TARIFNAME BIR EGZOZ SISTEMI Bu bulus, helikopterlerde yer alan motordan egzoz gazlarinin tahliyesini saglayan Iüleye sahip bir egzoz sistemi ile ilgilidir. Helikopter motorlarinda egzoz gazlarinin tahliye edilmesini saglayan lüle, motor bölgesinden çikan yanma gazlarinin minimum performans kaybi ile tahliye edilmesini ve venturi etkisi ile motor bölgesini sogutmak için gerekli havanin çekilmesini saglamaktir. Lüleden çikan atik egzoz gazlarinin düsük sicaklikta tahliye edilmesi, muharebe meydaninda helikopterlerin bekasi için kritik önem arz etmektedir. Egzoz gazlarinin egzoz sisteminden yüksek sicakliklarda tahliye edilmesi, kizilötesi arayici baslik ile hedefinin yüksek sicakliklardaki bölgelerine kilitlenebilen füzeler tarafindan helikopterlerin tespit ve imha edilme riskini arttirmaktadir. Bu yüzden minimum performans kaybi ile lüleden çikan egzoz gazlarinin düsük sicaklikta tahliye edilebilmesi muharebe meydaninda askeri helikopterlerin bekasi için büyük avantaj saglamaktadir. Lüle tasariminda geri basinç ve termal iz, dikkat edilmesi gereken önemli parametrelerden bazilaridir. Lüle yapisinin performansa ve dis ortam havasi çekme kabiliyetine olan etkisi genellikle birbiri ile ters orantilidir. Bu yüzden lüle etkin sogutma saglasa dahi geri basinç izin verilenden daha fazla olabilmektedir. Teknigin bilinen durumunda alternatif yüksek dis ortam havasi saglayan lüle tasarimlari içeresinde koni seklinde yapilar kullanilabilmektedir. Teknigin bilinen durumuna dahil olan US10273018 numarali Amerika Birlesik Devletleri menseili patent dokümaninda egzoz gazlari ile ikincil havanin karistirilarak sogutulan egzoz gazlarinin hava aracina göre yukari yönde tahliye edilmesi ile egzoz gazlari kizilötesi görünürlügün azaltilmasini saglayan bir egzoz sisteminden bahsedilmektedir. Sogutulmus egzoz gazlarinin hava aracina göre yukari yönde tahliye edilmesi ile kizil ötesi güdüm sistemlerinin egzoz gazlarinin termal izi azaltilmaktadir. Teknigin bilinen durumuna dahil olan U86971240 numarali Amerika Birlesik Devletleri menseili patent dokümaninda, egzoz gazlarini akis kanallarindan geçirerek kizilötesi izi azaltan bir sistemden bahsedilmektedir. Egzoz çikis bölümünde gazlarin disari tahliye 4791ITR edilmesinden önce karistirilmasini saglayan bir lüle çikis açikligi bulunmakta ve bu açiklik bulusun bir diger uygulamasinda loblu yapida olabilmektedir. Teknigin bilinen durumuna dahil olan U86606854 numarali Amerika Birlesik Devletleri menseili patent dokümaninda, sicak parçalarinin kizilötesi görünürlügünü azaltan, egzoz karistirici geometrilere sahip çok loblu bir lüleden bahsedilmektedir. Çikintilar iç ve dis kanallarin dönmesini saglayacak sekildedir. Iç kanallar uzunlamasina eksen dogrultusunda birbirinden uzaklasmakta iken, dis kanallar uzunlamasina eksen dogrultusunda yakinlasmakta, uzunlamasina eksen etrafinda bükülmüs olan loblar yer almaktadir. Teknigin bilinen durumuna dahil olan US4487017 numarali Amerika Birlesik Devletleri menseili patent dokümaninda, konveks ve konkav loblardan olusan 5 loblu bir tasarimdan bahsedilmektedir. Uzunlamasina eksen boyunca bükümlü olan akis yüzeylerinin formu sayesinde iyi karistirma verimi, iyi aerodinamik, kisa eksenel uzunluk ve düsük agirlik özellikleri saglanmistir. Bu bulusla