TARIFNAME CoMP,UN IYILESTIRILMIS UPLINK ORTAK ALIMI içiN SAHTE HARQ ISLEMINI KULLANAN BIR APARAT VE YÖNTEM Bulusun Ilgili Oldugu Teknik Alan Mevcut bulus hatali veri bloklari ve blok hatalari sebebiyle gerçeklesen tekrar aktarimlarin sayisinin önemli ölçüde azaltildigi bir LTE ya da SG agi baz istasyonu için bir aparat ve yöntem ile ve özellikle de CoMP'un Uplink Ortam Aliminda sahte bir HARQ teknigi kullanilmasi ile ilgilidir. Teknigin bilinen durumu: Kisaltmalar ve Tanimlar 3. Nesil Ortaklik Programi (3rd Generation Partnership Program) Taban Bant Ünitesi (Base-Band Unit) Bit Hata Orani (Bit Error Rate) Blok Hata Orani (Block Error Rate) Baz Istasyonu (Base Station) Döngüsel Artiklik Denetimi (Cyclical Redundancy Check) Koordine Çoklu Nokta (Coordinated Multi-Point) Kanal Durum Bilgisi (Channel State information) Merkezi Ünite (Centralized Unit) Uydu Yer Bagi (Down Link) Dagitimli Ünite (Distributed Unit) eDügümB (eNodeB (LTE Agi BI)) Ileri Hata Düzeltme (FonNard Error Correotion) Hizli Fourier Dönüsümü (Fast Fourier Transform) gDügümB (eNodeB (5G Agi BI)) HARQ Hibrit Otomatik Tekrarlama Talebi (Hybrid Automatic Repeat Request) Combining) JP Ortak Alim (Joint Reception) LLR Log Benzerlik Orani (Log Likelihood Ratio) LTE Uzun Dönem Evrim (Long Term Evolution) MIMO Çoklu Girdi Çoklu Çikti (Multi Input Multi Output) MRC Maksimum Oran Birlestirme (Maximum Ratio Combining) RLC Radyo Baglantisi Kontrolü (Radio Link Control) RU/RRU Radyo Ünitesi (Radio Unit) OFDMA Dikey Frekans Bölmeli Çoklu Erisim (Orthogonal Frequency Division Multiple Access) OPSK Dördün Faz Kaydirmali Anahtarlama (Quadrature Phase Shift Keying) RAN Radyo Erisim Agi (Radio Access Network) RX Alici (Receiver) SC- FDMA Tek Tasiyicili Frekans Bölmeli Çoklu Erisim (Single Carrier Frequency Division Multiple Access) SNR Sinyal-Gürültü Orani (Signal to Noise Ratio) TX Alici-verici UE Kullanici Ekipmani (User Equipment) UL Yükleme Bagi (Up Link) 3GPP'ye göre LTE ile getirilen kilit özelliklerden birisi R11 Tarifnamesinde [1] öne sürülen Koordine Çoklu Noktadir (CoMP). CoMP ile amaçlanan çoklu hücrelerin kenarinda konumlandirilmis Kullanici Ekipmani (UE) için ag performasini iyilestirmektir. UE için daha iyi performans iyilestirilirken, CoMP ayni zamanda kayda deger spektral verimlilik kazanimlari [2] saglar. CoMP senaryosunda, UE 'servis hücresi' adi verilen hücresiyle 'koordine eden (ya da enterferans yapan) hücre" olarak bilinen bitisigindeki bir hücrenin sinirinda konumlandirilir. Bir dizi TX (aktarim) noktasi, UE tüm aktarim noktalarindan ayni veri blokunu alacak sekilde, Downlinkink (DL) yönünde (yani baz istasyonundan UE'ye dogru) koordineli aktarim saglar. Bunun karsiliginda, bir dizi RX (alim) noktasi UE'den ayni veri blokunu alacak sekilde, Uplink (UL) yönünde (yani UE'den birden fazla baz istasyonuna dogru) koordineli alim saglanir. Bu TX ve RX noktalari baz istasyonunun antenleri üzerindedir. Koordine hücre seçimi açisindan iki tür CoMP vardir: alan-içi ve alanlar-arasi CoMP. Alan-içi CoMP için, koordinasyon ayni baz istasyonu (eNB) içinde yaratilan hücreler arasinda kurulurken; alanlar-arasi CoMP, koordineli hücre(ler) baska bir eNB için de olabilir. Alan-içi CoMP'da, tüm bilgi degisimi eNB alani içinde yapilir. Bunun aksine, alanlar-arasi CoMP bilgi degisimi için bitisik eNB'Ier arasindaki baglantiya dayanir. Alan-içi CoMP için eNBIer, antenlerin (yani TX/RX noktalarinin) radyo frekansi hücresel sinyallerini isleyen Uzak Radyo Ünitelerinin (RRU ya da basit ifadeyle RU) içinde bulundugu, merkezi bir Radyo Erisim Agi (C-RAN) formunda birbirine baglidir. RU'lar fiber optik tasiyici ön alan agi araciligiyla tüm üst katman sinyal islemeyi gerçeklestiren bir Taban Bant Ünitesine (BBU) baglidir. Yukarida bahsedilen CoMP islevi farkli kanallardan/RRUIardan gelen alinan sinyalleri birlestirmek için BBU'da gerçeklestirilir. RAN mimarisi ek bir karmasiklik getiren CoMP'daki farkli TX/RX noktalari ve/veya hücreler/alanlar arasinda yeterli koordinasyon ve senkronizasyonu saglayabilmelidir. eNBiler arasi koordinasyon saglandiginda hem UE verisi hem de Kanal Durum Bilgisi (CSI) BBU'ya sunulur; dolayisiyla, düsük gecikme ve yüksek kapasiteli tasiyici arka alan, tercihen fiber optik gerekecektir. UL yönündeki ortak islemeye "Ortak Alim" denir ve dolayisiyla UL CoMP JR- CoMP olarak anilir. Bir dizi RX noktasi UE'den ayni UL verisini alir ve sonra alinan veriler sinyal kalitesini iyilestirmek için birlestirilir. Kablosuz aktarim kanal gürültüsü sebebiyle çok büyük sinyal bozulmasina sebep olabilir ve dolayisiyla birlestirme yöntemini kullanarak daha iyi bir sinyal kalitesi elde etmek son derece önemlidir. Enterferans Bastirma Birlestirme (lRC) önceki teknikte bilinen, hücreler çok büyük enterferansa sebep olacak sekilde üst üste geldiginde uygun olan bir birlestirme yöntemidir. lRC, Dördün Faz Kaydirmali Anahtarlama (QPSK) gibi kullanilan modülasyon türü için yildizkümesi örneklerini temsil eden demodüle LTE"de, referans/pilot semboller, alicinin kanal tahminini yapabildigin, örnegin sinyal-gürültü oranini, kanal kovaryans matrisini, vb. belirleyebildigi, bilinen zaman-frekans sebeke konumlarinda (birbirleriyle enterferans yapmayacak sekilde) aktarilir. lRC yöntemi ilk olarak herhangi baska bir islem yapmadan önce alinan sinyallerin