamelde gegevens. Nadere details en voordelige facetten hiervan worden verderop gegevens.

10 In een voorkeursuitvoeringsvorm omvat de detectieinrichting meerdere aanvullende detectoren, d.w.z. aanvullende camera's. Dit kunnen bijvoorbeeld meerdere aanvullende detectoren of camera's van eenzelfde type zijn, om zodoende bijvoorbeeld een ruimtelijke reconstructie mogelijk te maken. Voorbeelden daarvan zullen hieronder 15 worden gegeven. Doch het kunnen ook verschillende typen aanvullende detectoren of camera's zijn, om zodoende verschillende soorten tweede afbeeldingen te maken.

In een bepaalde uitvoeringsvorm omvat een aanvullende detector een optische camera, of een röntgencamera. Dergelijke camera's zijn 20 bijzonder geschikt voor het verkrijgen van aanvullende beelden, die bijvoorbeeld kunnen worden gebruikt om een interessant te onderzoeken deel van het object te bepalen. Voordelen van een optische camera zijn met name het hoge oplossende vermogen, de lage kostprijs, de snelheid en het gemak van interpretatie van de beelden. Een 25 röntgencamera biedt het voordeel dat deze ook in het te onderzoeken object kan kijken, en zodoende nauwkeuriger een vergelijking met de eerste afbeelding van de gammacamera mogelijk maakt.

Bijvoorbeeld in het geval dat er meerdere aanvullende detectoren van een gelijke soort zijn verschaft, is het mogelijk om 30 een ruimtelijke reconstructie van het object te maken. Daartoe geschikte werkwijzen zijn in de stand van de techniek bekend en worden hieronder voor zover nodig nader besproken. Uiteraard zouden ook andere typen aanvullende detectoren, zoals ultrasoondetectoren enzovoort, kunnen worden gebruikt indien dat een gewenst ander beeld 35 van het object verschaft. Echter zijn bijvoorbeeld MRI-inrichtingen vaak zeer volumineus en meestal zelfs in aparte ruimtes geplaatst. Zodoende zijn deze vaak niet goed te combineren in de inrichting volgens de uitvinding.

In een bijzondere uitvoeringsvorm omvat het tweede beeldveld 40 het volledige te onderzoeken object, althans het volledige te - 5 - onderzoeken deel van het object. Dit biedt het voordeel dat de tweede afbeelding een overzicht van het te onderzoeken object, of het te onderzoeken deel daarvan, verschaft. Dit maakt betrouwbaar en nauwkeurig navigeren door het object mogelijk, d.w.z. het 5 positioneren van het object ten opzichte van het eerste beeldveld. Desgewenst kan het tweede beeldveld aanpasbaar zijn, bijv. met een zoomfunctie. Het is uiteraard niet noodzakelijk dat het tweede beeldveld het volledige object omvat. Met name bij grote objecten, zoals een mens, volstaat ook een veel kleiner gedeelte als "kader" 10 voor metingen met de gammacamera (’ s) . Wederom geldt dat een en ander vooral van belang is indien het beeldveld (of focusvolume) van de gammacamera of gammadetector (veel) kleiner is dan het tweede beeldveld, aangezien zo het navigeren sterk kan worden vergemakkelij kt.

15 In het bijzonder is de besturingsinrichting ingericht om de eerste en tweede afbeelding naast elkaar weer te geven op het beeldscherm. Het maakt het bijvoorbeeld zeer eenvoudig mogelijk om de eerste afbeelding te beoordelen, zoals op locatie van tracer-opname in het lichaam, en om te bepalen of een ander deel van het te 20 onderzoeken object, dat zich bijvoorbeeld in de buurt bevindt, ook onderzocht dient te worden. Een dergelijk beoordeling kan geschieden aan de hand van het gemaakte gammadetectiebeeld. Van voordeel bij deze uitvoeringsvorm kan zijn een aanwijsinrichting, zoals een cursor of stel lijnen, die gelijktijdig en gekoppeld op beide afbeeldingen 25 op het scherm kunnen bewegen.

Met voordeel is de besturingsinrichting ingericht om de eerste afbeelding te projecteren in, of over, de tweede afbeelding, of de tweede afbeelding over de eerste afbeelding. Hierbij dient bij voorkeur de projectie zodanig te geschieden dat beide afbeeldingen 30 althans nog gedeeltelijk zichtbaar zijn, d.w.z. de eerste afbeelding wordt bijv. (gedeeltelijk) transparant weergegeven. Indien bijvoorbeeld de eerste afbeelding een stuk kleiner is dan de tweede afbeelding kan men de eerste afbeelding ook min of meer "hard", d.w.z. ondoorzichtig, over de tweede afbeelden. Of een van de eerste 35 en tweede afbeelding wordt in een ene kleurstelling weergegeven, zoals zwart-wit, terwijl de andere van de eerste en tweede afbeelding in een andere kleurstelling wordt weergegeven, zoals in kleur, in valse kleuren enzovoort. Deze uitvoeringsvorm is bijzonder geschikt voor interpretatie van de beelden en voor navigeren door het te - 6 - onderzoeken object, doordat hun ruimtelijke samenhang zeer goed naar voren komt.

In een bijzondere uitvoeringsvorm is de besturingsinrichting omschakelbaar tussen weergeven, d.w.z. van de eerste en tweede 5 afbeeldingen, naast elkaar en weergeven over elkaar. Dit verschaft de mogelijkheid om enerzijds goed het gammadetectie-beeld te beoordelen in de context van de rest van het te onderzoeken object, terwijl anderzijds, bij de weergave naast elkaar, de beide weergegeven beelden optimaal zichtbaar zijn. Juist doordat de beelden zo goed 10 kunnen worden beoordeeld, vooral wat betreft hun (ruimtelijke) context, is het zeer goed mogelijk om de positie van de gammacamera doelmatig te sturen, en dan met name reeds voorafgaand aan de gammascan. De uitvinding verschaft dan ook de mogelijkheid om het gewenste deel zo gericht en snel mogelijk te scannen.

15 In een bijzondere uitvoeringsvorm is de besturingsinrichting ingericht om een anatomische afbeelding of atlas van althans een deel van het object te projecteren over de eerste en/of tweede afbeelding. In dit geval zal het object vaak een proefdier of een mens zijn, en kan bijv. het deel van het object een orgaan of een ander specifiek 20 weefsel betreffen. Een anatomische afbeelding of atlas is voor zeer vele diersoorten en voor de mens beschikbaar, en omvat een al dan niet ruimtelijke weergave van een of meer organen of orgaanstelsels of andere indeling van het lichaam ervan. Een anatomische afbeelding (of atlas) omvat hier ook die van een representatief dier of deel 25 daarvan, of een afzonderlijke anatomische of structurele afbeelding van een dergelijk dier of de mens. Een dergelijke anatomische atlas kan verkregen zijn uit een bibliotheek, d.w.z. als een gemiddelde voor de betreffende diersoort of mens, uit een eerdere afbeelding of reconstructie voor het betreffende dier of een vergelijkbaar dier, of 30 bijv. op basis van een afbeelding of reconstructie van dat dier met behulp van een eerder en/of elders vervaardigde afbeelding, bijv. met een detector zoals een NMR- of CT-detectie-inrichting.

