TR201808836T4 - Jet motorlarının temizlenmesi amaçlı yöntem ve aparat. - Google Patents

Abstract

Bir türbin motorunun (10) temizlenmesi amaçlı bir aparat, temizleme sıvısı için bir rezervuara sahip, çekilebilen bir yıkama arabası (38) içerir. Rezervuar, yıkama arabasına (38) işlevsel şekilde bağlanmış bir yıkama halkasına (40), bir pompa sistemi (46) üzerinden bağlanır. Yıkama halkası (40), kendi çevresi etrafında bulunan ve temizleme sıvısının atomize edilmiş bir püskürmesini motorun (10) girişine yöneltmek için konumsal şekilde ayarlanabilen birçok püskürtme memesine (84a, 84b, 84c) sahiptir. Yıkama arabası (38) ve yıkama halkası (40), temizleme prosesin tamamı boyunca yıkama halkası (40) ile motor arasında fiziksel temas olmayacak şekilde motorla (10) hizalanır. Tercih edilen temizleme sıvısı, saf su olmakla birlikte rezervuar (44), bir dizi farklı temizleme çözeltisini taşıyacak şekilde segmentli olabilir ve bunlar, belirli bir temizleme prosesi için arzu edildiği gibi pompa sisteminin bir manifoldunda karıştırılabilir. Temizleme çözeltilerini yükseltilmiş bir sıcaklıkta tutmak için rezervuarlar ısıtılabilir ve yalıtılabilir. Motordan boşalan temizleme sıvısını, yıkama arabası üzerindeki bir toplama tankına vermek amacıyla toplamak üzere bir savak arabası bulunabilir.

Description

TARIFNAMEJET MOTORLARININ TEMIZLENMESI AMACLI YONTEM VE APARATTEKNIK SAHAMevcut bulus, asil olarak uçak turbofaninin veya her türlü turbojet motorlarin temizlenmesine yönelik bir yöntem ve aparat ile ilgilidir.

Sistem ayrica helikopterlerin turbo-saft motorlarinin ve ayrica birçok tipte hava türevli endüstriyel gaz türbinlerinin temizlenmesi içinkullanilabilir.BULUSUN GEÇMISIJet motorlari ve 'Özellikle uçak jet motorlarinin ve helikopter turbo-saft motorlarinin kompresörleri, genel olarak havada tasinan kirliligin ve ayrica havalimanlari civarinda manevra yaparken ve kalkis ve inis sirasinda diger uçak motorlarindan kaynaklanan yanmamis hidrokarbonlarin (is), yaglama yagi buharlarinin, vb. içeri çekilmesinden kaynaklanan kontaminasyona tabidir. Bu kontaminasyon, motor verimliligini düsürebilir, egzoz gazi sicakliginda istenmeyen artislara yol açabilir ve ekstrem durumlarda motor arizasi ile sonuçlanabilir.Buna göre yakit verimliligini ve enerji randiinanini korumak ve ayrica potansiyel motor arizalarini önlemek ainaciyla jet motorlarin gaz yolunun temizlenmesi önerilir ve birçok durumda artik bu, performansgarantileri saglamak ve korumak ainaciyla motor OEMsleri tarafindanzorunlu tutulan bir gerekliliktir. Bu temizleme islemi, önleyici olmayan bakim ve/veya performans iyilestirme prosedürlerinin bir parçasi olabilecegi gibi egzoz gazi sicakliklarinin zorunlu veya arzu edilen limitler dahilinde tutulmasina yardiinci olarak sicak parçalarin kullaniin ömrünü uzatmaya yardiinci olma ainaçli rutin bir önleyici bakim prosedürü halinde yapilabilir. Bir jet motorunun temizlenmesi, bunun genel verimini korumaya yardiinci olur, çünkü orta düzeyde kirli bir motor bile kolaylikla yakit tüketiminde yaklasik %05 ila %1.5°lik bir artisa yol açabilir. Düzgün yapildiginda düzenli veya programli motor yikamasi böylelikle kaynaklarin korunmasinin ve önemli miktarlarda para tasarrufu yapilmasinin nispeten ucuz bir yoludur. Günlük bazda kullanilan muazzam miktarlarda yakit ve günümüzün yüksek yakit maliyetleri dikkate alindiginda jet motorlarinin temiz tutulmasi, bir havayolu sirketinin nihai kar/zararini dogrudan etkileyebilir. Benzer sekilde helikopter türbin motorlarinin kompresörlerinin -daha düsük ve daha kirli çalisma yükseklikleri nedeniyle bunlar, jet motorlarindan daha fazla kirlenebilir 7 periyodik temizligi, yakit veriminin ve motor