BE1030248A1

BE1030248A1 - Lijm voor platen

Info

Publication number: BE1030248A1
Application number: BE20225071A
Authority: BE
Inventors: Koen Nel
Original assignee: Flooring Ind Ltd Sarl
Priority date: 2022-02-04
Filing date: 2022-02-04
Publication date: 2023-08-30
Also published as: BE1030258B1; BE1030248B1; BE1030258A1

Abstract

Een plaat omvattende cellulosehoudende materialen, zoals plantaardige vezels en/of houtspaanders en/of houtdelen, en een lijm die deze cellulosehoudende materialen met elkaar verbindt, waarbij de lijm een lijm is op basis van hoog vertakte polyamides, werkwijze om dergelijke platen te maken en een lijm voor dergelijke platen.

Description

1 BE2022/5071

Lijm voor platen

Deze uitvinding betreft een plaat omvattende cellulosehoudende materialen, zoals plantaardige vezels en/of houtspaanders en/of houtdelen, en een lijm die deze cellulosehoudende materialen met elkaar verbindt.

Deze uitvinding betreft eveneens een werkwijze om een dergelijke plaat te maken en ook een lijm voor dergelijke platen.

Deze uitvinding heeft betrekking op platen omvattende cellulosehoudende materialen.

Deze cellulosehoudende materialen kunnen één of meerdere van volgende materialen omvatten: houtvezels, houtspaanders, houtschilfers, houtlagen, houtafval afkomstig uit onder andere de recyclage van bijvoorbeeld spaanplaten/houtvezelplaten, vlasvezels, bamboe vezels, hennepvezels, enz. Deze cellulosehoudende materialen kunnen dus bijvoorbeeld lignocellulosehoudende materialen zijn. De platen zijn bijvoorbeeld houtvezelplaten, zoals MDF —Medium Density Fiberboard- en HDF -High Density

Fiberboard-, andere houtgebaseerde platen zoals spaanplaten, OSB (oriented strand board), multiplex platen, enz. en niet-houtgebaseerde vezelplaten. Deze platen kunnen al dan niet gedeeltelijk of volledig gevormd worden uit gerecycleerd materiaal, zoals gerecycleerd lignocellulosehoudend materiaal. Zo kunnen de cellulosehoudende materialen ook gerecycleerde materialen omvatten afkomstig uit de recyclage van bijvoorbeeld spaanplaten, houtvezelplaten of panelen omvattende dergelijke spaanplaten en houtvezelplaten. Zo kunnen spaanplaten deeltjes van gerecycleerde spaanplaten omvatten of kunnen houtvezelplaten deeltjes van gerecycleerde houtvezelplaten omvatten.

De meest courante lijm gebruikt bij het produceren van dergelijke platen is een aminoplast polymeer, geproduceerd via een polycondensatiereactie uit ureum en formaldehyde tot een ureumformaldehyde hars (UF-hars). Optioneel wordt melamine toegevoegd en wordt een melamine ureum formaldehyde hars (MUF-hars) bekomen, of wordt melamine en fenol toegevoegd (MUPF-harsen: melamine ureum fenol formaldehyde). De grote voordelen van dergelijke lijmen zijn hun lage kost - wegens het

2 BE2022/5071 gebruik van algemeen beschikbare en goedkope grondstoffen in hun bereiding -; en hun hoge reactiviteit. Dergelijke lijmen kunnen tijdens en na polymerisatie onder invloed van temperatuur of PH-wijziging, formaldehyde uitstoten. Meer en meer wordt gezocht om uitstoot van formaldehyde uit platen te beperken of zelfs tot nul te herleiden. Daarom werd en wordt gezocht naar formaldehyde-vrije lijmen voor het produceren van bovengenoemde platen.

US2006/0163769 beschrijft het gebruik van waterglas als lijm bij de productie van afgeleide houtproducten die vuurbestendig zijn.

Een gekende formaldehyde-vrije lijm voor gebruik in de productie van afgeleide houtproducten bestaat uit polymerisch methyleen difenyl di-isocyanaat (pMDI).

CA2019382A1 beschrijft een mengsel van isocyanaat en een voldoende hoeveelheid metaalzeep om te gebruiken als lijm in afgeleide houtproducten. De metaalzeep wordt gebruikt als locking compound om reactie tussen water en isocyanaat te voorkomen, daarom is een voldoende hoeveelheid metaalzeep nodig. Verder beschrijft

CA2019382A1 dat bij het mengsel van isocyanaat en de voldoende hoeveelheid metaalzeep ook waterglas bijgemengd kan worden tot vorming van een emulsie.

Een bijkomend nadeel van al deze bovengenoemde lijmen is dat deze gebaseerd zijn op fossiele grondstoffen.

Er bestaan reeds biogebaseerde lijmen voor platen, echter de productie van platen met behulp van deze lijmen is minder eenvoudig. Nadelen zijn onder andere een te lage reactiviteit, snelle prepolymerisatie, beperkte kleefkracht, slechte bevochtigingseigenschappen en dit in vergelijking met de courante formaldehyde omvattende aminoplastlijmen. Voorbeelden van biogebaseerde lijmen zijn lijmen op basis van lignine, plantenmeel zoals soja, of suikers.

3 BE2022/5071

De huidige uitvinding beoogt in de eerste plaats een alternatieve plaat omvattende cellulosehoudende materialen en een lijm en een werkwijze om dergelijke alternatieve platen te vormen, waarbij volgens verschillende uitvoeringsvormen, oplossingen worden geboden voor de problemen met dergelijke platen uit de stand van de techniek.

De uitvinding betreft een plaat omvattende cellulosehoudende materialen, zoals plantaardige vezels en/of houtspaanders en/of houtdelen, en een lijm die deze cellulosehoudende materialen met elkaar verbindt, waarbij de lijm een lijm is op basis van hoog vertakte polyamides. Deze cellulosehoudende materialen zijn bij voorkeur lignocellulosehoudende materialen. De plantaardige vezels zijn bijvoorbeeld houtvezels.

Deze houtvezels kunnen al dan niet aanwezig zijn onder de vorm van houtvezelbundels.

Verrassend genoeg werd gevonden dat lijmen op basis van hoog vertakte polyamides, bruikbaar zijn voor het verbinden van cellulosehoudende materialen zoals plantaardige vezels, bijvoorbeeld houtvezels en vlasvezels, houtomvattende delen, zoals houtspaanders, houtschilfers, en houtlagen, en gerecycleerde houtomvattende delen en dat bovendien deze lijm voor een bijzonder goede kleefkracht zorgt. De productie van platen met behulp van deze lijm, kan bovendien op een gelijkaardige wijze gebeuren als de productie van dergelijke platen met conventionele ureum formaldehyde lijmen (UF-lijmen). Men kan dan ook overschakelen naar een lijm op basis van hoog vertakte polyamides en dit zonder het productieproces al te sterk te wijzigen. Deze platen worden bijvoorbeeld verkregen door de cellulosehoudende materialen te voorzien van de lijm en dan de van lijm voorziene cellulosehoudende materialen te persen tot plaatvormig materiaal, waarbij dit plaatvormig materiaal bijvoorbeeld verzaagd wordt in platen of reeds een plaat met de gewenste afmetingen vormt. Het persen gebeurt bij voorkeur bij een verhoogde temperatuur, waarbij deze temperaturen tot meer dan 200°C kunnen oplopen.

Nog meer verrassend werd gevonden dat platen omvattende cellulosehoudende materialen die met elkaar verbonden zijn met een lijm op basis van hoog vertakte polyamides, betere technische karakteristieken vertonen dan dergelijke platen omvattende conventionele UF-lijmen. Zo kan er een hogere stijfheid (N/mm?) en dwarse treksterkte (N/mm?) verkregen worden en/of een hogere waterbestendigheid.