Met voordeel is de besturingsinrichting ingericht om ten minste een van de eerste afbeelding en de tweede afbeelding te verwerken en 35 weer te geven als een tweedimensionale afbeelding, een driedimensionale ruimtelijke reconstructie of een doorsnede (slice) daarvan. Met een dergelijke weergave wordt een handig format van de afbeelding(en) verschaft, dat eenvoudig, snel en nauwkeurig navigeren door het te onderzoeken object mogelijk maakt, met name ook 40 voorafgaand aan de daadwerkelijke gammabeeldverwerving (data- - 7 - acquisitie). Hierbij worden andere wijzen van weergeven van de afbeeldingen overigens niet uitgesloten.

Met name een besturingsinrichting die is ingericht voor weergeven van een driedimensionale reconstructie van twee of meer 5 aanvullende (i.e. tweede) afbeeldingen biedt voordelen bij het navigeren, waarbij de afbeelding op het beeldscherm daarvan wederom een tweedimensionale projectie of doorsnede is. Immers kan aldus het object onder de meest geschikte hoek voor beoordeling of selectie worden geplaatst, om aldus met grote betrouwbaarheid een te 10 onderzoeken deel te kunnen selecteren. Het is overigens ook mogelijk om meerdere tweede afbeeldingen te verschaffen op het beeldscherm of de beeldschermen, zoals aanblikken uit verschillende hoeken.

In het bijzonder is de besturingsinrichting ingericht om een weergave van ten minste een van de eerste en tweede afbeelding en de 15 anatomische atlas aan te passen aan de weergave van de andere van de eerste en tweede afbeelding en de anatomische atlas. Bij voorkeur geschiedt een en ander zodanig dat de eerste en/of tweede afbeelding en/of de anatomische atlas over elkaar heen vallen. Daartoe kan de weergave bijvoorbeeld worden vergroot of verkleind of anderszins 20 opgeschaald in een of meer dimensies, bijvoorbeeld met behulp van een registratietechniek, teneinde de afbeeldingen onderling in register te brengen. Dit hangt uiteraard samen met het feit dat een anatomische atlas een gemiddelde voor de betreffende diersoort of mens betreft, terwijl een werkelijk proefdier of mens een andere 25 afmeting kan hebben. Meestal biedt een anatomische atlas echter een prima uitgangspositie voor de plaats van organen of andere te onderzoeken delen.

Het spreekt bij de bovengenoemde uitvoeringsvormen vanzelf dat het over elkaar heen weergeven van de eerste en/of tweede afbeelding 30 en/of de anatomische atlas zodanig plaatsvindt dat de overlappende delen ervan ook daadwerkelijk overeenkomstige delen van het te onderzoeken object betreffen. Het is echter niet noodzakelijk dat de afbeeldingsmaatstaf van de afbeeldingen en/of de anatomische atlas dezelfde zijn. Bijvoorbeeld is het mogelijk om de afbeeldingsmaatstaf 35 van de eerste afbeelding (d.w.z. het gammabeeld) groter te kiezen dan die van de tweede afbeelding. In dat geval wordt een uitvergroting van een deel van het object weergegeven. Het is niettemin voordelig indien het middelpunt van de eerste afbeelding althans in hoofdzaak op het overeenkomstige deel van de tweede afbeelding of van de 40 anatomische atlas wordt weergegeven.

- 8 -

Hier wordt opgemerkt dat de kracht van de uitvinding mede zit in het feit dat op optimale wijze gebruik kan worden gemaakt van beeldverwerking en -weergave, om zodoende het navigeren te vergemakkelijken. Op zich zijn er vele beeldverwerkings- en 5 beeldweergavetechnieken bekend, waaruit de vakman de voor hem best werkende kan kiezen. Bijvoorbeeld kiest hij een plaksgewijze weergave ("slices”), of juist een ruimtelijke reconstructie, van optische beelden ("foto's"), MRI-opnamen, enzovoort. Eenzelfde reeks technieken staat ter beschikking voor de eerste afbeelding(en), 10 oftewel de gammadetectiebeelden, en voor anatomische atlassen en dergelijke. Door geschikte keuzes wordt een zo handig mogelijke weergave verschaft om doelmatig, snel en nauwkeurig de gammadetectie te kunnen laten plaatsvinden, en ook te beoordelen ten opzichte van de omgeving van het te onderzoeken deel.

15 In een bijzondere uitvoeringsvorm is de verplaatsingsinrichting ingericht om de objectdrager in ten minste twee dimensies te verplaatsen. Hierbij omvat verplaatsen ook roteren en dergelijke. Hoewel het ook mogelijk is om slechts een eendimensionale verplaatsing te verschaffen, biedt verplaatsen in twee dimensies 20 uiteraard het voordeel dat het te onderzoeken object flexibeler en desgewenst met een hoger oplossend vermogen kan worden weergegeven of onderzocht. Met voordeel is de verplaatsingsinrichting ingericht om de objectdrager in drie dimensies te verplaatsen. Dit verschaft maximale bewegingsvrijheid bij het onderzoeken van het object. Een 25 dergelijke bewegingsvrijheid komt goed tot zijn recht indien de gammadetector een klein beeldveld of focusvolume heeft. Immers is dan snel en eenvoudig navigeren bijzonder nuttig. Vaak hebben dergelijke camera's een hoog oplossend vermogen maar ook een betrekkelijk lange scanduur. Door vooraf al het te scannen volume goed te kunnen 30 inperken wordt de scanduur fors teruggebracht.

In het bijzonder omvat de detectie-inrichting meerdere gammacamera's. Hiermee wordt bedoeld dat de detectieinrichting bijvoorbeeld meerdere detectoren met een gammacamera omvat, of ook een of meer detectoren met elk meer gammacamera's. In feite kan een 35 enkele detector bijvoorbeeld meerdere pinholes omvatten. In feite wordt in deze context elke inrichting die een afzonderlijk beeld werpt als een gammacamera beschouwd. Zo kan een groep van pinholes in een blok dus worden beschouwd als een groep gammacamera's. Het verschaffen van meerdere camera's biedt de mogelijkheid tot een hoger 40 oplossend vermogen, met betere ruisonderdrukking en/of een hogere - 9 - gevoeligheid. Bovendien biedt het, bij geschikte opstelling van de meerdere gammacamera's, bijvoorbeeld rondom de detectieruimte, de mogelijkheid tot het maken van een driedimensionale reconstructie van het te onderzoeken object.

