TARIFNAME GIDA POSALARINDAN, SAGLIGA ZARARSIZ, BIYOBOZUNUR, ÇEVRE DOSTU ÇÖZÜCÜLERLE KULLANIMA HAZIR GIDA RENKLENDIRICISI ÜRETIMI Bulus; gida posalarinin alçak ötektik solventler (AÖS) ile muamele edilmesiyle beta karoten üretimi ile ilgilidir. Teknigin Bilinen Durumu Tüketici begenisi ve çesitliligi gidalarin renginin belirlenmesinde önemli faktör olmustur. Renk, gidalardaki albeniyi arttirir. Öyle ki birçogumuz rengini begenmedigimiz ya da belli bir gidada görmeye aliskin olmadigimiz bir renk gördügümüzde alip almama konusunda tereddüt ederiz. Tarihte ilk olarak Misirlilarin gidalari, boyar madde ile renklendirdikleri bilinmektedir. Yaklasik olarak 3500 yil kadar önce "khand" adi verilen boyanmis seker oldugu bilinmektedir. Yakin tarihimizde ise ilk olarak 1856 yilinda "anilin moru" adli boyar maddenin sentezi ile sentetik boya maddelerinin üretimine baslanmistir. Bunu takip eden yillarda, Dünya Saglik Örgütü (WHO) 1956 yilinda 40 ülkeyi kapsayan ve 114 sentetik renk maddesi ile 50 dogal renk maddesini içeren listeyi onaylayarak gida sanayinde gida boyalarinin kullanilmasinin önünü açmistir. Daha sonraki yillarda endüstriyel ilerlemelere paralel olarak hizla gelisen teknolojinin yeni üretim teknikleri gelistirmesi ve tüketici begenisinin zamanla çesitlilik kazanmasi sonucunda gida boyalarinin besin endüstrisinde kullanilmasi da hiz kazanmistir. Beslenme aliskanliklari etkilenerek hazir gida tüketimi yayginlasmistir. Hazir gidalarin yayginlasmasi ve yüksek miktarda hazir gida üretilmesine ragmen, bu gidalarda kullanilacak dogal renklendirici maddelerinin üretim miktari artan talebi karsilayamamistir. Bu talebin karsilanmasi için gidaya renk vermek için kullanilan renklendiriciler dogal ve sentetik olarak ikiye ayrilmistir. Dogal renklendiriciler bitkisel, hayvansal veya mikroorganizmalar tarafindan sentezlenirken yapay olanlar laboratuvar ortaminda sentetik bir sekilde elde edilmektedir. TR2011/04597 sayili Türk Patent basvurusunda lale taç yapraklarindan elde edilen dogal gida renklendiricisi açiklanmaktadir. Birçok dünya ülkesinde lale çiçegi, sehirleri süsleyen önemli bir süs bitkisidir. Lale çiçegi (Tulipa gesneriand), önceki sezonda yetistirilen lalelerin soganlarindan elde edilmektedir. Son yillarda üretimi gittikçe artan lale sogani üretiminde, sogan elde etmek için çiçeklerin taç yapraklari toplanmakta ve degerlendirilemeden atilmaktadir. Bir atik olarak ortaya çikan lale çiçegi taç yapraklari, hem çevre kirligine neden olmakta hem de biyolojik degerine layik ekonomik bir sekilde degerlendirilememis olmaktadir. Oysa son yillarda ekonomik olarak gittikçe artan bir üretim potansiyeli bulunan yapraklarinin, bir dogal gida boyasi eldesin de kullanilabilmesinin yaninda, muhtemel antioksidan ve antimikrobiyal madde potansiyeli ile biyoaktif bir degere de sahiptir. Bu bulus ile hem atik degerlendirilmekte hem de sentetik renklendiricilere alternatif olabilecek dogal gida renklendiricisi elde edilmektedir. Boyar madde olarak kullanilan bir diger bilesen beta karotendir. Etiketlerde siklikla karsilastigimiz beta karoten de dogal olarak kullanilan renklendirici gruplarindan karotenoidler içerisinde bulunur. Karotenoid grubundaki renklendiricilerden bazilari vücutta A vitaminine dönüstürülür. Beta karoten de A vitaminine dönüstürülen grup içerisindedir. Beta karoten sari ve turuncu tonlarinda renk verir. Havuçta önemli miktarda bulunur. Havuç disinda ispanak, marul, lahana, kavun, kayisi gibi meyve sebzelerde bulunur. Hazir içecek tozlari, sekerlemeler, bisküviler, sosis, salam, tereyagi, hazir çorba gibi ürünlerde kullanilabilir. Kullanimina miktar açisindan bir sinirlama getirilmemistir. Istenilen etkinin saglandigi en düsük miktar (08) olarak belirlenmistir. Beta karoten için belirlenen E kodu ise E160ldir. EP273406281 sayili Avrupa Patent basvurusunda içecek ürünlerinde kullanilan dogal kaynaklardan elde edilen renklerin solmasinin önlenmesi açiklanmaktadir. Burada Su, dogal kaynaklardan elde edilen bir renk veya bunun sentetik esdegeri, enzimatik olarak modifiye edilmis izokuersitrin (EMIQ), rutin ve mirisitrin ve opsiyonel olarak fumarik asitten olusan gruptan