uzamsal gürültü beyazlarmasini yapar ve sonra sinyalleri Maksimum Oran Birlestirme (MRC) gibi bir kritere göre birlestirerek SNR'yi en üst düzeye çikarir. Önceki teknikteki bu birlestirme yöntemleri birlestirme öncesinde farkli kanallardan gelen I/Q örneklerinin gerçek ve hayali bilesenlerini saklamak için çok büyük ara bellek boyutlari gerektirme problemine sahiptirler. Ayrica, yakinlik sebebiyle güçlü ortak-kanal enterferans yüzünden UL kanallari arasinda yüksek gürültü korelasyonu vardir. Dolayisiyla, birlestirme yöntemleri kesin sonuçlar veremezler. MRC ve lRC'ye ek olarak, önceki teknikte birçok diger birlestirme yöntemi ileri sürülmüstür. Örnegin, EP3182662A1 numarali patent basvurusunda, bulus sahipleri yukarida bahsedilen eksiklikleri düzeltmek için Log Benzerlik Oranini (LLR) kullanarak soft-bitleri birlestirmek için bir yöntem ileri sürmektedirler. Sinyal-gürültü oraninin bir problem oldugu kablosuz aktarimda kullanilan kilit süreçlerden biri bozulmus veri bloklarinin (bir dizi bit) tekrar aktarimidir. Kanal kodlama olarak bilinen bir teknik gürültülü bir kanaldan yapilan aktarimda olusabilecek hatalari düzeltmek için kullanilir. Ileri Hata Düzeltme (FEC) kodu olarak da anilan kanal kodu, genellikle her bir veri blokuna eklenmis birkaç biti içerir. Kanal kodu gerçek veriyle birlikte aktarilir ve alinan tarafta kodu çözülür böylece aktarilan veri blokunun içindeki hatalar tespit edilebilir ve nihayetinde düzeltilebilir. FEC'i saglayabilmek için, TX noktasindaki kodlayici hata kodu bitlerini veri blokunun bitlerinden matematiksel bir kodlama yöntemi araciligiyla dogrudan türetir. Önceki teknikte kablosuz aktarim için kullanilan birçok kanal kodlama yöntemi bulunur; bunlardan birisi *Turbo Koddur'. Bir veri blokunun Turbo Kod ile kodlandigi ya da kodunun çözüldügü süreç Turbo Kod Isleme (TCP) olarak bilinir. Kalinti aktarim hatalari FEC ile kodlanan veri bloklarina eklenmis olan bir Döngüsel Artiklik Kodu (CRC) ile tespit edilir. Daha önce bahsedilen UL durumu olmasi durumunda, UE'nin turbo kodlanmis veri blokunu alan baz istasyonu ilk olarak kodlanmis veri blokuna eklenmis CRC kodunu çikaracak ve kodlanmis veri blokunun bozulup bozulmasini belirlemek için CRC'yi kontrol edecektir. Bozulmamissa, baz istasyonu UE"ye bir ACK paketi yollayacak ve TCP kullanarak veri blokunun kodunun çözülmesine geçecektir. Bu esnada, UE devam edecek ve bir sonraki veri blokunu gönderecektir. Veri bloku bozulmussa, yani CRC denetimi basarisiz olmussa, baz istasyonu UE'den kendisine bir NACK paketi yollayarak ayni veri blokunu tekrar aktarmasini isteyecektir. Her ne kadar ayni veri bloku tekrar gönderilecek olsa da zaman farkliligi sebebiyle önceden alinan versiyonlardan büyük ihtimalle farkli olacaktir. Bu süreç önceki teknikte, veri bloku tekrar aktarimlardan dogru sekilde kurtarilana ya da maksimum bir tekrar aktarim sayisi asilana kadar devam eden Hibrit Otomatik Tekrarlama Talebi (HARQ) süreci [4] olarak bilinir. Yeni alinan veri bloku öncekiyle birlestirildikten sonra, alici birlestirilmis veri blokunun kodunu çözer. Bu prosedür birlestirme sonrasi baska hata alinmayana kadar tekrarlanir. HARQHn benzersiz bir tarafi önceden alinmis hatali veri bloklarini atmak yerine, bunlari HARQ ara belleginde saklamasi ve böylece bunlarin yeni alinan tekrar aktarimlarla birlestirilebilmesidir. Özetle, kablosuz bir UL kanali için HARQ islemi (i) CRC'nin denetimi, (ii) bir ACK ya da NACK'in UE'ye aktarilmasi, (iii) hatali veri bloklarinin HARQ ara belleginde saklanmasi, (iv) tekrar aktarilan bloklarin beklenmesi ve (v) tekrar aktarilan veri blokunun/bloklarinin daha önce alinmis hatali veri bloku/bloklari ile birlestirilmesini ifade eder. HARQ ara bellegi (yumusak ara bellek olarak da bilinir) baz istasyonu tarafindan farkli kanallar ve farkli UEler için baslatilan birçok paralel HARQ sürecinin veri bloklarini saklar. HARQ ara bellegi ayrica birlestirme yönteminin parametrelerini de saklar. Paralel HARQ süreçlerini desteklemek için, kanal üzerindeki formatlanmis her bir UL kaynagi tahsisi ilgili bir orijinal veri blokuna karsilik gelen bir HARQ Proses Göstergesini (HPI) içerir. Her bir hatali veri bloku HARQ ara belleginde iliskili bir HPl'i ile birlikte saklanir. UE, veri akisini, orijinal veri bloku ile iliskili HPI ile etiketlenmis baz istasyonuna tekrar aktarmalidir. Tekrar aktarilan veri bloku alindiginda, baz istasyonu bunu iliskili HPI'i ile birlikte HARQ sürecine Veri bloklarini HARQ süreci araciligiyla birlestirmeye "yumusak birlestirme" denir. Kanal kalitesi sebebiyle ayni veri blokunun ilk ve sonraki aktarimlarinin kodunun herhangi bir hata olmadan ayri ayri çözülememesi ihtimali olsa da hatali alinmis aktarimlarin kombinasyonu CRC denetimini geçmek için yeterli bilgiye sahiptir. HARQ'da iki ana yumusak birlestirme yöntemi vardir: m birlestirme: Her bir yeni aktarim tam olarak orijinal aktarimla ayni veri blokunu içerir (eslik bitleri hariç). Alici alinan bitleri önceki aktarimlardan ayni bitlerle birlestirir, burada bit degerleri farklilik gösterebilir. ArtimIi-Artiklik birlestirme: Her bir yeniden aktarim veri blokundan önceki aktarimdan farkli bilgileri içerir. Tekrar aktarimlar tipik olarak, önceki aktarimdan farkli, kodlayici çiktisini kodlanmis bitler setini kullanir. Dolayisiyla, her bir yeni