4 BE2022/5071

Met een lijm op basis van hoog vertakte polyamides, wordt een lijm aangeduid waarvan de droge stof grotendeels uit hoog vertakte polyamides bestaat, bijvoorbeeld uit minstens 50 gewichtsprocent hoog vertakte polyamides op het totale gewicht van de droge stof, bij voorkeur minstens 70 gewichtsprocent en nog meer bij voorkeur minstens 80 gewichtsprocent.

Hoog vertakte polyamides (Engels: hyperbranched polyamides), zijn sterk vertakte driedimensionale macromoleculen. Met een hoge/sterke vertakking wordt aangeduid dat de polyamides niet lineair zijn en wordt ook aangeduid dat er een significant aantal vertakkingen zijn. Dit betekent dat er meer dan 3, bij voorkeur meer dan 5 en nog meer bij voorkeur meer dan 10 vertakkingen aanwezig zijn bij de polyamide macromolecule.

Dergelijke polyamides kunnen biogebaseerd zijn. Een lijm omvattende hoog vertakte polyamides kan bijvoorbeeld op basis van poly gecondenseerde aminozuren zijn, waarbij deze aminozuren bijvoorbeeld met behulp van bacteriën geproduceerd worden.

Bacteriën, zoals Corynebacterium (grampositief) of Escherichia coli (gramnegatief), kunnen via fermentatie aminozuren chemisch gericht omzetten in bijvoorbeeld hoofdzakelijk lysine en een gedeelte glutamine. Dergelijke lijmen dragen dan ook bij tot de duurzaamheid van genoemde platen. Bovendien hoeft deze lijm geen formaldehyde te omvatten en bij voorkeur omvat deze lijm geen formaldehyde, zodat er ook geen probleem is met eventuele uitstoot van formaldehyde. Wanneer de hoog vertakte polyamides op basis van polygecondenseerde aminozuren zijn, is het niet noodzakelijk dat deze enkel op basis zijn van één type aminozuur. Wanneer er gebruik wordt gemaakt van bacteriën die bijvoorbeeld hoofdzakelijk lysine vormen en een klein gedeelte andere aminozuren zoals glutamine, kunnen zowel de lysine als de glutamine gebruikt worden voor de productie van de hoog vertakte polyamides, waardoor een bijkomende zuiveringsstap van de aminozuren overbodig is en de productie van deze lijmen op een ecologische manier kan plaatsvinden.

Een bijkomend voordeel is dat platen omvattende lijm op basis van hoog vertakte polyamides, terug gerecycleerd kunnen worden en als grondstof kunnen dienen om opnieuw dergelijke platen te vormen.

Bij voorkeur wordt er gebruik gemaakt van slechts één eerste type lijmen om de platen te vormen, namelijk lijmen op basis van hoog vertakte polyamides, echter de platen kunnen ook andere types van lijmen omvatten. Zo kan er gebruik worden gemaakt van een lijmmengsel omvattende het eerste type lijm en één of meerdere andere types lijmen, 5 en/of kan de plaat meerlagig zijn waarbij bij een genoemde laag het eerste type lijm wordt gebruik en voor een andere genoemde laag een ander type lijm wordt gebruikt.

Voorbeelden van andere lijmen zijn bijvoorbeeld conventionele UF-lijmen, MUF- lijmen, MUPF-lijmen, pMDI-lijmen, polyurethaanlijmen, polyvinylbutyrallijmen, polyacrylaatlijmen, enz. Polyurethaanlijmen kunnen bijvoorbeeld gebruikt worden om de watervastheid en/of flexibiliteit te verhogen. Het is ook mogelijk dat een plaat gevormd wordt met verschillende lijmen van het eerste type lijm. Zo kan de plaat meerlagig zijn waarbij verschillende lijmen, maar bijvoorbeeld allemaal lijmen op basis van hoog vertakte polyamides, worden gebruikt voor de verschillende lagen. Deze laatstgenoemde verschillende lijmen kunnen op allerhande vlakken verschillen. Hierna volgt een niet-exhaustieve lijst van mogelijke verschillen, waarbij deze verschillen combineerbaar zijn met elkaar zolang dit niet tegenstrijdig is: drogestofgehalte, het gemiddeld moleculair gewicht van de hoog vertakte polyamides, hulpstoffen zoals oplosmiddelen, hulpstoffen zoals kalium- of natriumhydroxide, crosslinkers, katalysatoren, chemische samenstelling van de polyamides, enz. De lijm gebruikt om de platen te vormen kan meerdere componenten omvatten. Alle componenten van de lijm kunnen reeds vooraf gemengd zijn en zo bewaard worden. Echter voorafgaand aan het vormen van de platen, is het niet noodzakelijk dat alle componenten van de lijm reeds gemengd zijn en zo bewaard worden. Zo is het mogelijk dat de componenten pas voorafgaand aan het belijmen en/of tijdens het belijmen worden samengevoegd en dit ter vorming van de plaat. De gevormde plaat omvat hier dan de lijm op basis van hoog vertakte polyamides. Het is niet noodzakelijk dat alle componenten van de gebruikte lijm voor het vormen van de plaat terug te vinden zijn in de plaat. Bepaalde componenten van de gebruikte lijm kunnen zo gereageerd zijn met elkaar dat deze niet meer (apart) waarneembaar zijn in de plaat. De gebruikte lijm kan bijvoorbeeld eendelig zijn, waarbij alle componenten reeds samengevoegd zijn en tezamen worden opgeslagen. De gebruikte lijm kan ook tweedelig of meerdelig zijn. Zo kan de gebruikte lijm bijvoorbeeld een eerste deel en een tweede deel omvatten, waarbij deze twee delen pas voorafgaand

6 BE2022/5071 aan het belijmen van de cellulosehoudende materialen worden samengevoegd, of waarbij deze twee delen apart worden toegevoegd aan de cellulosehoudende materialen, al dan niet gelijktijdig, om dan zo tot een plaat te komen omvattende de genoemde lijm op basis van hoog vertakte polyamides.

In een voorkeurdragende uitvoeringsvorm zijn de genoemde hoog vertakte polyamides verkregen door polycondensatie van aminozuren, waarbij deze aminozuren bij voorkeur gekozen zijn uit de groep bevattende arginine, glutamine, asparagine en lysine. De hoog vertakte polyamides worden hier verkregen via peptidebindingen, waarbij geen voorkeur wordt gegeven aan functionele groepen van de aminozuren. Hierdoor wordt een complex netwerk van polyamides verkregen dat goed dienst kan doen als lijm voor cellulosehoudende materialen. De hoog vertakte polyamides zijn bijvoorbeeld verkregen uit de polycondensatie van hoofdzakelijk lysine. Lysine is een basisch aminozuur dat kationisch is in een neutraal medium. Lysine wordt bijvoorbeeld verkregen via fermentatie gebruik makende van bacteriën, zoals een Corynebacterium of Escherichia coli bacterie. Tijdens de productie van lysine kunnen ook kleinere hoeveelheden van andere aminozuren gevormd worden zoals glutamine. Door de keuze van de bacteriën, de voedingsstoffen en de fermentatie omstandigheden kan men gericht de gewenste aminozuren vormen. Voor deze fermentatie kunnen meerdere koolhydraatbronnen gebruikt worden zoals sucrose, glucose, cellulose, hemicellulose of lignine. Als ammoniumbron voor de fermentatie worden vaak mengsels van ammoniumzouten, zoals ammoniumsulfaat of diammoniumfosfaat, gebruikt. Ammoniumsulfaat kan als een bijproduct verkregen worden bij de mestverwerking of na het strippen van ammoniak houdende gassen. Met andere woorden de productie van aminozuren, zoals lysine, kan volledig of grotendeels gebeuren op basis van biogebaseerde grondstoffen en/of afvalstoffen.

