TARIFNAME Yönergeli Dinazor Ça rki BULUSUN ILGILI OLDUGU TEKNIK ALAN: Bu ürün, 3-6 yas grubu, çocuklarin bilissel, duygusal, sosyal, dil ve psiko motor gelisimlerini desteklemek amaciyla tasarlanmis ve çarkin çevrilmesi ile baslayan, verilen yönerge dogrultusunda oynanan bir egitici oyuncaktir. Bu ürün okul öncesi çocuklarin oynayabilecegi bir oyun materyali (oyuncak) ile ilgilidir. BULUSLA ILGILI TEKNIGIN BILINEN DURUMU: Okul öncesi egitim kurumlarinda ögretmenler, çocuklarin gelisimlerini desteklemek amaciyla Milli Egitim Bakanligi (Temel Egitim Genel Müdürlügü Okul öncesi egitim programi, 2013) müfredatina uygun kazanimlar seçerek, etkinlikler planlamaktadirlar. Günümüz ebeveynleri ise çocuklarinin gelisimleri konusunda daha bilinçli hareket ederek, evde yapabilecekleri etkinlikler konusunda ögretmenlerden fikir alma yoluna gitmektedirler. Gerek evde gerekse okulda yapilan etkinliklerin büyük çogunlugu tek bir gelisimi desteklemeye yönelik olmaktadir. Ayrica, yapilan etkinlikler ayni türde ve rutinsel olmaktadir. Örnegin: Sanat etkinlikleri; ince motor becerilerini, oyun etkinlikleri; Psiko motor ve sosyal gelisimlerini, Türkçe etkinlikleri; dil gelisimini, Kavramsal çalismalar; bilissel gelisimlerini desteklemektedir. Okul öncesi egitim kurumunda ögretmen, o günkü kazanimlarina uygun bahsedilen etkinliklerden seçerek uygulamaya çalismaktadir. Oysaki çocuklarin tüm gelisimlerini ayni anda desteklemeye dönük bir materyalin sinif içinde bulunmasi, hem çocuklarin eglenerek aktif katilmasini saglayacak, hem de tüm gelisimlerinin tek bir materyalle, ayni gün desteklenmesi saglanarak ögretmenin isini kolaylastiracaktir. Böylece ögretmen tek bir oyuncakla kazanimlarini kolaylikla verebilecektir. Bu oyuncak ayni zaman da evde de ebeveynin çocugu ile kaliteli zaman geçirmesini ve bazi istendik davranislarin ev içinde kazanmasina yarar saglayacaktir. Okul öncesi egitim kurumlarina dönük, çevresel uyaranlara bakildiginda, piyasada çok fazla oyuncak bulunmaktadir. Ancak ticari amaç güdülmesinden dolayi, oyuncaklar genellikle çok amaçli üretilmemektedir. Yas gruplarina göre degiskenlik gösteren; Puzzeller, eslestirme, siralama kartlari, materyalleri vb. tek birgelisime dönük oyuncaklar bulunmaktadir( Özyeser Cinel, 2006). Bundan dolayi durum çerçevesinde bir degerlendirme yapildiginda; tek tip oyuncaklar yerine, 3-6 yas grubu çocuklar hedef alinarak, onlarin ayni anda birden fazla gelisimlerinin desteklenmesi ve gün içerisinde ögretmenin kazanimlarini kolaylikla eglenceli birsekilde uygulayabilmesi için, çok amaçli bir materyalle ihtiyaç duyulmaktadir. Evde ebeveynler ise, çocuklarina bazi davranislari kazandirirken zorlanmakta, bu durum çocuk ve anne baba üzerinde olumsuz etkilere sebep olmaktadir. Evde çocuklarda istendik davranislar olusturabilmek ve olumsuz etkileri ortadan kaldirabilmek için, yeni, farkli ve etkili yöntemlere ihtiyaç duymaktadirlar. Ebeveynler