aktarimda, alici farkli bilgi çeker. ArtimIi-Artiklik birlestirmenin hemen hemen her zaman Izleme birlestirmeden daha iyi performans sagladigi ancak delme süreci sebebiyle daha karmasik oldugu gösterilmistir. HARQlda bilgiyi birlestirmek için çesitli teknikler vardir ve bunlardan birisi Benzer Log Orani (LLR) birlestirme [6] olarak bilinir. I/Q sembollerinin MRC ve kullanmak yerine, HARQ birlestirme soft-bitleri dogrudan birlestirir. Kod çözme performansiyla en yakindan ilgili parametreleri, yani yaygin olarak kullanilan soft-bit bilgi metrigi olan log-benzerlik oranini (LLR) optimize eder. Basit sekilde, her bir bit için sifir ("0") ya da bir ("1")'e güvenin bir göstergesidir. Pozitif bir LLR degeri, bitin aslinda "0" olduguna dair daha fazla güven gösterebilirken, negatif bir LLR degeri "1"e daha fazla güveni gösterebilir. Sifir bir LLR degeri "0" ya da blokunun aktarilmis ve HARQ ile tekrar aktarilmis versiyonlarinda her bir biti alip karsilik gelen LLR degerlerine göre bu bitin 0 mi yoksa 1 mi olduguna karar verebilir. Daha önce bahsedilen JR-CoMP, CRC denetimi ve HARQ süreci 5G aglari için de geçerlidir. 5G RAN mimarisinde, bir eNB'nin Genisbant Ünitesi (BBU) islevselligi iki ayri islevsel üniteye bölünür: gerçek zamanli fiziksel katman ve düsük MAC katmani/zamanlama islevlerinden sorumlu bir dagitimli ünite (DU) ve sadece gerçek zamanli olmayan, daha yüksek katman islevlerinden sorumlu merkezi bir ünite (CU) [3]. Bu islevsel bölünmeye göre, RU ya da RRU dijital isin olusturan islevselligi saglayan anten dizilerini barindiran radyo ünitesidir. RU Hizli Fourier Dönüsümü/Ters Hizli Fourier Dönüsümü (FFT/IFFT) ve kaynak esleme ve ayirma gibi fiziksel katman islevlerine sahiptir. CU, DU ve RU arasindaki gerçek islevsel bölünme spesifik kullanim durumuna ve uygulamaya göre farkli olabilir. DU genellikle alanda RU'larIa yan yana düzenlenmistir ve CoMP, HARQ, TCP ve MAC islevleri gibi tüm yogun gerçek zamanli isleme görevlerini yürütür. Özetle, FEC bitleri, CRC bitleri ve HPl bitleri gibi tüm ekstra bitler orijinal veri bloku ile birlikte dolduruldugundan, aktarim islemi gerçek bant genisliginden önemli ölçüde daha düsük verim saglar. Ayrica, ayni veri blokunun HARQ islemi yoluyla yeniden aktarimlari, özellikle ultra düsük gecikmeli uygulamalar için cezalandirici aktarim gecikmelerine neden olur. Dolayisiyla, burada hedef agi en düsük miktarda yeniden aktarimla tasarlamaktir. Mevcut bulus bu hedefi CRC hatalarini azaltarak ve bu sayede HARQ yeniden aktarimlarinin sayisini azaltarak gerçeklestirmeyi amaçlamaktadir. Bulusun Kisa Açiklamasi ve Amaçlari Bu bulusun uygulamalari, hizmet veren ve koordineli hücre(ler)den UL JR- CoMP'da yeni bir birlestirme yöntemi saglamak için bir RX noktasinda (yani, bir eNB veya gNB olan ve daha spesifik olarak bir BBU veya CU'da bulunan bir alici) kullanilan bir sistem ve çesitli yöntemlerdir. Bu bulusun bir yönüne göre, alici çok sayida hücre araciligiyla alinan kodlanmis veri blokunu (bunlari önceki teknige göre IRC veya MRC kullanarak birlestirmenin aksine) ayri olarak isler, böylece bunlar bir veri bloku seviyesinde birlestirilir. Daha fazla kanal bilgisi (kanal kosullarinin zamanla degisen yönü gibi), miyop sembol düzeyinde bir birlestirmenin aksine çok daha dogru bir birlestirmeye izin veren bir veri bloku seviyesinde mevcuttur. Ayrica, lRC/MRC birlestirme yöntemleri, I/Q sembollerini depolamak için (yalnizca soft-bitleri depolamayi gerektiren HARQ ara belleklerinin aksine) büyük ara bellek alani gerektirir. Veri bloklari aliciya degisen SNR seviyeleriyle ulasir ve bu nedenle kanal hatalari nedeniyle orijinal veri blokundan farkli olabilirler. Farkli kanallardan alinan veri bloklarinin birlestirilmesi, bulusun bir yöntemine göre bir "sahte HARQ islemi" uygulanarak mümkün kilinir, burada bir hücre araciligiyla iletilen bir veri bloku, diger hücre(ler) araciligiyla iletilen ayni veri blokuna HARQ girisi olarak kullanilir. Ayri ayri islenen bu veri bloklari arasinda izleme birlestirme yöntemi uygulandiktan sonra ve birlestirilmis veri blokundaki hatalarin CRC denetimiyle düzeltilmediginin belirlenmesi durumunda, bulusun sistemi, izleme- birlestirilmis kodlanmis veri blokunu gerçek HARQ ara bellegine sevk eder ve orijinal blokun yeniden aktarimi için UE'ye dogru normal HARQ sürecini baslatir ve son olarak, yeniden aktarimdan sonra artimli artiklik birlestirmeyi gerçeklestirir. CRC denetimi, izleme birlestirmeden önce veya sonra basarili olursa, süreç veri blokunun kodunu çözme adimina geçer. Bu bulusa göre sahte HARQ isleminde izleme birlestirme kullanilir, çünkü UE'nin farkli hizmet veren ve koordineli hücreler araciligiyla gelen veri bloku aslinda kopyalardir, yani ayni sekilde kodlanmistir ancak kanal kosullarindan dolayi bozuk olarak ulasir. Özetle, bu bulusun uygulamalari iç içe geçmis iki HARQ islemini kullanir: farkli kanallardan gelen veri bloklarini birlestirmek için sahte bir HARQ islemi ve yeniden aktarilan veri bloklarini sahte HARQ islemi araciligiyla daha önce birlestirilmis veri blokuyla birlestirmek için gerçek bir HARQ islemi, burada farkli kanallar araciligiyla yeniden aktarilan veri bloklari, gerçek HARQ islemiyle birlestirilmeden önce sahte HARQ islemi kullanilarak ön-birlestirmeye tabi SEKILLERIN AÇIKLAMASI Mevcut tarifname, bir ya