In een specifieke uitvoeringsvorm omvatten de hoog vertakte polyamides een eerste groep hoog vertakte polyamides met een moleculair gewicht gelegen tussen 500 en 100000 g/mol, bij voorkeur gelegen tussen 5000 en 50000 g/mol en nog meer bij voorkeur gelegen tussen 10000 en 25000 g/mol, waarbij de eerste groep hoog vertakte polyamides bij voorkeur minstens 60 gewichtsprocent, nog meer bij voorkeur minstens

7 BE2022/5071 65 gewichtsprocent, nog meer bij voorkeur minstens 70 gewichtsprocent, nog meer bij voorkeur minstens 75 gewichtsprocent en het meest bij voorkeur minstens 80 gewichtsprocent uitmaakt van de hoog vertakte polyamides. De reactiviteit van de hyperbranched polyamides is optimaal indien het moleculair gewicht hoger is dan 5000 g/mol en de belijming kan zeer goed gebeuren wanneer het moleculair gewicht lager is dan 50000 g/mol. Dit laat dan ook een goede productie toe van de platen.

In een voorkeurdragende uitvoeringsvorm omvat de plaat één of meerdere lagen, waarbij minstens één genoemde laag omvat genoemde cellulosehoudende materialen en de genoemde lijm, waarbij bij voorkeur bij deze laag de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen gelegen is tussen 0,03 en 0,15. Bij deze gewichtsverhouding zijn de cellulosehoudende materialen bij voorkeur gedroogde cellulosehoudende materialen. Hier kan slechts 1 laag, of een slechts een aantal lagen, cellulosehoudende materialen en een genoemde lijm op basis van hoog vertakte polyamides omvatten, terwijl andere lagen dan bijvoorbeeld een andere lijm omvatten.

Bij voorkeur omvatten alle genoemde lagen cellulosehoudende materialen en een lijm op basis van hoog vertakte polyamides. Deze gewichtsverhouding wordt bijvoorbeeld ruwweg berekend als het percentage droge stof lijm op droge stof cellulosehoudende materialen, dus bijvoorbeeld op droog hout omvattende geen restvocht.

In een specifieke uitvoeringsvorm omvat de plaat drie of meerdere lagen zijnde twee uiterste deklagen, en één of meerdere centrale lagen, waarbij minstens één centrale laag omvat de genoemde cellulosehoudende materialen en de genoemde lijm, en waarbij de deklagen elk omvatten cellulosehoudende materialen en een lijm op basis van hoog vertakte polyamides, waarbij de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen bij de deklagen, hoger is dan de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen bij de laatstgenoemde centrale laag. Zo kan de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen bij de deklagen bijvoorbeeld gelegen zijn tussen 0,06 en 0,12 en kan de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen bij een genoemde centrale laag gelegen zijn tussen 0,03 en 0,10, bij voorkeur tussen 0,035 en 0,05. De lijm gebruikt voor de deklagen kan dezelfde lijm zijn als de lijm gebruikt voor

8 BE2022/5071 de één of meerdere genoemde centrale lagen. Echter het is mogelijk dat men voor de verschillende lagen, andere lijmen gebruikt, maar bijvoorbeeld wel steeds lijmen op basis van hoog vertakte polyamides. De plaat kan bijvoorbeeld een 3-lagige spaanplaat zijn omvattende twee uiterste deklagen met minder grove houtspaanders en een centrale laag met grovere houtspaanders, waarbij de uiterste deklagen 8 gewichtsprocent hoog vertakte polyamides op droge houtspaanders omvat en de centrale laag 4,5 gewichtsprocent hoog vertakte polyamides op droge houtspaanders omvat. Met droge houtspaanders worden hier houtspaanders aangeduid zonder restvocht. De centrale laag kan gerecycleerde houtspaanders omvatten. Dergelijke spaanplaten kunnen vervaardigd zijn met behulp van bijvoorbeeld persplaten bij temperaturen gelegen tussen 170°C en 245 °C, bij een druk gelegen tussen 2 en 5 N/mm? en dit gedurende minstens 3 seconden, bij voorkeur minstens 5 seconden, per mm plaatdikte. De samenstelling van de cellulosehoudende materialen kan verschillend zijn per laag. De één of meerdere centrale lagen en/of de deklagen kunnen bijvoorbeeld gerecycleerde cellulosehoudende materialen omvatten.

In een bijzondere uitvoeringsvorm omvatten de hoog vertakte polyamides een eerste groep hoog vertakte polyamides en een tweede groep hoog vertakte polyamides, waarbij het gemiddelde moleculair gewicht van de eerste groep hoog vertakte polyamides minstens 3 keer hoger, bij voorkeur minstens 5 keer hoger is dan het gemiddelde moleculair gewicht van de tweede groep hoog vertakte polyamides en/of waarbij het gemiddelde moleculair gewicht van de eerste groep hoog vertakte polyamides hoogstens 15 keer hoger, bij voorkeur hoogstens 10 keer hoger, is dan het gemiddelde moleculair gewicht van de tweede groep hoog vertakte polyamides. De eerste groep hoog vertakte polyamides vormen hier de hoogmoleculair gewicht hoog vertakte polyamides en de tweede groep hoog vertakte polyamides vormen de laagmoleculair gewicht hoog vertakte polyamides. De combinatie van hoogmoleculair hoog vertakte polyamides en laagmoleculair hoog vertakte polyamides verbetert de performantie van de lijm, in zowel reactiviteit en technische karakteristieken. De genoemde hoogmoleculair gewicht hoog vertakte polyamides hebben bijvoorbeeld een gemiddeld moleculair gewicht van minstens 5000 en bij voorkeur minstens 10000 g/mol, bijvoorbeeld een gemiddeld moleculair gewicht gelegen tussen 5000 en 50000 g/mol, bij voorkeur tussen 10000 en 25000 g/mol. De laagmoleculair gewicht polyamides hebben dan bijvoorbeeld een

9 BE2022/5071 gemiddeld moleculair gewicht gelegen tussen 500 en 5000 g/mol. Met behulp van deze combinatie wordt de verdere polymerisatie van de lijm tijdens het persen van de plaat versneld. Er wordt hier gesproken over groepen hoog vertakte polyamides met een gemiddeld moleculair gewicht. Niet alle macromoleculen uit dezelfde groep hebben hetzelfde moleculaire gewicht. Dit is bijvoorbeeld het gevolg van de productie van deze hoog vertakte polyamides. Bij de polycondensatie van aminozuren, zullen niet alle aminozuren dezelfde reacties, zijnde dezelfde vertakkingen, verkrijgen, waardoor de verkregen hoog vertakte polyamides, verschillende moleculaire gewichten hebben. De hoog vertakte polyamides uit eenzelfde groep, worden verkregen door bijvoorbeeld dezelfde productie, waarbij bijvoorbeeld voor de eerste groep hoog vertakte polyamides de polycondensatie gedurende een langere tijd plaatsvindt dan bij de tweede groep hoog vertakte polyamides, zodanig dat het gemiddelde moleculair gewicht van de eerst groep hoog vertakte polyamides hoger is dan het gemiddelde moleculair gewicht van de tweede groep hoog vertakte polyamides.

Verder bij voorkeur maakt de tweede groep hoog vertakte polyamides tussen de 5 en 30 gewichtsprocent uit van het totale gewicht van de hoog vertakte polyamides, bij voorkeur tussen 10 en 20 gewichtsprocent.

In een voorkeurdragende uitvoeringsvorm omvat de lijm crosslinkers, waarbij bij voorkeur deze crosslinkers gekozen zijn uit de groep omvattende polyketonen, polyesters, isocyanaatdispersies, epoxides, glyoxal en andere dialdehydes.

De genoemde crosslinkers zijn of omvatten bijvoorbeeld polyesters, waarbij deze polyesters bij voorkeur gedispergeerde en/of onverzadigde polyesters zijn. Deze onverzadigde polyesters zijn bijvoorbeeld hoog vertakt, waardoor deze goed oplosbaar zijn en de viscositeit van de gebruikte lijm voor het vormen van de platen niet nadelig beïnvloeden. Tijdens de productie van de platen, waarbij er gebruik wordt gemaakt van persen, wordt de zuurtegraad van de polyesters bij voorkeur richting de zuurtegraad van de polyamides gebracht of gestabiliseerd, zodat voorafgaand aan het persen er geen zuur/base reacties aldus prepolymerisatie plaatsvinden.

