TR202014626A2 - Sıvı Karışımları İçin Ultrasonik Mach-Zehnder İnterferometresi Derişim Algılayıcı - Google Patents

Sıvı Karışımları İçin Ultrasonik Mach-Zehnder İnterferometresi Derişim Algılayıcı Download PDF

Info

Publication number
TR202014626A2
TR202014626A2 TR2020/14626A TR202014626A TR202014626A2 TR 202014626 A2 TR202014626 A2 TR 202014626A2 TR 2020/14626 A TR2020/14626 A TR 2020/14626A TR 202014626 A TR202014626 A TR 202014626A TR 202014626 A2 TR202014626 A2 TR 202014626A2
Authority
TR
Turkey
Prior art keywords
feature
signal
ultrasonic sensor
acoustic
sensor mentioned
Prior art date
Application number
TR2020/14626A
Other languages
English (en)
Inventor
Çi̇çek Ahmet
Körözlü Nuretti̇n
Salman Durmuşlar Aysevi̇l
Original Assignee
Burdur Mehmet Aki̇f Ersoy Üni̇versi̇tesi̇
Piri Reis Ueniversitesi
Pi̇ri̇ Rei̇s Üni̇versi̇tesi̇
Priority date (The priority date is an assumption and is not a legal conclusion. Google has not performed a legal analysis and makes no representation as to the accuracy of the date listed.)
Filing date
Publication date
Application filed by Burdur Mehmet Aki̇f Ersoy Üni̇versi̇tesi̇, Piri Reis Ueniversitesi, Pi̇ri̇ Rei̇s Üni̇versi̇tesi̇ filed Critical Burdur Mehmet Aki̇f Ersoy Üni̇versi̇tesi̇
Priority to TR2020/14626A priority Critical patent/TR202014626A2/tr
Publication of TR202014626A2 publication Critical patent/TR202014626A2/tr
Priority to PCT/TR2021/050419 priority patent/WO2022060320A1/en
Priority to EP21869884.3A priority patent/EP4214499A4/en

Links

Classifications

    • GPHYSICS
    • G01MEASURING; TESTING
    • G01NINVESTIGATING OR ANALYSING MATERIALS BY DETERMINING THEIR CHEMICAL OR PHYSICAL PROPERTIES
    • G01N29/00Investigating or analysing materials by the use of ultrasonic, sonic or infrasonic waves; Visualisation of the interior of objects by transmitting ultrasonic or sonic waves through the object
    • G01N29/22Details, e.g. general constructional or apparatus details
    • G01N29/24Probes
    • G01N29/2418Probes using optoacoustic interaction with the material, e.g. laser radiation, photoacoustics
    • GPHYSICS
    • G01MEASURING; TESTING
    • G01NINVESTIGATING OR ANALYSING MATERIALS BY DETERMINING THEIR CHEMICAL OR PHYSICAL PROPERTIES
    • G01N29/00Investigating or analysing materials by the use of ultrasonic, sonic or infrasonic waves; Visualisation of the interior of objects by transmitting ultrasonic or sonic waves through the object
    • G01N29/02Analysing fluids
    • GPHYSICS
    • G01MEASURING; TESTING
    • G01NINVESTIGATING OR ANALYSING MATERIALS BY DETERMINING THEIR CHEMICAL OR PHYSICAL PROPERTIES
    • G01N2291/00Indexing codes associated with group G01N29/00
    • G01N2291/01Indexing codes associated with the measuring variable
    • G01N2291/012Phase angle
    • GPHYSICS
    • G01MEASURING; TESTING
    • G01NINVESTIGATING OR ANALYSING MATERIALS BY DETERMINING THEIR CHEMICAL OR PHYSICAL PROPERTIES
    • G01N2291/00Indexing codes associated with group G01N29/00
    • G01N2291/02Indexing codes associated with the analysed material
    • G01N2291/022Liquids
    • G01N2291/0222Binary liquids
    • GPHYSICS
    • G01MEASURING; TESTING
    • G01NINVESTIGATING OR ANALYSING MATERIALS BY DETERMINING THEIR CHEMICAL OR PHYSICAL PROPERTIES
    • G01N2291/00Indexing codes associated with group G01N29/00
    • G01N2291/02Indexing codes associated with the analysed material
    • G01N2291/028Material parameters
    • G01N2291/02809Concentration of a compound, e.g. measured by a surface mass change
    • GPHYSICS
    • G01MEASURING; TESTING
    • G01NINVESTIGATING OR ANALYSING MATERIALS BY DETERMINING THEIR CHEMICAL OR PHYSICAL PROPERTIES
    • G01N33/00Investigating or analysing materials by specific methods not covered by groups G01N1/00 - G01N31/00
    • G01N33/02Food
    • G01N33/14Beverages
    • G01N33/146Beverages containing alcohol

Landscapes

  • Physics & Mathematics (AREA)
  • Biochemistry (AREA)
  • Health & Medical Sciences (AREA)
  • Life Sciences & Earth Sciences (AREA)
  • Chemical & Material Sciences (AREA)
  • Analytical Chemistry (AREA)
  • General Health & Medical Sciences (AREA)
  • General Physics & Mathematics (AREA)
  • Immunology (AREA)
  • Pathology (AREA)
  • Optics & Photonics (AREA)
  • Acoustics & Sound (AREA)
  • Investigating Or Analyzing Materials By The Use Of Ultrasonic Waves (AREA)
  • Investigating Or Analysing Materials By Optical Means (AREA)

Abstract

Buluş, etil alkol (etanol) içerisine karışan/karıştırılan, çok zehirli olduğundan dolayı solunduğunda veya sindirildiğinde ciddi sağlık sorunlarına neden olan metil alkolün (metanolun) oranının yüksek hassasiyetle belirlenmesine yönelik Mach-Zehnder İnterferometresi yapısındaki girişimsiz (noninvazif) ultrasonik algılayıcılar ile ilgilidir.