da daha fazla çesitli örnege göre, asagidaki sekillere referansla detayli olarak açiklanmistir. Çizimler sadece örnekleme amaciyla verilmistir ve sadece tarifnamenin örneklerini resmetmektedir. Bu çizimler okuyucunun tarifnameyi anlamasini kolaylastirmak için sunulmustur ve tarifnamenin düsünce kapsamini, kapsamini ya da uygulanabilirligini sinirlayici oldugu düsünülmemelidir. Örneklemenin açikligi ve kolayligi için bu çizimlerin ölçege göre yapilmadigi unutulmamalidir. Sekil 1, baz istasyonlarina hizmet veren ve koordine eden CoMP'nin önceki teknige ait basit bir yapilandirmasini gösterir; Sekil 2, önceki teknige göre RRU/RU ve BBU/DU arasindaki fonksiyonel ayrimi gösterir; Sekil 3, bir 5G agindaki bir RAN'nin önceki teknige ait basit bir yapilandirmasini gösterir. Sekil 4, önceki teknige göre UL JR-CoMP islemini destekleyen örnek bir yapilandirmadir; Sekil 5, bulusa göre UL JR-ComP islemini destekleyen örnek bir yapilandirmadir; Sekil 6, bulusa göre sahte HARQ ve gerçek HARQ yumusak birlestirme islemi bilesenlerini gösteren bir diyagramdir; Sekil 7, içe içe geçmis sahte HARQ ve gerçek HARQ kullanan bir bulus yöntemini gösteren basit bir akis semasini göstermektedir. Sekil 8, bulusa göre çok sayida islemciye esleme yoluyla sistem fonksiyonlarinin bir yapilandirmasini gösteren bir diyagramdir. Bulusu Olusturan Unsurlarin/Parçalarin Tanimlari Bu bulus ile gelistirilen sistemin daha iyi açiklanabilmesi için sekillerde yer alan parça ve unsurlar numaralandirilmis olup, her bir numaranin karsiligi asagida verilmektedir: 100. UE 101. Hücre 0 102. RRU-1 103. Hücre 1 104. RRU-2 108. Kablosuz kanal-1 109. Kablosuz kanal-2 110. BBU 112.Fiber optik ön tasiyici alan agi 201. Blok-1 202. Blok-2 215. HARQ isleme 216. Birlestirme Yöntemi 217. HARQ Ara Bellegi 218. Zamanlayici 230. Kanal tahmini 230a. Birinci kanal tahmini 230b. Ikinci kanal tahmini 231. Kanal esitleme 231a. Birinci kanal esitleme 231b. Ikinci kanal esitleme /modülasyon/dem0dülasyon /modülasyon/demodülasyon-1 234. CRC denetimi 2343. CRC denetimi-1 302a. RU-1 302b.RU-2 302.0 RU-3 302.d RU-4 305.DU-1 306. Tasiyici ön alan baglantisi 307.DU-2 308.DU-3 309. CU 310. Çekirdek mobil agi 401. Ortak kanal esitleme 415. HARQ isleme 510. Sahte HARQ islemi 511. Sahte HARQ ara bellegi 512. HARQ Ara Bellegi 515. Gerçek HARQ islemesi 516. Birlestirme Yöntemi-1 600a. Ana islemci-1 600b. Ana islemci-2 601. Yardimci islemci 612. Bellek 618a. RU1'den (302) gelen veri girisi 618b. RU2"den (302b) gelen veri girisi BULUSUN DETAYLI AÇIKLAMASI Bu bulus tercih edilen bir uygulamada gösterilirken ve açiklanirken, bulus birçok farkli yapilandirmada üretilebilir. Bulusun tercih edilen bir uygulamasi, mevcut tarifnamenin bulusun ilkelerinin ve yapilmasi için iliskili islevsel özelliklerinin bir örneklemesi olarak anlasilacagi ve bulusu gösterilen uygulamayla sinirlama amaci gütmedigi anlayisiyla çizimlerde gösterilmistir ve burada detayli olarak açiklanacaktir. Teknikte uzman kisiler bulusun kapsami içinde birçok diger olasi varyasyonu tasavvur edecektir. Bu tarifnamede, "bir uygulama" ifadesine yapilan referanslarin, atif yapilan özelligin bulusun en az bir uygulamasina dahil edildigi anlamina geldigini unutmayiniz. Ayrica, bu tarifnamede "bir uygulama" ifadesine yapilan ayri referanslarin illa da ayni uygulamaya atifta bulunmadigi; ancak, bu sekilde belirtilmedigi ve teknikte uzman kisilerce kolayca anlasilmadigi takdirde bu tür uygulamalar ayrisik da degildir. Böylece, mevcut bulus burada açiklanan uygulamalarin her türlü kombinasyonunu ve/veya entegrasyonunu içerebilir. Sekil 1, iki baz istasyonuna sahip basit bir LTE ag yapilandirmasini gösterir. kenarinda bulunan UE'ye ( ve RRU-2 (104), UE'den (100) alinan verileri ve ayrica bunlarin ilgili kanal durum bilgilerini (CSl) aktarmak için bir fiber optik ön tasiyici alan agi (112) araciligiyla üzerinde BBU'ya (110) dogru giden bir veri kanalinin yani sira bir sinyal kanali vardir. UE (100), her kanal muhtemelen farkli kanal sinyal-gürültü oranlarina (SNR'ler) ve dolayisiyla farkli bit hata oranlarina (BER'Ier) sahip olacak sekilde, her veri blokunu kablosuz kanal-1 (108) ve kablosuz kanal-2 (109) araciligiyla hem iki RRU'ya (RRU-1 ( aktarmak üzere yapilandirilmistir. UL kablosuz kanallarindaki (kablosuz kanal-1 (108) ve kablosuz kanal-1 (109)) kanal gürültüsünün, cografi olarak yakin olmalari ve hava kosullarindaki (yagmur, kar, sis, vb.), gölgeler, solma vb. sebebiyle zamana göre degisken olmalari sebebiyle güçlü bir sekilde iliskili olabileceklerine dikkat ediniz. Sekil 2, RRU (RRU-1 ( arasinda yüksek düzeyde islevsel bir bölünmeyi önceki teknige göre Açik Sistem Ara Baglanti (OSI) protokol yigininin protokol katmanlarini kullanarak gösterir. Temelde, ayni islevsel bölünme bir 5G aginda RU ve DU arasinda geçerlidir. RRU-1 (102), Hizli Fourier Dönüsümü (FFT) ve Ters FFT (lFFT) gibi alt fiziksel katman islevleri olarak bilinen gerçek zamanli radyo frekansi islevlerinin yani sira kaynak esleme ve eslemeyi kaldirma islevlerine sahiptir. RRU-1 (102), radyo aktarimi ve alimi için anten dizilerine sahiptir. BBU (110), blok-1 (201) olarak gruplandirilmis daha yüksek fiziksel katman islevlerine ve blok-2 (202) olarak gruplandirilmis MAC katman islevlerine sahiptir. Blok-1 (201)'deki alt fonksiyonlar, kanal tahmini (230), kanal esitleme (231), Ters Ayrik Fourier Dönüsümü (lDFT)/modülasyon/demodülasyon (232) vb. içerir. CRC denetimi arasinda HARQ isleme ( için kullanilan Birlestirme Yöntemi ( ve Turbo Kod Isleme (TCP) (233) bulunur. MAC katmanindaki protokol islemenin bir sonucu olarak, UL ile aktarilan kodlanmis veri blokundaki veri hatalari tespit edilir ve düzeltilir ve veri blokunun kodu dogru bir sekilde çözülerek Radyo Baglanti Kontrolüne (RLC) (241) teslim edilir. COMP'nin uygulanabilir oldugu bir 5G agi için önceki teknige ait bir ag yapilandirmasi Sekil 3*te verilmistir. CU (309), bir kablolu hat tasiyici arka alan baglantisi üzerinden kontrol ve veri katmani islevlerini gerçeklestiren çekirdek mobil aga (310) baglidir. CU (309), bulutta veya operatörün veri merkezinde fiber optikten yapilan tasiyici ön alan baglantisi (306) araciligiyla baglanir. Tüm yan yana düzenlenebilir veya islevi CU'ya (309) gömülü olabilir. RU (RU-1 RX noktalari araciligiyla radyo sinyali aktarimini ve alimini saglar. Bazi RU'lar DU ile yan yana düzenlenebilir veya DU'ya uzak olabilir. Uzak RU'lar, tasiyici ön alan aginin bir parçasi olarak bir fiber baglantiyla DU'ya baglanir. Sekil 4, OSI protokol yigini kullanilarak UL JR-CoMP'da kullanilan yöntem adimlarini birlestiren önceki teknigi gösterir. UE`den gelen veri bloku iki kanal 1'in (305) fiziksel katman islevi ilk olarak birinci ve ikinci kanallar için sirasiyla birinci kanal tahmini (230a) ve ikinci kanal tahmini (230b) kanal tahminini gerçeklestirir (hizmet hücresi RU-1'de (302a) ve koordinasyon hücresi RU- 2'dedir (302b)). Kanal tahmininin, her kanala yerlestirilen pilot semboller kullanilarak gerçeklestirildigini unutmayin. Ardindan, Ortak Kanal Esitleme'da (401), her iki kanaldan gelen sinyal örnekleri, MRC, IRC veya daha önce açiklanan diger kanal birlestirme yöntemleri kullanilarak l/Q numunesi bazinda birlestirilir. Fiziksel ve MAC katmani islem adimlarinin geri kalani, birlesik sinyale uygulanir. Bu semada gösterilen en önemli husus, farkli kanallardan gelen iki sinyalin herhangi baska bir islem yapilmadan önce birlestirilmesidir. Birlesik sinyal, CRC denetiminde basarisiz olabilir, bu durumda yeniden aktarim için HARQ islemi baslatilir. Sekil 5, bulus sisteminin bilesenleri ve islem adimlarini gösteren bir uygulamasini göstermektedir. Sekil 4 ile karsilastirildiginda önemli bir ayrim, birinci ve ikinci kanallardan gelen kodlanmis veri bloklarinin ilk olarak ayri ayri islenmesidir. RU-1'in (302a) kanalinda, adimlar birinci kanal tahmini (230a), birinci kanal esitleme (231a), Ters Ayrik Fourier Dönüsümü (IDFT)/modülasyon/demodülasyon-1 (232a), vb. ve son olarak CRC denetimini- ikinci kanal esitleme (231b), Ters Ayrik Fourier Dönüsümü (IDFT)/modülasyon/demodülasyon (232b)i vb. ve son olarak CRC denetimini (234b) içerir. Ilk önce Ortak Kanal Esitlemeye (401) göre birlestirilmenin aksine her kanaldan gelen bilgiler ayri ayri islenir. Ardindan, ikinci kanal sahte HARQ islemini ( kolayca saklanan birinci kanalin veri bloku tarafindan saglanir. Sahte HARQ Ara bellegi ( bir parçasi olabilir veya ayri olarak uygulanabilir. Birinci ve ikinci kanallardan gelen kodlanmis veri bloklari (yumusak bitler), daha sonra, sanki birinci kanaldan gelen veri bloku, ikinci kanaldan gelen veri blokunun yeniden aktarimiymis gibi, izleme-birlestirme kullanilarak birlestirilir. Izleme-birlestirme, önceki teknikte bilinen Birlestirme Yöntemi-1 (516) kullanilarak yumusak bitler üzerinde gerçeklestirilebilir, burada her iki kanal için karsilik gelen birlestirme parametreleri, yukarida belirtilen pilot sinyaller kullanilarak belirlenir ve daha sonra sahte HARQ ara belleginde (511) saklanir. Bu adim, potansiyel olarak LLR gibi bit düzeyinde bir birlestirme yöntemini kullanabilir. Izleme-birlestirilmis veri bloku daha sonra önceki teknikte tanimlandigi gibi normal yeniden aktarim islemi için HARQ Ara Bellegine (512) sevk edilir. Bu bulusun uygulamalari, birden fazla kanaldan gelen veri bloklarini birlestirmeyi amaçlayan birinci HARQ islemine sahte HARQ islemi ve yeniden aktarilan veri bloklarini birlestirmeyi amaçlayan ikinci HARQ islemine gerçek HARQ islemi adi verilen iç içe bir HARQ islemini kullanir. Birden fazla kanaldan yeniden aktarilan veri bloklari bile önce sahte HARQ islemi kullanilarak birlestirilir ve ardindan HARQ ara belleginde depolanan veri bloku ile birlestirilir. Sahte HARQ islemi, Izleme birlestirmeyi kullanirken, gerçek HARQ islemi büyük olasilikla Artimli-Artiklik birlestirmeyi kullanir. Sekil 4'teki Birlestirme Yöntemi (216) ile Sekil 5'teki Birlestirme Yöntemi-1 (516) arasinda önemli bir ayrim olduguna dikkat edin. Birlestirme Yöntemi-1 (516), sahte HARQ isleminde birlestirme gerçeklestirmek üzere birinci kanal ve ikinci kanal için tahmin edilen birlestirme parametrelerini kullanir. Tam tersine hem aktarilan hem de yeniden aktarilan sinyaller ilk olarak herhangi bir HARQ isleminden önce sembol seviyesinde birlestirildidinden, önceki teknik yapilandirmasindaki Birlestirme Yöntemi (216) ortak sanal (birlestirilmis/dengelenmis) kanal için tahmin edilen birlestirme parametrelerini kullanir. Bu nedenle, önceki teknige ait HARQ Isleme (415), esitlenmis ve birlestirilmis kanal için HARQ islemini gerçeklestirirken, bu düzenlemenin HARQ Islemesi (515), potansiyel olarak baska bir birlestirme parametresi seti ile yumusak bit düzeyinde birlestirilmis veri bloklari için HARQ islemini gerçeklestirir. Sahte HARQ isleminin, sadece birinci ve ikinci kanallardan gelen kodlanmis veri bloklarinin ayni bilgiyi (CRC bitleri kadar veri bitleri) içermesi sebebiyle izleme birlestirmeye dayandigini belirtmek önemlidir. Sekil 6, bulusa göre izleme birlestirme ve artimli artiklik birlestirme ile ardisik birlestirme adimlarini gösterir. 