bu oyuncak sayesinde kazandirmak istedikleri davranisla ilgili yönergeler hazirlayarak evde, çocuklarinin eglenerek istedik davranislar kazanmalarini saglayacaklardir. Böylece ebeveynlerin isi kolaylasarak olumsuz etkiler ortadan kalkabilecektir. BULUSUN AMACI: Tasarlanan bu oyuncagin amaci; 3-6 yas grubu çocuklarinin ayni anda birden fazla gelisim alanlarini destekleyebilmek, ögretmenin ögrencilerinin yas durumuna uygun kazanimlarini kolaylikla uygulamasini saglamak ve ebeveynlerin evde çocuklariyla kaliteli vakit geçirmelerine ve çocuklarinda ev ortaminda istendik davranislarin olusmasina firsat yaratmaktir. Bu dogrultuda bu oyuncagin oynanmasi saglanarak; 1. Çocuklarin eglenerek hosça vakit geçirmelerine yardimci olmak, 2. Grupla oyun oynamayi saglayarak, isbirligi yardimlasma ve paylasma gibi çocuklarin sosyallesmesine katki saglamak, 3. Problem çözme, akil yürütme, muhakeme yapma, algoritma yeteneklerini artirmak, 4. Verilen yönergelere uygun hareket etme (anlama, zihinde sentezleme, yorumlama, uygulama) becerisi kazanmalarini saglamak, . Çocuklarin dilini akici kullanarak, duygularini dogru ifade etmelerini saglamak, 6. Ögretmenin çocuklar için planladigi kazanimlari bu oyuncak ile uygulamasini saglamak, 7. Evde çocuklarin ebeveynleri ile birlikte yönergelere uygun, eglenerek kaliteli vakit geçirmelerini, çocuklari üzerinde istendik davranislar olusturmalarini saglayarak, belirlenen amaçlara ulasilmasi hedeflenmektedir. BULUSU N AYRINTILI AÇIKLAMASI Oyuncak; 120 cm. boyunda, 65 cm eninde, ayakta durabilen ahsap kullanilarak hazirlanmis bir dinazor figüründen ibarettir (Sekil 1). Figürün orta kisminda, üzerinde 10 farkli ( Beyaz, siyah, kahverengi, turuncu, pembe, mor, mavi, yesil, sari, kirmizi) renge sahip bir çark mekanizmasi (Sekil 2), dinazor figürünün taban kisminda (lxlm), üzerinde 1 den 10'a kadar rakam bulunan (10x10x5 cm ebatinda) ve çarktaki rakamlari temsil eden (Beyaz, siyah, kahverengi, turuncu, pembe, mor, mavi, yesil, sari, kirmizi ) 10 renkli kapakli kutucuktan (Sekil 3) olusmaktadir. Kutucuklarin içlerinde ögretmenin hazirlayacagi, bes gelisim alani, bir özbakim becerisi, belirli günler ve degerler egitiminin de yer aldigi, yönergeler (çocugun yapmasi istenilen komutlar) bulunmaktadir (Sekil 4). Çocuklar bu oyuncagi nasil oynar? Dinozorun (göbek) orta kisminda 1 den 10'a kadar renklerin bulundugu çarki çevirerek oyuna baslamaktadirlar. Çarki çeviren çocuga hangi renk çikti ise, oyuncagin tabaninda bulunan, seçtigi renge ait kutucugu açmasi istenir. Çocugun ögretmenin destegi ile 0 kutucukta bulunan yönergeyi (komutu) tamamlamasi gerekmektedir. Çocuk yönergeyi dogru tamamlarsa, seçtigi kutunun üzerinde bulunan sayi, 0 çocugun hanesine yazilmaktadir. Oyun sonunda çocuklarin hanelerine yazilan sayilar toplanir. En çok puan toplayan çocuk oyunu kazanmaktadir. BULUSU TANIMLAYAN SEKILLERIN TANIMI: oyuncagin ana gövdesini