Description

TARIFNAME Sivi Karisimlari Için Ultrasonik Mach-Zehnder Interferometresi Derisim Algilayici Teknik Alan Bulus, etil alkol (etanol) içerisine karisan/karistirilan, çok zehirli oldugundan dolayi solundugunda veya sindirildiginde ciddi saglik sorunlarina neden olan metil alkolün (metanolun) oraninin yüksek hassasiyetle belirlenmesine yönelik Mach-Zehnder Interferometresi yapisindaki girisimsiz (noninvazif) ultrasonik algilayicilar ile Önceki Teknik Mevcut teknikte yer alan ultrasonik algilayieilar mesafe belirleme, sivi/gaz akis hizi ölçme, sivi seviyesi ölçme, yapi elemanlarindaki çatlaklari belirleme ve park yardim sistemi gibi pek ÇOk alanda kullanilmaktadir. Ancak bahsedilen algilayicilarin sivi ve gaz yogunlugu (derisimi) algilamada kullaniini oldukça kisitlidir. Mevcut teknikte etil alkol içerisindeki metil alkolü belirlemek için alkol karisiminin aldehitlere oksidasyonuna ve oksidasyon sonucu renk testleri metodu kullanilmaktadir. Bahsedilen metotta algilama islemi kimyasal reaksiyon ile gerçeklesmektedir. Ayrica bekleme Süresi gereksinimi ve renk algisinin kisiden kisiye farklilik göstermektedir. Mevcut teknikte yer alan bir diger yöntem de metil alkolü etil alkolden ayirt etmek için kullanilan gaz kromatografisidir. Genel olarak yöntem bozunmadan uçucu hale geçebilen, isiya dayanikli bilesiklerin bir kolonda farkli hizlarda ilerleyerek ayrilmasi prensibine dayanmaktadir. Bahsedilen yöntem ile nitel ve nicel analizler yapilabilmesine ragmen, testler ancak laboratuvar ortaminda yapilabilmektedir. Mevcut teknikteki metil alkolün varligini belirlemek için kullanilan bir diger yöntem ise fiziksel bir özellik olan isigin kirilmasina dayanmaktadir. Bahsedilen yöntemde etil alkol içerisindeki metil alkol orani daldirilma kirilina ölçeri (refraktometre) ile ölçülen degerlerden tespit edilebilmektedir. Mevcut teknikte etil alkol içerisindeki metil alkolü tespit etmek için kullanilan bir diger yöntem ise Raman spektroskopisidir. Raman spektroskopisi ile moleküler yapilarin kimyasal detaylarindan yararlanilarak metil alkol tespiti yapilmaktadir. Raman spektrumundaki kaymalar ile metil alkol ve diger alkoller arasindaki karisim oranlari tespit edilebilmektedir. Bahsedilen yöntemde ölçümler laboratuvar ortaminda yapilmaktadir. Mevcut teknikte yer alan bir diger yöntem ise mekanik salinimlara ve kütle akisi ile yogunluk ölçümüne dayali derisim yöntemidir. Bahsedilen yöntemde özel olarak yogunluk bilgisi gerekmektedir. Ayrica titresim hassasiyetinin yüksek olmasi ve yüksek maliyetli olmasi bu yöntemin dezavantajlarindandir. B unlarla birlikte iletkenlik ölçümüne ve pH degerine bagli derisim belirleme yöntemi sadece belirli sivilara uygulanabilmekte ve ölçüm kabiliyeti oldukça sinirlidir. Sivi karisimlarinda derisim algilamada kullanilan yöntemler arasinda ultrasonik sivi algilayicilari da bulunmaktadir. Su ile karisim halindeki etanol oranini algilama için fononik kristallerde kusur durumlarina dayali algilayicilar gelistirilmistir. Ayrica Maeh- Zehnder interferometresi yapisinda bulunan akustik algilayiçilar daha önce teorik olarak gösterilmistir. Teorik olarak gösterilen algilayicilar temel olarak özdes iki kola ayrilan akustik dalgalarin farkli ortamlardan geçtikten sonra faz farki olusumu sonucu girisim yapmasi ile çalismaktadir. Çelik ortam içerisine T- dallanmali dalga kilavuzu ile olusturulan Mach-Zehnder interferometresinde de örnek kolu içerisinde bir bölge incelenen sivi karisimi (analit) ile doldurulmustur. Analitin yer aldigi örnek kolu boyunca iletilen dalga ile referans kolu boyunca iletilen dalga arasindan faz (iletim zamani) farklari sonucunda ortaya çikan iletim pik frekansindaki kaymaklar ile su içerisine karisan sivi derisimi belirlenebilmektedir. AHCak. sadece istenilen bölgenin analit ile doldurulmasi uygulamada çok pratik degildir. Kendiliginden yönelmeye dayali algilayici tasariminin örnegi yerlestirilmek için ince bir zar ile ayrilan bölme gerektirmesi ifade edilen yöntemin en büyük dezavantajidir. Mevcut teknikte yer alan WOO3000119A2 kodlu uluslararasi patent dokümaninda ultrason yöntemi ile akiskanlari karakterizasyonundan bahsedilmektedir. Bahsedilen dokümanda ifade edilen yöntem, ultrasonik yansima ile sivilarin, özellikle gida çözeltilerinin fiziksel özelliklerini belirlemeyi amaçlamaktadir. Boylamsal ultrasonik dalga üretimi, transdüserin inceleneoek sivi ile eslesmesi, yansiyan boylamsal dalgalarin algilanmasi ve yansiyan ultrasonik dalgalarin belirli özellikleri ile ölçülenin fiziksel özelliklerin iliskilendirilmesi asamalari ile ilgilenilen sivinin fiziksel karakterizasyonu yapilmaktadir. Mevcut teknikte yer alan EP1361430 kodlu Avrupa patent dokümaninda gaz konsantrasyon sensöründen bahsedilmektedir. Dokümanda sivi yerine gaz algilamadan bahsedilmektedir. Ölçüm yapilacak gaz karisimindaki belirli bir gazin konsantrasyonu, akustik dalganin iletimi ile yansiyan akustik dalganin geri alinmasi arasindaki süreye dayanilarak belirlenmektedir. Mevcut teknikte yer alan TR200501987 kodlu ulusal patent dokümaninda alkollü içkilerde metil alkol saptama yönteminden bahsedi l mektedir. Bahsedilen yöntemde alkollü içkinin zehirli kimyasal olan metil alkol içerip içermediginin belirlenmesi