0 zamaninda iletilen veri bloku (veya paketi) Pi, RU1 ve RU2'ye P2 ve Ps olarak ulasir (kanal hatalari nedeniyle Pi'den farklidir). Ayrica, farkli kanal özelliklerinden dolayi Pz 7& Ps. Daha sonra, P2 sahte HARQ ara bellegine eklenir ve Ps'e HARQ girisi olarak saglanir ve ardindan ikisi P4'te izleme-birlestirilir. Tipik olarak P2'nin hizmet veren hücreden Pa'ün ise koordinasyon hücresinden geldigini unutmayin. Bu nedenle, P2'nin Ps'ten daha yüksek kalitede oldugu ve dolayisiyla bir yeniden aktarimi taklit etmeyi garanti ettigi varsayimi vardir. Ps, P2'den daha kaliteliyse, yani ilgili CRC denetimlerine göre daha az hataya sahipse, birlestirme islemi tersine çevrilebilir. Birlestirilmis veri bloku P4'te hala hatalar varsa, bu, HARQ ara bellegine eklenir ve hem RUi hem de RUz'den UE'ye NACK mesajlari göndererek UE'ye dogru normal HARQ yeniden aktarim islemi baslatilir. Yeniden aktarim, diyelim ki zaman=8 msn'de gerçeklesti. Veri bloku (veya paketi) P1 aktarilir ve bu sefer RU1 ve RU2'ye P5 ve Ps olarak ulasir. Farkli kanal özellikleri nedeniyle Ps ?5 Ps. Her kanal karakteristiginin zamanla degisen yönü nedeniyle P2 ;t P5 ve Ps #- Pe. Daha sonra, P5 sahte HARQ ara bellegine eklenir ve Pe'ya HARQ girisi olarak saglanir ve ardindan ikisi P7'de birlestirilir. P7, CRC kontrolünden geçerse, süreç sonraki adimlara geçer. Aksi takdirde, Ps (önceden HARQ ara belleginde depolanmistir), P7 ile artimli artiklik birlestirilir ve Ps olusturur. Ps'de hala hatalar varsa, HARQ ara bellegine eklenir ve UE'ye hem RU1 hem de RU2'den NACK mesajlari gönderilerek yeniden aktarim islemi baslatilir. Iç içe sahte HARQ ve ardindan gerçek HARQ kullanmanin özyinelemeli süreci, birlesik blokta CRC hatasi kalmayana kadar devam eder. HARQ islemi hata vermediginde, RU1 ve RU2'ye bir ACK mesaji gönderilir. Sekil 7, bulusun yönteminin yüksek seviyeli adimlarini gösterir. 501a adimlarinda veri bloku (Pz) RUi'den (hizmet hücresi) alinir. Adim 502a'da uygun fiziksel katman islevleri gerçeklestirilir ve adim 503a'da CRC kontrolü uygulanarak blok hatalari saptanir. RU2 üzerinde UE'den alinan veri bloku (Ps) için karsilik gelen adimlar, 501b, 502b ve 503b adimlarinda gerçeklestirilir. 511a ve 511b adimlarinda sistem, alinan veri blokunda herhangi bir hata olup olmadigini belirlemek için kontrol eder. Pz veya Ps'ten birinde (veya her ikisinde) hata yoksa, adim 520'de RUi ve RU2'ye bir ACK gönderilir. UE daha sonra bir sonraki veri blokunu gönderir. Hatalar tespit edilirse islem, sahte HARQ'in tetiklendigi adim 540'a gider. Izleme-birlestirme, P4 üreten RU1 ve RU2 kanallarinin parametre degerlerinin birlestirilmesi kullanilarak adim 541'de gerçeklestirilir. Hatalar kontrol noktasi 512'ye göre düzeltilirse, Pi ile iliskili HARQ ara bellegindeki tüm girisler temizlenir ve adim 520'de RUi ve RU2'ye bir ACK gönderilir. Aksi takdirde, P4, adim 536'da HARQ ara bellegine eklenir. Adim 513'te kontrol noktasi, HPI'ini kontrol ederek P4'ün yeniden aktarilan bir bloka karsilik gelip gelmedigini kontrol eder. Karsilik geliyorsa, adim 550'de gerçek HARQ sürecini tetikler ve ardindan adim 551'de veri blokunun önceden aktarilmis versiyonlarini kullanarak artimli artiklik birlestirme gerçeklestirir. Paket P4 ilk aktarimsa, HARQ islemi adim 530'da NACK islemini baslatir. 514 numarali kontrol noktasinda sistem, hatalarin HARQ süreci araciligiyla düzeltilip düzeltilmedigini belirlemek için kontrol eder. Degilse, islem adim 530'a geri döner. Aksi takdirde, süreç adim 537'ye geri döner ve bu böyle devam eder. Bu adimlar, bulusun yönteminin anlasilmasini netlestirmeyi amaçlamaktadir. Adimlar farkli bir sirayla uygulanabilir, her adim farkli alt adimlara sahip olabilir, bazi kontrol noktalari farkli kontrollere sahip olabilir veya kontrol noktalari farkli asamalarda uygulanabilir, vb. Bu tür tüm varyasyonlar bulus yöntemine dahildir. Ayrica, bu Sekildeki senaryo, basitlik amaciyla sadece iki kanal için açiklanirken, bulusun yöntemi ve sistemi birden çok kablosuz kanala ve birden çok RRU/RU ve BBU/DU'ya uygulanabilir. BBU'nun (veya DU'nun) bir parçasi olan bulusa ait sistemin verimli örnek bir yapilandirmasi SEKIL 8'de gösterilmektedir. BBU'nun diger birkaç bileseni (l/O arayüzleri, kullanici arayüzleri, ag arayüzleri, bellek kontrolörleri, MAC katmani islevleri, vb.) bulusla ilgili hususlari karartmaktan kaçinmak için gösterilmemistir. Bu yapilandirmada, 618a, RUi'den (302) (yani hizmet veren hücre) gelen veri girisidir ve 618b, RU2iden (302b) (yani, koordinasyon hücresi) gelen veri girisidir. Veri bloku BBU'ya girmeden önce RU1 ve RU2'de verilerin alt fiziksel katman islemesi gerçeklestirilir. 