güvenilirliginin korunmasi ve potansiyel felakete yol açan arizalarin önlenmesi için bir gerekliliktir.Bir jet motorunun temizlenmesi, motorun sökülmesinin bir parçasi olarak yapilabilirken özellikle önleyici bakim isleminin bir parçasi olarak ve/veya asiri yakit yakilmasi ile inücadele amaçli motor teinizligi normalde motor uçak üzerinde yerinde iken yapilir. Bu yaygin sekilde kanat üstü temizlik olarak adlandirilir.Etkili temizlik, motor koinpresörünün statorunun ve rotor pervanelerinin esit sekilde temizlenmesini ve çalkalanmasini gerektirir. Kanat üstü temizlik hemen hemen tamamen etkisizdirçünkü sadece kompresörün ilk birkaç asamasina elle ulasilabilir;kompresörün büyük kisini temizlenmeden kalir. Yakma sisteminin veya türbinin herhangi bir parçasinin elle temizlenmesi mümkün degildir, bu nedenle etkili bir temizleme sistemi veya yöntemi, bütün motor grubu içindeki tüm rotor ve stator elemanlarina ulasilacak sekilde tasarlanmalidir.Bir jet motorunun temizlenmesi için yaygiii sekilde kullaiiilan bir yöntem, bir temizleme sivisinin motor kompresör girisine, bu motorun mars sisteminin kuru çalistirma modunda çalistirilirken, bunun itici gücü olarak uçagin kendi yardimci güç ünitesinden (APU) veya harici bir zemin elektrik kaynagindan tazyikli hava kullaiiilarak püskürtülmesini içerir. Bu yaygin sekilde “çalistirmali yikama” olarak bilinir, burada motor, seçilen bir hiza kadar (tipik olarak bunun N2 saft hizinin %10”u ila %20”sine kadar) açilir veya çalistirilir (yakit izole edilmis sekilde). Motorun bu sekilde çalistirilmasi veya mars edilmesi suretiyle temizleme ve duiulama çözeltileriniii etkili sekilde çekilmesi için motor içinde yeterli hava akimi üretilir, bu çözeltiler de biriken kirleri parçalar ve kompresör bölümünden yikayarak temizler.

Sökülen kirlerin bir kismi, hava akimi içinde motordan komple disari tasinacak ve egzoz akisi içinde atilacaktir, böylelikle türbin bölümü üzerinde ikinci] bir temizleme etkisi saglanacaktir, bununla birlikte bir kismi ise yikama sivisi ve durulama suyu ile birlikte yerçekimi kuvvetiyle motorun alt yarisina inebilir, burada toplaiiabilir ve motor yikama prosedürü tamamlandiktan soiira güvenli atma veya ayirma amaciyla bir tank veya kap içine bosaltilabilir.Siklikla temizleme sivisi, tek basina veya deterjan tipi katki maddeleri ilave edilmis, ilik veya sicak sudur (tipik olarak 21 ila 93°C, 70 ila 200°F araliginda). Daha eski zamanlarda - kompresördeii ön isitmalihava tahliyesi yoluyla sogutulaii türbin pervaneleriiiingelistirilinesinden öiice - pirinç çeltigi, ezilmis pekan cevizi kabuklari veya karbon bazli tozlar gibi orta düzeyli asindiricilar, kanatlari ovalainak ve yüzey birikintilerini çikarmak ainaciyla kompresörün içine enjekte ediliyordu. Bununla birlikte kompresörden hava tahliyesi yoluyla türbiii sogutmasi basladiginda - artik gaz türbinlerinin ve jet motorlarinin çok büyük bir kisminda kullanilinaktadir - biçak sogutma kanallarinin ve portlarinin temizleme asindiricisinin kendisi tarafindan tikaninasi ve ardindan türbin biçaklarinin hizla yüksek sicakliga çikarak ariza yapinasi tehlikesi nedeniyle bu tür kati asindiricilarin bu tip gaz türbinlerinde kullanilmasina son verildi.Jet motorlarinin veya turbo jetlerin temizlenmesi için temizleme çözeltisi ve durulama suyu püskürtine memeleri siklikla bakiin personeli tarafindan motor giris alaninda çalistirilan, basit, elde tutulan çubuklara takilir, ancak bu prosedürle esit bir teinizlik yapinak çok zordur. Ek olarak bu temizleme yöntemi, operatörün dogrudan çalisir durumdaki motorun girisi önünde durmasini gerektirir, böylelikle potansiyel olarak Operatör ve motor için çok ciddi bir tehlike yaratir.