gelistirilen bir egzoz sistemi sayesinde helikopterlerde yer alan motorlardan egzoz gazlarinin tahliyesi, performans kaybi azaltilan, sogutma kapasitesi artirilan ve termal izi düsürülen etkin bir helikopter lülesi tasarimi gerçeklestirilebilmektedir. Bu bulusun bir diger amaci, esit açisal araliklarla konumlandirilan iç ve dis loblara sahip lüle tasarimi sayesinde içerisinde konik bir yapi bulundurma gereksinimi duyulmadan sogutma performansi artirilan ve kizilötesi izi azaltilan etkin bir lüle tasariminin gerçeklestirilmesidir. Bu bulusun bir diger amaci, düsük geri basinç degerleri sayesinde motor performans kaybi azaltilan bir helikopter lülesi tasariminin gerçeklestirilmesidir. Bulusun amacina ulasmak için gerçeklestirilen, ilk istem ve bu isteme bagli istemlerde tanimlanan egzoz sistemi, hava araçlarinda bulunan en az bir motor, motorun çalismasi ile olusan ve motordan uzaklastirilan egzoz gazi, motorun üzerinde bulunan ve egzoz gazinin (E) motordan (2) tahliye edilmesine olanak saglayan ve egzoz gazi (E) akisini degistirmeye olanak saglayan hemen hemen tamamen silindirik geometriye sahip en az 4791ITR bir lüle (4), atmosferden alinip egzoz gazlari ile karismasi saglanarak egzoz gazlarinin sogutulmasina olanak saglayan bir dis ortam havasi, lülenin üzerinde bulunan, lülenin uzandigi eksen boyunca silindirik geometride uzanan ve lüleyi (4) hemen hemen tamamen çevreleyecek sekilde lüleden (4) disari dogru uzanan, egzoz gazlari (E) ile dis ortam havasinin (H) karismasina olanak saglayan bir ejektör (3), lülenin üzerinde esit açisal araliklarla bulunan ve egzoz gazlarini motordan ejektöre yönlendiren birden fazla dis lob, lüleden içeriye dogru uzanacak sekilde lülenin üzerinde ve dis loblarla birbiri ardina bulunan, dis ortam havasini lülenin üzerinden egzoz gazina ileterek dis ortam havasi ile egzoz gazinin karismasina olanak saglayan birden fazla iç lob içermektedir. Bulus konusu egzoz sistemi, dis loba dogru bakacak ve dis lobun karsisinda bulunacak sekilde lülenin üzerinden lülenin içerisine dogru uzanan, böylelikle dis ortam havasinin egzoz gazlari ile homojen ve yüksek sogutma kapasiteli ve düsük geri basinç olusturacak sekilde karismasina olanak saglayan iç lob içermektedir. Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi, dis loblari radyal olarak ikiye bölen birden fazla dis lob merkez ekseni, iç loblari radyal olarak ikiye bölen birden fazla iç lob merkez ekseni, radyal yöne göre karsilikli bulunan dis lob merkez ekseni ile iç lob merkez ekseninin hemen hemen tamamen es hizali olacak sekilde yer almasi sayesinde dis ortam havasinin egzoz gazlari ile etkin karistirilmasina olanak saglayan lüle içermektedir. Lüle çevresine göre ifadesi ile bir çemberin çevresi boyunca çizdigi yay (arc) yönüne göre veya radyal yöne göre ifadesi kast edilmektedir. Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi, motor çikis çapina göre daha büyük çap degerine sahip dis lob, iç lob çap degerinin dis lob çap degerine oraninin en az ikide biri olmasi ile dis ortam havasinin egzoz gazlari ile etkin karistirilmasina olanak saglayan lüle içermektedir. Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi, lülenin üzerinde, lülenin içerisine dogru hemen hemen tamamen "U" seklinde uzanacak sekilde yer alan konkav yüzeyli iç lob içermektedir. "U" formu, dis ortam havasi ile egzoz gazinin homojen ve yüksek sogutma kapasiteli bir sekilde karismasina katkida bulunmaktadir. 