6183 ve 618b'den alinan veri bloklari ilk olarak Bellekte (612) saklanir. Üst fiziksel katman isleme adimlari (230a/b, 231a/b, 232a/b, 234a/b kutulari olarak gösterilmistir) hizmet veren hücre ve koordineli hücreden gelen veri bloklari için ana islemcilerinde (sirasiyla, 600a ve 600b) gerçeklestirilir. Bu iki ana islemci, ilgili veri bloklarini Bellekten (612) alir ve isleme gecikmelerini en aza indirmek için temelde paralel olarak isler. Iç içe sahte HARQ ve gerçek HARQ süreçleri, birlestirme islevi, sahte HARQ ara bellegi ve gerçek HARQ ara bellegi, birlestirme ve turbo kodlama/kod çözme gibi son derece hizli bit düzeyinde islemleri [5] gerçeklestirebilen ayri yardimci islemci (601) üzerinde uygulanir. Yardimci islemciye (601) giris, ana islemcilerden (ana islemci-1 (600a) ve ana islemci-2 (600b) gelecektir. saklanir. Öte yandan, bir sahte HARQ'i tetiklemek için kullanilir. Bu islem, hizmet veren hücreden gelen ve sahte HARQ Ara Belleginde (511) girdi olarak saklanan veri blokunu alir ve koordine eden hücreden gelen veri bloku ile Birlestirme Yöntemine-1 (516) göre Izleme- Birlestirmeyi gerçeklestirir. Birlestirmeden sonra, birlestirilen veri bloku HARQ Ara Belleginde (512) saklanir. Sahte HARQ ara bellegi ve HARQ ara bellegi, bu yapilandirmada netlik için ayri ara bellekler olarak gösterilse de bunlar tek bir ara bellek olarak uygulanabilir. Benzer sekilde, sahte HARQ ve gerçek HARQ islemleri, bu yapilandirmada netlik saglamak için ayri islemler olarak gösterilmektedir ve bu da tek bir islem olarak uygulanabilmektedir. 0 Gerçek HARQ Isleme (515), yalnizca sahte HARD-birlestirilmis veri blokunda hatalar algilanirsa tetiklenir. . Sahte HARQ-birlestirilmis veri blokunda hata yoksa gerçek HARQ Isleme (515) tetiklenmez. . Islem, yalnizca HARQ ile birlestirilmis veri blokunda sifir hata varsa veya yeniden aktarim sayaci esigi asiyorsa gerçek HARQ var olur. o Islem sahte veya gerçek HARQ'dan mevcut oldugunda, Turbo Kod Isleme (233) nihai birlestirilmis veri bloku üzerinde gerçeklestirilir. Tarifname su ana kadar basitlik için iki hücre (hizmet veren ve koordine eden) için saglanmis olsa da sistem ve yöntem muhtemelen genelligi kaybetmeden ikiden fazla hücreyi destekleyecek sekilde genisletilebilir. SEKIL 8'in örnek yapilandirmasi iki ana islemci ve bir yardimci islemci kullanir. Genellik kaybi olmaksizin daha fazla veya daha az sayida islemci kullanmak mümkündür veya yardimci islemcinin islevleri islemcilerden birinde gerçeklestirilebilir. Yukarida açiklanan özelliklerin ve uygulamalarin çogu, bilgisayar tarafindan okunabilir bir depolama ortamina (ayni zamanda bilgisayar tarafindan okunabilir ortam olarak da anilir) kaydedilen bir dizi talimat olarak belirtilen yazilim islemleri olarak uygulanabilir. Bu talimatlar bir veya daha fazla islem birimi tarafindan yürütüldügünde (örnegin, bir veya daha fazla islemci, islemci çekirdegi veya diger islem birimleri), islem biriminin/birimlerinin talimatlarda belirtilen eylemleri gerçeklestirmesine neden olur. Mevcut açiklamanin kapsamindaki uygulamalar, bilgisayar tarafindan yürütülebilir talimatlari veya bunlar üzerinde depolanan veri yapilarini tasimak veya bunlara sahip olmak için somut ve/veya geçici olmayan bilgisayar tarafindan okunabilir depolama ortamini da içerebilir. Bu tür geçici olmayan bilgisayar tarafindan okunabilen depolama ortami, herhangi bir özel amaçli islemcinin islevsel tasarimi dahil olmak üzere, genel amaçli veya özel amaçli bir bilgisayar tarafindan erisilebilen herhangi bir kullanilabilir ortam olabilir. Örnek olarak ve sinirlama olmaksizin, bu tür geçici olmayan bilgisayar tarafindan okunabilen ortamlar arasinda flash bellek, RAM, ROM, EEPROM, CD-ROM veya diger optik disk depolama, manyetik disk depolama veya diger manyetik depolama aygitlari veya bilgisayar tarafindan yürütülebilir talimatlar, veri yapilari veya islemci çip tasarimi biçiminde istenen program kodu araçlarini tasimak veya depolamak için kullanilabilen baska herhangi bir ortam yer alabilir. Bilgisayar tarafindan okunabilen ortam, kablosuz olarak veya kablolu baglantilar üzerinden geçen tasiyici dalgalari ve elektronik sinyalleri içermez. Bilgisayar tarafindan yürütülebilir talimatlar, örnegin, genel amaçli bir bilgisayarin, özel amaçli bir bilgisayarin veya özel amaçli bir isleme cihazinin belirli bir islevi veya islev grubunu gerçeklestirmesine neden olan talimatlari ve verileri içerir. Bilgisayar tarafindan yürütülebilir talimatlar, bilgisayarlar tarafindan bagimsiz veya ag ortamlarinda yürütülen program modüllerini de içerir. Genel olarak program modülleri, belirli görevleri gerçeklestiren veya belirli soyut veri türlerini uygulayan rutinleri, programlari, bilesenleri, veri yapilarini, nesneleri ve özel amaçli islemcilerin tasariminda bulunan islevleri vb. içerir. Bilgisayar tarafindan yürütülebilir talimatlar, iliskili veri yapilari ve program modülleri, burada açiklanan yöntemlerin adimlarini yürütmek için program kodu araçlarinin örneklerini temsil eder. Bu tür yürütülebilir talimatlarin veya ilgili veri yapilarinin özel dizisi, bu tür adimlarda açiklanan islevlerin uygulanmasi için karsilik gelen eylemlerin örneklerini temsil eder. Bir bilgisayar programinin yürütülmesi için uygun islemciler, örnegin hem genel hem de özel amaçli mikroislemcileri ve herhangi bir dijital bilgisayarin herhangi bir veya daha fazla islemcisini içerir. Genel olarak, bir islemci, salt okunur bir bellekten veya rastgele erisimli bir bellekten veya her ikisinden de talimat ve veri