için viskozite cihazi, kronometre ve kalibrasyon bilgisi kullanilmaktadir. Test yöntemi, akiskanlarin viskozite farkina dayanarak kimyasalin kimligini ortaya çikarmaya dayaninaktadir. Çözeltinin viskozite cihazi içerisinde geçirdigi zaman ve kalibrasyon bilgisine dayali olarak çözeltinin içerisindeki metil alkol orani tespit edilmektedir. Mevcut teknikte ter alan TR201104114 kodlu ulusal patent dokümaninda akustik sinyal detektöründen bahsedilmektedir. Bahsedilen detektör, su içinde hareket eden bir hedefi algilamak için kullanilmaktadir. Akustik sinyal detektörü, bir ön kisma sahip gövdeyi içerebilir, ki burada ön kisim gittikçe daralan bir enine kesite ve bir düzlem olmasi için sekillendirilen bir uca sahiptir. Düzlem, akustik sinyal detektörünün bir hareket yönüne karsi dik olabilir, Akustik sinyal detektörü ayrica ses üretmek için ve bir hedef tarafindan yansitilarak geri gönderilen sesi algilamak için yapilandirilmis birçok algilayici dizilimi içerebilir. Bulusun Amaci Bulusun amaci, içeceklerdeki, ilaç kimyasallarindaki ve ilgili endüstrideki ikili sivi karisimlarinin derisim ölçümünün yapilabilmesini saglamaktir. Bulusun bir diger amaci; etil alkol (etanol) içerisine karisan/karistirilan, çok zehirli oldugundan dolayi solundugunda veya sindirildiginde ciddi saglik sorunlarina neden olan metil alkolün (metanolün) oraninin yüksek hassasiyetle belirlenmesini saglamaktir. Bulusun bir diger amaci; tasinabilir ultrasonik derisim algilayici elde etmektir. Bulusun bir diger amaci; tekrar tekrar kullanilabilen bir ultrasonik derisim algilayici elde etmektir. Bulusun bir diger amaci; isinma (warm-up) süresi gerektirmeyip örnek yüklenir yüklenmez sonuç alinabilen bir ultrasonik derisim algilayici elde etmektir. Bulusun bir diger amaci; örneklerin bekleme yapmadan artarda incelenebilmisini saglayan bir ultrasonik derisim algilayici elde etmektir. Bulusun bir diger amaci; algilama için kimyasal vb. duyarli bilesenler gerektirmeyen bir ultrasonik derisim algilayici elde etmektir. Bahsedilen amaçlari gerçeklestirmek üzere gelistirilen derisim algilayici; - Farkli frekanslarda elektriksel sinüs sinyalleri üreten sinyal üreteci (l), - Sinyal üretecinden (l) alinan sinyalin genligi arttiran gerilim yükselteci (2), - Piezoelektrik seramik diskten yapilmis olan ve elektrik sinyallerini mekanik titresimlere çeviren verici ultrasonik transdüser (3A), Piezoelektrik seramik diskten yapilmis olan ve elektrik sinyallerini mekanik titresimlere çevirmek alici ultrasonik transdüser (3B), Ultrasonik dalgalari esit iki kola ayirip daha sonra girisim yapmalarini saglayan Mach-Zehnder lnterferometresi (4), Interferometre girisinde dalga kilavuzu vasitasiyla ilerleyen akustik titresimlerden olusan giris sinyali (5), Girisime ugrayacak akustik sinyal bilesenlerini olusturan sinyal dallaninasi Karisim orani ölçülecek etanol-metanol karisimini barindiran örnek hücresi (7A). Kontrast için saf etanol içeren referans hücresi (7B), Faz farkina sahip yakin genlikli iki ultrasonik sinyalin birleserek faz farkinin fonksiyonuna bagli olarak genligi degisen dalga olusturmasi ile olusan akustik girisim (8), Girisim yapan dalgalarin bilesiminden olusan çikis sinyali (9), Alici transdüserden alinan analog elektriksel sinyallerin dijital sinyale çevrilmesini saglayan Analog/Dijital çevirici (lO), Elde edilen verilerin islenip karisim oraninin hesaplanmasini saglayan bilgisayar (11), Iletim piki rezonans frekansinda ultrasonik sinyalden olusan giris sinyali (12), Çikista girisime ugrayan dalgalarin olusturdugu bileske sinyalden olusan çikis sinyali (13), Arka plan sivisi olarak kullanilan su (14), Fononik kristal yapisini olusturan periyodik birimlerden biri olan çelik çubuk (15l. Saf etanol ve etanoI-metanol karisimini barindiran polietilen hortum (16), Akustik dalganin interferometre girisinde kollara ve çikisinda alici transdüsere yönlendirilmesini saglayan giris/çikis dalga kilavuzu (17), Giriste sinyalin iki esit bilesene ayrilmasi, çikista girisim olusturup çikis dalga kilavuzuna yönlendirilmesini saglayan T dallanmasi (sinyal dallanmasi) (18), Akustik dalga kilavuzunda ilerleyen dalgalarin yönünü 90 derece degistiren 90° Büküm (19), Içinde karisim orani belirlenecek etanol-metanol karisiminin bulundugu hortumlar örnek hücresi (20) Saf etanol içeren örnek hücreleri ile ayni sayida hortumlardan olusan referans hücresi (21), Herhangi bir kusur durumu içermeyen fononik kristalin daginim bandlarindan olusan fononik kristalin yiginsal yapi bandlari (22), Fononik kristal boyunca iletimi mümkün olinayan akustik dalgalarin sahip olduklari frekans araligindan olusan Akustik Band Araligi (23), Fononik kristaldeki dalga kilavuzu yapisinda hapsedilerek ilerleyebilecek dalgalarin daginim grafiginden olusan Çizgisel Dalga Kilavuzu Iletim Bandi (24), Interferometrenin saf etanol örnek için çikista ölçülen 200 kHz dolayindaki rezonans piki (25) içermektedir. Sekillerin Açiklamasi Ekte sunulan Sekil I 1 bulus konusu ürünün blok semasidir. Sekil-2 ultrasonik Mach- Zehnder interferometresinin sematik görünümüdür. Sekil-3 Fononik kristal dalga kilavuzunun saf etanol için band yapisidir. Sekil-4 Mach-Zehnder interferometresinin iletim pikinin metanol orani ile yer