TARIFNAME Uç BOYUTLU BIR MALZEME YAPILANMASI VE ILISKILI URETIM YONTEMI Teknik Alan Bulus, üzerine etkiyen basincin dagilimini optimize eden, hava geçirgenligi yüksek ve katlanabilirlik performansi gelistirilmis bir üç boyutlu malzeme ile ilgilidir. Bulus özellikle, otomotiv endüstrisi dahilinde araç koltuklari, araç içi dösemeler, araç ön panelleri gibi alanlarda kullanim yeri bulan gelistirilmis fiziksel özellikler ve konfor sunan, tek islem adimi ile elde edilen bir üç boyutlu malzeme yapilanmasi ve bu malzemenin üretim yöntemi ile ilgilidir. Teknigin Bilinen Durumu Günümüzde farkli uygulamalarda kullanilmak üzere üç boyutlu tekstil yapilarinin kullanimi giderek yayginlasmaktadir. Teknik tekstil olarak siniflandirilan üç boyutlu malzeme yapilari; otomotiv tekstilleri, endüstriyel tekstiller, tibbi tekstiller, spor tekstilleri gibi farkli ürün gruplarinda kullanilmaktadir. Uç boyutlu tekstil yapilari dokuma, atkili ve çözgülü Farkli ürün gruplari farkli üretim teknikleri ile iliskilendirilmis olmasina karsin en çok tercih edilen üretim yöntemi çözgülü örme teknigidir. Üç boyutlu malzeme yapilanmalari (spacer kumaslar), birbirinin ayni ya da farkli karakterdeki iki düzlemsel tekstil yüzeyinin baglanti ipligi ve/veya tabakasi ile birbirine iliskilendirilmesi ile elde edilmektedir. Üç boyutlu malzemeler, yüksek sikistirma direnci göstermekte ve gelismis yapisal stabilite saglamaktadirlar. Mevcut uygulamalarda karsilasilan üç boyutlu malzeme yapilanmalari, katlanma egilimine sahip olan ve bu nedenle stabilitesi düsük, yumusak ve hava geçirgenligi belirli oranlarda olan yapilardir. Bahsi geçen bu üç boyutlu malzeme yapilanmalari; - düzlemsel yüzeylerde multifilament iplik ve düzlemsel yüzeylerin baglanmasini saglayan baglayici yapilarda monofilament iplik kullanilarak, - düzlemsel yüzeylerde multifilament/monofilament ipliklerin karisim olarak kullanimi ve düzlemsel yüzeylerin baglanmasini saglayan baglayici yapilarda monofilament iplik kullanilarak ve - düzlemsel yüzeyler ile baglayici ipliklerin her ikisinde de monofilament iplik kullanilarak olmak üzere üç yöntem ile elde edilebilmektedirler. Üç boyutlu malzeme yapilarinda, düzlemsel yüzeylerde multifilament iplik kullanimina dokümanlar ile karsilasilmistir. malzemeden bahsedilmektedir. Söz konusu malzeme yapilanmasi, bir kaplama tabakasi ve bir gözenekli materyal tabakasindan meydana gelmektedir. Kaplama tabakasi; sert, yari sert veya esnek bir malzeme içerebilmektedir. Gözenekli materyal tabakasi; agsi bir köpük ile bir dokusuz yüzey ve/veya bir spacer kumas içermektedir. Yapilanma bir basinç altinda yüksek bir hava akis hizina ve iyi derecede sikistirilabilirlik özelligine sahiptir. EP2918715(A1) numarali dokümanda çözgülü örme yapisinda üç boyutlu bir spacer kumastan bahsedilmektedir. Bahsi geçen kumas esneklikleri birbirinden farkli bir örme üst katman ve bir örme alt katman ile katmanlari hav iplikleri vasitasiyla belirli bir mesafede bir arada tutan bir bosluklu yapi (spacer) içermektedir. Ust örme katman en az bir multifilament iplik ve elastik iplik içermektedir. Ust örme katman ve/veya alt örme katman bosluklu yapida yer alan hav ipliklerini barindirmayan bant seklindeki alanlardan meydana gelmistir. Söz konusu kumas yapilanmasi, havalandirma etkisi ve üzerine uygulanan basincin homojen dagilimini saglamaktadir. EP2234567(Bl) numarali dokümanda bir