4791ITR Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi, Iülenin üzerinde, Iülenin içerisine dogru hemen hemen tamamen "V" seklinde uzanacak sekilde yer alan konkav yüzeyli iç lob içermektedir. "V" formu, dis ortam havasi ile egzoz gazinin homojen ve yüksek sogutma kapasiteli bir sekilde karismasina katkida bulunmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi, lüle çevresi boyunca esit araliklarla 3, 5, 9 veya 15 adet yer alan iç Iob içermektedir. Lüle çevresi boyunca ifadesi ile bir çemberin çevresi boyunca çizdigi yay (arc) boyunca veya radyal yön boyunca ifadesi kast edilmektedir. Lüle çevresi boyunca 120°, 72°, 40° veya 24° esit araliklarla konumlandirilabilen iç lob bulunmaktadir. Tercihen 5 adet iç lob yer almaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi, lüle çevresi boyunca esit araliklarla 3, 5, 9 veya 15 adet yer alan dis Iob içermektedir. Lüle çevresi boyunca ifadesi ile bir çemberin çevresi boyunca çizdigi yay (arc) boyunca veya radyal yön boyunca ifadesi kast edilmektedir. Lüle çevresi boyunca 120°, 72°, 40° veya 24° esit araliklarla konumlandirilabilen dis lob bulunmaktadir. Tercihen bes adet dis lob yer almaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi, sahip oldugu eksantrik ve çikintili geometrisi ile olusan sikistirma etkisi (pinch-off effect) sayesinde at nali girdabi (horseshoe vortex), akis boyu girdabi (streamwise vortex), Kelvin-Helmholtz ve normal girdap (normal vortex) olusmasini mümkün kilarak dis ortam havasinin egzoz gazi ile etkin karismasina olanak saglayan iç lob içermektedir. Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi, dis lobun lüle çevresinde taradigi açi olan birden fazla dis lob açisi, iç lobun lüle çevresinde taradigi açi olan birden fazla iç lob açisi, dis lob açisinin iç lob açisina oraninin üç olmasi ile dis ortam havasinin egzoz gazlari ile etkin karistirilmasina olanak saglayan lüle içermektedir. Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi, iç lob ve dis lob arasindaki yüzey geçislerinin radyuslu geometride olmasi sayesinde egzoz gazi ve dis ortam havasinin akis düzensizliklerini (fluctuations) azaltilmasina olanak saglayan lüle içermektedir. Böylelikle iç ve dis loblar arasinda sert yüzey geçisleri olmayan devamli yüzey bütünlügü elde edilir. 4791ITR Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi, derin çekme (deep drawing) yöntemi kullanilarak üretilmesine olanak saglanan iç lob içermektedir. Konkav yüzeyli iç loblarin derin çekme yöntemi ile üretilmesi sayesinde olusabilecek kirisiklik ihtimalinin azaltilmasi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi, lüle çevresi boyunca birbiri ardina bulunan iç lob ve dis loblarin birbirlerine kaynaklanarak (welding) üretilmesine olanak saglanan lüle içermektedir. Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi, konik geometride uzanan lüle içermektedir. Konik geometri egzoz gazlarinin motordan lüleye dogru iletildigi yönde genisleyen formdadir. Bu bulusun amacina ulasmak için gerçeklestirilen egzoz sistemi ekli sekillerde gösterilmis olup, bu sekillerden; Sekil 1 - Bir egzoz sisteminin perspektif görünümüdür. Sekil 2 - Bir Iülenin perspektif görünümüdür. Sekil 3 - Bir Iülenin önden görünümüdür. Sekil 4 - Bir Iülenin yandan görünümüdür. Sekil 5 - Bir Iülenin önden görünümüdür. Sekil 6 - Bir Iülenin alternatif lob konfigürasyonlarini gösteren sematik görünümüdür. Sekillerdeki parçalar tek tek numaralandirilmis olup bu numaralarin karsiliklari asagida verilmistir. 1. Egzoz sistemi Ejektör 4791ITR 410. Dis lob 410m. Dis lob merkez ekseni 410y. Dis lob açisi 420. Iç lob 420m. Iç lob merkez ekseni 420y. Iç lob açisi (E) Egzoz gazi (H) Dis ortam havasi Egzoz sistemi (1), hava araçlarinda yer alan en az bir motor (2), motorun (2) çalismasi ile ortaya çikan ve motordan (2) tahliye edilen egzoz gazi (E), motor (2) üzerinde yer alan ve egzoz gazinin (E) motordan (2) uzaklastirilmasini saglayan ve egzoz gazi (E) akisini manipüle etmeye yarayan hemen hemen tamamen silindirik forma sahip en az bir Iüle (4), dis ortamdan alinip egzoz gazlari (E) ile karismasi saglanarak egzoz gazlarinin (E) sogutulmasini saglayan dis ortam havasi (H), Iüle (4) üzerinde yer alan, lülenin (4) uzandigi dogrultu boyunca silindirik formda uzanan ve lüleyi (4) hemen hemen tamamen çevreleyecek sekilde lüleden (4) disari dogru uzanan, egzoz gazlari (E) ile dis ortam havasinin (H) karismasini saglayan bir ejektör (3), Iüle (4) üzerinde esit araliklarla yer alan ve egzoz gazlarini (E) motordan (2) ejektöre (3) dogru ileten birden fazla dis lob (410), lüleden (4) içeri dogru uzanacak sekilde Iüle (4) üzerinde ve dis loblar (410) ile birbiri ardina yer alan, dis ortam havasini (H) Iüle (4) üzerinden egzoz gazina (E) dogru yönlendirerek dis ortam havasi (H) ile egzoz gazinin (E) karismasini saglayan birden fazla iç lob (420) içermektedir (Sekil -1, Sekil -2, Sekil -3, Sekil -4). Bulus konusu egzoz sistemi (1), dis loba (410) bakacak ve dis lobun (410) karsisinda yer alacak sekilde Iüle (4) üzerinden Iüle (4) içerisine dogru uzanan, bu sayede dis ortam havasinin (H) egzoz gazlari (E) ile etkin karistirilmasini saglayan iç lob (420) içermektedir Hava araçlarindan biri olan helikopterlerde gereken güç turbosaft motor (2) ile saglanmaktadir. Motorun (2) çalisabilmesi için hava aligi vasitasi ile dis ortamdan alinan 4791ITR temiz hava motorda (2) kompresör tarafindan sikistirilir, daha sonra yanma odasinda yakit ile karistirilarak yakilir. Böylelikle yakitin sahip oldugu kimyasal enerji türbinler vasitasi ile kinetik enerjiye çevrilerek helikopteri hareket ettiren pallerin tahrigi gerçeklestirilmekte ve çesitli aksamlarin çalisabilmesi için gereken güç elde edilmektedir. Yanma sonucu atik egzoz gazlari (E) olusmaktadir ve motorun (2) çalisma devamliliginin saglanabilmesi için motorda (2) yanma sonucu ortaya çikan ve herhangi bir islevi olmayan atik egzoz gazlarinin (E) motordan (2) tahliye edilmesi gerekmektedir. Bu amaçla egzoz gazlari (E) lüle (4) vasitasiyla motordan (2) tahliye edilmektedir. Lüle (4) tasariminda tasarimcilarin dikkat etmesi gereken en önemli parametrelerden bazilari geri basinç ve motor (2) bölgesi sogutma performansidir. Tasarimcilar, egzoz gazlarini (E) lüleden (4) ne kadar zorlu geçecek sekilde tasarlarsa, lüle (4) o kadar yüksek geri basinca sahip olur. Bu durum, motordan (2) daha düsük güç elde edilmesine veya ayni gücü elde etmek için daha