5 Met voordeel overlappen respectieve beeldvelden van de camera's elkaar althans ten dele, waarbij deze een voorkeursvolume definiëren. Met een dergelijke detectieinrichting kan een hoge ruimtelijke definitie en een hoog oplossend vermogen worden bereikt. Met name dit type detectieinrichting kent vaak een relatief kleine detectieruimte, 10 waarbij bijvoorbeeld pinholes dicht op het te onderzoeken object zijn geplaatst.

In het bijzonder is de besturingsinrichting ingericht voor het vervaardigen en weergeven van een ruimtelijke reconstructie uit respectieve eerste afbeeldingen van het focusvolume van de 15 gammacamera. Een dergelijke ruimtelijke reconstructie biedt voordelen bij het aan een gebruiker weergeven van het gammabeeld, met name ten opzichte van de tweede afbeelding van het te onderzoeken object. Een en ander maakt een betere en snellere navigatie door het te onderzoeken object mogelijk.

20 In een bijzondere uitvoeringsvorm is de besturingsinrichting ingericht voor het door een gebruiker selecteren van een te onderzoeken deel van een object op de objectdrager. Hiermee wordt bijvoorbeeld bedoeld dat de gebruiker met behulp van een muis of andere selectieinrichting in bijvoorbeeld een tweede afbeelding een 25 te onderzoeken deel van het object selecteert. Met andere woorden omvat een voorkeursuitvoeringsvorm een selectieinrchting voor selecteren van een te onderzoeken deel van het object op de objectdrager. Bijvoorbeeld omvat de selectieinrichting een muis, tekenpen, aanraakscherm of dergelijke aanwijsinrichting die 30 bijvoorbeeld door slepen, tekenen of dergelijke een te onderzoeken deel kan selecteren met behulp van de tweede afbeelding op het beeldscherm. De selectieinrichting kan ook door de besturingsinrichting bestuurbare grenslijnen omvatten. De gebruiker kan dan een te onderzoeken deel selecteren door de grenslijnen te 35 verplaatsen naar de grenzen van dat deel in de tweede afbeelding. Het kan hierbij voldoende zijn om bijvoorbeeld vier bestuurbare grenslijnen te verschaffen. Door draaien of dergelijke van de tweede afbeelding kan een ander aanzicht worden verkregen van het object. Indien vervolgens nogmaals de grenslijnen worden ingesteld, kan het 40 te onderzoeken deel nog verder worden ingeperkt.

- 10 -

In een uitvoeringsvorm omvat de inrichting volgens de uitvinding meerdere aanvullende camera's, waarbij de besturingsinrichting en het beeldscherm zijn ingericht voor weergave van hetzij meerdere tweede afbeeldingen van de meerdere aanvullende 5 camera's, hetzij meerdere aanzichten van het object die gewenste projecties zijn van een driedimensionale reconstructie van het object op basis van meerdere tweede afbeeldingen. Bijvoorbeeld zijn de aanzichten onderling loodrechte projecties, bijvoorbeeld van boven, van links en van rechts, waarbij links en rechts vaak onderling 10 gespiegeld zijn, en zodoende een zekere vorm van redundantie vertonen. Zoals hierboven reeds aangeduid biedt een dergelijke meervoudige weergave voordelen bij navigeren en/of bepalen van een te onderzoeken gebied. Het aantal aanvullende camera's is bij voorkeur minimaal twee, om een ruimtelijke reconstructie te kunnen maken, 15 hoewel op zich ook een enkele optische camera voldoet die roteerbaar om het tweede beeldveld is. Met voordeel zijn er drie optische camera’s verschaft, zodat het object eenvoudig van alle zijden optisch onderzocht kan worden en er een betrouwbare optische terugkoppeling kan plaatsvinden, bijvoorbeeld om een gevonden tumor 20 optisch te "plaatsen" op het dier of de mens. Met veel voordeel zijn er zelfs vier optische camera's rondom in een onderling loodrechte positie verschaft, waarbij de objectdrager doorzichtig is. Dit maakt een zeer eenvoudige reconstructie en optische interpretatie mogelijk.

Met voordeel worden de een of meer aanvullende afbeeldingen 25 opgeslagen voor later gebruik, bijvoorbeeld hernieuwde plaatsbepaling van extra gammadetecties.

Met voordeel is de selectieinrichting ingericht voor selecteren van een te onderzoeken deel van het object op de objectdrager in meerdere tweede afbeeldingen respectievelijk meerdere aanzichten van 30 het object. Het selecteren kan wederom geschieden door middel van een aanwijsinrichting, met behulp van bestuurbare grenslijnen ter inkadering, enzovoort. Doordat dit selecteren nu in meerdere afbeeldingen of aanzichten plaatsvindt, kan er zeer nauwkeurig in drie dimensies een te onderzoeken deel worden geselecteerd, hetgeen 35 niet alleen de nauwkeurigheid verhoogt, maar met name ook de aftasttijd verkort.

In een uitvoeringsvorm is de besturingsinrichting ingericht voor selecteren van een deel van de anatomische afbeelding, in het bijzonder een orgaan, een orgaangroep, een lichaamsdeel of weefsel 40 van een dier of mens. Met voordeel zijn de besturingsinrichting en - 11 - het beeldscherm ingericht om slechts het geselecteerde deel van de anatomische afbeelding op het beeldscherm weer te geven. Bijvoorbeeld selecteert een gebruiker het hart van een proefdier. De besturingsinrichting geeft vervolgens niet de volledige anatomische 5 atlas weer, maar slechts het hart. De gebruiker kan vervolgens deze afbeelding gebruiken om in de tweede afbeelding eveneens het hart te selecteren. Met voordeel is de besturingsinrichting ingericht om een in de anatomische afbeelding geselecteerd deel automatisch tot het te onderzoeken deel van het object te maken. Dit biedt een zeer groot 10 gebruiksgemak voor de gebruiker. Deze is immers vaak geïnteresseerd in onderzoek van een orgaan of lichaamsdeel. Door nu bijvoorbeeld dit deel te selecteren in de anatomische afbeelding, en de besturingsinrichting dat deel te laten bestempelen als het met een gammadetectie te onderzoeken deel van het object, kan er zeer 15 eenvoudig, en vooral ook zeer doelmatig een gammadetectiebeeld worden vervaardigd.

