TARIFNAME TROL BALIKÇILIGINDA KULLANILMAK ÜZERE BIR TESPIT ÜNITESI TEKNIK ALAN Bulus, trol balikçiliginda kullanilmak üzere en az bir trol teknesi ile irtibatli en az bir trol agi, bahsedilen trol agi içerisinde saglanmis en az bir tünel kismina yerlestirilen en az bir görüntü ve veri tespit ünitesi ile ilgilidir. ÖNCEKI TEKNIK Ticari amaçlar için geleneksel olarak kullanilan en önemli kaynak, balikçilik kaynagidir. Denizel biyolojik kaynaklar insanligin devami için esastir fakat iyi bilindigi gibi, bu kaynak yenilenebilir olmasina ragmen sonsuz degildir ve bu sebepten dolayi iyi yönetilmesi gerekir. Kiyisal yerlesimlerde en önemli ekonomik aktivitelerinden olan balik avciligi için çok çesitli av araçlari kullanilmaktadir. Dünyada yakalanan baliklarin yaklasik itibari ile Türkiye Denizlerinde 782 adet kayitli trol teknesi bulunmaktadir (TÜIK, 2019). Trol hareketli bir geminin arkasindan deniz dibinde (dip trolü) veya su kolonu içerisinde çekilen (ortasu trolü), agdan yapilmis, önde baliklari aga yönlendiren genis bir agiz ve en arkada baliklarin toplandigi bir torba kismi bulunan huniye benzer bir av aracidir. Trol avciligi sirasinda trol agizdan giren hedef ve hedef disi türler son kismi baglanarak kapatilmis olan trol torbasinda avlanmis olurlar. Çok türlü av araçlarindan demersal türlerin balikçiligini hedefleyen trol balikçiligi av araçlarinda elde edilecek türlerin trol avciliginda belli bir boyun altindaki bireylerin kaçisi torba kisminda saglanir. Ancak bu kaçis imkani trol agi torbasinda bulunan gözlerin tikanmasiyla sinirlanmaktadir. Ayrica, trollerin önemli bir seçicilik sorunu oldugu bilinmektedir. Bu sorun, avcilikta kullanilan diger av araçlari ile karsilastirildiginda, dip trollerinde genellikle daha fazladir. Çünkü Akdeniz Havzasi gibi iliman kusak denizlerinde trolün çekildigi zeminlerde irili ufakli çok sayida tür yasamaktadir. Bunlar arasinda ekonomik öneme sahip olup, avcilik düzenlemelerinde avlanabilir minimum boy uzunluklarinin altinda yer alan türlerde bulunmaktadir. Bu türler ekonomik olarak degerlendirilmeden denize ölü olarak atilmaktadir. Ticari olmayan türlerin avlanilmasi ekosistem açisindan tüm dünyada temel bir problem teskil etmektedir. Deniz balikçiliginda yillik 7,3 milyon ton baligin iskarta edildigini bildiren bazi raporlar (Kelleher, 2005; Zeller ve Pauly, 2005) yayinlamistir. Toplam av içerisindeki iskarta av oranlari % 20 ile %80 arasindan degismektedir. lskarta ekosistem fonksiyonlari ve biyolojik çesitliligin olumsuz etkilendigi yerlerde daha genis olasi sonuçlara yol açmaktadir. Trol balikçiligi sirasinda istenmeden avlanan iskarta türler nedeniyle ekosisteme olan negatif etkilerin yani sira ekonomik ürün miktarinin arttirilmasi amaciyla harcanan yakit miktari, buna bagli asiri karbon salinimi, avcilik sirasinda tüm avdan iskartanin ayrilarak denize geri atilmasi için is gücü miktari da artmaktadir. Sonuç olarak, yukarida bahsedilen tüm sorunlar, ilgili teknik alanda bir yenilik yapmayi zorunlu hale getirmistir. BULUSUN KISA AÇIKLAMASI Mevcut bulus yukarida bahsedilen dezavantajlari ortadan kaldirmak ve ilgili teknik alana yeni avantajlar getirmek üzere, bir tespit ünitesi ile ilgilidir. Bulusun bir amaci, trol aginda yakalanan baliklarin ag içerisinde iken tespit ünitesi vasitasi ile alinan görüntülerin gerçek zamanli olarak islenmesi sonucu elde edilen morfolojik özelliklerinden tür ve boy tespit edilmesi sayesinde iskarta miktarini ölçmeyi saglayan bir tespit ünitesi ortaya koymaktir. Bulusun diger bir amaci