ABD Patenti No. 8,109,807, motorun fan biçaklarina ve bunlarin içinden takilan bir contalama sisteini yoluyla motorun orta “kapaginin” karsisinda tutulan, bir dizi püskürtme memesi tasiyan bir diskten olusan bir temizleme sisteini açiklar. Temizleme çözeltisi ve durulaina suyu, meme diskinin ortasina takilan bir dönel baglanti üzerinden memelere verilir. Motor, kendi mars sisteini tarafindan döndürüldügünde disk ve bunun memeleri, döndürücü ile birlikte döner ve yikama çözeltisi ve durulama suyu, fan biçaklari içinden ve motor göbeginin koinpresörü içine enjekte edilir.ABD Patenti No. 4,170,489°da belirtilen baska bir proseste teinizlemeçözeltisi, motorun yakit meinelerinin içinden dispense edilir. Busadece yakit meinelerinin, yakicilarin ve türbinin potansiyel temizligi için uygundur ve motorun baslica kirlilik ve performans kaybi kaynagi olan kompresör için uygun degildir. Dispense edilen deterjan karisimi, yakit memelerine sokulur ve burada bir süre bekletilir, ardindan pulse edici bir deterjan püskürtülür, bunun ardindan da yakit memelerini temizlemek ve yakma sisteminin türbinin iç yüzeylerini kurutmak için bir basinçli hava ile arindirilir.ABD Patenti No. 8,444,773'te açiklanan sisteinde uzun bir kargi üzerinde bir J kancasi inotora arkadan sokulur ve göbek inotor kompresör girisinin agzina takilir. Temizleme çözeltisi ve durulama suyu, kompresör içine enjekte edilir. Tüm motor ayrica drenaji toplamak için su geçirmez bir örtüye sarilir.WO 2005/ 120953 sayili Uluslararasi Basvuru, bir gaz turbo motorunun yikanmasina yönelik, bir el arabasi ve el arabasi üzerine monte edilen, yikama sivisiiii bir robotik kol araciligiyla yikama ünitesine baglanmis, halka seklinde bir püskürtme kafasina vermek üzere bir yikama ünitesi içeren bir sistem açiklar. Yikama ünitesi, yikama sivisinin saklanmasi için tanklar, sivinin isitilmasi için isiticilar, sivi basincini arttirmak için bir pompa ve yikama islemini yapmak ve izlemek için gerekli kontroller içerir. Püskürtme kafasi, motorun girisindeki sabit bir pozisyonda robotik kol tarafindan, püskürtme kafasi ile motor temas etmeden tutulur ve sivinin meinelere dagitilmasi için bir inanifold içerir, bu daha sonra atomize edilen yikama sivisini motor girisine enjekte eder. Kullanilmis temizleme sivisi, WO 2005/ 121509”da tarif edilen bir toplama cihazi tarafindan toplanir, bu cihaz ise tekerlekli bir sasi ve bir sivi toplama vasitasi içeren hareketli bir el arabasi üzerinde düzenlenir. Yikama sivisi,yikama ünitesinde bir tanka kanal üzerinden poinpalanir.Yukarida tarif edilenler gibi geleneksel jet motoru yikama sistemleri ve teknikleri tipik olarak püskürtme ekipmanlarinin personel tarafindaii sürekli olarak izleninesini ve konumlandirilmasini veya püskürtme cihazlarinin motora takilmasini gerektirir. Bu prosedürler, zaman yogunluklu olabilir, dikkatli hizalama ve konumlandirma gerektirebilir ve dikkatlice konumlandirilmaz ve düzgün tutulmazsa motorda çok ciddi hasarlar ile sonuçlanabilir. Buna göre geleneksel sistemlerin eksikliklerini ortadan kaldiran, kritik motor parçalari ile temas veya motorun içine sokma gerektirmeyen ve tutarli ve tahmin edilebilir temizleme sonuçlari verecek tekrarlanabilir bir proses ve