degistirmesinin grafigidir. Tarifname, istemler ve/veya sekillerde ifade edilen baslica unsurlar asagida numara ve isim olarak verilmistir. (1) Sinyal üreteci (2) Gerilim yükseltici (3A) Verici ultrasonik transdüser (38) Alici ultrasonik transdüser (4) Mach-Zehnder Interferometresi (5) Giris sinyali (6) Sinyal dallanmasi (7A) Örnek hücresi (7B) Referans hücresi (8) Akustik girisim (9) Çikis sinyali (10) Analog/Dijital çevirici (11) Bilgisayar (12) Giris sinyali (13) Çikis sinyali (14) Sivi (SU) (15) Çelik çubuk (16) Polietilen hortum (17) Giris/Çikis dalga kilavuzu (18) T dallanmasi (19) 90° Büküm (20) Örnek hücresi (21) Referans hücresi (22) Fononik kristalin yiginsal yapi bandlari (23) Akustik Band Araligi (24) Çizgisel Dalga Kilavuzu Iletim Bandi (25) Rezonans Piki Bulusun Detayli Açiklamasi Bulus, etil alkol (etanol) içerisine karisan/karistirilan, çok zehirli oldugundan dolayi solundugunda veya sindirildiginde ciddi saglik sorunlarina neden olan metil alkolün (metanolun) oraninin yüksek hassasiyetle belirlenmesine yönelik M ach-Zehnder Interferometresi yapisindaki girisimsiz (noninvazif) ultrasonik algilayicilar ile Bulus konusu ürün, Mach-Zehnder interferometre mimarisine sahip olup, burada etil alkol - metil alkol karisimi örneginde gösterildigi gibi genis bir yelpazedeki ikili sivi karisimlarinda karisim oranlarini belirlemede kullanilabilmektedir. Bulus konusu ürünün tasinabilir olmasi en önemli avantajlarindan biridir ve ayrica hareketli parça veya ölçümler arasi degistirilmesi gereken sarf malzemesi içermediginden tekrar kullanilabilme özelligine sahiptir. Bunun yani sira, ürün isinma (warm-up) süresi gerektirmeyip örnek yüklenir yüklenmez sonuç alabilme özelligine sahiptir. Sivi ve gaz algilayicilarinda kritik bir diger performans kriteri de geri kazanim (recovery) süresi olup, bulus konusu cihazin geri kazanim süresi sifirdir. Yani cihaz ile örnekler bekleme yapmadan artarda incelenebilir. Ek olarak, ürün etiketsiz (label-free) özellikte olup, algilama için kimyasal vb. duyarli bilesenler gerektirmemektedir. Ultrasonik derisim algilayicilarda önemli bir sorun, ses hizinin sicaklik, basinç ve nem gibi ortam parametreleri ile degismesi ve aygitlarin kalibrasyon egrilerinin kaymasidir. Bulus konusu ürün girisimsel (interferometrik) yapida oldugundan, iki kola ayrilan akustik dalgalar ortam parametrelerinin degisiminden ayni sekilde etkilenmektedir. Böylece, ses hizi degisiminden kaynaklanan etkiler ortadan kalkmaktadir. Ayrica, arka planda su bulundugundan, cihazin iç sicakligi bir termostat vasitasiyla kontrol edilebilmektedir. Ürün yapisi geregi uzun ömürlü ve dayanikli olup ömrü algilayici bilesenlerinden ziyade, kullanilan elektronik devrelerin ve piezoelektrik transdüserlerin kullanim ömürlerine baglidir. Ürün uzaktan kontrol edilebilme özelligine sahiptir ve çalismasi için baska cihazlara baglanma ihtiyaci duymaz. Ayrica ürün kompakt yapidadir ve çalisma frekansi degistirilerek minyatürize edilebilir. Ultrasonik algilayicilar, metanol ve etanolün ses hizi ve yogunluk farklarina dayali olarak gösteren girisim sinyalindeki frekans kaymasina dayali olarak çalismaktadir. Bahsedilen ultrasonik algilayici, etanol içerisindeki metanolün %1 hassasiyetle tespitine olanak vermektedir. Ultrasonik sivi derisim algilayicilari, sesin sivi içerisindeki hizina dayali ölçüm yaparak, homojen karisim halindeki ikili (binary) sivida karisim oranini belirlemeyi amaçlamaktadir. Bahsedilen amaci gerçeklestirmek üzere, bir yayicidan (transdüser) gönderilen ultrasonik sinyalin aliciya varis süresi ölçülmekte; alinan yolun bilinmesi ile sivinin içerisindeki ses hizi tespit edilebilmektedir. Karisimin derisimine bagli olarak degisen ses hizlarinin, mevcut ses hizlari ile karsilastirilmasi sonucunda karisim orani belirlenmektedir. Sonuç olarak bulus konusu ultrasonik algilayicilar ile içeceklerdeki, ilaç kimyasallarindaki ve ilgili endüstrideki ikili sivi karisimlarinin derisim ölçümü yapilabilmektedir. Örnegin; su içerisindeki ikincil yabanci sivilarin belirlenmesinde, süt ve diger sivi gida analizlerinde ve akaryakit satliginin ölçülmesinde kullanilabilmektedir. Bulus konusu algilayicinin derisim belirleme yöntemi, ultrasonik sistemde bir fiziksel rezonansa karsilik gelen dar bir iletim pikinin frekans kayinasinin tespitine dayanmaktadir. Iletim pikindeki kaymanin nedeni ise yukaridaki yöntemlerde de bahsedildigi üzere karislan sivilarin ses hizi ve yogunluk degisimlerinden ortaya çikmaktadir. interferometrik algilayicilar hassas derisim ölçümleri için oldukça kullanislidir. Interferometrenin kollari arasinda olusan etkin yol farkina dayali faz kaymalari, yapi içerisindeki derisim oranlarinin algilanmasinda kullanisli olmaktadir. F0n0nik kristal tabanli interferometrik algilayicilar fiziksel, kimyasal veya biyolojik algilama uygulamalarinda kullanilabilmektedir. Bulus konusu girisimsiz (noninvazif) ultrasonik algilayici; - Farkli frekanslarda elektriksel sinüs sinyalleri üreten sinyal üreteci (1), - Sinyal üreteeinden (l) alinan sinyalin genligi arttiran gerilim yükselteci (2), - Piezoelektrik seramik diskten yapilmis olan ve elektrik sinyallerini mekanik titresimlere çeviren Verici ultrasonik transdüser (3A), - Piezoelektrik