Met voordeel is de detectieinrichting voorts ingericht om de objectdrager zodanig te verplaatsen dat het te onderzoeken deel na verplaatsing overlapt met het focusvolume. Dat wil zeggen, in het 20 geval het te onderzoeken deel relatief klein is ten opzichte van het focusvolume is het uiteraard voldoende wanneer het te onderzoeken deel zich in het focusvolume bevindt, waarbij een enkele opname in beginsel voldoende is. In het geval van een relatief klein focusvolume bevindt het focusvolume zich na verplaatsing in het te 25 onderzoeken deel, en kan desgewenst het te onderzoeken deel scannen. Met veel voordeel is de besturingsinrichting ingericht om een gammascan van het geselecteerde te onderzoeken deel van het object te vervaardigen door scannen van het focusvolume door het geselecteerde deel.

30 In het bijzonder geschiedt een dergelijke verplaatsing automatisch, d.w.z. door de besturingsinrichting op basis van coördinaten van het geselecteerde te onderzoeken deel. Het selecteren is dan immers niets anders dan het aanwijzen van een plaats of volume van het te onderzoeken object, die zijn gecorreleerd met de positie 35 van de objectdrager ten opzichte van de tweede detector. Aangezien het focusvolume zich eveneens op een bekende positie bevindt, in het bijzonder een vaste positie, is het eenvoudig te berekenen op welke wijze de objectdrager dient te worden verplaatst om het geselecteerde te onderzoeken deel te positioneren in het focusvolume. De genoemde 40 verplaatsing kan betrekking hebben op een verplaatsing van een eerste - 12 - positie waarin de tweede afbeelding wordt gemaakt, naar een tweede positie waarin de eerste (of gamma-) afbeelding wordt gemaakt, met andere woorden een inbrengverplaatsing. Uiteraard kan de verplaatsing ook betrekking hebben op een verplaatsing vanuit een eerste 5 gammadetectiepositie naar een tweede gammadetectiepositie, oftewel een verplaatsing binnen de gammacamera zelf.

Dit verplaatsen op basis van eerder gemaakte tweede afbeeldingen verkort de aftasttijd zeer sterk, en verhoogt bovendien sterk het gemak voor zowel de gebruiker als voor het te onderzoeken 10 object. Een van de grootste voordelen van dit navigeren, met name bij gammacamera's met een betrekkelijk klein focusvolume, is dat voorafgaand aan de gammascan(s) de gewenste gammadetectiepositie kan worden bepaald met behulp van de tweede afbeelding. In een voordeeluitvoeringsvorm omvat de gammacamera een camera van het U-15 SPECT type. Voor constructieve details daarvan wordt verwezen naar bijvoorbeeld het artikel 'U-SPECT-I: A novel system for submillimeter-resolution tomography with radiolabeled molecules in mice', van F.J. Beekman et al., J.Nucl.Med., Vol. 47, No. 7 (2005). Deze camera's hebben een relatief hoog oplossend vermogen, maar een 20 relatief klein focusvolume. Bij deze camera's komen de voordelen van de uitvinding goed tot hun recht.

De uitvinding heeft tevens betrekking op een werkwijze voor het vervaardigen van een gammadetectiebeeld, onder gebruikmaking van een detectieinrichting volgens de uitvinding, omvattende de stappen 25 a) het plaatsen van een object op de objectdrager, b) het vervaardigen en weergeven van een tweede afbeelding met een aanvullende detector, c) het selecteren van een te onderzoeken deel van het object, d) het bepalen van een traject waarover het object dient te worden verplaatst, en e) het vervaardigen en weergeven van 30 een eerste afbeelding, zijnde het gammadetectiebeeld. Met deze werkwijze kan op doelmatige en snelle wijze een gammadetectiebeeld van een te onderzoeken object of een gewenst deel daarvan worden gemaakt. De correlatie van de tweede afbeelding en de eerste afbeelding (gammadetectiebeeld) is zeer eenvoudig en zeer nauwkeurig. 35 Hierbij dient het traject om het object zodanig te verplaatsen dat het geselecteerde te onderzoeken deel na verplaatsing zich bevindt in het beeldveld, of het focusvolume, van de gammacamera.

Met voordeel wordt de tweede afbeelding als eerste weergegeven op het beeldscherm. Op basis daarvan kan dan, zoals ook bij de 40 beschrijving van de inrichting volgens de uitvinding, een te - 13 - onderzoeken deel worden geselecteerd, waarna van dat deel daadwerkelijk een gammadetectiebeeld wordt vervaardigd.

In het bijzonder worden de eerste en de tweede afbeelding gelijktijdig op het beeldscherm weergegeven. Hierbij kan bijvoorbeeld 5 worden gekozen voor het naast elkaar of over elkaar weergeven van de eerste en de tweede afbeelding. Dit kan uiteraard pas plaatsvinden nadat die eerste afbeelding vervaardigd is. Wederom geldt dat dit dan dient te gebeuren op een wijze zodanig dat relevante delen van de eerste en tweede afbeelding nog zichtbaar zijn, zoals verschillende 10 kleurstellingen, een gedeeltelijk transparante weergave enzovoort.

Het is ook mogelijk om een anatomische afbeelding of atlas van (het deel van) het te onderzoeken object weer te geven.

Met voordeel wordt ten minste een van de eerste en tweede afbeelding weergegeven als een tweedimensionale afbeelding, een 15 driedimensionale ruimtelijke reconstructie of een doorsnede (slice) daarvan. Dit weergeven geschiedt wederom als een tweedimensionale projectie of aanzicht onder een gewenste hoek. Met veel voordeel wordt de eerste afbeelding in de tweede afbeelding geprojecteerd. Dit verschaft een goed overzicht van de onderlinge positie van het eerste 20 beeldveld in de tweede afbeelding, en maakt doelmatig daarin navigeren heel eenvoudig. Uiteraard is het ook mogelijk om de eerste en tweede afbeelding onbewerkt weer te geven, en eventueel naast in plaats van over elkaar. Overigens gelden alle opmerkingen hierboven eveneens voor een eventueel af te beelden anatomische atlas en 25 dergelijke.

Bij voorkeur wordt de anatomische afbeelding of atlas in register gebracht met de tweede afbeelding. Hier, zoals in de gehele tekst, wordt met "in register brengen" bedoeld dat afbeeldingen zodanig worden opgeschaald in een of meer dimensies dat 30 overeenkomstige afmetingen en structuren zo veel mogelijk hetzelfde worden weergegeven, dus zowel wat betreft verhoudingen als absolute maten. Andere woorden hiervoor zijn "intekenen" of "doen overlappen". Bijvoorbeeld betreft het een anatomische atlas die wordt afgebeeld op, of beter gezegd in, een tweede afbeelding zoals een optische 35 afbeelding van het object. Het wordt dan eenvoudig om met behulp van een aanwijsinrichting zoals een muis of aanraakscherm een te onderzoeken gebied te selecteren in het object, zoals een hart, een tumor met omgeving, of hersengebied, in het geval van een proefdier of mens. Een en ander kan plaatsvinden in een tweedimensionale 40 afbeelding, maar bij voorkeur in een driedimensionale weergave van - 14 - het object. Daartoe wordt dan bijv. een 3D reconstructie gemaakt op basis van de tweede afbeelding(en), waarna de anatomische atlas daarmee in register wordt gebracht. Zodoende wordt een 3D framework verschaft voor navigeren van de (latere) gammadetectie in het object.