seçilen bir bilesigi kapsayan bir renk solmasini önleyiciyi kapsayan bir içecek ürünü açiklanmaktadir. EMIQ?in dahil edilmesi, UV isini radyasyonuna maruz birakilan içecek ürününün renk solmasini önlemeye yönelik olarak özellikle faydali olabilmektedir. Dogal kaynaklardan elde edilen renkler, beta-karoten, siyah havuç ve/veya dogal elma ekstrati olabilmektedir. EMIQ, dogal kaynaklardan elde edilen renklerin solmasini artiran askorbik asidin mevcudiyetinde bile renk solmasinin engellenmesi için etkili olabilmektedir. Ek olarak, bir içecek ürününde dogal kaynaklardan elde edilen renklerin solmasinin önlenmesi için bir yöntem saglanmaktadir. Her ne kadar beta karoten gida ürünlerinde tercih edilen bir bir boyar madde olsa da beta karoten elde etme yöntemleriyle elde edilen ürünler saglik açisindan zararlidir ve oldukça maliyetli proseslerdir. Söyle ki, bilinen beta karoten ekstraksiyon yöntemleri, organik çözücüler kullanilarak yapilan klasik solvent ekstraksiyonu, ultrason destekli ekstraksiyon ve süperkritik akiskan ekstraksiyonudur. Kullanilan bu yöntemlerde kullanilan solventlerin çogunun yanici, uçucu ve genellikle toksik oldugu için petrokimyasal çözücülerin ve uçucu organik bilesiklerin azaltilmasi gereklidir. Renk maddesi üretimi amaciyla bu solventlerin kullanilmasi hem maliyet hem de sagliga olan olumsuz etkileri nedeniyle bir takim endiselere neden olmaktadir. Sonuç olarak yukarida anlatilan olumsuzluklardan dolayi ve mevcut çözümlerin konu hakkindaki yetersizligi nedeniyle; bu tasima sistemleri ile ilgili bir gelistirme yapilmasi gerekli kilinmistir. Bulusun Amaci Bulusun öncelikli amaci; alçak ötektik solvent yönteminin kullanilmasiyla sagliga zararsiz, biyobozunur, çevre dostu ve daha az maliyetli beta karoten elde edilmesidir. Yukarida anlatilan amaçlarin yerine getirilmesi için bulus, kati halde en az iki alçak ötektik solventlerin karistirilmasi ve berrak bir çözelti olusuncaya kadar bekletilmesi; hazirlanan çözeltinin beta karoten elde edilecek gida posalarina kati/sivi orani 1:4 olacak sekilde renk maddesi elde edilecek gida posalarina eklenmesi ve karisimin bir ögütücü yardimiyla süresince homojen bir sekilde ögütülmesi; ögütülen karisimin tercihen çalkalamali su banyosunda ekstrakte edilmesi ve santrifüj edilerek üst fazin toplanmasi islem adimlarini içeren gida posalarinin alçak ötektik solventler (AÖS) ile muamele edilmesiyle beta karoten üretim yöntemidir. Bulusun yapisal ve karakteristik özellikleri ve tüm avantajlari asagida yazilan detayli açiklama sayesinde daha net olarak anlasilacaktir ve bu nedenle degerlendirmenin de bu detayli açiklama göz önüne alinarak yapilmasi gerekmektedir. Bulusun Detayli Açiklamasi Bu detayli açiklamada bulus konusu gida posalarinin alçak ötektik solventler (AÖS) ile muamele edilmesiyle beta karoten üretim yöntemi sadece konunun daha iyi anlasilmasina yönelik olarak ve hiçbir sinirlayici etki olusturmayacak sekilde açiklanmaktadir. Gida posalarinin alçak ötektik solventler (AÖS) ile muamele edilmesiyle beta karoten üretim yöntemi en temel halinde; - kati halde en az iki alçak ötektik solventlerin tercihen 80°C' de karistirilmasi ve berrak bir çözelti olusuncaya kadar tercihen 2-6 saat bekletilmesi; - hazirlanan çözeltinin, beta karoten elde edilecek gida posalarina kati/sivi orani 1:4 olacak sekilde (tercihen 50 g posa üzerine 50 mL çözgen) eklenmesi ve karisimin bir ögütücü yardimiyla tercihen 1 dakika süresince homojen bir sekilde ögütülmesi; - ögütülen karisimin tercihen çalkalamali su banyosunda ekstrakte edilmesi ve tercihen 12000 gi de santrifüj edilerek üst fazin toplanmasi Bulusun tercih edilen bir uygulamasinda bahsedilen çözgen, %0.1 oraninda hidroklorik asit ile asitlendirilmis etil alkol: saf su (1 :1) dur. Bulusun tercih edilen bir uygulamasinda ultrason destekli ekstraksiyon uygulanmaktadir. Ultrason destekli ekstraksiyon amaciyla 24 kHz frekans ile 30 dakika, 0.5 döngü orani ve çapinda titanyum proba sahiptir. Probun maksimum enerji yogunlugu 85 W/cm2 ve genligi 120 um*dir. Prop numunelerin içerisine 0.3 cm derinlige kadar daldirilarak ekstraksiyon islemi gerçeklestirilmistir. Elde edilen