10 BE2022/5071

De lijm kan één of meerdere types crosslinkers omvatten. Tijdens het persen van de platen zorgen deze crosslinkers voor een betere en snellere verlijming tussen de cellulosehoudende materialen, zodat de bekomen plaat de nodige stevigheid en sterkte heeft en de verbinding tussen de cellulosehoudende materialen niet ongewenst breekt.

Bovendien kan met behulp van deze crosslinkers de perstijd verder verkort worden en stijgen de technische karakteristieken van het eindproduct, zoals de spaanplaat, OSB of

MDF. De technische karakteristieken zijn bijvoorbeeld de buigsterkte, treksterkte, druksterkte en de waterbestendigheid.

De genoemde crosslinkers zijn of omvatten bijvoorbeeld epoxides. Uitstekende resultaten worden bekomen met behulp van epoxides, zoals di-epoxides. Deze epoxides kunnen bijvoorbeeld via biogebaseerde routes aangemaakt worden uit lignine of aniline, zoals glyceroldiglycedylether, en/of ethyleenglycoldiglycedylether. Het is gekend dat epoxides reageren met amines. Het is hierbij echter uitzonderlijk dat epoxides bij hoog vertakte polyamides kunnen worden toegevoegd zonder prepolymerisatie tijdens het belijmen van het cellulosehoudende materiaal en dit voorafgaand aan het persen van de plaat. Pas bij toevoeging van druk en temperatuur in de pers wordt het epoxide actief.

Hierdoor wordt het persen van de plaat niet bemoeilijkt en kan de binding tussen de cellulosehoudende materialen zeer goed tot stand worden gebracht. Deze crosslinkers kunnen reeds vooraf gemengd zijn met de hoog vertakte polyamide componenten van de gebruikte lijm en zo gestockeerd worden. De crosslinkers kunnen echter ook kort voor het belijmen samengevoegd worden met de hoog vertakte polyamide componenten van de gebruikte lijm. De gebruikte lijm is dan bijvoorbeeld tweedelig, omvattende een eerste deel omvattende de hoog vertakte polyamides en een tweede deel omvattende crosslinkers, waarbij deze twee delen pas worden samengevoegd voorafgaand aan het belijmen of tijdens het belijmen van de cellulosehoudende materialen. De genoemde crosslinkers kunnen ook als aparte ingrediënten worden aanzien en dit los van de gebruikte lijm bij de productie van platen, waarbij de gebruikte lijm dan samen met de crosslinkers, de in de plaat aanwezige lijm op basis van hoog vertakte polyamides vormt.

Verder bij voorkeur is de gewichtsverhouding crosslinkers op de hoog vertakte polyamides gelegen tussen 0,02 en 0,15. Zo kunnen er bijvoorbeeld tussen 3 en 6

11 BE2022/5071 gewichtsprocent epoxides aanwezig zijn op hoog vertakte polyamides. Een hoger aandeel crosslinkers draagt bij tot de waterbestendigheid van de lijm en dus van de plaat omvattende deze lijm. Het gehalte van de crosslinkers mag ook niet te hoog zijn, gezien dit voor prepolymerisatie van de lijm kan zorgen en dit voorafgaand aan het persen van de plaat. Deze gewichtsverhouding zorgt voor optimale technische karakteristieken, meer bepaald een betere treksterkte, buigsterkte en druksterkte en een betere waterbestendigheid. Dergelijke platen zijn dan ook niet alleen geschikt voor toepassingen in droge binnen omstandigheden (serviceklasse 1), maar ook uiterst geschikt in meer vochtige ruimtes, zoals vochtige binnenruimtes zoals badkamers (serviceklasse 2).

Deze uitvinding betreft eveneens een werkwijze voor het vormen van platen omvattende cellulosehoudende materialen, zoals plantaardige vezels en/of houtspaanders en/of houtdelen, waarbij cellulosehoudende materialen worden voorzien en een lijm wordt aangebracht op deze cellulosehoudende materialen, waarna deze van lijm voorziene cellulosehoudende materialen geperst worden tot een plaatvormig materiaal voor het zo vormen van platen, waarbij de lijm een lijm is op basis van hoog vertakte polyamides.

Met behulp van deze werkwijze wordt een plaat verkregen zoals hierboven beschreven.

Alle voordelen en uitvoeringsvormen hierboven beschreven, zijn dan ook van toepassing voor deze werkwijze. Verrassend genoeg kan het persen tot platen hier gelijkaardig verlopen als het persen van lijm voorziene cellulosehoudende materialen tot platen, waarbij de lijm een conventionele UF-lijm is.

De cellulosehoudende materialen, zoals bijvoorbeeld houtspaanders, houtschilfers, houtlagen, houtvezels of andere plantaardige vezels, worden van lijm voorzien, dus belijmd, door bijvoorbeeld het sproeien/gieten van lijm op deze cellulosehoudende materialen. De cellulosehoudende materialen kunnen zich hiervoor op een trillende transportband of in een mengvat bevinden om zo de cellulosehoudende materialen zo homogeen mogelijk te belijmen. Daarna worden de belijmde cellulosehouden materialen samengeperst in bijvoorbeeld een continue pers of een discontinue pers, onder een bepaalde druk, bijvoorbeeld een druk gelegen tussen 2 en 6 N/mm”, bij voorkeur gelegen tussen 2 en 4 N/mm’, bij een bepaalde temperatuur, bijvoorbeeld een temperatuur

12 BE2022/5071 gelegen tussen 160°C en 245°C, bij voorkeur 200°C en 245°C, en voor een bepaalde tijd, bijvoorbeeld minstens 4 seconden per mm plaatdikte. De lijm zal hier binden met de cellulosehoudende materialen om zo een stevige plaat te bekomen. Deze lijm kan eendelig zijn, waarbij de lijm op zijn geheel wordt bewaard en op zijn geheel wordt aangebracht op de cellulosehoudende materialen. De lijm kan ook tweedelig of meerdelig zijn, waarbij de lijm twee of meerdere verschillende delen omvat die apart worden bewaard, waarbij deze delen voorafgaand aan het belijmen worden samengevoegd en zo als één geheel wordt aangebracht op de cellulosehoudende materialen of waarbij deze delen zonder voorafgaand samenvoegen worden aangebracht op de cellulosehoudende materialen en dit al dan niet gelijktijdig.

Bij voorkeur zijn de genoemde hoog vertakte polyamides van de lijm verkregen door polycondensatie van aminozuren, waarbij deze aminozuren bij voorkeur gekozen zijn uit de groep bevattende arginine, glutamine, asparagine en lysine.

In een voorkeurdragende uitvoeringsvorm omvatten de hoog vertakte polyamides een eerste groep hoog vertakte polyamides met een moleculair gewicht gelegen tussen 500 en 100000 g/mol, bij voorkeur gelegen tussen 5000 en 50000 g/mol en nog meer bij voorkeur gelegen tussen 10000 en 25000 g/mol, en waarbij, bij voorkeur, de hoog vertakte polyamides een tweede groep van hoog vertakte polyamides omvatten, waarbij het gemiddelde moleculair gewicht van de eerste groep hoog vertakte polyamides minstens 3 keer hoger, bij voorkeur minstens 5 keer hoger is dan het gemiddelde moleculair gewicht van de tweede groep hoog vertakte polyamides en/of waarbij het gemiddelde moleculair gewicht van de eerste groep hoog vertakte polyamides hoogstens 15 keer hoger, bij voorkeur hoogstens 10 keer hoger, is dan het gemiddelde moleculair gewicht van de tweede groep hoog vertakte polyamides en waarbij verder bij voorkeur, de tweede groep hoog vertakte polyamides tussen de 5 en 30 gewichtsprocent uitmaakt van het totale gewicht van de hoog vertakte polyamides, bij voorkeur tussen 10 en 20 gewichtsprocent.