prosedürde temizleme çözeltilerinin verimli ve kontrollü kullanilmasina izin veren bir jet motoru temizleme aparatina veyöntemine ihtiyaç vardir.BULUSUN KISA TARIFIBir türbin inotorunun teinizlenmesine yönelik bir aparat önerilir; aparat, bir yikama arabasi, temizleme sivisi için arabaya monte edilen bir rezervuar, bir yikama halkasi ile motor arasinda fiziksel temas olmadan atomize edilmis temizleme sivisi püskürmesinin motorun bir girisine yönlendirilmesi için konumsal sekilde ayarlanabilen ve arabaya islevsel sekilde monte edilmis bir yikama halkasi, rezervuara ve yikaina halkasina baglanan, yikaina halkasi tarafindan püskürtülmek üzere temizleme sivisiniii rezervuardan yikaina halkasina kontrollü basinçli bir akisini verme amaçli bir pompa sistemi ve yikama halkasinin motorun içine asiri sokulmasini önlemek amaciyla motor sepetinin ön kismi ile temas ettirilebilen, yikama arabasinin önündeki direklerin ileri yüzlerine monte edilen tamponlariçerir.Yukaridakilere göre mevcut bulusa ait temizleme aparati, temizlenecek bir motora göre dogru ve kolay bir sekilde konumlandirilabilen, arabaya monte edilmis bir sistem içerir. Bu amaçla yikama arabasi, zeminde kullanilma yerine getirilip götürülinek üzere çekilebilir ve yikanacak motorun önüne elle ve dogru bir sekilde konumlandirilabilir. Arabaya monte edilen bir yikama halkasi, birçok püskürtme çikisi içerir. Yikaina halkasi, göbek motor girisinin tüm çevresi etrafinda ve içinde bir dizi püskürtme memesinden gelen temizleine spreyini dogru yöneltinek ve bu sekilde motor yüzeylerinin tamami için tam ve komple püskürtme kapsami saglamak üzere konumlandirilir. Yikama halkasi ve bunun destek takimi, yikama arabasina sabit sekilde takildi gindan püskürtme sistemi ile motorun herhangi bir parçasi veya bunun giris yüzeyi arasinda fiziksel temas kurulinasina gerek yoktur.Avantajli bir düzenekte yikaina halkasi, birçok atomize edici püskürtine meinelcrine sahiptir ve bunlar, yikama halkasinin çevresi etrafinda bulunur. Ayrica memeler, halkanin önünde çikinti yapmayacak sekilde yikama halkasinin iç tarafina konulur, bu sekilde memelerin ve ana motor faninin zarar görmesi önlenir.Yine ayrica birçok püskürtme memesi, motorun farkli kisimlarina yöneltilmis memeler içerir. Püskürtme memelerinin, yani püskürtme çikislarinin spesifik sayisi ve halka çevresindeki konumu, göbek kompresörün ve ana fanin hem dönen hem sabit kanatlarinin kökten uca esit sekilde temizleninesini saglarken halkanin fiziksel büyüklügü, göbek motorun giris bilezigi ile uyum saglar. Avantajli olarak meinelerin büyük kismi, motor göbegi kompresör rotor ve stator biçaklarinin tam yüzey kapsainasini saglayacak sekildekonumlandirilmis yan püskürtme memeleri olabilir. En az bir ilavememe, göbek motoru temizlenmesi ve durulanmasi sirasinda dönerken ana motor fanini temizlemek üzere dogrultulabilir.Avantajli olarak aparat ayrica mast grubuna monte edilen yikama halkasi için hizalaina vasitalari içerir. Bu hizalaina vasitasi veya vasitalari, yikama halkasini motora göre hizalar ve teinasli veya temassiz hizalama vasitalari olabilir. Avantajli bir düzenekte temassiz hizalama vasitalari, yikama halkasinin motor kompresörüne ve ana fana düzgün ve merkezi sekilde