sonuçlara göre, AÖS ile olusturulan ekstraksiyonun diger yöntemlere göre daha avantajli oldugu görülmektedir. Bulus konusu yöntem ile elde edilen beta karotenin piyasada ticari olarak satisa sunulan gidalarda sari-turuncu renk vermesi için kullanilan beta karoten ile laboratuvar sartlarinda kiyaslandiginda renk ile ilgili özellikleri basta olmak üzere benzer ve daha üstün özelliklere sahip oldugu görülmektedir. Ayrica bulusta gida fabrikasi artiklari gibi gida posalarindan faydalanildigi için düsük maliyetli ve çevre dostu bir proses elde edilmektedir. Dogaya atik olarak birakilacak bir ürünün degerlendirilmesi saglanmaktadir. Bulus konusu yöntemin örnek bir uygulamasinda öncelikle alçak ötektik solventlerin bilesim ve konsantrasyonlarinin belirlenmesi için farkli mol orani ve kompozisyona sahip bir hidrojen donörü ve H alici kullanilmaktadir. Ardindan alçak ötektik solventlerin hazirlanmasi için isitma ve karistirma metodu uygulanmistir. Bireysel olarak kati halde bulunan alçak ötektik solvent bilesenleri 80°C' de karistirilarak berrak bir sivi olusuncaya kadar 2-6 saat bekletilmistir. Hazirlanan berrak çözeltiler kati/sivi orani 1:4 olacak sekilde renk maddesi elde edilecek materyale eklenmistir. 40 °C' de 2 saat gerçeklestirilecek ekstraksiyon isleminin ardindan 12000 gi de santrifüj edilerek üst faz toplanmistir. Elde edilen sonuçlarin, ekstraksiyon islemleri için siklikla kullanilan yöntemlerden olan klasik ekstraksiyon ve ultrason destekli ekstraksiyon yöntemleri ile karsilastirmasi yapilmistir. Klasik ekstraksiyon için, örneklerden renk pigmentlerinin ekstraksiyonu için çözgen olarak hekzan kullanilmistir. Ekstraksiyon isleminde kati/sivi orani 1:4 olacak sekilde ayarlanmistir. 50 9 örnek üzerine 50 mL çözgen ilave edilip ve karisim ultraturaks yardimiyla 1 dakika süresince homojen bir sekilde ögütülmesi saglanmistir. Sonra kalan çözgen eklenerek, örnekler çalkalamali su banyosuna yerlestirilip ekstraksiyon islemi 35°C* de 2 saat süreyle gerçeklestirilmistir. Burada bahsedilen alçak ötektik solventler çesitli anyonik ve / veya katyonik türleri içerebilen Lewis veya Bronsted asitleri ve bazlarinin ötektik bir karisimindan olusan sistemlerdir. Özel özelliklere sahip iyonik çözücü türleri olarak siniflandirilirlar. Alçak ötektik çözücüler de, iki katinin ötektik bir karisim olusturarak, kendini olusturan bilesenlerden çok daha düsük erime noktasina sahip bir sivi olusturmasiyla olusan bir iyonik sicaklik çesidi olarak açiklanabilir. Kaynama noktasi düsüsüne hidrojen baglari sebep olmaktadir. Alçak ötektik sivilarin, çözücü olarak kullanilmasi klasik çözücülere oranla pek çok avantaji bulunmaktadir. Öncelikle, polariteleri oldukça yüksek oldugundan oldugundan alçak ötektik çözücüler, klasik çözücülerde çözünmeyen selüloz gibi pek çok organik veya inorganik maddeyi çözebilme özelligine sahiptir. Bunun yaninda, alçak ötektik çözücüler, çevreci çözücüler olarak nitelendirilmektedir. Toksik olmayan bilesenlerden olusmakta ve biyolojik olarak çözünebilmektedirler (biodegradable). Buna ek olarak düsük maliyetli bilesenlerdir ve endüstride kullanilmaya elverislidirler. Bir diger önemli avantajlari, çok düsük buhar basincina sahip olmalari nedeniyle uçuculuklarinin neredeyse yok denecek kadar az olmasi, su dahil bazi organik çözücülerle karisabilmektedirler. Bulus ile meyve sulari, meyve mesrubatlari, limonatalar ve askorbik asit içerebilen meyve suyu konsantreleri, hazir içecek tozlari, sekerlemeler, sekerli meyveler, bisküviler, sakiz, dondurma, hazir çorba, milk shakeller, fermente süt ürünleri, pasta ve peynir gibi gida ürünlerinin renklendirilmesinde sari-turuncu renk vermek amaciyla kullanilan beta karotenin, sagliga zararsiz, biyobozunur, çevre dostu ve daha az maliyetli bir yöntem olan alçak ötektik solvent yöntemi kullanilarak üretimi saglanmaktadir. Bulus ile gelistirilen yöntemde çözücü geri kazanimina gerek olmadigi ve daha az maliyetle, piyasadaki ticari esdegerlerine benzer özelliklerdeki bir gida katki maddesi ve biyoaktif bilesik olan beta karoten üretimine olanak sagladigi için üstün özelliklere sahiptir. Bulus ile beta karotenin yesil kimya ve yesil