5 Hier wordt nogmaals benadrukt dat de termen "tweede" en "eerste" afbeelding slechts dienen ter referentie, niet als aanduiding van een tijdsvolgorde, aangezien de tweede afbeelding in principe voorafgaand aan de eerste wordt vervaardigd.

In een uitvoeringsvorm wordt de weergave van de tweede 10 afbeelding beëindigd. Aldus wordt alleen nog de anatomische afbeelding of atlas weergegeven, en wordt slechts het meest van belang zijnde deel van het object weergegeven, zoals het geraamte, het hart enzovoort. Indien vervolgens de eerste afbeelding wordt weergegeven, hetzij ernaast, hetzij erin/erover, dan kan de context, 15 de ruimtelijke connectie enzovoort het duidelijkst worden herkend. In het bijzonder omvat de werkwijze een stap van selecteren van een deel van de anatomische afbeelding als het te onderzoeken deel van het object. Met voordeel geeft de besturingsinrichting vervolgens alleen dat geselecteerde deel van de anatomische atlas weer op het 20 beeldscherm. Dit geeft een zeer goede indruk van, en hulp bij navigeren in, het te onderzoeken object in zijn ruimtelijke context.

Bij voorkeur vindt het bepalen van het traject automatisch plaats door de besturingsinrichting, nadat een gebruiker een deel van het te onderzoeken object heeft geselecteerd. Met voordeel worden de 25 stappen c) tot en met e) herhaald. Hier geldt wederom dat, indien een gebruiker een deel van het te onderzoeken object selecteert, een correlatie ontstaat tussen de coördinaten van het betreffende deel en de objectdrager, die op bekende wijze kan worden gekoppeld met het beeldveld van de gammacamera. De betreffende verplaatsing van de 30 objectdrager kan eenvoudig worden berekend en uitgevoerd. Op deze wijze kan er snel en nauwkeurig een gammadetectiebeeld worden gevormd. Hierbij geldt dat het bepalen van het traject zowel de verplaatsing van het tweede beeldveld naar het eerste beeldveld betreft, als een eventuele verplaatsing binnen het eerste beeldveld, 35 zoals een scannende verplaatsing. Deze laatste verplaatsing kan bijvoorbeeld nodig zijn indien het focusvolume van de gebruikte detectieinrichting kleiner is dan het volume van het te onderzoeken deel.

Op deze plaats wordt opgemerkt dat de besturingsinrichting een 40 computer of vergelijkbare schakelingen kan omvatten voor het - 15 - uitvoeren van de diverse beschreven stappen. Het beeldscherm kan eveneens elk bekend type beeldscherm omvatten, zoals een tv, een fosforescerend{nalichtend) beeldscherm enz. Het over elkaar weergeven van verschillende afbeeldingen kan bijvoorbeeld geschieden 5 door middel van een nalichtend scherm, maar ook door middel van computergrafiek. Het objectdragerverplaatsingsmiddel kan uiteraard worden aangestuurd door de besturingsinrichting, en kan elk bekend type verplaatsingsmiddel omvatten, zoals elektromotoren, piëzo-elektrische motoren, enz.

10 In het nuvolgende zal de uitvinding nader worden toegelicht aan de hand van de tekening, waarin: fig. 1 schematisch een gammadetectieinrichting weergeeft; fig. 2a en 2b tonen elk een beeldscherm met een eerste en tweede afbeelding; en 15 fig. 3 geeft een beeldscherm van een voordelige uitvoeringsvorm weer.

Fig. 1 geeft schematisch een gammabeelddetectieinrichting 1 weer. Deze omvat een eerste of gammadetector 2 met twee gammacamera’s 3 en een gammadetectieruimte 4. Daarin bevindt zich een geleider 8 20 waarlangs een objectdrager 5 met een object 6 kan worden verplaatst door een objectverplaatsingsmiddel 7.

Met 10 zijn aanvullende camera's aangeduid. Een besturingsinrichting 12 is voorts verbonden met een beeldscherm 14 voor het weergeven van een eerste afbeelding 16 en een tweede 25 afbeelding 18 alsmede met een toetsenbord 20.

De gammadetector 2 bezit hier twee gammacamera's 3. Uiteraard kan dat ook een enkele gammacamera zijn. Met voorkeur zijn dit er zelfs drie, die in een driehoek zijn opgesteld, aangezien dat een prima opname rondom mogelijk maakt, met goede 3D-30 reconstructiemogelijkheden, en toch met een eenvoudige opbouw. Hier wordt overigens opgemerkt dat met gammacamera in deze context zowel een enkele beeldvormende inrichting zoals een pinholecamera wordt bedoeld als een groep onderling bijeenhorende beeldvormende inrichtingen.

35 De objectdrager 5 kan bijvoorbeeld een bed omvatten, bijvoorbeeld als het te onderzoeken object een mens of groter proefdier is. Ook kan het een schaal of zelfs buis zijn, met relatief kl eine afmetingen. Bijvoorbeeld kan het een buis zijn die net groot genoeg is voor het opnemen van een muis. Uiteraard kan die buis dan - 16 - ten dele zijn opengewerkt, ten behoeve van ademhaling en in het algemeen toegang tot de muis.

De geleider 8 is overigens optioneel, aangezien het objectdragerverplaatsingsmiddel 7 ook de functie ervan zou kunnen 5 vervullen, bijv. door een of meer stangen die zijn verbonden met de objectdrager 5. Het objectdragerverplaatsingsmiddel kan een of meer motoren of andere actuatoren omvatten, zoals een elektromotor, een pneumatische of hydraulische motor, een piëzo-elektrische motor, enzovoort, en kan de objectdrager 5 verplaatsen in een of meer 10 richtingen die zijn aangeduid met het assenkruis A.

De aanvullende camera's 10 zijn hier twee optische camera's.

Het kan ook een enkele camera betreffen, of juist 3 of meer camera's voor een optimaal ruimtelijk beeld. Bovendien kan ook een ander type camera zijn verschaft, als alternatief of aanvullend, zoals een 15 infraroodcamera, een CT-scanner of röntgencamera. Ook voor deze camera's geldt dat het er een of meer kunnen zijn. Bovendien geldt ook voor eventuele anatomische atlassen dat er meer dan een kan worden verschaft, desgewenst van verschillende types.