alacaktir. Bir bilgisayarin temel unsurlari, talimatlari gerçeklestirmek veya yürütmek için bir islemci ve talimatlari ve verileri depolamak için bir veya daha fazla bellek aygitidir. Genel olarak, bir bilgisayar ayrica, örnegin manyetik, manyeto-optik diskler veya optik diskler gibi veri depolamak için bir veya daha fazla yigin depolama cihazindan veri almak veya bunlarin her ikisini de yapmak için islevsel olarak baglanacaktir. Bu tarifnamede, "yazilim" terimi, salt okunur bellekte bulunan donanim yazilimini veya örnegin bir islemci tarafindan islenmek üzere bellege okunabilen bir kati hal sürücüsü gibi manyetik depolamada veya flash depolamada saklanan uygulamalari içecek sekilde kullanilmistir. Ayrica, bazi uygulamalarda, birçok yazilim teknolojisi, farkli yazilim teknolojileri olarak kalirken, daha büyük bir programin ait parçalari olarak uygulanabilirler. Bazi uygulamalarda, birden fazla yazilim teknolojisi ayri programlar olarak da uygulanabilir. Son olarak, burada açiklanan bir yazilim teknolojisini birlikte uygulayan ayri programlarin herhangi bir kombinasyonu, söz konusu teknolojinin kapsamindadir. Bazi uygulamalarda, yazilim programlari, bir veya daha fazla elektronik sistemde çalismak üzere kurulduklarinda, yazilim programlarinin islemlerini yürüten ve gerçeklestiren bir veya daha fazla belirli makine uygulamasini tanimlar. Bir bilgisayar programi (program, yazilim, yazilim uygulamasi, komut dosyasi veya kod olarak da bilinir), derlenmis veya yorumlanmis diller, bildirimsel veya prosedürel diller dahil olmak üzere herhangi bir programlama dilinde yazilabilir ve bagimsiz bir program veya bir bilgi islem ortaminda kullanima uygun bir modül, bilesen, ait program, nesne veya baska bir birim olarak dahil olmak üzere herhangi bir biçimde uygulanabilir. Bir bilgisayar programi, bir dosya sistemindeki bir dosyaya karsilik gelebilir, ancak bu sart degildir. Bir program, diger programlari veya verileri (örnegin, bir biçimlendirme dili belgesinde saklanan bir veya daha fazla komut dosyasi) içeren bir dosyanin bir bölümünde, söz konusu programa ayrilmis tek bir dosyada veya birden çok koordine edilmis dosyada (örnegin, bir veya daha fazla modülü, ait programi veya kod bölümlerini depolayan dosyalar) saklanabilir. Bir bilgisayar programi, bir bilgisayarda veya bir sitede bulunan veya birden çok siteye dagitilan ve bir iletisim agiyla birbirine baglanan birden çok bilgisayarda yürütülmek üzere dagitilabilir. Yukarida açiklanan bu islevler, dijital elektronik devrelerde, bilgisayar yaziliminda, donanim yaziliminda veya donanimda uygulanabilir. Teknikler, bir veya daha fazla bilgisayar programi ürünü kullanilarak uygulanabilir. Programlanabilir islemciler ve bilgisayarlar mobil cihazlara dahil edilebilir veya bu sekilde paketlenebilir. Islemler ve mantik akislari, bir veya daha fazla programlanabilir islemci ve bir veya daha fazla programlanabilir mantik devresi tarafindan gerçeklestirilebilir. Genel ve özel amaçli bilgi isleme cihazlari ve depolama cihazlari, iletisim aglari araciligiyla birbirine baglanabilir. Bazi uygulamalar, bilgisayar programi talimatlarini makine tarafindan okunabilir veya bilgisayar tarafindan okunabilir bir ortamda (alternatif olarak bilgisayar tarafindan okunabilir depolama ortami, makine tarafindan okunabilir ortam veya makine tarafindan okunabilir depolama ortami olarak adlandirilir) depolayan örnegin mikroislemciler, depolama ve bellek gibi elektronik bilesenleri içerir. Bilgisayar tarafindan okunabilen bu tür ortamlarin bazi örnekleri arasinda RAM, ROM, salt okunur kompakt diskler (CD-ROM), kaydedilebilir kompakt diskler (CD-R), yeniden yazilabilir kompakt diskler (CD-RW), salt okunur dijital çok yönlü diskler (örn., DVD-ROM, çift katmanli DVD-ROM), çesitli kaydedilebilir/tekrar yazilabilir DVD'Ier (örn. DVD-RAM, DVD-RW, DVD+RW, vb.), flash bellek (örn. SD kartlar, mini SD kartlar, mikro SD kartlar vb.), manyetik veya kati hal sabit sürücüler, salt okunur ve kaydedilebilir BIu-Ray® diskler, ultra yogunluklu optik diskler, diger optik veya manyetik ortamlar ve disketler bulunur. Bilgisayar tarafindan okunabilen ortam, en az bir islem birimi tarafindan yürütülebilen ve çesitli islemleri gerçeklestirmek için talimat setlerini içeren bir bilgisayar programini depolayabilir. Bilgisayar programlarinin veya bilgisayar kodunun örnekleri arasinda, örnegin bir derleyici tarafindan üretilen makine kodu ve bir bilgisayar, bir elektronik bilesen veya bir yorumlayici kullanan bir mikroislemci tarafindan yürütülen daha yüksek seviyeli kodu içeren dosyalar yer alir. Yukaridaki tarifname esas olarak yazilimi yürüten mikroislemci veya çok çekirdekli islemcilere atifta bulunurken, bazi uygulamalar, örnegin uygulamaya özel entegre devreler (ASlC'Ier) veya alan programlanabilir kapi dizileri (FPGA'lar) gibi bir veya daha fazla entegre devre tarafindan gerçeklestirilir. Bazi uygulamalarda, bu tür entegre devreler, devrenin kendisinde depolanan talimatlari yürütür. Bu tarifnamede ve bu basvurunun herhangi bir isteminde kullanildigi sekliyle, ortamlar" terimleri, tamamen bilgileri bir bilgisayar tarafindan okunabilecek bir biçimde depolayan somut, fiziksel nesnelerle sinirlidir. Bu terimler, kablosuz sinyalleri, kablolu indirme sinyallerini ve diger geçici sinyalleri içermez. TR TR TR