ekstraksiyon teknolojileri sinifina dahil edilen bir yöntem gelistirilmektedir. TR TR TR DESCRIPTION PRODUCTION OF READY-TO-USE FOOD COLORANT FROM FOOD DOUPS WITH HAZARDOUS TO HEALTH, BIODEGRADABLE, ENVIRONMENTALLY FRIENDLY SOLVENTS The invention; It is related to the production of beta carotene by treating food fibers with low eutectic solvents (LSS). State of the Art Consumer taste and diversity have been important factors in determining the color of foods. Color increases the appeal of foods. So much so that many of us hesitate whether to buy or not when we see a color that we do not like or that we are not used to seeing in a certain food. It is known that the Egyptians were the first to color foods with dyes. It is known that dyed sugar called "khand" existed approximately 3500 years ago. In our recent history, the production of synthetic dyestuffs was first started in 1856 with the synthesis of the dyestuff called "aniline purple". In the following years, the World Health Organization (WHO) approved the list in 1956, covering 40 countries and containing 114 synthetic colorants and 50 natural colorants, paving the way for the use of food dyes in the food industry. In the following years, the use of food dyes in the food industry has accelerated as a result of the rapidly developing technology in parallel with industrial developments, the development of new production techniques and the diversification of consumer tastes over time. Eating habits have been affected and ready-made food consumption has become widespread. Despite the spread of ready-made foods and the production of high amounts of ready-made foods, the production amount of natural coloring substances to be used in these foods has not been able to meet the increasing demand. To meet this demand, colorants used to color food are divided into natural and synthetic. While natural colorants are synthesized by plants, animals or microorganisms, artificial ones are obtained synthetically in the laboratory environment. In the Turkish Patent application numbered TR2011/04597, a natural food colorant obtained from tulip petals is described. In many countries around the world, tulip flower is an important ornamental plant that adorns cities. Tulip flowers (Tulipa gesneriand) are obtained from the bulbs of tulips grown in the previous season. In the production of tulip bulbs, the production of which has increased in recent years, the petals of the flowers are collected and thrown away before they can be used to obtain the bulb. Tulip flower petals, which are produced as waste, not only cause environmental pollution but also cannot be utilized economically worthy of their biological value. However, its leaves, which have an increasing economic production potential in recent years, can be used to obtain a natural food dye, as well as having a bioactive value with possible antioxidant and antimicrobial substance potential. With this invention, both waste is evaluated and natural food colorant that can be an alternative to synthetic colorants is obtained. Another component used as a dye is beta carotene. Beta carotene, which we often encounter on labels, is also among the carotenoids, a group of naturally used colorants. Some of the colorants in the carotenoid group are converted to vitamin A in the body. Beta carotene is also in the group that is converted to vitamin A. Beta carotene gives colors in shades of yellow and orange. It is found in significant amounts in carrots. Apart from carrots, it is found in fruits and vegetables such as spinach, lettuce, cabbage, melon and apricots. It can be used in products such as instant drink powders, candies, biscuits, sausages, salami, butter and instant soup. There is no limit to its use in terms of quantity. The lowest amount at which the desired effect is achieved was determined as (08). The E code for beta carotene is E160l. In the European Patent application numbered EP273406281, the prevention of fading of colors obtained from natural sources used in beverage products is explained. Disclosed herein is a beverage product comprising a color fade inhibitor comprising a