medikal bandaj ürününden bahsedilmektedir. Bahsi geçen bandaj yapilanmasi örgü bir spacer kumastan olusmaktadir. Spacer kumasin alt ve üst katmanini meydana getiren düzlemsel yüzeylerinde multifilament iplik, bosluklu baglayici kisimda ise monofilament iplikler kullanilmistir. Elde edilen bandaj yapilanmasi, yüksek hava geçirgenligi saglamaktadir. Düzlemsel yüzeylerin tamami multifilament ipliklerden olusan yapilanmalar daha yumusaktir ve elastik özellikler göstermektedir› Bu durum yapilarin katlanma performanslarini olumsuz etkilenmekte ve buna iliskin katlanma egilimleri artmaktadir. Buna iliskin de üç boyutlu yapinin kullanildigi proseslerde montaj zorlugu yasanmakta ve kullanim alanlari sinirlanmaktadir. Ayrica düzlemsel yüzeylerde sadece multifilament iplik kullanimi, üç boyutlu yapinin düsük hava geçirgenligine sahip olmasina sebep olmakta ve buna iliskin malzemenin konfor özelliklerini olumsuz etkilenmektedir. Üç boyutlu malzeme yapilarinda, düzlemsel yüzeylerde monofilament/multifilament iplik EP numarali dokümanda bir spacer kumastan bahsedilmektedir. Bahsi geçen spacer kumas; birbiri ile paralel uzanan iki kumas tabakasi ve atki iplikleri ile ilmekler yapan kumas tabakalari arasinda düzenlenmis bir izolasyon ipliklerinden meydana gelmektedir. Izolasyon iplikleri üretim boyunca yukari ve asagi dogu hareket ederek kumas tabakalari ile baglanti yapmaktadirlar. Söz konusu yapida, kumas katmanlarina dahil edilen atki ipliklerinde monofilament kullanilmis olup bu sekilde daha düsük yirtilma direncine sahip bölgelerin elde edilmesi saglanmistir. DE1 numarali dokümanda bir spacer kumastan bahsedilmektedir. Bahsi geçen kumas, birbirine paralel uzanan iki kumas katmani ve katmanlar arasinda ileri-geri uzanan baglayici ipliklerden meydana gelmektedir. Kumas katmanlari üretim yönünde uzanan aglara sahiptir. Düsük gerilme mukavemetine sahip atki iplikleri bir referans ayirma noktasinin elde edilmesinin saglanmasi amaciyla kumas katmanlarindan birine dahil edilmektedir. Bulusa konu kumas, farkli yirtilma direncine sahip bölgeler içeren üç boyutlu bir malzemedir. Malzemenin yirtilma direncinin yüksek oldugu kisimlarinda monofilament atki iplikleri yer almaktadir. DE1 numarali dokümanda kompozit materyallerle kullanilmaya uygun yapida bir spacer kumastan bahsedilmektedir. Bahsi geçen spacer kumas; aralikli olarak saglanmis iki katman ve katmanlar arasinda baglayici iplikler içermektedir. Söz konusu yapilanma, farkli yirtilma dirençlerine sahip üç boyutlu kumastir. Kumasin katmanlari iki farkli iplik sistemi ile elde edilmektedir. Bu iplik sistemlerinden birisinde monofilament iplikler kullanilmaktadir. Teknigin bilinen durumunda yer alan ve yukarida açiklanan buluslar ile elde edilen yapilar baglanti bölgesinde yer yer bosluklar bulunan kanalli yapilar olup, elde edilen kumaslarin her bölgesinde homojen bir yapi gözlemlenmemektedir. Bahsedilen düsük yirtilma direnci degerleri kumaslarin bu kanalli bölgelerinde elde edilmektedir. Bu sekilde üretilen ürünlerin basinç dagitma egilimleri kumasin farkli bölgelerinde farklilik gösterecektir. Üç boyutlu malzeme yapilarinin düzlemsel yüzeylerinde multifilament/monofilament ipliklerin karisim olarak kullanimi halinde, düzlemsel yüzeylerde farkli dayanim ve egilme özelliklerine sahip bölgeler olusmaktadir. Multifilament ve monofilament ipliklerin dayanim ve konfor özellikleri farklilik