Zowel de een of meer gammacamera's 3 als het 20 objectdragerverplaatsingsmiddel 7 en de camera's 10 zijn verbonden met een besturingsinrichting, hier geïntegreerd tot één inrichting 12. Een dergelijke besturingsinrichting omvat in de meeste gevallen een computer of vergelijkbare apparatuur. De computer 12 zal naast besturingsfuncties ook veelal beeldverwerkingsvermogen omvatten en 25 desgewenst andere algoritmen, zoals beeldreconstructiealgoritmen. Dergelijke functies kunnen ook zijn verschaft in afzonderlijke inrichtingen.

De computer 12 is verbonden met een toetsenbord 20, dat optioneel is, en ook kan zijn vervangen of aangevuld met andere 30 invoerinrichtingen, zoals een muis, een schijfstation of een Internet-verbinding.

Het beeldscherm 14 zoals hier getoond geeft een eerste afbeelding 16 en een tweede afbeelding 18 naast elkaar weer. De eerste afbeelding 16 is bijvoorbeeld afkomstig van een gammadetector 35 3 en het tweede beeld van de optische camera 10. Zij worden hier naast elkaar weergegeven, maar het kan ook over elkaar heen worden weergegeven. Een en ander zal hieronder nader worden toegelicht.

Fig. 2a en 2b geven schematisch twee beeldschermen weer, ter indicatie van wijzen van afbeelden met de inrichting en de werkwijze 40 volgens de uitvinding. Hoewel de beeldschermen hier apart worden - 17 - weergegeven wordt hier nadrukkelijk opgemerkt dat de daarop weer te geven beelden ook op één scherm weergegeven kunnen worden, zoals sequentieel of zelfs tegelijkertijd.

Fig. 2a toont een beeldscherm 24 met links een tweede 5 afbeelding 16', die een proefdier 6' toont, en tevens is gestippeld met 22 aangeduid waar een eerste afbeelding 18' zich bevindt. Rechts op het schem 24 is die eerste afbeelding 18' getoond, met schematisch een hart 26.

De tweede afbeelding 16' is bijvoorbeeld een optisch beeld van, 10 in dit geval, een bovenaanzicht van het proefdier 6'. De stippellijn 22 geeft de positie aan van het focusvolume van de gammacamera (niet weergegeven), die de eerste afbeelding 18' maakt. De bedienende persoon kan heel gericht door het proefdier 6' scannen, door bijvoorbeeld met een muis of dergelijke van de besturingsinrichting 15 (niet weergegeven) een gewenst gedeelte van het proefdier 6' te selecteren. Het niet-weergegeven objectdragerverplaatsingsmiddel stuurt dan de objectdrager met het proefdier 6' naar de bijbehorende positie. Dit biedt de bedienende persoon, bijvoorbeeld een onderzoeker, een uitstekende mogelijkheid om een interessant gebied 20 te onderzoeken, maar vooral ook in zijn omgeving te plaatsen.

In Fig. 2a is het proefdier 6' alleen in een bovenaanzicht getoond, en kunnen er dus twee dimensies ervan worden weergegeven, m.a.w. twee coördinaten van hok 22. Wanneer er twee of meer eerste afbeeldingen van het proefdier 6' worden gemaakt, kan er ook een 25 ruimtelijke reconstructie ervan worden gemaakt, hetzij door een, bijv. draaibare, 3D projectie af te beelden op het scherm 24, of door bijvoorbeeld de twee of meer afbeeldingen naast elkaar op het scherm 24 weer te geven. Het betreft dan bijvoorbeeld een bovenaanzicht en een linker- en/of rechterzijaanzicht. In alle gevallen is dan een 30 preciezere plaatsing van het focusveld voor de tweede afbeelding 18' mogelijk. Het selecteren kan dan in zijn werk gaan door met een muis een gewenst deel te selecteren in de afbeelding, of bijvoorbeeld met lijnen of een rechthoek of dergelijke dat gewenste deel in te kaderen, bij voorkeur in meerdere afbeeldingen, zodat een 35 driedimensionale selectie of inkadering ontstaat.

In Fig. 2b is getoond een beeldscherm 34 met de tweede afbeelding 16'1 alsmede daaroverheen of daarin geprojecteerd een eerste afbeelding 18 * * . Wederom is daarin een schematisch hart weergegeven, en nu ten opzichte van een anatomische atlas van het 40 geraamte 30 van het proefdier 6’’.

- 18 -

In deze uitvoeringsvorm wordt dus de eerste afbeelding, i.c. het gammacamerabeeld, over de tweede afbeelding van het proefdier (of de mens) afgebeeld, en hier zelfs met ingeprojecteerde anatomische atlas. Dit verschaft optimale mogelijkheden om een gammabeeld in 5 relatie tot de omgeving in het lichaam te zien. Ook in dit geval is het mogelijk om een ruimtelijke, 3D reconstructie van het proefdier te maken, zowel voor de eerste afbeelding, als voor de tweede afbeelding, en hun ruimtelijke relatie. Dan is het wel nodig om zowel meerdere gammacamera's als meerdere andere, bijv. optische of CT-10 detectoren te hebben, op basis waarvan de reconstructie kan worden gemaakt.

In het getoonde voorbeeld kan de eerste en/of de tweede afbeelding in valse kleuren worden wéergegeven, om bijv. een bepaalde grootheid weer te geven. Ook is het mogelijk om de eerste afbeelding 15 18'' vergroot weer te geven ten opzichte van de tweede afbeelding 16'', om details te benadrukken.

Het geraamte 30 is weergegeven in de afbeelding van het proefdier 6'. Daarbij wordt gebruik gemaakt van bekende anatomische atlassen, die bijv. in een gegevensbestand in de besturingsinrichting 20 zijn opgeslagen. Door kiezen van het gewenste type atlas, horende bij het soort proefdier, en "fitten" ervan aan de afmetingen van het proefdier en eventueel een gekozen afbeeldingsmaatstaf, kan de atlas in de goede verhouding worden weergegeven. Ook al zijn afwijkingen van het proefdier te opzichte van de atlas mogelijk, toch wordt een 25 zeer goede navigatie-uitgangspositie verschaft. Ook is het mogelijk om als alternatieve detector een röntgen-, CT- of dergelijke scan te maken, zodat de exacte structuur van het geraamte, of een ander deel van het proefobject zichtbaar kan worden gemaakt.

Ook is zichtbaar dat in Fig. 2b een kleiner gedeelte van het 30 proefdier 6' zichtbaar is dan in Fig. 2a. Dit kan worden bereikt met een zoomfunctie of afstandsverandering bij de aanvullende detector enz.

Fig. 3 geeft een beeldscherm van een voordelige uitvoeringsvorm weer. In dit beeldscherm zijn drie optische afbeeldingen 'Left', 35 'Top' en 'Right' van een muis 6 op een objectdrager 5 weergegeven, die bijvoorbeeld zijn vervaardigd met optische camera's 10 uit Fig.