compound selected from the group consisting of water, a color derived from natural sources or its synthetic equivalent, enzymatically modified isoquercitrin (EMIQ), routine and myricitrine, and optionally fumaric acid. The inclusion of EMIQ can be particularly useful for preventing discoloration of the beverage product when exposed to UV light radiation. Colors obtained from natural sources may be beta-carotene, black carrot and/or natural apple extract. EMIQ can be effective in preventing color fading even in the presence of ascorbic acid, which increases the fading of colors derived from natural sources. Additionally, a method is provided to prevent fading of colors derived from natural sources in a beverage product. Although beta carotene is a preferred dye in food products, the products obtained by beta carotene extraction methods are harmful to health and are very costly processes. Namely, the known beta carotene extraction methods are classical solvent extraction using organic solvents, ultrasound-assisted extraction and supercritical fluid extraction. It is necessary to reduce petrochemical solvents and volatile organic compounds as most of the solvents used in these methods are flammable, volatile and often toxic. The use of these solvents for the production of colorants causes some concerns due to both cost and negative effects on health. As a result, due to the negativities explained above and the inadequacy of existing solutions on the subject; It has been deemed necessary to make a development regarding these transportation systems. Purpose of the Invention The primary purpose of the invention is; It is the production of beta carotene, which is harmless to health, biodegradable, environmentally friendly and less costly, by using the low eutectic solvent method. In order to fulfill the purposes described above, the invention involves mixing at least two low eutectic solvents in solid form and waiting until a clear solution is formed; adding the prepared solution to the food pulps from which beta carotene will be obtained, such that the solid/liquid ratio is 1:4 and grinding the mixture homogeneously with the help of a grinder; It is a method of beta carotene production by treating food pulp with low eutectic solvents (LSS), which includes the steps of extracting the ground mixture, preferably in a shaking water bath, and collecting the upper phase by centrifugation. The structural and characteristic features and all the advantages of the invention will be more clearly understood thanks to the detailed explanation written below, and therefore the evaluation should be made taking this detailed explanation into consideration. Detailed Description of the Invention In this detailed explanation, the method of beta carotene production by treating the food pulps of the invention with low eutectic solvents (LSS) is explained only for a better understanding of the subject and in a way that does not create any limiting effect. The beta carotene production method is in its most basic form by treating food pulps with low eutectic solvents (LSS); - mixing at least two lower eutectic solvents in solid form, preferably at 80°C, and waiting preferably for 2-6 hours until a clear solution is formed; - adding the prepared solution to the food pulp to obtain beta carotene in a way that the solid/liquid ratio is 1:4 (preferably 50 mL of solvent on 50 g of pulp) and grinding the mixture homogeneously with the help of a grinder, preferably for 1 minute; - Extracting the ground mixture preferably in a shaking water bath and collecting the upper phase by centrifuging preferably at 12000 g. In a preferred embodiment of the invention, the solvent mentioned is ethyl alcohol acidified with hydrochloric acid at the rate of 0.1%: pure water (1:1). In a preferred embodiment of the invention, ultrasound assisted extraction is applied. It has a titanium probe with a diameter of 0.5 cycle rate and a frequency of 24 kHz for 30 minutes for ultrasound-assisted extraction. The maximum energy density of the probe is 85 W/cm2 and its amplitude is 120 um*. The extraction process was carried out