göstermektedir. Bu dogrultuda da elde edilen üç boyutlu malzemenin dayanim ve konfor özellikleri homojen bir dagilim göstermemektedir. Üç boyutlu malzeme yapilarinda, düzlemsel yüzeylerde ve baglayici ipliklerin tamaminda ile karsilasilmistir. DE1 numarali dokümanda örme bir spacer kumastan bahsedilmektedir. Bahsi geçen kumas yapilanmasi bir birinci örme tabakasi bir ikinci örme tabakasi ve örme tabakalari arasindaki baglayici ipliklerden meydana gelmektedir. Birinci ve ikinci katman ile baglayici ipliklerin tamami birbirinin ayni monofilament ipliklerden meydana gelmektedir. Üç boyutlu malzeme yapilarinin düzlemsel yüzeylerinin tamaminda ve baglayici iplik olarak monofilament ipliklerin kullanilmasi halinde monofilament ipligin yapisi sebebi ile olmasi beklenenden çok daha sert bir malzeme yapisi olusmaktadir. Bu durum, malzemenin kullanilacagi proseslerde büyük bir montaj zorlugu yaratmakta ve malzemenin kullanim alanini sinirlamaktadir. Sonuç olarak yukarida anlatilan olumsuzluklardan dolayi ve mevcut çözümlerin konu hakkindaki yetersizligi nedeniyle ilgili teknik alanda bir gelistirme yapilmasi gerekli kilinmistir. Bulusun Kisa Açiklamasi Mevcut bulus, yukarida bahsedilen gereksinimleri karsilayan, tüm dezavantajlari ortadan kaldiran ve ilave bazi avantajlar getiren bir üç boyutlu malzeme ile ilgilidir. Bulusun öncelikli amaci, katlanabilirlik performansi gelistirilmis ve buna iliskin montaj ve kullanim kolayligi saglayan bir üç boyutlu malzeme ortaya koymaktir. Bulusun bir amaci, multifilament iplik kullanilmis üç boyutlu malzemelere göre daha yüksek yüzey gerilimine sahip bir üç boyutlu malzeme ortaya koymaktir. Bulusun bir diger amaci, hava geçirgenlik özelligi arttirilmis bir üç boyutlu malzeme ortaya koymaktir. Bulusun bir diger amaci, muadillerine kiyasla daha hafif yapida bir üç boyutlu malzeme ortaya koymaktir. Bulusun bir diger amaci, muadillerine kiyasla daha sert, daha stabil ve daha rijit bir üç boyutlu malzeme ortaya koymaktir. Yukarida anlatilan amaçlarin yerine getirilmesi için bulus, çözgü yönünde birbirini takip eden multifilament çözgü iplikleri ve bahsedilen düzlemsel yüzeyleri birbirine baglayan baglayici monofilament ipliklerden meydana gelen bir üç boyutlu malzemedir. Buna göre söz konusu üç boyutlu malzeme; bir yatirim yönünde oryante olarak bahsedilen multifilament çözgü ipliklerinin olusturdugu ilmekleri birbirine birlestiren monofilament yatirim iplikleri ihtiva etmektedir. Bulusun amaçlarini gerçeklestirmek üzere, bahsedilen monofilament yatirim ipliklerinin özelligi, poliolefin esasli polietilen, polipropilen, PTFE vb. bir malzeme grubu içerisinden seçilmesi ve tercihen de polyester olmasidir. Bulusun amaçlarini gerçeklestirmek üzere, üç boyutlu malzeme yapisina dahil edilen bahsedilen monofilament yatirim ipliklerinin özelligi, 0,14-0,32 mm araligindaki lif çapina sahip olmasidir. Bulusun amaçlarini gerçeklestirmek üzere, bahsedilen baglayici monofilament ipliklerin özelligi, tercihen monofilament yatirim iplikleri ile ayni tip ve özellikteki materyallerden seçiliyor olmasidir. Bulusun amaçlarini gerçeklestirmek üzere, bahsedilen multifilament çözgü iplerinin tercihen polioliefin grubu ipliklerden seçiliyor olmasidir. Bulusun amaçlarini gerçeklestirmek üzere, bahsedilen multifilament çözgü ipleri incelik Bulusun amaçlarini gerçeklestirmek üzere, bahsedilen düzlemsel yüzeyin