fazla yakit harcamasina sebep olmaktadir. Bu yüzden lüle (4) tasariminin, egzoz gazlari (E) akisi için mümkün oldugunca az dirence ve engele sahip olmasi, yani düsük geri basinç degerlerine sahip olmasi istenir. Bir diger taraftan, lülenin (4) motor (2) için yeterli dis ortam havasi (H) saglayabilmesi gerekmektedir ve bu iki parametre birbirleri ile ters orantilidir. Geri basincin fazla düsük olmasi durumunda lüle (4), motor (2) için yeterli dis ortam havasi (H) saglayamamaktadir, ayrica egzoz gazlarini (E) yeterince sogutulamadan helikopterden tahliye edecegi için hava aracinin kizil ötesi izi artar. Bu durum özellikle aktif olarak muharebe alaninda görev yapan taaruz helikopterleri için, kizil ötesi baslik kullanarak hedef tespiti gerçeklestiren füzeler tarafindan isabet alma riskine karsi ciddi bir beka riski teskil etmektedir. Bu riskin azaltilabilmesi için uygun lüle (4) tasarimi gerçeklestirilerek istenen egzoz gazi (E) akisi saglanabilmekle birlikte atmosfer ortamindan, egzoz gazina (E) göre daha soguk olan dis ortam havasi (H) alinip lüle (4) içerisinde egzoz gazlari (E) ile karismasi saglanarak egzoz gazi (E) sicakliklari daha fazla düsürülebilmektedir. Dis ortam havasi (H) ikincil hava olarak da isimlendirilebilmektedir. Lüle (4) çikisinda dis ortam havasinin (H) egzoz gazi (E) ile etkilesme biçimi, maksimum egzoz gazi (E) sicakliginin ne kadar düsürülebildigi ve egzoz gazi (E) sicaklik dagiliminin ne kadar homojen yapilabildigi lüle (4) tasariminda kritik önem arz etmektedir. Teknigin bilinen durumunda konik seklinde yapilar ya da loblu yapilar kullanilabilmektedir. Loblu yapilar konik yapilara göre daha yüksek maliyetli olmakla birlikte sogutma performansi çok daha etkili olmaktadir. Lüleden (4) içeriye dogru girintili yapisi ile iç Iob (420), dis 4791ITR ortam havasini (H) egzoz gazlarina (E) dogru yönlendirerek dis ortam havasinin (H) egzoz gazi (E) ile karismasini saglar. Motora (2) göre genisleyen geometrisi ile dis lob (410), egzoz gazini (E) motordan (2) lüle (4) çevresine dogru yönlendirerek egzoz gazinin (E) dis ortam havasi (H) ile karismasini saglar. Ejektör (3) hemen hemen tamamen dairesel bir kesite sahiptir. Ejektör (3), en azindan kismen lülenin (4) disarisinda kalacak sekilde motor (2) ve lüleden (4) disari dogru uzanmaktadir (Sekil -1, Sekil 2). Lüle (4), egzoz gazlarinin (E) ve motor (2) bölgesinin sogutulmasi için daha fazla dis ortam havasi (H) çekilebilmekte ve kizilötesi iz seviyesini düsürmektedir. Ayrica, düsük geri basinç degerleri sayesinde motor (2) performans kaybini minimum seviyede tutmaktadir. Egzoz gazi (E), motora (2) göre genisleyen yapisi sayesinde dis loba (410) dogru genisleyerek lüleden (4) tahliye edilir. Egzoz gazi (E), lülenin (4) içerisine dogru girintili geometrideki iç Iobdan (420) geçerken kesit alani azaldigi için egzoz gazi (E) hizlanir ve yerel bir düsük basinç bölgesi yaratan venturi etkisi olusur. Olusan venturi etkisi düsük geri basinç degerleri olusumunu artirirken ayni zamanda dis ortam havasinin (H) yerel düsük basinçli bölgeye dogru yönlendirilmesini saglayan bir etki olusturur, böylelikle dis ortam havasi (H) ile egzoz gazi (E) karismasi artirilir ve düsük geri basinç olusur. Lüle (4) üzerinde karsilikli yer alan dis lob (410) ile iç lob (420) hemen