deniz canli çesitliliginin sürdürülebilir yönetimini saglamak adina trol aginin kontrol edilebilen bir tespit ünitesi ortaya koymaktir. Yukarida bahsedilen ve asagidaki detayli anlatimdan ortaya çikacak tüm amaçlari gerçeklestirmek üzere mevcut bulus, trol balikçiliginda kullanilmak üzere en az bir trol teknesi ile irtibatlanabilen; bir ucunda giris kismi ve diger ucunda ise en az bir torba kismi içeren en az bir trol agi, bahsedilen trol agi içerisinde saglanmis en az bir tünel kismina yerlestirilen en az bir tespit ünitesidir. Buna göre yeniligi, su ürünlerinin özelliklerini belirlemek üzere, bahsedilen tünel kisminda saglanmis en az bir görüntüleme cihazinin iliskilendirildigi en az bir islemci birimii bahsedilen islemci biriminin ise iliskilendirildigi en az bir haberlesme birimi içermesidir. Böylece görüntüleme cihazindan alinan verilerin veya görüntüleme cihazindan alinan verilere göre üretilen verilerin aktarilmasi saglamaktadir. Bulusun mümkün edilen bir yapilanmasinin özelligi, bahsedilen islemci biriminin en az bir kullanici arayüzü ile iliskilendirilmis olmasidir. Böylece görüntüleme cihazindan aktarilan veya islenmis verilerin kullaniciya sunulmasi saglanmaktadir. Bulusun mümkün edilen bir diger yapilanmasinin özelligi, kullanici arayüzünün bahsedilen trol teknesi üzerinde konumlanabilecek sekilde saglanmis olmasidir. Böylece trol teknesinin kontrolü sirasinda kullanicin kolaylikla balik avini takip etmesi saglanmaktadir. SEKILIN KISA AÇIKLAMASI Sekil 1' de bulus konusu bir tespit ünitesinde trol teknesinin ve trol aginin konumlandigi temsili bir perspektif görünümü verilmistir. Sekil 2" de bulus konusu bir tespit ünitesinin temsili bir sematik görünümü verilmistir. BULUSUN DETAYLI AÇIKLAMASI Bu detayli açiklamada bulus konusu bir tespit ünitesi (10) sadece konunun daha iyi anlasilmasina yönelik hiçbir sinirlayici etki olusturmayacak örneklerle açiklanmaktadir. Sekil 1' de bulus konusu bir tespit ünitesinde (10) trol teknesinin (20) ve trol aginin (21) konumlandigi temsili bir perspektif görünümü verilmistir. Buna göre bahsedilen trol teknesi (20) esasen temel amaci su üzerinde kalmak ve hareket etmek amaciyla insa edilen araç olmakla birlikte balikçilikta kullanilan ve kendine özgü bir avlanma yaklasimi içeren bir avlanma aracidir. Bahsedilen trol agi (21) ise trol teknesinin (20) arkasindan deniz dibinde veya su kolonu içerisinde çekilen, agdan yapilmis, önde baliklari aga yönlendiren genis bir agiz ve en arkada su ürünlerinin toplandigi bir toplanma kismi bulunan huni benzeri gittikçe daralan bir av aracidir. Bahsedilen tespit ünitesi (10) ise trol teknesi (20) ile avlanma sirasinda esasen trol agindan (21) canli veri alimini ve alinan verilerin islenmesini saglayan bir elektronik sistemdir. Trol agi (21) en az bir giris kismi (22) içermektedir. Bahsedilen giris kismi (22), trol aginin (21) avlanaoak su ürünlerinin aga yönlendirildigi ve ag içerisine ilk girislerin oldugu kismen genis agiz kismidir. Trol agi (21) en az bir torba kismi (24) içermektedir. Bahsedilen torba kismi (24) esasen bir torbaya benzer formda olup esasen avlanan su ürünlerinin toplandigi ve kismen ag gözlerinden geçebilen küçük türlerin kaçisina imkan saglar özellikte bir toplama alanidir. En az bir tünel kismi (23) torba kisminin (24) hemen önünde yer almalidir Bahsedilen tünel kismi (23) esasen bir köprü görevi gören ve giris kismindan (22) giren avlanmis su ürünlerinin torba kismina (24) yönlendirildigi yoldur. Trol agi (21) esasen konik bir benzeri yapida olup