In een specifieke uitvoeringsvorm omvat de plaat één of meerdere lagen, waarbij deze lagen tezamen geperst worden indien er meerdere lagen zijn, en waarbij minstens één

13 BE2022/5071 genoemde laag omvat genoemde cellulosehoudende materialen en de genoemde lijm, waarbij bij deze laag de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen bij voorkeur gelegen is tussen 0,03 en 0,15, en waarbij in een specifiek uitvoering de plaat uit drie of meerdere lagen bestaat omvattende uiterste deklagen, en één of meerdere centrale lagen, waarbij minstens één centrale laag omvat de genoemde cellulosehoudende materialen en de genoemde lijm, en waarbij de deklagen elk omvatten cellulosehoudende materialen en een lijm op basis van hoog vertakte polyamides, waarbij de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen bij de deklagen, hoger is dan de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen bij de laatstgenoemde centrale laag. De lijmen bij de genoemde deklagen en centrale laag kunnen allen dezelfde zijn of ze kunnen ook verschillend zijn, maar steeds op basis van hoog vertakte polyamides.

In een specifieke uitvoeringsvorm omvat de lijm crosslinkers en/of worden crosslinkers aangebracht op de cellulosehoudende materialen, waarbij bij voorkeur deze crosslinkers gekozen zijn uit de groep omvattende polyketonen, polyesters, isocyanaatdispersies, epoxides, glyoxal en andere dialdehydes en waarbij ook bij voorkeur de gewichtsverhouding crosslinkers op de hoog vertakte polyamides gelegen is tussen 0,02 en 0,15. Wanneer de lijm zelf de crosslinkers niet omvat, kan het aanbrengen van crosslinkers op de cellulosehoudende materialen na het belijmen of tijdens het belijmen plaatsvinden. Zo kunnen de crosslinkers gemengd worden met de lijm voorafgaand aan het belijmen van de cellulosehoudende materialen. Bij voorkeur vindt het persen plaats nadat de crosslinkers zijn aangebracht op de cellulosehoudende materialen. Met behulp van crosslinkers wordt de polymerisatie tijdens het persen versneld en worden dus de cellulosehoudende materialen sneller met elkaar verbonden. De perstijd kan hierdoor lager zijn dan 10 seconden per mm plaatdikte. Deze crosslinkers kunnen al dan niet deel uitmaken van de lijm. Zo kan de lijm een eendelige lijm zijn, waarbij alle componenten van de lijm reeds aan elkaar toegevoegd zijn en de lijm zo bewaard wordt. De lijm kan ook een twee- of meerdelige lijm, waarbij de lijm twee of meerdere delen omvat die voorafgaand aan het belijmen met elkaar worden samengevoegd, of tezamen of achtereenvolgens worden aangebracht op de cellulosehoudende materialen. Zo kan de lijm een deel met de crosslinkers omvatten en een deel met de hoog vertakte polyamides.

14 BE2022/5071

Op deze manier wordt vermeden dat de crosslinkers reeds voorafgaand aan het persen van de plaat gaan reageren met de hoog vertakte polyamides. De crosslinkers kunnen ook als aparte componenten worden aanzien die geen deel uitmaken van de lijm. De crosslinkers zijn of omvatten bijvoorbeeld polyesters, waarbij deze polyesters bij voorkeur gedispergeerde en/of onverzadigde polyesters zijn. De crosslinkers zijn of omvatten bijvoorbeeld epoxides. Uitstekende resultaten worden bekomen met behulp van epoxides, zoals di-epoxides. Deze epoxides kunnen bijvoorbeeld via biogebaseerde routes aangemaakt worden uit lignine of aniline, zoals glyceroldiglycedylether, en/of ethyleenglycoldiglycedylether.

Verder bij voorkeur is de gebruikte lijm minstens tweedelig met een eerste deel omvattende genoemde hoog vertakte polyamides en een tweede deel omvattende genoemde crosslinkers, waarbij, voorafgaand aan het belijmen van de cellulosehoudende materialen, de genoemde delen eerst met elkaar worden samengevoegd en daarna de lijm wordt aangebracht op de cellulosehoudende materialen. De crosslinkers zijn hier goed verdeeld ten opzichte van de hoog vertakte polyamides, waardoor de lijm goed zijn functie kan uitvoeren over de volledige plaat.

In een zeer voorkeurdragende uitvoeringsvorm omvat de lijm water als oplosmiddel en vormt de lijm zo een waterige oplossing die, bij voorkeur, tussen 50 en 70 gewichtsprocent hoog vertakte polyamides omvat. Wanneer de lijm twee of meerdelig is, vormt deze waterige oplossing bijvoorbeeld bovengenoemd eerste deel van de lijm of wordt deze waterige oplossing verkregen door het samenvoegen van de delen van de lijm. Tijdens het belijmen van de cellulosehoudende materialen zorgt het water ervoor dat de cellulosehoudende materialen nat worden en is er zelfs een lichte penetratie van de celwand. Met behulp van deze lijm kunnen de cellulosehoudende materialen zeer goed met elkaar verbonden worden en dit door het goede contact tussen de lijm en de cellulosehoudende materialen. Met behulp van water als oplosmiddel is contact tussen de lijm en de cellulosehoudende materialen ter hoogte van nagenoeg het volledige buitenoppervlak van de cellulosehoudende materialen mogelijk.

15 BE2022/5071

Ook bij voorkeur heeft de lijm een viscositeit van hoogstens 20.000 mPa.s, bij voorkeur hoogstens 2.000 mPa.s, bij 20°C en 1,013 bar. Wanneer de lijm twee of meerdelig is, heeft bovengenoemde bijvoorbeeld betrekking op bovengenoemd eerste deel van de lijm, of op de lijm nadat de delen zijn samengevoegd. Deze lage viscositeit verzekert dat de lijm goed contact maakt met de cellulosehoudende materialen en zorgt ook voor een goede persbaarheid van de belijmde cellulosehoudende materialen. Deze lage viscositeit kan bijvoorbeeld bekomen worden met behulp van water, waarbij dit water dienstdoet als oplosmiddel voor de hoog vertakte polyamides.

In een voorkeurdragende uitvoeringsvorm gebeurt het persen bij een temperatuur gelegen tussen 150°C en 250°C, met een persdruk gelegen tussen 1,5 en 5 N/mm? en dit gedurende minstens 3 seconden per mm plaatdikte. De perstijd kan bijvoorbeeld 5 à 7 seconden per mm plaatdikte bedragen. Dit zijn ideale omstandigheden om 3-lagige spaanplaten te produceren. Er kan gebruik worden gemaakt van een continue of een discontinue pers. Bij voorkeur worden oppervlaktes onder en bovenaan met water, bijvoorbeeld tussen de 10 en 50g/m? water, besproeid, om zo de warmteoverdracht naar het midden van de plaat te bevoordelen en de totale perstijd te verkochten.

In een specifieke uitvoeringsvorm wordt het cellulosehoudende materiaal met lijm bedekt door verneveling, door frictie tussen de houtdeeltjes of een combinatie van beide technieken. Zo wordt een goede belijming van het cellulosehoudende materiaal bekomen. Dit betreft een gelijkaardige of dezelfde belijming die wordt toegepast bij het gebruik van courante UF-lijmen, waardoor een bestaande belijmingsstap van een bestaand productieproces niet of slechts beperkt moet worden aangepast aan de lijm volgens de uitvinding.

Deze uitvinding betreft ook lijm voor het verbinden van cellulosehoudende materialen, zoals plantaardige vezels en/of houtspaanders en/of houtdelen, tot platen waarbij de lijm op basis is van hoog vertakte polyamides. Deze lijm is de lijm die gebruikt wordt om platen te vervaardigen volgens de werkwijze zoals hierboven beschreven. De voordelen en uitvoeringsvormen van de plaat hierboven weergegeven en omschreven bij de werkwijze volgens de uitvinding, zijn dan ook van toepassing voor deze lijm. Verrassend genoeg werd gevonden dat een dergelijke lijm uiterst geschikt is om cellulosehoudende

16 BE2022/5071 materialen, zoals houtvezels of andere plantaardige vezels, houtspaanders, houtlagen en houtschilfers met elkaar te verlijmen ter vorming van platen door persen.