by immersing the probe into the samples to a depth of 0.3 cm. According to the results obtained, it seems that the extraction with LES is more advantageous than other methods. It is seen that the beta carotene obtained by the method of the invention has similar and superior properties, especially color-related properties, when compared under laboratory conditions with beta carotene, which is used to give yellow-orange color in foods sold commercially in the market. In addition, since the invention uses food pulps such as food factory residues, a low-cost and environmentally friendly process is achieved. Evaluation of a product that will be left as waste to nature is ensured. In an exemplary application of the method of the invention, a hydrogen donor and H acceptor with different mole ratios and compositions are used to determine the composition and concentrations of low eutectic solvents. Then, the heating and mixing method was applied to prepare low eutectic solvents. The low eutectic solvent components, which were individually solid, were mixed at 80°C and kept for 2-6 hours until a clear liquid was formed. The prepared clear solutions were added to the material to obtain the color substance, with a solid/liquid ratio of 1:4. Following the extraction process at 40 °C for 2 hours, the upper phase was collected by centrifugation at 12000 g. The results obtained were compared with classical extraction and ultrasound-assisted extraction methods, which are frequently used methods for extraction processes. For classical extraction, hexane was used as the solvent to extract color pigments from the samples. During the extraction process, the solid/liquid ratio was adjusted to 1:4. 50 mL of solvent was added to the 50 9 samples and the mixture was ground homogeneously for 1 minute with the help of ultraturax. Then, the remaining solvent was added, the samples were placed in a shaking water bath and the extraction process was carried out at 35°C* for 2 hours. The lower eutectic solvents mentioned herein are systems consisting of a eutectic mixture of Lewis or Bronsted acids and bases that may contain various anionic and/or cationic species. They are classified as types of ionic solvents with special properties. Low eutectic solvents can also be explained as a type of ionic temperature in which two solids form a eutectic mixture, forming a liquid with a much lower melting point than its constituent components. The boiling point decrease is caused by hydrogen bonds. Using low eutectic liquids as solvents has many advantages over classical solvents. First of all, low eutectic solvents have the ability to dissolve many organic or inorganic substances, such as cellulose, which are insoluble in classical solvents, since their polarity is quite high. In addition, low eutectic solvents are considered environmentally friendly solvents. They consist of non-toxic components and are biodegradable. In addition, they are low-cost components and are suitable for use in industry. Another important advantage is that their volatility is almost negligible due to their very low vapor pressure, and they can be miscible with some organic solvents, including water. With the invention, yellow coloring of food products such as fruit juices, fruit soft drinks, lemonades and fruit juice concentrates that may contain ascorbic acid, ready-to-drink powders, candies, candied fruits, biscuits, chewing gum, ice cream, ready-made soup, milk shakes, fermented milk products, cake and cheese is achieved. -Beta carotene, which is used to give orange color, is produced using the low eutectic solvent method, which is harmless to health, biodegradable, environmentally friendly and less costly. The method developed with the invention has superior features as there is no need for solvent recovery and it allows the production of beta carotene, a food additive and bioactive compound with properties similar to its commercial equivalents in the market, at a lower cost. With the invention, a method that is included in the green chemistry and green extraction technologies class of beta carotene is developed. TR TR TR