seramik diskten yapilmis olan ve elektrik sinyallerini mekanik titresimlere çevirmek alici ultrasonik transdüser (SB ), - Ultrasonik dalgalari esit iki kola ayirip daha sonra girisim yapmalarini saglayan Mach-Zehnder Interferometresi (4), - Interferometre girisinde dalga kilavuzu vasitasiyla ilerleyen akustik titresimlerden olusan giris sinyali (5 l. - Girisime ugrayacak akustik sinyal bilesenlerini olusturan sinyal dallanmasi Karisim orani ölçülecek etanol-metanol karisimini barindiran örnek hücresi (7A)i Kontrast için saf` etanol içeren referans hücresi (7B), Faz farkina sahip yakin genlikli iki ultrasonik sinyalin birleserek faz farkinin fonksiyonuna bagli olarak genligi degisen dalga olusturmasi ile olusan akustik girisim (8), Girisim yapan dalgalarin bilesiminden olusan çikis sinyali (9), Alici transdüserden alinan analog elektriksel sinyallerin dijital sinyale çevrilmesini saglayan Analog/Dijital çevirici (10), Elde edilen verilerin islenip karisim oraninin hesaplanmasini saglayan bilgisayar (11)i Iletim piki rezonans frekansinda ultrasonik Sinyalden olusan giris sinyali (12), Çikista girisime ugrayan dalgalarin olusturdugu bileske sinyalden olusan çikis sinyali (13), Arka plan sivisi olarak kullanilan su (14), Fononik kristal yapisini olusturan periyodik birimlerden biri olan çelik çubuk (15)i Saic etanol ve etanol-metanol karisimini barindiran polietilen hortum (16), Akustik dalganin interferometre girisinde kollara ve çikisinda alici transdüsere yönlendirilmesini saglayan giris/çikis dalga kilavuzu (17), Giriste sinyalin iki esit bilesene ayrilmasi, çikista girisim olusturup çikis dalga kilavuzuna yönlendirilmesini saglayan T dallanmasi (Sinyal dallanmasi) (18), Akustik dalga kilavuzunda ilerleyen dalgalarin yönünü 90 derece degistiren 90° Büküm (19), Içinde karisim orani belirlenecek etanol-metanol karisiminin bulundugu hortumlar örnek hücresi (20) Saf etanol içeren örnek hücreleri ile ayni sayida hortumlardan olusan referans hücresi (21), Herhangi bir kusur durumu içermeyen fononik kristalin daginim bandlarindan olusan fononik kristalin yiginsal yapi bandlari (22), Fononik kristal boyunca iletimi mümkün olmayan akustik dalgalarin sahip olduklari frekans araligindan olusan Akustik Band Araligi (23),10 - Fononik kristaldeki dalga kilavuzu yapisinda hapsedilerek ilerleyebilecek dalgalarin daginim grafiginden olusan Çizgisel Dalga Kilavuzu Iletim Bandi (24), - Interferometrenin saf etanol örnek için çikista ölçülen 200 kHz dolayindaki rezonans piki (25) içermektedir. F0n0nil< kristal dalga kilavuzu (giris/çikis dalga kilavuzu) (17]2 Periyodik elastik yapilar olan fononik kristallerde çizgisel giris/çikis dalga kilavuzlari (17) ultrasonik dalgalarin az kayipla yönlendirilmesinde kullanilmaktadir. Bulus konusu üründe giris/çikis dalga kilavuzu (17) tasarimi Çelik çubuklardan (15) olusan fononik kristalde içinde saf etanol veya etanol-metanol karisimi bulunan polietilen hortum (boru) (16) seklinde tasarlanmistir. Fononik kristallerin boyutlari küçüldükçe çalisma frekanslari arttigindan, gelistirilen ürün ile mikrolitre mertebesindeki haciinlerdeki siVi karisimlarinda hassas algilama yapabilmektedir. Ürün sivi algilayici oldugundan, derisimi belirlenecek karisim polietilen hortumlara (16) siringa, pompa, vb. vasitasiyla enjekte edilebilir ve iki ölçüm arasinda örnek haznesi saf etanol ile yikanabilir. Giris/çikis dalga kilavuzu (17) tasariminda kritik bir teknik özellik, hortumun içindeki (etanol veya etanol-metanol karisimi) ve disindaki (su) sivilar (14) ile polietilen hortum (16) malzemesinin akustik empedans uyumudur. Polietilen, esnek, dayanikli ve ince duvar kalinliklarinda üretilebilir olmasinin yani sira, olan bir malzemedir. Bu nedenle, sivi-kati-sivi geçislerinde akustik dalgalarin yansimasi ve dolayisiyla sinyal kaybi en düsük düzeyde olacaktir. T dallanmasi (18) ve Sinyal dallanmasi (6): Fononik kristal dalga kilavuzlari 90 derece bükümlerle "T" dallanma yaparak yönlendirilen dalganin yön degistirmesinde kayiplari en aza indirmekte ve interferometre tasarimini sadelestirmektedir. Ayrica, T dallanmasi (18) ve sinyal dallanmasi (6) sisteme gönderilen ultrasonik dalganin yani giris sinyalinin (5) özdes iki kola ayrilmasi için kritik önem sahiptir. Akustik girisim (8): Mach-Zehnder interferometresinde (4) akustik yol istenilen uzunlukta tasarlanabilmektedir. Bu da örnek hücresindeki faz gecikmesinden kaynaklanan interferometre çikisindaki akustik girisimi (8) daha etkin hale getirip sivi karisim oraninin yüksek hassasiyetle belirlenmesini saglainaktadir. Piezoelektrik alici ultrasonik transdüser (3B) ve verici ultrasonik transdüser (3A): Bulus konusu üründe kullanilan piezoelektrik disk biçimindeki verici ultrasonik transdüser (3Al-alici ultrasonik transdüser (3B) çifti, rezonans frekanslari dalga kilavuzu iletim bandi (24) ile eslestirilerek sivi karisim oranlarinin yüksek hassasiyetle ölçümüne olanak saglamaktadir. Ayrica, interferometre Gaussian atinalarla uyarilarak kisa sürede çok sayida ölçümün ortalamasi alinarak ölçüm hassasiyeti daha da artirilabilmektedir. Interferometrik sivi algilayici su sekilde çalismaktadir: Sinyal üreteci (1) tarafindan üretilen giris sinyali (Sl radyo frekans