konumlanmasini saglamak üzere konulur. Böylelikle sistem tarafindan temizlenecek motor için otomatik olarak tespit edilen dogru parametrelerle operatör hatasi olasiligi en aza indirilir ve temizleme isleminin sonuçlari maksiinize edilir. Bu baglamda hizalama vasitalari ayrica yikama halkasinin merkezi ile hizalanmis, halkanin temizlenecek motorun merkez çizgisine göre düzgün konumlanmasini saglama amaçli bir nisan alina çubugu veya borusu içerebilir.Yikama arabasi tamamen kendi kendine yetebilir, yani harici bir güç kaynagi gerektirmez ve ayrica temizleme sivisi ve durulama suyu için ayrica isitilan ve yalitilmis rezervuarlarin yani sira temizleme sivilarini yikaina halkasina gerekli basinçta ve akista vermek için bir pompa sistemi içerebilir. Çalistirma personeli için kabin isiklari ve bir güneslik gibi yardimci bilesenler de konulabilir. Küçük ir demiiieralize etme sistemi ve/veya bir atik su son aritina sistemi gibi diger çevreseller yikama arabasina monte edilerek demineralize edilmis yikama suyu (bu bir motor OEM gerekliligi olabilir) ve/veya motor yikamasindan gelen toplanmis ve kirli atik suyun son aritilmasina yönelik bir vasita saglanabilir. Yukarida bahsedilenpompa sistemi, bir pompaya islevsel sekilde baglanmis dahili biryanmali motor içerebilir, buradaki yanmali motor. Yanmali motora, arabaya monte edilen bir yakit kaynagindan besleme yapilir.Motora enjekte edilen temizleme sivisinin büyük kismi, motor egzozundan geçmekle birlikte bir miktar sivinin motor içinde kalmasi ve motor yuvasinin veya sepetinin tabanina düsmesi mümkündür. Bu siviyi almak için bir toplama arabasi, motorun altina konumlanabilir, bu sekilde geri kalan temizleme sivisi, sizdirma deliklerinden geçerek sepetten çikar ve toplama arabasinin bir t0plama savak kanali üzerine düser. Savak kanali, sivilarin, yikama arabasinin üzerinde bulunan bir toplama tankina akmasini saglayacak sekilde nazikçe egimlendirilebilir, böylelikle bu sivinin zeminde birikmesi Önlenir.

Savak kanalinin toplama tankina baglanacagini söylemeye gerek yoktur.Bir baska avantajli düzenekte rezervuar, birçok tank içerir ve pompa sistemi, tanklardan pompa sistemi üzerinden gelen bir sivi akisinin kontrol edilmesi amaciyla tanklara islevsel sekilde baglanmis bir manifold içerir. Yine ayrica aparat, tanklar için bir isitma sistemi içerebilir, buradaki tanklar isi yalitimlidir.Ayrica bagimsiz istem ll°de tanimlandigi gibi, bir türbin motorunun temizlenmesine yönelik; temizleme sivisi için bir rezervuara, bir yikama halkasina ve rezervuari yikama halkasina islevsel sekilde baglayan bir pompa sistemine sahip bir arabanin teinizlenecek motorun `Önünde konumlandirilmasi; yikama halkasinin motora göre, halka ve motor arasinda hiçbir temas olmadan halkanin merkezi, motorun inerkez çizgisi boyunca olacak sekilde hizalanmasi; ve temizleme sivisinin atomize edilmesi ve yikama halkasi üzerindeki memelerden motorun içine püskürtülmesi adimlarini içeren biryöntem önerilir.10Avantajli olarak yöntem ayrica temizleme sivisi ineinelerden püskürtülürken motorun çalistirilmasi adimini içerir.Hizalama adimi, yikama halkasinin motorun bir sepeti içinde ve bir turbofan motorun ana faninin `Önünde konumlandirilmasini içerebilir.