hemen tamamen birbirlerine dogru bakmaktadir. Bu sayede lülenin (4) önden görümündeki efektif kesit alani sabit kalmis olur. Bu sayede egzoz gazinin (E) lüle (4) çevresine dogru dagilmasi çok daha homojen gerçeklesmekle birlikte dis ortam havasinin (H) egzoz gazi (E) ile etkin karistirilmasi saglanarak maksimum egzoz gazi (E) sicakliginin daha fazla düsürülebilmesi ve sogutma etkisinin daha homojen olmasi saglanmaktadir Lüle (4) çevresine dogru ifadesi ile disari dogru bir çemberin çevresi boyunca çizdigi yaya dogru veya radyal yöne dogru ifadesi kast edilmektedir (Sekil -1, Sekil -2, Sekil -3, Sekil -5, Sekil Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi (1), dis loblarin (410) lüle (4) çevresine göre hemen hemen tamamen ortasindan geçen birden fazla dis lob merkez ekseni (410m), iç loblarin (420) lüle (4) çevresine göre hemen hemen tamamen ortasindan geçen birden fazla iç lob merkez ekseni (420m), lüle (4) çevresine göre karsilikli yer alan dis lob merkez ekseni (410m) ile iç lob merkez ekseninin (420m) hemen hemen tamamen es eksenli olacak sekilde konumlandirilmasi sayesinde dis ortam havasinin (H) egzoz gazlari (E) ile 4791ITR etkin karistirilmasini saglayan Iüle (4) içermektedir. Iç lob merkez ekseni (420m) ve dis lob merkez eksenlerinin (410m) es eksenli olmalari, iç lob (420) ve dis Ioblarin (410) tamamen karsilikli olmasini saglayarak etkin aerodinamik akisa katkida bulunmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi (1), motor (2) çikis çapina göre daha büyük çapa sahip olan dis lob (410), iç lob (420) çapinin dis lob (410) çapina oraninin en az yarisi olmasi sayesinde dis ortam havasinin (H) egzoz gazlari (E) ile etkin karistirilmasini saglayan Iüle (4) içermektedir. Iç lob (420) çapinin dis lob (410) çapina oraninin yari yariya olmasi egzoz gazlarinin (E) etkin sekilde dis ortam havasi (H) ile karismasina katkida bulunmaktadir (Sekil -5). Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi (1), Iüle (4) üzerinde, Iüle (4) içerisine dogru hemen hemen tamamen "U" formunda uzanacak sekilde yer alan konkav yüzeyli iç lob (420) içermektedir. U formu akisin istenen sekilde manipüle edilebilmesini saglayarak dis ortam havasinin (H) egzoz gazi (E) ile etkin karismasini saglamaktadir (Sekil -2, Sekil -5). Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi (1), Iüle (4) üzerinde, Iüle (4) içerisine dogru hemen hemen tamamen "V" formunda uzanacak sekilde yer alan konkav yüzeyli iç lob (420) içermektedir. U formu akisin istenen sekilde manipüle edilebilmesini saglayarak dis ortam havasinin (H) egzoz gazi (E) ile etkin karismasini saglamaktadir (Sekil -3). Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi (1), Iüle (4) çevresi boyunca esit araliklarla 3, , 9 veya 15 adet konumlandirilabilen iç lob (420) içermektedir. Açisal konum araliklari kullanici tarafindan önceden belirlenerek Iüle (4) üzerinde yer alan iç lob (420) ve dis lob (410) adetleri, böylelikle de akis karakteristigi degistirilebilir. Lüle (4) çevresi boyunca bulunmaktadir. Lüle (4) çevresi boyunca tercihen bes adet iç lob (420) bulunmaktadir. Bu sayede egzoz gazinin (E) optimum homojenlik, geri basinç ve etkin sogutma özelliklerine sahip oldugu tasarim gerçeklestirilebilmektedir. Lüle (4) çevresi boyunca ifadesi ile bir