olusturan kisim Sekil 2: Renk Çarki; Üzerinde 10 farkli renk bulunan (çark çapi: 35 cm, renk payi:36°) (Beyaz, siyah, kahverengi, turuncu, pembe, mor, mavi, yesil, sari, kirmizi), hareket ettirilmesi ile oyunun baslatildigi Sekil 3: Taban modeli [Yönerge Kutulari; Dinazorun (100x100 cm) taban kisminda bulunan üzerinde cm ebatin da, tabana yerlestirilmis, içlerinde yönerge kartlarinin bulundugu kapakli (10x5cm) kutu MEB OKUL ÖNCESI EGITIM PROGRAMINDAN SEÇILEN KAZANIMLARA UYGUN BAZI YÖNERGE ÖRNEKLERI: 1.Bi'i'i'sse! Gelisim Kazanim 12: Geometrik sekilleri tanir (Yönerge: 10 *a kadar sayalim. Bu sürede sinifta gördügün bir daire seklini bulup arkadaslarina göster). Kazanim 14: Nesneler ile Örüntü Olusturur (Yönerge: Gösterilen sekilleri incele, sirasi gelen sekli 2. Dil Gelisimi Kazanim 1: Sesleri ayirt eder. Kazanim 10: Görsel materyalleri okur (Yönerge: Gösterilen karttaki nesneyi söyle. Ayni ses ile baslayan yeni bir kelime bul). 3. Sosyal- Duygusal Gelisim Kazanim 3: Kendini yaratici yollarla ifade eder. (Yönerge: Tavsan ile kurbaga karsilastiklarinda birlerine ne söyleyebilirler? Tavsan ya da kurbagayi taklit et) . Kazanim 2: Ailesi ile ilgili özellikleri tanitir ( Yönerge: Bir resim çizerek aile de yasayan bireyleri bize 4. Psiko- Motor Gelisim Kazaniml: Yer degistirme hareketleri yapar Kazanim 5: Müzik ve ritm esliginde hareket eder (Yönerge: Kez siçrayarak, arkadaslarinin yanina git. Arkadaslarinla birlikte duydugun müzige uygun dans et). . Özbakim Becerileri Kazanim 2: Giyinme ile ilgili isleri yapar. Kazanim 3: Yasam alanlarinda gerekli düzenlemeler yapar (Yönerge: Grubunu kur. Size verilen verilen sürede, önce ceketleri giy, sonra ceketleri çikar ve katlayarak rafa yerlestir). 6. Belirli Günler: Kazanim 21: Atatürk'ü tanir (Yönerge: Atatürk'ün annesi ve babasinin adini söyle) Kazanim 13: Günlük yasamda kullanilan sembolleri tanir (Yönerge: Okulumuzda gördügün sembolleri bul ve ne anlama geldiklerini söyle). 7.Degerler Egitimi: Kazanim 4: Bir olay ya da durumla ilgili olarak baskalarinin duygularini açiklar( Yönerge: Ailen ile yolda giderken,görme engelli birisiyle karsilastin. Sence bu kisi yolda yürürken ne gibi zorluklarla karsilasabilir söyle. Biz onlara nasil yardimci olabiliriz anlat). * Ögretmenler Meb Okul Öncesi Egitim Programindan seçtigi kazanimlara uygun olarak, çocuklarin yas ve gelisim özelliklerine göre yönergeleri çogaltabilir. Ebeveynler ise evde çocuklarinin ilgileri dogrultusunda uygulayabilecekleri basit yönerge/er yazabilir. (2013), Okul Öncesi Egitim Programi, Milli Egitim Bakanligi, Temel Egitim Genel Müdürlügü, Ankara. Özyeser Cinel, N.(2006) 3-6 yas grubu çocuga sahip anne babalarin oyuncak ve oyun materyalleri hakkinda görüsleri ve bu yas grubunun sahip oldugu oyuncak ve oyun materyallerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Egitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara TR TR TR TR TR