De hoog vertakte polyamides zijn bij voorkeur verkregen door polycondensatie van aminozuren, waarbij deze aminozuren bij voorkeur gekozen zijn uit de groep bevattende arginine, glutamine, asparagine en lysine.

In een voorkeurdragende uitvoeringsvorm omvatten de hoog vertakte polyamides een eerste groep hoog vertakte polyamides met een moleculair gewicht gelegen tussen 500 en 100000 g/mol, bij voorkeur gelegen tussen 5000 en 50000 g/mol en nog meer bij voorkeur gelegen tussen 10000 en 25000 g/mol, en waarbij bij voorkeur de hoog vertakte polyamides een tweede groep van hoog vertakte polyamides omvatten, waarbij het gemiddelde moleculair gewicht van de eerste groep hoog vertakte polyamides minstens 3 keer hoger, bij voorkeur minstens 5 keer hoger is dan het gemiddelde moleculair gewicht van de tweede groep hoog vertakte polyamides en/of waarbij het gemiddelde moleculair gewicht van de eerste groep hoog vertakte polyamides hoogstens 15 keer hoger, bij voorkeur hoogstens 10 keer hoger, is dan het gemiddelde moleculair gewicht van de tweede groep hoog vertakte polyamides en waarbij verder bij voorkeur, de tweede groep hoog vertakte polyamides tussen de 5 en 30 gewichtsprocent uitmaakt van het totale gewicht van de hoog vertakte polyamides, bij voorkeur tussen 10 en 20 gewichtsprocent.

In een specifieke uitvoeringsvorm omvat de lijm crosslinkers, waarbij bij voorkeur deze crosslinkers gekozen zijn uit de groep omvattende polyketonen, polyesters, 1socyanaatdispersies, epoxides, glyoxal en andere dialdehydes en waarbij ook bij voorkeur de gewichtsverhouding crosslinkers op de hoog vertakte polyamides gelegen is tussen 0,02 en 0,15. De lijm kan een eendelige lijm zijn waarvan alle componenten reeds vooraf gemengd zijn en dus als één geheel worden bewaard. De lijm kan ook minstens tweedelig zijn waarbij de lijm een eerste deel omvat met de hoog vertakte polyamides en een tweede deel met de crosslinkers, en waarbij de verschillende delen bijvoorbeeld voorafgaand aan het belijmen met elkaar vermengd worden. De crosslinkers zijn of omvatten bijvoorbeeld polyesters, waarbij deze polyesters bij voorkeur gedispergeerde

17 BE2022/5071 en/of onverzadigde polyesters zijn. De crosslinkers zijn of omvatten bijvoorbeeld epoxides. Uitstekende resultaten worden bekomen met behulp van epoxides, zoals di- epoxides. Deze epoxides kunnen bijvoorbeeld via biogebaseerde routes aangemaakt worden uit lignine of aniline, zoals glyceroldiglycedylether, en/of ethyleenglycoldiglycedylether.

In een voorkeurdragende uitvoeringsvorm omvat de lijm water als oplosmiddel en vormt zo een waterige oplossing die, bij voorkeur, 50 à 70 gewichtsprocent hoog vertakte polyamides omvat. Wanneer de lijm twee of meerdelig is, vormt deze waterige oplossing bijvoorbeeld bovengenoemd eerste deel van de lijm of wordt deze waterige oplossing gevormd door het samenvoegen van de genoemde delen.

De lijm heeft bij voorkeur een viscositeit van hoogstens 20.000 mPa.s, bij voorkeur hoogstens 2.000 mPa.s, bij 20°C en 1,013 bar. Wanneer de lijm twee of meerdelig is, heeft bovengenoemde bijvoorbeeld betrekking op bovengenoemd eerste deel van de lijm of heeft bovengenoemde betrekking op de lijm verkregen door het samenvoegen van de genoemde delen.

Een alternatieve uitvoeringsvorm van de uitvinding betreft een lijm voor het verbinden van isolatiematerialen, zoals glaswol, rotswol, enz., tot bijvoorbeeld matten, waarbij de lijm een lijm is op basis is van hoog vertakte polyamides. De voorkeurdragende uitvoeringen van de lijm zoals hierboven weergegeven zijn ook van toepassing op deze alternatieve uitvoeringsvorm. Met behulp van deze lijm wordt dan isolatiemateriaal, zoals glaswol, rotswol, enz. gevormd. De uitvinding betreft dan ook een 1solatiemateriaal, zoals glaswol of rotswol, omvattende een lijm op basis van hoog vertakte polyamides en ook een werkwijze voor het vervaardigen van isolatiemateriaal, zoals glaswol of rotswol, waarbij een lijm op basis van hoog vertakte polyamides wordt voorzien.

Volgens een afwijkende variante, betreft de uitvinding een werkwijze voor het produceren van een basisgrondstof omvattende aminozuren, waarbij deze basisgrondstof bruikbaar is voor het produceren van hoog vertakte polyamides en dit bij voorkeur door

18 BE2022/5071 polycondensatie van de aminozuren van de basisgrondstof.

De basisgrondstof wordt bij voorkeur verkregen door fermentatie, waarbij deze fermentatie bij voorkeur wordt uitgevoerd door bacteriën.

Deze basisgrondstof wordt dan gebruikt om hyperbranched polyamides te vormen en dit door bijvoorbeeld polycondensatie van de aanwezige aminozuren te laten plaatsvinden bij een bepaalde temperatuur, bijvoorbeeld gelegen tussen 120°C en 180°C en dit voor een aantal uren, en dit bijvoorbeeld in de aanwezigheid van eventuele katalysatoren en/of een sterke base, zoals KOH.

Specifieke uitvoeringsvormen van de afwijkende variante worden weergegeven in onderstaande niet-exhaustieve lijst.

Combinaties van kenmerken uit deze niet-exhaustieve lijst zijn mogelijk, zolang deze niet in tegenspraak zijn met elkaar:

e Bacteriën worden voorzien die in staat zijn om via fermentatie, gericht aminozuren te produceren.

Zo kan men bijvoorbeeld bacteriën voorzien die in staat zijn om hoofdzakelijk lysine te produceren, en bijvoorbeeld in kleinere hoeveelheden één of meerdere andere aminozuren zoals bijvoorbeeld glutamine,

waarbij bij voorkeur het percentage andere aminozuren hoogstens 20%, bij voorkeur hoogstens 10% uitmaakt van de totale hoeveelheid geproduceerde aminozuren.

Deze bacteriën produceren hier dan een basisgrondstof omvattende aminozuren, waarbij deze basisgrondstof kan worden aangeduid als een lysinebron van industriële kwaliteit.

De normen voor een lysinebron van industriële kwaliteit zijn lager dan die van een lysinebron voor voeding- of voederdoeleinden;

e De basisgrondstof omvat aminozuren uit de groep bevattende arginine, glutamine, asparagine en lysine.

De basisgrondstof kan één, een combinatie van 2, een combinatie van 3 of alle aminozuren omvatten uit bovengenoemde groep;

e De basisgrondstof omvattende aminozuren wordt geproduceerd via fermentatie door bacteriën, waarbij voor de fermentatie één of meerdere koolhydraatbronnen worden voorzien en één of meerdere ammoniumbronnen worden voorzien.

De één of meerdere ammoniumbronnen omvatten bijvoorbeeld een of meerdere ammoniumzouten, zoals ammoniumsulfaat of diammoniumfosfaat.

De één of meerdere koolhydraatbronnen omvatten bijvoorbeeld sucrose, glucose, cellulose, hemicellulose of lignine.