çemberin çevresi boyunca çizdigi yay boyunca veya radyal yön boyunca ifadesi kast Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi (1), Iüle (4) çevresi boyunca esit araliklarla 3, , 9 veya 15 adet konumlandirilabilen dis lob (410) içermektedir. Açisal konum araliklari 4791ITR kullanici tarafindan önceden belirlenerek lüle (4) üzerinde yer alan iç lob (420) ve dis lob (410) adetleri, böylelikle de akis karakteristigi degistirilebilir. Lüle (4) çevresi boyunca bulunmaktadir. Lüle (4) çevresi boyunca tercihen bes adet dis lob (410) bulunmaktadir. Bu sayede egzoz gazinin (E) optimum homojenlik, geri basinç ve etkin sogutma özelliklerine sahip oldugu tasarim gerçeklestirilebilmektedir (Sekil -2, Sekil -6). Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi (1), sahip oldugu eksantrik ve çikintili form ile olusan sikistirma etkisi sayesinde at nali girdabi, akis boyu girdabi, Kelvin-Helmholtz ve normal girdap olusturarak dis ortam havasinin (H) egzoz gazi (E) ile etkin karismasini saglayan iç lob (420) içermektedir. Bahsedilen etki sayesinde, girdaplarin olusturdugu türbülanslar ile dis ortam havasinin (H) egzoz gazi (E) ile etkin karismasi artirilmaktadir Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi (1), dis lobun (410) lüle (4) çevresinde taradigi açi olan birden fazla dis lob açisi (410y), iç lobun (420) lüle (4) çevresinde taradigi açi kati olmasi sayesinde dis ortam havasinin (H) egzoz gazlari (E) ile etkin karistirilmasini saglayan lüle (4) içermektedir. Bahsedilen oran, dis ortam havasi (H) ile egzoz gazinin (E) etkin karistirilmasina katkida bulunmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi (1), iç lob (420) ve dis lob (410) yüzey geçislerinin radyuslu formu ile egzoz gazi (E) ve dis ortam havasi (H) akis düzensizliklerini (fluctuations) azaltan lüle (4) içermektedir. Radyuslu form, dis ortam havasi (H) ve egzoz gazinin (E) basinç ve hiz düzensizliklerini (fluctuation) azaltarak dis ortam havasinin (H) egzoz gazi (E) ile homojen karismasini artirarak etkin sogutma performansi saglamaktadir (Sekil -1, Sekil -2). Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi (1), derin çekme yöntemi ile üretilen iç Iob (420) içermektedir. Iç lob (420) yüzeyleri kirisiklik (wrinkle) olusumuna izin vermeyecek bir yüzey formunda tasarlanmakta ve üretim parametrelerinin kirisiklik olusumuna etkisi tasarim sirasinda dikkate alinmaktadir (Sekil -1, Sekil -3). 4791ITR Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi (1), Iüle (4) çevresi boyunca birbiri ardina yer alan iç lob (420) ve dis Ioblarin (410) kaynaklanmasi ile üretilen Iüle (4) içermektedir. Derin çekme yöntemi ile üretilen iç Ioblar (420) ve dis Ioblar (410) sirasi ile birbirlerine kaynaklanarak nihai Iüle (4) geometrisi olusmaktadir. Iç lob (420) ve dis Ioblarin (410) kaynaklanarak lülenin (4) üretilmesi, nihai parça maliyetini azaltmaktadir. Lüle (4) üzerindeki herhangi bir kismin hasar/zarar görmesi durumunda Iüle (4) üzerindeki sadece yerel olarak hasar almis bölge degistirilerek tüm lülenin (4) iskartaya çikartilmasi engellenmektedir (Sekil -3). Bulusun bir uygulamasinda, egzoz sistemi (1), konik formda uzanan Iüle (4) içermektedir. Konik form, lülenin (4) akis performansinin iyilestirilmesine katkida bulunmaktadir (Sekil - TR TR TR