TARIFNAME BIR GENLESME TANKI Teknik Alan Bulus, genlesme tanki ile ilgilidir. Bulus özellikle gaz ihtiyacini ortadan kaldiran bir diyafram içeren bir genlesme tanki ile Teknigin Bilinen Durumu Su isindigi zaman genlesir. Genlesen su, içinde bulundugu kapali isitma sistemlerindeki basinca etki eder ve bu sistemlerdeki basincin artmasina neden olur. Zamanla bu basinç daha da artar ve çesitli dalgalanmalar meydana gelir. Bu dalgalanmalar sisteme zarar vermeye baslar. Sicakligin artmasi ile genlesen su kontrol altina alinmaz ise borularda, kazanda ve isitma sisteminde sizintilara neden olur. En zayif noktadan patlak veren bu sizintilar isitma sisteminden verim almamaniza ve sistemin arizalanmasina yol açar. Bu basinci ve olasi tehlikeleri engellemek için tasarlanan cihaza genlesme tanki denir. Genlesme tanki kapali sistemlerde tesisat sivisinin isinmasi ile olusan fazla basinci absorbe etmek için kullanilir. Bir çesit ara bulucu görevi bulunan genlesme tanki artan isinin kontrol altina alinmasini saglayarak sistemin istenilen performansta çalismasina yardimci olur. Genlesme tanklari, sistemdeki basinci esitler. Bu tank bir kauçuk diyafram ile iki bölüme ayrilir. Mevcut uygulamada genlesme tanklarinin içerisinde havadan ayristirilmis azot gazi ile basinç uygulanmaktadir. Tankin aktif olarak kapali çevrimde çalisabilmesi ikiye ayrilan parçalarin bir tanesine su girmekte diger kismina ise basinçli azot gazi veya hava basilmaktadir. Kapali çevrimdeki su sicakligi degisiklik gösterdiginden basinci artmakta ve azot gazi olan kismi kauçuk diyafram ile sikistirmaktadir. Su basinci azaldiginda ise azot dolu olan kisim kauçugu iterek içerisindeki suyu bosaltmaktadir. Teknigin bilinen durumunda yer alan genlesme tanklarinda supap (valf) yardimi ile hacimlerinin bir bölgesine belirtilen basinçta gaz doldurulur. Bu doldurulan gaz basinci sayesinde diyafram alt kapaga dogru itilerek iç hacminin büyük kismini gaz kaplar. Kapali sistem sicak su veya isitma tesisatina genlesme tanki baglanir ve sistem çalistirilir. Sistem çalismaya basladiginda (kapali sistemlerde hacim sabit oldugundan) isitma tesisatinda yer alan sivinin basinci artmaya baslar. Tesisat basinci gaz bölgesine basilan gaz basincindan fazla olmaya basladiginda tesisat baglanti borusundan içeri dolmaya baslar ve genlesme tankini ayiran diyaframi üst kapaga dogru iterek ek hacim kazanir. Tesisat içerisinde kazanilan bu ek hacim sayesinde tesisat basinci dengelenir. Kapali sistem sicak su ve isitma tesisati kullanimi durdugunda ise sistem içerisinde yer alan sivinin sicakligi azalmaya ve dogru orantida basini düsmeye baslayacaktir. Sistem içinde yer alan sivinin basinci gaz tarafindaki basinçtan düsük olmaya basladiginda gaz diyaframi tekrar alt kapaga dogru itmeye baslar. Sistem basinci tamamen ortadan kalktiginda genlesme tanki ilk konumuna geri döner. Teknigin bilinen durumunda yer alan çalismalardan birisi TR 2019/16004 sayili Türk Patent dokümanidir. Bu dokümanda Diyaframli genlesme tanki açiklanmaktadir. Buradaki bulus içi bos bir gövde ve elastik biçimde deforme olabilen bir membran içerir. Gövde, birbiri üzerine tam sizdirmaz biçimde kapatilmis olan birinci bir yarim hazne ile ikinci bir yarim hazneden olusur ve bir hidrolik devreye baglanti için bir baglanti elemani ile donatilidir. Membran, içi bos gövdenin içine monte edilmistir ve içi bos gövdenin iç cidarina çevresel olarak bagli olup, tam sizdirmaz biçimde ayrilmis olan degisken hacimli iki oda olusturur. Birinci oda sivi içindir ve ikinci oda gaz içindir. Birinci yarim hazne, birinci yarim haznenin iç cidarinda uzanan, genlesme tankinin montajindan önce saglanan önceden biçimlendirilmis dairesel bir çikinti içerir. Membran çan biçimindedir. EP165190951 sayili Avrupa Patent dokümani ise çift diyaframli genlesme tanki ile ilgilidir. Bir çift-diyagramli kese, bir çevresel kenara sahip olan bir bükülgen-olmayan diyaframi ve bir çevresel kenara sahip olan bir bükülgen diyaframi içermektedir. Bükülgen-olmayan diyafram bir sivi agzina birlestirilecek sekilde uyarlanmis ve yapilmis bulunan bir açikliga sahip bulunmakta ve bükülgen-olmayan diyaframin ve bükülgen diyaframin çevresel kenarlari birbirine sizdirmaz sekilde birlestirilmis halde bulunmaktadir. Kese bir genlesme tankinda kullanim için uygun niteliktedir. Mevcuttaki tesisat içerisindeki sivinin genlesme tankina dolmasi ve yeniden bosalmasini bir çevrim olarak düsünüldügünde; kapali sistemlerde yer alan genlesme tanklari sistem içerisinde isitma oldugu tüm süre boyunca kendini tekrarlamaktadir. Bu