elde edilmesinde çözgü yönündeki (W) siklik degerinin 2-12 may/cm ve tercihen de 35-10 may/cm araliginda olmasidir. Bulusun amaçlarini gerçeklestirmek üzere, bahsedilen düzlemsel yüzeyin elde edilmesinde yatirim yönündeki (L) siklik degerinin 1-14 waIe/inç ve tercihen de 2-12 Bulusun amaçlarini gerçeklestirmek üzere, bahsedilen üç boyutlu malzemenin özelligi, iki yüzeyi açik bir konstrüksiyon seklinde ve tercihen 200-700 gi'm2 agirliginda olmasidir. Bulusun yapisal ve karakteristik özellikleri ve tüm avantajlari asagida verilen sekiller ve bu sekillere atiflar yapilmak suretiyle yazilan detayli açiklama sayesinde daha net olarak anlasilacaktir ve bu nedenle degerlendirmenin de bu sekiller ve detayli açiklama göz önüne alinarak yapilmasi gerekmektedir. Bulusun Anlasilmasina Yardimci Olacak Sekiller Sekil 1, bulus konusu üç boyutlu malzemenin genel görünümüdür. Sekil 2, bulus konusu üç boyutlu malzemeye iliskin düzlemsel yüzeyin genel görünümüdür. Çizimlerin mutlaka ölçeklendirilmesi gerekmemektedir ve mevcut bulusu anlamak için gerekli olmayan detaylar ihmal edilmis olabilmektedir. Bundan baska, en azindan büyük ölçüde özdes olan veya en azindan büyük ölçüde özdes islevleri olan elemanlar, ayni numara ile gösterilmektedir. Referanslarin Açiklamasi Üç Boyutlu Malzeme 11 Düzlemsel Yüzey 111 Monofilament Yatirim Ipligi 12 Baglayici Monofilament Iplikler W: Çözgü Yönü L: Yatirim Yönü Bulusun Detayli Açiklamasi Bu detayli açiklamada bulus konusu üç boyutlu malzeme (10) sadece konunun daha iyi anlasilmasina yönelik olarak ve hiçbir sinirlayici etki olusturmayacak sekilde açiklanmaktadir. Sekil 'lre atfen genel yapisal görünümü verilmis olan üç boyutlu malzeme (10) temel olarak birbirine yeterince paralel uzanan iki düzlemsel yüzey (11) ve bahsedilen düzlemsel yüzeyleri (11) birbirine baglayan baglayici monofilament ipliklerden (12) meydana gelmektedir. Bulus konusu üç boyutlu malzemenin (1D) düzlemsel yüzeyleri (11) bir çözgü yönünde (W) ilmek yapisi olusturan multifilament çözgü iplikleri (112) ve bir yatirim yönünde (L) oryante olarak bahsedilen multifilament çözgü ipliklerinin (112) çözgü yönünde (W) olusturduklari ilmekleri birbirine birlestiren monofilament yatirim ipliklerinden (111) meydana gelmektedir. Monofilament yatirim iplikleri (111), çözgülü örme makinesinde yatirim raylarinca igne raylarina yatirilarak ilmek olusturmadan üç boyutlu malzeme (10) yapisina dahil edilmektedir. Yatirim ipligi olarak üç boyutlu malzeme (10) yapisinda multifilament iplikler yerine; bükümlülügü az, esnekligi zayif ve mukavemeti fazla olan monofilament yatirim iplikleri (111) kullanilmistir. Bu durum üç boyutlu malzeme (10) yapisinin daha sert, stabil ve rijit olmasina katki saglamaktadir. Monofilament yatirim iplikleri (111), poliolefin esasli polietilen, polipropilen, PTFE malzemelerden seçilebilmekte ve tercihen de polyester olmaktadir. Monofilament yatirim iplikleri (111) yüksek mukavemetlidir ve üç boyutlu malzemede (10) tercihen O,14-O,32 mm araligindaki lif çapina sahip filamentler kullanilmaktadir. Multifilament çözgü iplikleri (112), çözgülü örme makinesinde yatirim raylarinca ignelere beslenmekte ve sadece ön ya da sadece arka igne gurubunda çözgü yönünde (W) ilmek zincirleri olusturarak üç boyutlu malzeme yapisina dahil edilmektedir. Multifilament çözgü iplikleri (112), düzlemsel yüzeylerin (11) bütünlügünü