gerilim yükselteci (2) ile yükseltilmekte ve hoparlör olarak görev yapan verici ultrasonik transdüsere (3A) iletilmektedir. (Sekil-1] Transdüserden yayilan ultrasonik ses dalgalari çelik çubuklar (15) ve polietilen hortumdan (16) olusan Mach-Zehnder interferometresine (4) ulasmaktadir. (Sekil-ll Giris dalga kilavuzundan ilerleyen giris sinyali (dalga) (5 l. esit siddetle ikiye ayrilarak örnek kolu ve referans kolu boyunca her biri 90° bükümler (19) vasitasiyla iki kez yön degistirerek ilerlemektedir. (Sekil-ll K Ol larda örnek hücreleri (7A, 20] ve referans hücrelerinden (7B, 21) geçerek faz farki kazanan dalgalar, çikis sinyalinde (13) yani dalga kilavuzunda akustik girisime (8) ugramakta ve mikrofon olarak görev yapan alici ultrasonik transdüsere (3B) iletilmektedir. Yükselteç ile yükseltilen çikis sinyali (9) dijitallanalog çevirici (10) ile bilgisayara (11) aktarilmaktadir. Giristen gönderilen giris sinyali (5) rezonans piki (25] (Sekil-4] yani frekansi olarak adlandirilan belirli bir frekansta Mach- Zehnder interferometresi (4] boyunca ilerlemekte ve örnek hücresi (7A) ve referans hücrelerinden (78 ) gelen dalgalarin akustik girisimi (8) sonucu elde edilen bileske dalga siddeti yani çikis sinyali (9) çikista alici ultrasonik transdüser (3B) vasitasi ile ölçülebilmektedir. (Sekil-1) Laser kesim ve CNC torna ile hazirlanan silindirik paslanmaz çelik çubuklar (15) ile polietilen hortum (16), delrin destek levhalari arasina Mach-Zehnder interferometresi (4) mimarisinde monte edilmistir. (Sekil-4] Salc etil alkol giris/çikis dalga kilavuzlari (17'), T dallanmalar (18) ve referans hücresindeki (21), metil/etil alkol karisimi da örnek hücresindeki (20) hortumlarin içerisine enjekte edilmektedir. Burada hortum ile içerisine enjekte edilen sivilarin giris sinyalini daginimsiz olarak ileten bir girisi/çikis dalga kilavuzu (17) gibi davranmasi amaçlanmaktadir. Örnek kolundaki ömek hücresinin (7A) metanol oraninin degismesi ile rezonans frekansi (pikil (25) belirgin ölçüde kaymaktadir (Sekil-4). Artan metanol oraniyla düsük frekanslara (kirmiziya) kayinanin sayisal olarak hesaplanan degerler ile karsilastirilmasi ile etanol içerisine karisan/karistirilan metanol orani belirlenebilmektedir. Pik frekansi (rezonans piki) (25) kullanilan piezoelektrik alici ultrasonik transdüserin (38] ve verici ultrasonik transdüserin (3A) rezonans frekansi olan 200 kHz en yakin olan iletim pikinin tepe degerini veren frekans olarak seçilmistir (Sekil-4). lîianol içinde Metanol Orani (00) Funiol içinde Metanol Orani ("0) Tablo 1- (a) Pik frekans kaymasiniii ve (b) sabit frekansta akustik siddetin metanol orani ile degisimi. Rezonans pik (25) frekansi etanol içindeki metanol orani arttikça dogrusal olarak daha düsük degerlere kaymaktadir (Tablo-lal. %0-%20 araliginda dogrusal degisim gözlenmesi, ürünün etanol içerisindeki metanolü yüksek duyarlilikla belirlemesini saglamaktadir. Metal oranindaki birim degisim basina kayma orani Af=-8.7 Hz/% olmaktadir. Rezonans pikinin genisligi yaklasik 20 HZ ve pikin kalite faktörü Q:10,000 oldugundan (Sekil-4), bu degisim standart elektronik ekipmanla kolaylikla ölçülebilir. Bu nedenle bulus konusu ürün etanol içerisindeki metanol oraninin yüksek hassasiyetle belirlenmesinde kullanilabilir. Üründe pik frekansinin metanol orani, ile kayma miktari elektriksel sinüs dalgasinin frekansi degistirilerek her bir frekansta çikis genligi ölçülerek belirlenmektedir. Alternatif olarak, tek bir seferde yeterince genis bir frekans araligini kapsayan bir Gaussyen zarfli atma kullanilip çikis sinyalinin frekans spektrumu hesaplanarak hizli cevap süresi saglanabilir. Ayrica, sabit bir frekansta akustik siddet artan metanol orani ile üstel olarak azalmaktadir (Tablo-lbl. Bu durum da metanol oraninin hassas biçimde belirlenmesinde kullanilabilir. Yöntemde çalisma sicakligi olarak oda sicakligi (20 0C) seçilmistir. Saf etanol ve saf metanol için ses hizi (c) degerleri Referans-laden (Referans 1: Kiyohara O. Benson GC. (1979) Ultrasonic Speeds and Isentropic Compressibilities of n- yogunluk (p) degerleri ise Referans-2 "den (R eferans-Z: httpz//ddbonline.ddbst.de/DIPPR105DensityCalculati0n/DIPPR105Calculati0nCG Lexe] alinmistir ve bu degerler su, saf etanol ve saf metanol için söyledir: metanolün agirlikça %20 oranina kadar karismasi durumu için incelemeler yapilmistir, daha yüksek metanol konsantrasyonlarinda inceleme yapilmamistir. Polietilen hortum için yogunluk degeri ppE=930 kg/mg, Young Modülü EpE= 1.06 GPa, Poisson Orani da VPE=O.40 olarak alinmistir. Çelik için bu degerler, sirasiyla Sonlu Elemanlar Yöntemi (Finite-Element Method, FEM) kullanilarak yapilmistir. Bulusun alternatif uygulamalarinda bulus konusu ürün, interferometrik çalisma içermeyen dogrusal giris/çikis dalga kilavuzlari (17) kullanilarak olusturulabilir. Ayrica, fononik kristalde etkilesen nokta kusur durumlarindan yararlanilarak da olusturulabilir. Alternatif olarak Mach-Zehnder interferometresi T dallanmasi (18) yerine Y dallanmasi ile tasarlanabilir. Ayrica, sistemde kullanilan polietilen hortumlarin (16) türleri, birbirlerine baglanma sekilleri ve örnegi manuel yerine peristaltik pompa ile yükleme gibi alternatifler Olabilmektedir. TR TR TR