tekrarlamalarin sonucunda tankta yer alan tek parça diyaframin sonunda içerdeki gaz tamamen bosalmakta veya diyafram yirtilarak görevini yerine getirememektedir. Uzun süre kullanimlarinda kauçuk malzemesinin gaz geçirgenligi ile baglantili olarak azot su tarafina geçmekte ve genlesme tanki çalismasini durdurmaktadir. Hatta bu durum kapali çevrimlerde su kaçagina sebebiyet vermektedir. Sonuç olarak tüm bu olumsuzluklardan dolayi ve mevcut çözümlerin konu hakkindaki yetersizligi nedeniyle konuya iliskin problemlerin önlenmesi ve ortadan kaldirilmasi için ilgili alanda bir gelistirme yapilmasi gerekli kilinmistir. Bulusun Amaci Mevcut bulus, yukarida bahsedilen gereksinimleri karsilayan, tüm dezavantajlari ortadan kaldiran ve ilave bazi avantajlar getiren bir genlesme tanki ile ilgilidir. Mevcut bulusun öncelikli amaci, içerdigi diyafram sayesinde basinç altinda gaza ihtiyaç duymadigindan genlesme tanki çalisma ömrünün uzatilmasi ve gaz doldurma, supap (valf) degisimi gibi islemlere ihtiyaç duyulmamasidir. Yukarida anlatilan amaçlarin yerine getirilmesi için gelistirilen alt kapak, üst kapak saclarinin birbirlerine kordon araciligiyla kenetlenesi ile olusan kombi gibi su isitma sistemlerinde kullanima uygun genlesme tanki; gaz ihtiyaci bulunmayan, basinç altinda üst kapaga yapisan ve basinç kalktiktan sonra ise bir itici yapi ile birlikte ilk haline dönebilen, en az bir küp seklinde ve içi bos çikinti bir kauçuk diyafram içermektedir. Bulusun yapisal ve karakteristik özellikleri ve tüm avantajlari asagida yazilan detayli açiklama ve sekiller sayesinde daha net olarak anlasilacaktir ve bu nedenle degerlendirmenin de bu detayli açiklama ve sekiller göz önüne alinarak yapilmasi gerekmektedir. Bulusun Açiklamasina Yardimci Olacak Sekiller Sekil-1: Diyafram görünümü Sekil-2: Genlesme tanki demonte görünümü Referanslarin Açiklamasi 2. Alt kapak 3. Üst kapak 4. Kordon . Diyafram 6. Disli boru Bulusun Detayli Açiklamasi Bu detayli açiklamada bulus sadece konunun daha iyi anlasilmasina yönelik olarak ve hiçbir sinirlayici etki olusturmayacak sekilde açiklanmaktadir. Bulus konusu alt kapak (2), üst kapak (3) saclarinin birbirlerine kordon (4) araciligiyla kenetlenesi ile olusan ve su girisini saglayan bir disli boru (6) Içeren kombi gibi su isitma sistemlerinde kullanima uygun genlesme tanki en temel halinde; gaz ihtiyaci bulunmayan, basinç altinda üst kapaga (3) yapisan ve basinç kalktiktan sonra ise bir itici yapi ile birlikte ilk haline dönebilen, en az bir küp seklinde ve içi bos çikinti içeren bir kauçuk diyafram (5) içermektedir. Bulusun demonte görünümü Sekil 2'de diyaframin örnek bir görünümü ise Sekil 1'de gösterilmektedir. Gelistirilen bulusun içerdigi diyafram (5) sayesinde teknigin bilinen durumundan farkli olarak gaz ihtiyacini ortadan kaldirmaktadir. Bu diyafram (5) yapisi sekil olarak basinç altinda üst kapaga (3) yapismakta basinç kalktiktan sonra ise itici yapi ile birlikte yeniden eski halini almakta ve içerisindeki suyu bosaltmaktadir. Bulusun tercih edilen bir uygulamasinda diyafram (5) üç tane küp seklinde içi bos çikinti içermektedir. Bu çikintilar genlesme tankina su girdiginde sikismaktadir. Basin ortami kalktiginda ise yeniden geri ye iterek eski hallerine dönmektedir. Bu yapi bir yay gibi çalismaktadir. Bilinen diyafram sadece düz ve iki kismi (hava (gaz) ve su) birbirinden ayirmakta ve gaz geçirgenligi yüksek olmaktadir. Gelistirilen bulusta ise diyaframda (5) sekil 2 (a) ve 2 (b) de görülen 3 adet içi bos küp bulunmaktadir. Bu küpler sayesinde havaya (gaz) ihtiyaci duymadan çalisabilmektedir. Mevcut yapida gaz geçirgenligi çok önemli olup genlesme tankinin ömrü içerisindeki gazin basincina baglidir. Yeni yapida ise gaz geçirgenligi önemli degildir. Su geçirgenligi yeterlidir. Gaz olmadigindan ve sadece su geçirgenligi ile çalistigimizdan çok daha az maliyetle çok daha fazla genlesme tanki ömrü saglanabilmektedir. Gelistirilen bulusta azot gazi yerine kauçuk diyaframin farkli bir tasarimi gelistirilmektedir. Bu sayede diyaframin (5) bir çesit amortisör seklinde çalismasi saglamaktadir. Buda karsi basinç olarak azot gazina veya havaya ve azot gazinin basilmasi için gerekli supabi kullanimini ortadan kaldirmaktadir. Hatta belirli bir zaman sonra genlesme tankinda tükenen azot basinci olmadigi için genlesme tankinin bakim ve degisimini ortadan kaldirmaktadir. Ek olarak üretim yöntemi içinde supap montaji için gerekli islemlere (delme,puntalama veya mekanik montaj vs.) ve azot dolumu islemlerini ortadan kaldirarak 'üretim hizini arttirmaktad ir. TR TR