1. In de drie afbeeldingen is met behulp van lijnen 40 en 42, 50 en 51, respectievelijk 52 en 53 een begrensd gebied 55 aangegeven.

In het rechtergedeelte van het beeldscherm zijn eerste tot en met 40 derde doorsneebeelden 60, 61, 62 weergegeven.

- 19 -

Te zien is dat de objectdrager 5 althans optisch doorzichtig is, zodat desgewenst nog een vierde camera met de bijbehorende afbeelding kan worden toegevoegd. De drie hier gebruikte camera's en afbeeldingen geven driezijdig een beeld van de muis 6, van links, van 5 boven en van rechts.

In de muis 6 is een gebied 55 aangegeven, dat het gewenste onderzoeksgebied aanduidt. Dit gebied wordt begrensd door lijnen (eigenlijk vlakken) 40 en 42, dwars op de lengterichting van de muis 6, en door vier lijnen 50-53 evenwijdig aan de lengterichting van de 10 muis 6. Hierbij zijn de lijnen in de 'Right'-afbeelding in principe een gespiegelde van de lijnen 50 en 51 in de 'Left'-afbeelding.

Het gebied 55 is hier een kubus, maar kan elke gewenste vorm hebben. De afmetingen en positie van het gebied 55 kunnen worden ingesteld door verplaatsen van de lijnen 40, 42 en 50-53. Dit kan 15 bijvoorbeeld geschieden aan de hand van de maatinstelling onderaan de afbeeldingen. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van een aantal hulpmiddelen. Zo kan er bijv. een anatomische atlas van de muis, of een andere muis zoals een gemiddelde muis, worden ingeprojecteerd in de drie afbeeldingen 'Left', 'Top' en 'Right'. In dit geval worden 20 echter 3 doorsneeafbeeldingen ("slices") 60, 61 en 62 van een 3D- reconstructie uit een MRI-scan weergegeven, die eerder vervaardigd is of van een algemene muis afkomstig is en in register is gebracht met deze muis 6. Hierbij zijn de posities van de doorsnedes 60, 61 en 62 gekoppeld met de posities van de lijnen (eigenlijk vlakken) 40, 25 respectievelijk 41 en 42 in de afbeeldingen 'Left', 'Top' en 'Right'. Dit biedt bijvoorbeeld de volgende voordelige mogelijkheid. Een gebruiker verplaatst bijvoorbeeld lijn 40 met de cursor door de muis 6. Daarbij zal het weergegeven beeld 60 overeenkomstig de positie in de muis 6 mee veranderen. De gebruiker selecteert dan bijvoorbeeld de 30 bovenrand van een te onderzoeken gebied, bijvoorbeeld de bovenrand van een hart of ander orgaan(stelsel). Overeenkomstig kan hij met de cursor lijn 42 zodanig verplaatsen dat die de onderrand aanduidt. Wederom verschaft de overeenkomstige doorsneeafbeelding 62 ter rechterzijde een visuele terugkoppeling. Desgewenst kan lijn 41 nog 35 worden gebruikt, bijvoorbeeld indien het te onderzoeken gebied een klein gewenst gebied, zoals een klein orgaantje, omgeeft met een zekere marge. Die marge kan dan zoals gewenst worden ingesteld, zoals symmetrisch rond het kleine gebied.

Na instellen van deze lijnen 40, 42, 50-53 en eventueel 41 is 40 het gewenst onderzoeksgebied afgebakend en kan de daadwerkelijke - 20 - gammadetectie worden uitgevoerd. De muis 6 wordt verplaatst in de detectie-inrichting, over een bekende weg, zodat de koppeling tussen gammadetectiebeeld en de voorafvervaardigde optische beelden ook daadwerkelijk tot stand komt. Het is hierbij mogelijk dat het 5 focusvolume kleiner is dan het gewenste gebied. Dan dient het focusvolume van de gammacamera door het gebied te worden verplaatst, bij voorkeur automatisch. Als het focusvolume groter is dan het onderzoeksgebied volstaat het uiteraard om de beide gebieden voldoende te laten overlappen.

10 Met behulp van deze uitvoeringsvorm wordt wederom de kracht van de uitvinding aangetoond, hoewel die ook tot uitdrukking komt in vele beschreven alternatieve uitvoeringsvormen. Eenvoudige optische camera's verschaffen met hun afbeeldingen een middel tot plaatsbepaling in het object, hier de muis 6. Op die afbeeldingen kan 15 een te onderzoeken gebied worden afgebakend, al dan niet met behulp van extra informatie, zoals een ingeprojecteerde of ernaast afgebeelde anatomische atlas. Vervolgens wordt van het afgebakende te onderzoeken gebied een gammadetectieafbeelding gemaakt.

Aangezien, zoals bijvoorbeeld duidelijk te zien in deze Fig. 3, 20 het onderzoeksgebied een betrekkelijk klein deel van het object kan zijn, zal duidelijk zijn dat zeer veel scantijd bespaard kan worden door de inrichting en werkwijze volgens de uitvinding. Met name de ruwe gamma-pre-scan die vaak wordt toegepast, maar uiteraard slechts een ruw beeld verschaft, kan zo worden weggelaten. De goede koppeling 25 tussen het gammadetectiebeeld en bijvoorbeeld optische afbeeldingen van het object maken interpretatie van dat gammadetectiebeeld betrouwbaar en gebruiksvriendelijk mogelijk.

De genoemde en beschreven voorbeelduitvoeringsvormen zijn bedoeld ter toelichting van de uitvinding, en niet om de 30 beschermingsomvang te bepalen. De uitvinding kent vele voordelen, waarvan hier nog wordt benadrukt dat het voorafgaand aan de gammadetectie in kaart brengen van het object de mogelijkheid verschaft om dat object doelmatig en snel te scannen. Door dat in kaart brengen te doen in een aparte ruimte, en met andere dan 35 gammadetectoren, kan eenvoudig de geschiktste weergave worden gekozen. De voor het in kaart brengen genomen beelden, zoals optische beelden of dergelijke, kunnen desgewenst met behulp van beeldbewerking in de vorm van een ruimtelijke reconstructie worden weergegeven. Bovendien kan bijv. een anatomische atlas worden 40 gebruikt of ingeprojecteerd. In al deze beelden kan de bedienende - 21 - persoon navigeren, d.w.z. een te onderzoeken gebied aangeven. De met de gammadetectie opgenomen beelden kunnen dan vervolgens hetzij afzonderlijk, hetzij in de getoonde weergaven of reconstructies worden afgebeeld, om zodoende doelmatig navigeren en interpreteren 5 van de beelden verder te vereenvoudigen.