De koolhydraatbronnen zijn bijvoorbeeld molasse,

19 BE2022/5071 zetmeel hydrolysaten, houtomvattende bronnen, gerecycleerde bronnen zoals gerecycleerde MDF of gerecycleerde spaanplaten; e De basisgrondstof omvattende aminozuren wordt geproduceerd via fermentatie door bacteriën. Deze bacteriën kunnen bijvoorbeeld Corynebacterium en/of

E. colibacteriën zijn; e De basisgrondstof wordt geproduceerd met behulp van L-Lysine producerende bacteriestammen. Deze bacteriestammen kunnen bijvoorbeeld Corynebacterium en/of E. colibacteriën zijn; e De fermentatie vindt plaats bij een pH gelegen tussen 7 en 8, bij voorkeur tussen 7,3 en 7,7 en/of bij een temperatuur gelegen tussen 28°C en 35°C, bij voorkeur tussen 30°C en 33°C; e De fermentatie vindt plaats in een reactor met roerwerk ‘stirred tank reactor’ e De fermentatie vindt plaats in batch, fed batch mode of continue; e Additieven worden toegevoegd om de opbrengst van een bepaald aminozuur, zoals L-Lysine, bij de fermentatie te verhogen.

Met het inzicht de kenmerken van de uitvinding beter aan te tonen, zijn hierna, als voorbeeld zonder enig beperkend karakter, enkele voorkeurdragende uitvoeringsvormen beschreven.

Een eerste voorbeeld van een paneel volgens de uitvinding is een 3-lagige spaanplaat omvattende twee uiterste deklagen en een centrale laag. De centrale laag omvat grove houtspaanders die al dan niet afkomstig zijn van houtafval en/of gerecycleerde spaanplaten en de deklagen omvatten fijnere houtspaanders. De houtspaanders zijn hier met elkaar verbonden met behulp van een lijm op basis van hoog vertakte polyamides.

Een tweede voorbeeld van een paneel volgens de uitvinding is een houtvezelplaat, zoals en MDF of HDF-plaat. Deze houtvezelplaat is eenlagig en omvat houtvezels en een lijm op basis van hoog vertakte polyamides.

Deze lijmen hebben de volgende eigenschappen:

20 BE2022/5071 -de hoog vertakte polyamides zijn verkregen door polycondensatie van aminozuren die hoofdzakelijk lysine omvatten. Naast lysine, dat bij voorkeur L-lysine is, is er bijvoorbeeld een kleine hoeveelheid glutamine aanwezig. Zo maakt glutamine bijvoorbeeld hoogstens 5 gewichtsprocent uit van de aanwezige aminozuren. De genoemde aminozuren zijn afkomstig van een basisgrondstof omvattende aminozuren.

Deze basisgrondstof wordt bijvoorbeeld verkregen door de fermentatie van bacteriën, waarbij deze bacteriën gericht lysine vormen; -de hoog vertakte polyamides omvatten een eerste groep hoog vertakte polyamides die tussen de 80 en 90 gewichtsprocent uitmaken van de hoog vertakte polyamides en een tweede groep hoog vertakte polyamides die het resterende gewichtsprocent uitmaken van de hoog vertakte polyamides. De eerste groep hoog vertakte polyamides hebben een gemiddeld moleculair gewicht gelegen tussen 10000 en 25000 g/mol en de tweede groep hoog vertakte polyamides hebben een gemiddeld moleculair gewicht dat tussen de 5 à 10 keer lager is dan het gemiddelde moleculair gewicht van de eerste groep hoog vertakte polyamides; -de lijm omvat crosslinkers, zoals bijvoorbeeld epoxides, waarbij de gewichtsverhouding crosslinkers op de hoog vertakte polyamides gelegen is tussen 0,02 en 0,15;

Bij de 3-lagige spaanplaat is de lijm bij de verschillende lagen dezelfde lijm, en verder is bij de centrale laag de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen gelegen tussen 4 en 5 gewichtsprocent, bij de deklagen is de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen gelegen tussen 7,5 en 8,5 gewichtsprocent. Er wordt hier dus meer lijm gebruikt voor de deklagen dan bij de centrale laag. Op deze manier is men er zeker van dat de cellulosehoudende materialen ter hoogte van de deklagen niet ongewenst loskomen van elkaar. Het gebruik van meer lijm bij de deklagen is niet overbodig, gezien deklagen bestaan uit fijnere deeltjes, waardoor de totale te belijmen oppervlakte sterk toeneemt.

Het vormen van deze spaanplaat kan als volgt plaatsvinden. De houtspaanders worden in een trommelbelijmer met sneldraaiende rotor belijmd, waarbij de lijm niet verneveld wordt toegevoegd. De gebruikte lijm is bijvoorbeeld een tweedelige lijm omvattende een eerste deel met de hoog vertakte polyamides en een tweede deel omvattende de

21 BE2022/5071 crosslinkers. Deze twee delen worden voorafgaand aan de belijming gemengd, zodat de lijm genoemde crosslinkers en genoemde hoog vertakte polyamides omvat. Deze lijm is een waterige oplossing met 50 tot 70 gewichtsprocent hoog vertakte polyamides. Deze lijm heeft een viscositeit van hoogstens 2.000 mPa.s, bij 20°C en 1,013 bar. Na de belijming worden de belijmde houtspaanders samengeperst op 200°C en druk van

A4N/mm? tijdens de beginfase, afbouwend naar 2N/mm? en dit gedurende een 5 à 9-tal seconden/mm plaatdikte. Dit persen gebeurt met behulp van een continue pers en dit ter vorming van plaatvormig materiaal. Dit plaatvormig materiaal wordt verzaagd tot platen met de gewenste afmetingen.

Claims

22 BE2022/5071 Conclusies

1.- Een plaat omvattende cellulosehoudende materialen, zoals plantaardige vezels en/of houtspaanders en/of houtdelen, en een lijm die deze cellulosehoudende materialen met elkaar verbindt, met het kenmerk dat de lijm een lijm is op basis van hoog vertakte polyamides.

2.- Een plaat volgens conclusie 1, waarbij de genoemde hoog vertakte polyamides verkregen zijn door polycondensatie van aminozuren, waarbij deze aminozuren bij voorkeur gekozen zijn uit de groep bevattende arginine, glutamine, asparagine en lysine.

3.- Een plaat volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij de hoog vertakte polyamides een eerste groep hoog vertakte polyamides omvatten met een moleculair gewicht gelegen tussen 500 en 100000 g/mol, bij voorkeur gelegen tussen 5000 en 50000 g/mol en nog meer bij voorkeur gelegen tussen 10000 en 25000 g/mol en waarbij de eerste groep hoog vertakte polyamides bij voorkeur minstens 60 gewichtsprocent uitmaakt van de hoog vertakte polyamides, meer bij voorkeur minstens 80 gewichtsprocent.

4.- Een plaat volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij de plaat één of meerdere lagen omvat, waarbij minstens één genoemde laag omvat genoemde cellulosehoudende materialen en de genoemde lijm, waarbij bij voorkeur bij deze laag de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen gelegen is tussen 0,03 en 0,15.

5.- Een plaat volgens conclusie 4, waarbij de plaat drie of meerdere lagen omvat zijnde twee uiterste deklagen, en één of meerdere centrale lagen, waarbij minstens één centrale laag omvat de genoemde cellulosehoudende materialen en de genoemde lijm, en waarbij de deklagen elk omvatten cellulosehoudende materialen en een lijm op basis van hoog vertakte polyamides, waarbij de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen bij de deklagen, hoger is dan de gewichtsverhouding hoog

23 BE2022/5071 vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen bij de laatstgenoemde centrale laag.

6.- Plaat volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij de hoog vertakte polyamides omvatten een eerste groep hoog vertakte polyamides en een tweede groep hoog vertakte polyamides, waarbij het gemiddelde moleculair gewicht van de eerste groep hoog vertakte polyamides minstens 3 keer hoger, bij voorkeur minstens 5 keer hoger is dan het gemiddelde moleculair gewicht van de tweede groep hoog vertakte polyamides en/of waarbij het gemiddelde moleculair gewicht van de eerste groep hoog vertakte polyamides hoogstens 15 keer hoger, bij voorkeur hoogstens 10 keer hoger is, dan het gemiddelde moleculair gewicht van de tweede groep hoog vertakte polyamides.