Claims (15)

1.ISTEMLER .
2.Bulus, etil alkol (etanol) içerisine karisan/karistirilan, Çok zehirli oldugundan dolayi solundugunda veya sindirildiginde ciddi saglik sorunlarina neden olan metil alkolün (metanolun) oraninin yüksek hassasiyetle belirlenmesine yönelik Mach-Zehnder Interferometresi yapisindaki girisimsiz (noninvazif) ultrasonik algilayicilar olup özelligi; - Ultrasonik dalgalari esit iki kola ayirip daha sonra girisim yapmalarini saglayan Mach-Zehnder Interferometresi (4), - Interferometre girisinde dalga kilavuzu vasitasiyla ilerleyen akustik titresimlerden olusan giris sinyali (5), - Girisime ugrayacak akustik sinyal bilesenlerini olusturan sinyal dallaninasi (6), - Karisim orani ölçüleoek etanol-metanol karisimini barindiran örnek hücresi (7A), - Kontrast için saf etanol içeren referans hücresi (7B), - Faz farkina sahip yakin genlikli iki ultrasonik sinyalin birleserek faz farkinin fonksiyonuna bagli olarak genligi degisen dalga olusturmasi ile olusan akustik girisim (8), - Girisim yapan dalgalarin bilesiminden olusan çikis sinyali (9), - Iletim piki rezonans frekansinda ultrasonik sinyalden olusan giris sinyali (12). - Çikista girisime ugrayan dalgalarin olusturdugu bileske sinyalden olusan çikis sinyali (13), - Saf etanol ve etanol-metanol karisimini barindiran polietilen hortum - Akustik dalganin interferometre girisinde kollara ve çikisinda alici transdüsere yönlendirilmesini saglayan giris/çikis dalga kilavuzu (17), - Giriste sinyalin iki esit bilesene ayrilmasi, çikista girisim olusturup çikis dalga kilavuzuna yönlendirilmesini saglayan T dallanmasi (sinyal dallanmasi) (18),10 - Içinde karisim orani belirlenecek etanol-metanol karisiminin bulundugu hortumlar örnek hücresi (20) - Saf etanol içeren örnek hücreleri ile ayni sayida hortumlardan olusan referans `hücresi (21), - Interferometrenin saf etanol örnek için çikista ölçülen 200 kHz dolayindaki rezonans piki (25) içermesidir. .
3.Bulus istem l°de bahsedilen girisimsiz (noninvazif) ultrasonik algilayici olup özelligi; farkli frekanslarda elektriksel sinüs sinyalleri üreten sinyal üreteci (l) içermesidir. .
4.Bulus istem 1”de bahsedilen girisimsiz (noninvazif) ultrasonik algilayici olup özelligi; Sinyal üretecinden (1) alinan sinyalin genligi arttiran gerilim yükselteci (2) içermesidir. .
5.Bulus istem lade bahsedilen girisimsiz (noninvazif) ultrasonik algilayici olup özelligi; elde edilen verilerin islenip karisim oraninin hesaplanmasini saglayan bilgisayar (1 l) içermesidir. .
6.Bulus istem lide bahsedilen girisimsiz (noninvazit) ultrasonik algilayici olup özelligi; fononik kristaldeki dalga kilavuzu yapisinda hapsedilerek ilerleyebilecek dalgalarin daginim grafiginden olusan Çizgisel Dalga Kilavuzu Iletim Bandi (24) içermesidir. .
7.Bulus istem 1°de bahsedilen girisimsiz (noninvazif) ultrasonik algilayici olup özelligi; piezoelektrik seramik diskten yapilmis olan ve elektrik sinyallerini mekanik titresimlere çeviren verici ultrasonik transdüser (3A) içermesidir. .
8.Bulus istem l”de bahsedilen girisimsiz (noninvazif) ultrasonik algilayici olup özelligi; piezoelektrik seramik diskten yapilmis olan ve elektrik sinyallerini mekanik titresimlere çevirmek alici ultrasonik transdüser (3B) içermesidir.
9.Bulus istem l”de bahsedilen girisimsiz (noninvazif) ultrasonik algilayici olup Özelligi; alici transdüserden alinan analog elektriksel sinyallerin dijital sinyale çevrilmesini saglayan Analog/Dijital çevirici (10) içermesidir.
10.Bulus istem l°de bahsedilen girisimsiz (noninvazif) ultrasonik algilayici olup özelligi; arka plan sivisi olarak kullanilan su (sivi) (14) içermesidir.
11.Bulus istem l“de bahsedilen girisimsiz (noninvazit) ultrasonik algilayici olup özelligi; fononik kristal yapisini olusturan periyodik birimlerden biri olan çelik çubuk (15) içermesidir.
12.Bulus istem l°de bahsedilen girisimsiz (noninvazif) ultrasonik algilayici olup özelligi; dalga kilavuzunda ilerleyen akustik dalgalari esit siddette ayiran T dallanmasi (18) içermesidir.
13.Bulus istem 1°de bahsedilen girisimsiz (noninvazit) ultrasonik algilayici olup özelligi; etanol içindeki metanol oraniyla dogrusal olarak degisen iletim piki rezonans frekansi kaymasi (25) içermesidir.) Bulus istem l,de bahsedilen girisimsiz (noninvazif) ultrasonik algilayici olup özelligi; akustik dalga kilavuzunda ilerleyen dalgalarin yönünü 90 derece degistiren 90“ Büküm (19) içermesidir.
14.Bulus istem 1”de bahsedilen girisimsiz (noninvazit) ultrasonik algilayici olup özelligi; herhangi bir kusur durumu içermeyen fononik kristalin daginim bandlarindan olusan fononik kristalin yiginsal yapi bandlari (22) içermesidir.
15. Bulus istem 1°de bahsedilen girisimsiz (noninvazif) ultrasonik algilayici olup özelligi; fononik kristal boyunca iletimi mümkün olmayan akustik dalgalarin sahip olduklari frekans araligindan olusan Akustik Band Araligi (23) içennesidir, TR TR TR
TR2020/14626A 2020-09-15 2020-09-15 Sıvı Karışımları İçin Ultrasonik Mach-Zehnder İnterferometresi Derişim Algılayıcı TR202014626A2 (tr)