1033301

Claims (29)

1. Detectieinrichting, omvattende 5 een eerste detector; een tweede detector; een objectdrager; een objectdragerverplaatsingsmiddel; en een besturingsinrichting, 10 waarbij de eerste detector een gammadetectieruimte omvat met een gammacamera met een zich in de gammadetectieruimte bevindend eerste beeldveld, de tweede detector een in hoofdzaak voor andere straling dan gammastraling gevoelige aanvullende camera omvat met een zich buiten 15 de gammadetectieruimte bevindend tweede beeldveld, de besturingsinrichting een beeldscherm omvat, en de verplaatsingsinrichting is ingericht voor het over een met de besturingsinrichting bestuurbaar traject verplaatsen van de obj ectdrager. 20

2. Detectieinrichting volgens condlusie 1, omvattende een beeldscherm en besturingsinrichting die zijn ingericht voor weergeven van de tweede afbeelding voorafgaand aan vervaardigen van de eerste afbeelding. 25

3. Detectieinrichting volgens conclusie 1 of 2, omvattende meerdere aanvullende detectoren.

4. Detectieinrichting volgens een der voorgaande conclusies, waarin 30 een aanvullende detector een optische camera, een MRI-scanner, een CT-scanner of een röntgencamera omvat.

5. Detectieinrichting volgens een der voorgaande conclusies, waarbij het tweede beeldveld het volledige te onderzoeken deel van het 35 object, in het bijzonder het volledige te onderzoeken object omvat.

6. Detectieinrichting volgens een der voorgaande conclusies, waarbij de besturingsinrichting is ingericht om de eerste en tweede afbeelding naast elkaar weer te geven op het beeldscherm. 40 1033301 - 23 -

7. Detectieinrichting volgens een der voorgaande conclusies, waarbij de besturingsinrichting is ingericht om de eerste afbeelding te projecteren over de tweede afbeelding, of de tweede afbeelding over de eerste afbeelding. 5

8. Detectieinrichting volgens conclusie 6 en 7, waarbij de besturingsinrichting omschakelbaar is tussen weergeven naast elkaar en weergeven over elkaar.

9. Detectieinrichting volgens een der voorgaande conclusies, waarbij de besturingsinrichting is ingericht om een anatomische afbeelding van althans een deel van het object te projecteren over de eerste en/of tweede afbeelding.

10. Detectieinrichting volgens conclusie 9, waarbij de besturingsinrichting is ingericht om een weergave van ten minste een van de eerste en tweede afbeelding en de anatomische afbeelding aan te passen aan de weergave van de andere van de eerste en tweede afbeelding en de anatomische afbeelding. 20

11. Detectieinrichting volgens een der voorgaande conclusies, waarbij de verplaatsingsinrichting is ingericht om de objectdrager in ten minste twee dimensies te verplaatsen.

12. Detectieinrichting volgens een der voorgaande conclusies, waarbij de verplaatsingsinrichting is ingericht om de objectdrager in drie dimensies te verplaatsen.

13. Detectieinrichting volgens een der voorgaande conclusies, 30 omvattende meerdere gammacamera's.

14. Detectieinrichting volgens conclusie 13, waarbij respectieve beeldvelden van de gammacamera's elkaar althans ten dele overlappen, waarbij deze een focusvolume definiëren. 35

15. Detectieinrichting volgens conclusie 14, waarbij de besturingsinrichting is ingericht voor het vervaardigen en weergeven van een ruimtelijke reconstructie uit respectieve eerste afbeeldingen van het focusvolume van de gammacamera. 40 - 24 -

16. Detectieinrichting volgens een der voorgaande conclusies, omvattende een selectieinrchting voor selecteren van een te 5 onderzoeken deel van het object op de objectdrager.

17. Detectieinrichting volgens een der voorgaande conclusies, omvattende meerdere aanvullende camera's, waarbij de besturingsinrichting en het beeldscherm zijn ingericht voor weergave 10 van hetzij meerdere tweede afbeeldingen van de meerdere aanvullende camera's, hetzij meerdere aanzichten die gewenste projecties zijn van een driedimensionale reconstructie van het object op basis van meerdere tweede afbeeldingen.

18. Detectieinrichting volgens conclusie 17, waarbij de selectieinrichting is ingericht voor selecteren van een te onderzoeken deel van het object op de objectdrager in meerdere tweede afbeeldingen respectievelijk meerdere aanzichten van het object.

19. Detectieinrichting volgens een der conclusies 9-18, waarbij de besturingsinrichting is ingericht voor selecteren van een deel van de anatomische afbeelding, met name een lichaamsdeel, orgaan, orgaangroep of weefsel van een proefdier.

20. Detetctieinrichting volgens een der conclusies 9-19, waarbij de besturingsinrichting is ingericht om een in de anatomische afbeelding geselecteerd deel automatisch tot het te onderzoeken deel van het object te maken.

21. Detectieinrichting volgens een der conclusies 14-20, voorts ingericht om de objectdrager zodanig te verplaatsen dat het te onderzoeken deel na verplaatsing overlapt met het focusvolume.

22. Werkwijze voor het vervaardigen van een gammadetectiebeeld, onder 35 gebruikmaking van een detectieinrichting volgens een der voorgaande conclusies, omvattende de stappen a) het plaatsen van een object op de objectdrager, b) het vervaardigen en weergeven van een tweede afbeelding met een aanvullende detector 40 c) het selecteren van een te onderzoeken deel van het object, - 25 - d) het bepalen van een traject waarover het object dient te worden verplaatst, en e) het vervaardigen en weergeven van een eerste afbeelding, zijnde het gammadetectiebeeld. 5

23. Werkwijze volgens conclusie 22, waarbij ten minste een van de eerste en tweede afbeelding wordt weergegeven als een tweedimensionale afbeelding, een driedimensionale ruimtelijke reconstructie of een doorsnede (slice) daarvan. 10

24. Werkwijze volgens conclusie 22 of 23, waarbij de eerste en de tweede afbeelding gelijktijdig op het beeldscherm worden weergegeven.

25. Werkwijze volgens een van de conclusies 22-24, waarbij de eerste 15 afbeelding in de tweede afbeelding wordt geprojecteerd.

26. Werkwijze volgens een van de conclusies 22-25, waarbij er een anatomische afbeelding of atlas in de tweede afbeelding wordt geprojecteerd en daarmee in register wordt gebracht. 20

27. Werkwijze volgens conclusie 26, waarbij de weergave van de tweede afbeelding wordt beëindigd.

28. Werkwijze volgens een van de conclusies 22-27, waarbij het 25 bepalen van het traject automatisch door de besturingsinrichting plaatsvindt nadat een gebruiker een deel van het te onderzoeken object heeft geselecteerd.

29. Werkwijze volgens een van de conclusies 22-28, waarbij de stappen 30 c) tot en met e) worden herhaald. 1033301