olusturmaktadir. Multifilament çözgü ipleri (112) tercihen poliamid, poliester, polietilenteraftalat olabilecegi gibi tüm polioliefin grubundan da seçilebilmektedir. Kullanilan multifilament çözgü 600 denye araligindadir. Düzlemsel yüzeyin (11) elde edilmesinde çözgü yönündeki (W) siklik degerleri; 2-12 may/cm ve tercihen de 35-10 may/cm araliginda ve yatirim yönündeki (L) siklik degerleri; 1-14 waIe/inç ve tercihen de 2-12 walei'inç araligindadir. Baglayici monofilament iplikler (12), çözgülü örme makinesinde üç boyutlu malzemeyi (10) olusturan düzlemsel yüzeyleri (11) birlestirerek yapiya dahil edilmektedir. Baglayici monofilament iplikler (12) tercihen monofilament yatirim iplikleri (111) ile ayni tip ve özellikteki materyallerden seçilmektedir. Üç boyutlu malzeme (10) çözgülü örme makinesinde tek islem adiminda üretilmektedir. Üç boyutlu malzeme (10) iki yüzeyi açik bir konstrüksiyon seklinde agirligi tercihen 200- 700 g/m2 arasinda olacak sekilde yapilandirilmaktadir. Bulusa konu üç boyutlu malzemenin (10) elde edilmesinde tercihen kullanilan örgü raporu asagida verilmistir. Orgü raporuna göre üç boyutlu malzemenin (10) üretimi asagidaki yöntem adimlari ile saglanmaktadir. A: Çözgülü örme makinesinde üç boyutlu malzemenin (10) istenilen desende üretilmesi için makine donaniminda yer alan uygun desen disklerinin ve zamanlama dislilerinin seçilmesi B: Çözgülü örme makinesinin en disinda yer alan GB1 ve GBB yatirim taraklarina monofilament yatirim ipliklerinin (111) beslenmesi C: GB2 ve SBS taraklarina multifilament çözgü ipliklerinin (112) beslenmesi D: GBS ve GB4 taraklarina baglayici monofilament ipliklerin (12) beslenmesi E: GB2 ve GBS taraklarina beslenmis olan multifilament çözgü ipliklerinin (112). igneler etrafinda dolasarak çözgü yönünde (W) ilmekler olusturmasi F: GB1 ve GBG taraklarina beslenen monofilament yatirim ipliklerinin (111), GBZ ve GBS taraklarindaki multifilament çözgü ipliklerinin (112) olusturdugu ilmeklere yatirim yönünde (L) ve ilmek yapmadan katilmasi ile düzlemsel yüzeyleri (11) olusturmalari G: GBS ve GB4 taraklarina beslenmis olan baglayici monofilament ipliklerin (12), olusan düzlemsel yüzeyleri (11) birlestirmesi ile üç boyutlu malzemenin (10) meydana getirilmesi Çözgülü örme makinesinde yukaridaki yöntem adimlarina göre elde edilen üç boyutlu malzeme (10) tercihen otomotiv endüstrisinde araç koltuklari, araç dösemeleri gibi otomobil iç donanimlarinda kullanilmaktadir. Bu uygulamalar disinda üç boyutlu malzeme (10) sahip oldugu üstün fiziksel Özellikleri ile stabilite, rijitlik ve yüksek hava geçirgenligi elde edilmek istenen farkli uygulama alanlari için de kullanima uygundur' Bulus konusu üç boyutlu malzeme (10); fiziksel degerleri multifilament ipliklerden farkli olan monofilament ipliklerin yatirim ipligi olarak kullanilmasi dolayisiyla multifilament iplik kullanilmis üç boyutlu malzemelere göre daha yüksek yüzey gerilimine sahip olmaktadir. Ayni sekilde monofilament yatirim ipligi (111) kullanimi ile hava geçirgenligi daha yüksek ve hafif bir yapi elde edilmis olmaktadir. Ayrica monofilament yatirim iplikleri (111), malzemenin katlanabilirlik performansinin gelismesine katki saglamaktadir. Bu durum elde edilen yapinin daha sert, daha stabil ve daha rijit olmasini saglamakta ve ilaveten üç boyutlu malzemenin (10) yer aldigi uygulamalarda kullanim ve montaj kolayligi olusturmaktadir. TR TR