7.- Plaat volgens conclusie 6, waarbij de tweede groep hoog vertakte polyamides tussen de 5 en 30 gewichtsprocent uitmaakt van het totale gewicht van de hoog vertakte polyamides, bij voorkeur tussen 10 en 20 gewichtsprocent.

8.- Plaat volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij de lijm crosslinkers omvat, waarbij bij voorkeur deze crosslinkers gekozen zijn uit de groep omvattende polyketonen, polyesters, isocyanaatdispersies, epoxides, glyoxal en andere dialdehydes.

9.- Plaat volgens conclusie 8, waarbij de gewichtsverhouding crosslinkers op de hoog vertakte polyamides gelegen is tussen 0,02 en 0,15.

10.- Werkwijze voor het vormen van platen omvattende cellulosehoudende materialen, zoals plantaardige vezels en/of houtspaanders en/of houtdelen, waarbij cellulosehoudende materialen worden voorzien en een lijm wordt aangebracht op deze cellulosehoudende materialen, waarna deze van lijm voorziene cellulosehoudende materialen geperst worden tot een plaatvormig materiaal voor het zo vormen van platen, met het kenmerk dat de lijm een lijm is op basis van hoog vertakte polyamides.

11.- Werkwijze volgens conclusie 10, waarbij de genoemde hoog vertakte polyamides van de lijm verkregen zijn door polycondensatie van aminozuren, waarbij deze

24 BE2022/5071 aminozuren bij voorkeur gekozen zijn uit de groep bevattende arginine, glutamine, asparagine en lysine.

12.- Werkwijze volgens conclusie 10 of 11, waarbij de hoog vertakte polyamides een eerste groep hoog vertakte polyamides omvatten met een moleculair gewicht gelegen tussen 500 en 100000 g/mol, bij voorkeur gelegen tussen 5000 en 50000 g/mol en nog meer bij voorkeur gelegen tussen 10000 en 25000 g/mol en dat bij voorkeur de hoog vertakte polyamides een tweede groep van hoog vertakte polyamides omvatten, waarbij het gemiddelde moleculair gewicht van de eerste groep hoog vertakte polyamides minstens 3 keer hoger, bij voorkeur minstens 5 keer hoger is dan het gemiddelde moleculair gewicht van de tweede groep hoog vertakte polyamides en/of waarbij het gemiddelde moleculair gewicht van de eerste groep hoog vertakte polyamides hoogstens keer hoger, bij voorkeur hoogstens 10 keer hoger is, dan het gemiddelde moleculair gewicht van de tweede groep hoog vertakte polyamides, en waarbij verder bij voorkeur, 15 de tweede groep hoog vertakte polyamides tussen de 5 en 30 gewichtsprocent uitmaakt van het totale gewicht van de hoog vertakte polyamides, bij voorkeur tussen 10 en 20 gewichtsprocent.

13.- Werkwijze volgens één van de conclusies 10 tot 12, waarbij de plaat één of meerdere lagen omvat, waarbij deze lagen tezamen geperst worden en waarbij minstens één genoemde laag omvat genoemde cellulosehoudende materialen en de genoemde lijm, waarbij bij deze laag de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen gelegen is tussen 0,03 en 0,15, en waarbij bij voorkeur de plaat uit drie of meerdere lagen bestaat omvattende uiterste deklagen, en één of meerdere centrale lagen, waarbij minstens één centrale laag omvat de genoemde cellulosehoudende materialen en de genoemde lijm, en waarbij de deklagen elk omvatten cellulosehoudende materialen en een lijm op basis van hoog vertakte polyamides, waarbij de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen bij de deklagen, hoger is dan de gewichtsverhouding hoog vertakte polyamides op cellulosehoudende materialen bij de laatstgenoemde centrale laag.

14.- Werkwijze volgens één van de conclusies 10 tot 13, waarbij de lijm crosslinkers omvat en/of waarbij crosslinkers worden aangebracht op de cellulosehoudende

25 BE2022/5071 materialen, waarbij bij voorkeur deze crosslinkers gekozen zijn uit de groep omvattende polyketonen, polyesters, isocyanaatdispersies, epoxides, glyoxal en andere dialdehydes en waarbij ook bij voorkeur de gewichtsverhouding crosslinkers op de hoog vertakte polyamides gelegen 1s tussen 0,02 en 0,15.

15.- Werkwijze volgens één van de conclusies 10 tot 14, waarbij de lijm water omvat als oplosmiddel en zo een waterige oplossing vormt die, bij voorkeur, tussen 50 en 70 gewichtsprocent hoog vertakte polyamides omvat.

16.- Werkwijze volgens één van de conclusies 10 tot 15, waarbij de lijm een viscositeit heeft van hoogstens 20.000 mPa.s, bij voorkeur hoogstens 2.000 mPa.s, bij 20°C en 1,013 bar.

17.- Werkwijze volgens één van de conclusie 10 tot 16, waarbij het persen plaatsvindt bij een temperatuur gelegen tussen 150°C en 250°C, met een persdruk gelegen tussen 1,5 en 5 N/mm? en dit gedurende minstens 3 seconden per mm plaatdikte.

18.- Lijm voor het verbinden van cellulosehoudende materialen, zoals plantaardige vezels en/of houtspaanders en/of houtdelen, tot platen, met het kenmerk dat de lijm op basis is van hoog vertakte polyamides.

19.- Lijm volgens conclusie 18, waarbij de hoog vertakte polyamides verkregen zijn door polycondensatie van aminozuren, waarbij deze aminozuren bij voorkeur gekozen zijn uit de groep bevattende arginine, glutamine, asparagine en lysine.

20.- Lijm volgens conclusie 18 of 19, waarbij de hoog vertakte polyamides een eerste groep hoog vertakte polyamides omvatten met een moleculair gewicht gelegen tussen 500 en 100000 g/mol, bij voorkeur gelegen tussen 5000 en 50000 g/mol en nog meer bij voorkeur gelegen tussen 10000 en 25000 g/mol en dat bij voorkeur de hoog vertakte polyamides een tweede groep van hoog vertakte polyamides omvatten, waarbij het gemiddelde moleculair gewicht van de eerste groep hoog vertakte polyamides minstens 3 keer hoger, bij voorkeur minstens 5 keer hoger is dan het gemiddelde moleculair gewicht van de tweede groep hoog vertakte polyamides en/of waarbij het gemiddelde moleculair gewicht van de eerste groep hoog vertakte polyamides hoogstens 15 keer

26 BE2022/5071 hoger, bij voorkeur hoogstens 10 keer hoger is dan het gemiddelde moleculair gewicht van de tweede groep hoog vertakte polyamides en waarbij verder bij voorkeur, de tweede groep hoog vertakte polyamides tussen de 5 en 30 gewichtsprocent uitmaakt van het totale gewicht van de hoog vertakte polyamides, bij voorkeur tussen 10 en 20 gewichtsprocent.

21.- Lijm volgens één van de conclusies 18 tot 20, waarbij de lijm crosslinkers omvat, waarbij bij voorkeur deze crosslinkers gekozen zijn uit de groep omvattende polyketonen, polyesters, isocyanaatdispersies, epoxides, glyoxal en andere dialdehydes en waarbij ook bij voorkeur de gewichtsverhouding crosslinkers op de hoog vertakte polyamides gelegen is tussen 0,02 en 0,15.

22.- Lijm volgens één van de conclusies 18 tot 21, waarbij de lijm water omvat als oplosmiddel en zo een waterige oplossing vormt die, bij voorkeur, tussen 50 en 70 gewichtsprocent hoog vertakte polyamides omvat.

23.- Lijm volgens één van de conclusies 18 tot 22, waarbij de lijm een viscositeit heeft van hoogstens 20.000 mPa.s, bij voorkeur hoogstens 2.000 mPa.s, bij 20°C en 1,013 bar.