Avantajli olarak püskürtme adimi, püskürtmenin farkli memelerden farkli motor lokasyonlarina ayni anda yöneltilmesini içerir. Bir baska avantajli düzenekte lokasyonlardan en az biri, motor göbeginin kompresör biçaklari, motorun turbofaninin yüzeyleri ve motor sepetinin iç çeperinden olusan gruptan seçilir. Püskürtme adimi, pompa sistemi çalistirilarak yapilabilir; pompa sistemi, arabaya monte edilen bir yakit kaynagina veya bir elektrik motoruna sahip, arabaya monte edilen bir içten yanmali motor ile çalistirilir.Yine ayrica yöntem, rezervuar içinde bulunan temizleme sivisinin, araba motorun önüne konuinlandirilinadaii önce arzu edilen bir sicakliga kadar isitilmasi ve araba motora konuinlandirildiginda ve temizleme sivisi püskürtülürken sivinin önemli Ölçüde arzu edilensicaklikta pasif sekilde tutulmasi adimlarini içerir.ÇIZIMLERIN KISA TARIFIMevcut bulusun daha kapsainli olarak anlasilmasi, ekli çizimler ile baglantili olarak dikkate alinan bulusun 'Örnek bir düzeneginin asagidaki detayli tarifnamesin dikkate alindiginda gerçeklesecektir, bu çizimlerde:Sekil 1, temizligi mevcut bulus ile yapilabilecek bir turbofan jet motorunun sematik bir görüntüsüdür;Sekil 2, mevcut bulusa göre yapilandirilmis, yikama halkasi çalistirma pozisyonunda bulunan bir aparatin arka çeyrek perspektifgörüntüsüdür;11Sekil 3, aparatin ön çeyrek perspektif görüntüsüdür;Sekil 4, aparatin yan perspektif görüntüsüdür;Sekil 5, bosaltilan yikama sivilarini toplamak için Sekil 2-4°ün püskürtme arabasi ile birlikte kullanilabilen bir savak arabasinin perspektif bir görüntüsüdür;Sekil 6, motorun altina yerlestirilmis savak arabasi sistemi ile birlikte bir jet motorun temizlenmesi için yerine bulunan aparatiii yandan yükseltilmis görüntüsüdür;Sekil 7, yerinde bulunan aparatin perspektif bir görüntüsüdür;Sekil 8, yikama halkasinin yerinde bulundugu bir jet motorun kismi iç kisminin yandan sematik bir görüntüsü olup bir birinci püskürtme memeleri grubunun, göbek motor kompresörünün temizlenmesi için dogrultulinasina dair detay gösterir; veSekil 9, Sekil 8°e benzer bir plan sematik görüntü olup motor ana faninin temizlenmesi için konumlandirilmis diger püskürtmememelerinin dogrultulmasina dair detay verir.BULUSUN DETAYLI TARIFISekil 1, mevcut bulusun kullanilabilecegi bir jet motoru tipinin örnegi olan bir turbofaii jet motorunun (10) sematik bir temsilidir. Motor kapagi veya sepeti (12), motorun çalisma elemanlarini çevreler ve bunlar arasinda alçak basinç saftina (16) baglanan ana turbofan (14) bulunur. Motor çalisma halinde iken fan (14), alçak ve yüksek basinçli kompresör kademelerinden (24 ve 26) gelen havanin bir kismini, motorun yaiima odacigina (22) yönlendirir ve havanin geri kalani, baypas kanalina (20) geçer. Alçak ve yüksek basinç kompresör kadeinelerinden (24 ve 26) geçtikten sonra yanma havasi, jet yakiti ilebirlestirilir ve yanma odaciginda (22) ateslenir.12Sicak yanma gazlari geriye dogru hareket eder, yüksek ve alçak basinç türbin kademeleri (28, 30) içinden genlesir ve bunlari çalistirdiktan sonra egzoz takimi (32) üzerinden motordan çikar. Türbinler (28 ve ), ana itici fan ve göbek