tünel kismi (23) esasen trol aginin (21) en dar kismini olusturmaktadir. Trol aginin (21) giris kisminda (22) ve bilhassa tünel kisminda (23) en az bir görüntüleme cihazi (25) konumlanmaktadir. Bahsedilen görüntüleme cihazi (25) esasen konumlandigi noktadan görüntü ve çesitli veri alinmasi saglayan bir kamera ve sensörler bütünüdür. Görüntüleme cihazi (25) giris kisminda (22) da konumlandirilabilmektedir. Böylelikle trol agi (21) giris kismindan (22) görüntü alinmasi saglanmaktadir. Bulusun özelligi ise görüntüme cihazinin (25) en dar bölge olan tünel kisminda (23) saglanmis olmasidir. Görüntüleme cihazi (25) en az bir islemci birimi (31) ile iliskilendirilmektedir. Bahsedilen islem birimi (31) esasen trol agindan (21) gelen gerçek zamanli verileri ön islemeden geçirerek makine ögrenmesi ve derin ögrenme algoritmalarini (Siniflandirma, Bölütleme) hizli sekilde isleyecek olan GPU destekli bir tek kartli bilgisayar sistemidir. Islemci birimi (31) en az bir haberlesme birimi (30) ile iliskilendirilmektedir. Bahsedilen haberlesme birimi (30) trol agindan (21) görüntüleme cihazi (25) ile gerçek zamanli veri aktarimini saglayacak genis bant, ultra genis bant gibi teknolojileri destekleyen kablolu veya kablosuz teknolojidir. Haberlesme birimi (30) en az bir kullanici arayüzü (32) ile iliskilendirilmektedir. Bahsedilen kullanici arayüzü (32) trol teknesi (20) üzerinde esasen kaptan köskünde saglanan, elde edilen veya islenmis verilerin (iskarta miktari/orani) görüntülendigi bir bilgi ekranidir. Sekil 2' de bulus konusu bir tespit ünitesinin (10) temsili bir sematik görünümü verilmistir. Buna göre bulusun örnek bir çalisma senaryosunda trol agi (21) marifetiyle su ürünleri avlanmasinda tünel kismi (23) üzerinde görüntüleme cihazi (25) saglanmaktadir. Görüntüleme cihazi (25) tünel kismindan (23) geçen su ürünlerinin verilerini bir islemci birimine (31) aktarmaktadir. Bu aktarma islemi kablolu veya kablosuz olabilmektedir. Islem biriminde (31) islenen veriyle su ürünlerinin tür ve boy bilgileri islenmektedir. Islenen veri haberlesme birimine (30) aktarilmaktadir. Haberlesme birimi (30) islenmis verilerin anlik olarak saglanmasina imkan tanimaktadir. Haberlesme biriminden (30) veriler kullanici arayüzüne (32) iletilmektedir. Kullanici arayüzünde (32) ise kullanicinin bilgi ekrani vasitasiyla bilgiye erisimi ve kontrolü saglanmaktadir. Tüm bu yapilanma ile birlikte trol agi (21) içerisinde avlanan su ürünlerinin tünel kismindan (23) geçerken görüntüleme cihazi (25) tarafindan alinan anlik görüntü ve verilerle tür ve boy bilgileri kullanici arayüzünde (32) izlenebilmektedir. Böylelikle hedef olmayan türlerin miktari, görüntüleri alinan türlerin minimum avlanabilir boyun altindaki bireylerin sayisi ve hedef türlerin miktari üzerinden yüzde olarak kullanici arayüzünde (32) takip edilmektedir. Ayni zamanda veriler anlik olarak resmi kurum ve kuruluslarla da paylasilmak suretiyle trol balikçiligi nedeniyle su ürünleri çesitliliginin zarar görmesinin önüne geçilmesi saglanmaktadir. Bulusun koruma kapsami ekte verilen istemlerde belirtilmis olup kesinlikle bu detayli anlatimda örnekleme amaciyla anlatilanlarla sinirli tutulamaz. Zira teknikte uzman bir kisinin, bulusun ana temasindan ayrilmadan yukarida anlatilanlar isiginda benzer yapilanmalar ortaya koyabilecegi açiktir. SEKILDE VERILEN REFERANS NUMARALARI Tespit Ünitesi Trol Teknesi 21 Trol Agi 22 Giris Kismi 23 Tünel Kismi 24 Torba Kismi Görüntüleme Cihazi Haberlesme Birimi 31 Islemci Birimi 32 Kullanici Arayüzü TR TR TR