Priority Applications (3)

Application Number Priority Date Filing Date Title
TR2020/14626A TR202014626A2 (tr) 2020-09-15 2020-09-15 Sıvı Karışımları İçin Ultrasonik Mach-Zehnder İnterferometresi Derişim Algılayıcı
PCT/TR2021/050419 WO2022060320A1 (en) 2020-09-15 2021-04-30 Mach-zehnder interferometer based ultrasound concentration sensor for liquid mixtures
EP21869884.3A EP4214499A4 (en) 2020-09-15 2021-04-30 ULTRASONIC CONCENTRATION SENSOR BASED ON A MACH-ZEHNER INTERFEROMETER FOR LIQUID MIXTURES

Applications Claiming Priority (1)

Application Number Priority Date Filing Date Title
TR2020/14626A TR202014626A2 (tr) 2020-09-15 2020-09-15 Sıvı Karışımları İçin Ultrasonik Mach-Zehnder İnterferometresi Derişim Algılayıcı

Publications (1)

Publication Number Publication Date
TR202014626A2 true TR202014626A2 (tr) 2020-11-23

Family

ID=75527176

Family Applications (1)

Application Number Title Priority Date Filing Date
TR2020/14626A TR202014626A2 (tr) 2020-09-15 2020-09-15 Sıvı Karışımları İçin Ultrasonik Mach-Zehnder İnterferometresi Derişim Algılayıcı

Country Status (3)

Country Link
EP (1) EP4214499A4 (tr)
TR (1) TR202014626A2 (tr)
WO (1) WO2022060320A1 (tr)

Family Cites Families (5)

* Cited by examiner, † Cited by third party
Publication number Priority date Publication date Assignee Title
US7330369B2 (en) * 2004-04-06 2008-02-12 Bao Tran NANO-electronic memory array
AU2010241641B2 (en) * 2009-04-29 2015-05-14 Ldip, Llc Waveguide-based detection system with scanning light source
GB0919742D0 (en) * 2009-11-11 2009-12-30 Millipore Corp Optical sensor
US8733149B2 (en) * 2010-01-20 2014-05-27 Arizona Board Of Regents, A Body Corporate Of The State Of Arizona, Acting For And On Behalf Of Arizona State University Film bulk acoustic wave resonator-based ethanol and acetone sensors and methods using the same
WO2014070780A1 (en) * 2012-10-29 2014-05-08 University Of Utah Research Foundation Functionalized nanotube sensors and related methods

Also Published As

Publication number Publication date
WO2022060320A1 (en) 2022-03-24
EP4214499A4 (en) 2024-03-13
EP4214499A1 (en) 2023-07-26

Similar Documents

Publication Publication Date Title
US8214168B2 (en) Noninvasive testing of a material intermediate spaced walls
US5473934A (en) Ultrasonic fluid composition monitor
McClements et al. Ultrasonic pulse echo reflectometer
Adamowski et al. Ultrasonic measurement of density of liquids
US20140026665A1 (en) Acoustic Sensor II
US20050210965A1 (en) Noninvasive characterization of a flowing multiphase fluid using ultrasonic interferometry
Hoche et al. Density, ultrasound velocity, acoustic impedance, reflection and absorption coefficient determination of liquids via multiple reflection method
Jia et al. Optical heterodyne detection of pulsed ultrasonic pressures
TR202014626A2 (tr) Sıvı Karışımları İçin Ultrasonik Mach-Zehnder İnterferometresi Derişim Algılayıcı
Tiago et al. Versatile ultrasonic spectrometer for liquids with practical sample handling by using standard cuvettes
Cegla et al. Fluid bulk velocity and attenuation measurements in non-Newtonian liquids using a dipstick sensor
Simonetti et al. Ultrasonic interferometry for the measurement of shear velocity and attenuation in viscoelastic solids
van Deventer et al. Thermostatic and dynamic performance of an ultrasonic density probe
Adamowski et al. Ultrasonic material characterization using large-aperture PVDF receivers
Younes Computer-based acoustic detector for determining the type and concentration of a solution
JP2007309850A5 (tr)
Bjørndal Acoustic measurement of liquid density with applications for mass measurement of oil
RU2596242C1 (ru) Способ ультразвукового контроля
Santos et al. Versatile low cost device for measuring the sound speed in liquids
Tran Characterization of acoustic material properties using broadband through-transmission technique
RU2732470C2 (ru) Устройство для лазерно-акустического контроля твердых и жидких сред
Hefele et al. Fluid independent flow determination by surface acoustic wave driven ultrasonic techniques
Greenwood et al. On-line sensor to measure the density of a liquid or slurry
Rose et al. JOURNAL OF THE ACOUSTICAL SOCIETY OF AMERICA
RU2040789C1 (ru) Способ измерения физических параметров веществ