motor kompresör kademeleri için dönme kuvveti saglar, bu kademelere alçak basinç safti (16) ve bir konsantrik yüksek basinç safti (18) baglanir. Ileri itme asil olarak ana fandan gelen baypas havasi tarafindan saglanir (tipik olarak toplam itmenin %60 ila 80”i), geri kalani ise göbek motordan kaynaklanan sicak egzoz gazlari tarafindan üretilir. Bir koni veya kubbe seklinde bir spiniier (34), ana fan grubunun (14) merkezinde bulunur ve merkezden gelen hava akisinin bir kismini göbek kompresör giris bilezigine engelsiz sekilde yönlendirmeye yardimci olur.Bir jet veya turbo-saft motorunun etkili temizligi böylelikle (a) göbek motor kompresörün tüm dönen ve sabit kanatlariiiin, enjeksiyon fazi sirasinda temizleme çözeltisi ve durulama suyu ile kapsamli ve sürekli sekilde islatilmasini ve bolca yikanmasini ve (b) yeterli temizleme çözeltisinin ve durulama suyunun, hava akisi ile yanma ve türbin kademelerinden tasinarak göbek motor kompresörünün ön kadeinelerinden gelen, çikarilmis - ve potansiyel olarak asindirici - kirlerin motorun sicak kisminda yeniden birikmeinesinin saglanmasini gerektirir, burada bu kirler daha sonra bilinen adiyla sicak korozyonun gelismesine yardimci olabilir. Jet ve turbo-saft motorlarin büyük kismi, eksenel akisli koinpresörler kullandigindan üst yari stator kanatlarinin, motor girisinin sadece alt yarisinda bulunan memeler tarafindan islatilmasi, temizlenmesi ve bolca yikanmasi fiziksel olarak mümkün degildir, çünkü enjekte edilen sivi, kompresör içinde sadece lineer çizgilerde - hava akisinin kendisi gibi - hareket edebilir vesantrifujlenmeyecek veya kompresörün üst yarisina aktarilmayacaktir.13Bu nedenle bir eksenel akisli koinpresörün tüm stator kademelerinin komple islatilmasini saglamanin tek makul yolu, temizleme çözeltisini ve durulama suyunu, mevcut aparat ve yöntemde kullanilan gibi komple çevresel bir meme dizisi ile tamamen radyal sekilde fiziksel olarak enjekte etmektir.Sekil 2 - 4”te gösterildigi gibi bulusa ait temizleme aparati (36), yikama halkasini (40) destekleyen bir araba (38) içerir, bu halka ise motor sepetinin (12) içinde, Spinnerin ileri ucunda konuinlandirilir ve bunun es merkezli hizalanir. Araba, tekerleklere (42) sahip oldugundan çekilebilir, bu sekilde çalisma yerine veya pozisyonuna getirilip götürülebilir. Arabanin hassa çalisma pozisyonuna geçici olarak sabitlenmesi için tekerlek kilitleri (104) konulabilir. Araba, gösterildigi gibi yikama sisteminin çalisma elemanlarini destekleyen bir açik kaporta formunda veya istenirse tamamen kapali olabilir.

Tank grubu (44), püskürtülecek çözeltilerin saklanmasini saglar ve tipik olarak her biri arzu edilen hacimde ve tipte bir çözelti tasiyabilen iki, üç, dört veya daha fazla ayri bölüme sahip olacaktir. Araba için tipik ebatlar, 2000 mm uzunluk X 1400 mm genislik (c. 79 inç x 55 inç) civarindadir.Temizleme ve durulama ortanii olarak sadece su kullanilacaksa tanklarin tainami suyu tasimak için kullanilabilir. Bununla birlikte operatör, temizleme sonucunu gelistirmek içiii bir kimyevi çözelti kullanniak isterse tanklardan biri arzu edilen çözelti ile doldurulabilir.

Tüm tanklar, ortak bir emme ve geri dönüs manifoldu (50) tarafindan birbirlerine baglanir, bu da arabaya monte edilen bir pompa sisteminin (46), bir taiiktan digerine içeriklerin yenideii sirküle edilmesi ve tank içeriklerinin harinanlanmasi veya önceden karistirilmasi içinkullanilmasina izin verir. Tank içeriklerini arzu edilen bir sicakliga,14tipik olarak yaklasik 66 ila 93°C ”ye (150 ila 200°F) getirmek için tank Isiticilari (54) bulunur. Isiticilar elektrikle çalisirken isiticilari izlemek ve uygun sekilde düzenlemek amaciyla isiticilara isitici kontrol ve kumanda paneli (56) islevsel sekilde baglanir. Temizligin yapildigi yerde genellikle kullanilabilecek elektrik sinirli oldugundan içerigin hangar gibi uzak bir yerde arzu edilen sicakliga isitilmasini saglamak için tanklar iyi yalitilir; bu sekilde araba temizleme yerine getirildiginde ve temizleme islemi yapilirken içerikler bu sicaklikta kalir.Motorla çalistirilan bir pompa grubu (46), çözeltileri tanklardan, boru sistemi (48) içinden geçirerek yikaina sivisi manifolduna (50) ve buradan yikama halkasina (40) pompalar. Motor tercihen benzin veya dizel yakit ile çalisir, bunun nedeni yine normalde temizleme sahasinda elektrikle çalisan poinpalari çalistirmak için yeterli elektrigin bulunmamasidir. Tankin emme ve devridaim borularinin her biri ile baglantili valflar (52), operatörün dispense edilecek tank içeriklerini ya belirli bir tankin içerigi harcanirken, uygun sekilde bir temizleme prosesinin farkli asamalari sirasinda dispense edilmek üzere ya da kimyasal harinanlama amaçli olarak seçinesine izin verir, bununla birlikte yukarida belirtildigi gibi su anda baslica havayolu sirketleri tarafindan kontaininasyonu veya baska arzu edilmeyen etkileri 'Önlemek amaciyla temizleme prosesinin tüm asamalari için tercih edilen ortam olarak saf su öngörülür. Sistem için tipik çalisma basinci, püskürtme halkasindan arzu edilen yikama suyu akis hizina bagli olarak 15 ila 40 BARG'dir (c. 220 ila 488 psig). Püskürtme memelerini tikamak veya temizlenecek motora tasinmak üzere kontaminantlarin püskürtme halkasina ulasmasini önlemek amaciylapompaniii desarj tarafina çok asamali hat içi filtreler (68) konulur.15Pompadan püskürtme kolektörüne kadar olan borular da temizleme sirasinda isitmaya devam etme gerekliligi olinadan sivi sicakligini korumak amaciyla yalitilabilir.Dik kol veya mast (62), ana ileri uzanan yatay kol (64) ve üst ve alt çapraz baglama kollari (66) içeren püskürtme halkasi mast grubu (60), destek çerçevesinden (58) dik sekilde yukari dogru uzanir. Yikama halkasi veya kolekt'orü (40), yatay kolun uzak ucuna, bundan yukari dogru uzanacak sekilde monte edilir. T seklinde hizalama rotu (70) benzer sekilde yatay kol üzerine, püskürtme halkasinin arkasina konumlandirilirken rotun üst, yatay nisan alma çubugu (72), püskürtme halkasinin merkezi ile hizalanarak halkanin, teinizlenecek motora göre düzgün konumlanmasi saglanir. Dik mast (62), yükseltilebilir ve alçaltilabilir ve kelepçe vasitasi (74) tarafindan yerinde tutulabilir, bu sekilde püskürtme kolektörünün merkezi, motorun spiniieri ile tam olarak hizada ortalanir, bunun merkez çizgisi, uçagin agirligindaki degismelere ve/Veya yikama sirasinda düz olmayan zemine bagli olarak degisebilir. Mast ve kolekt'or grubu, sekillerde gösterildigi gibi çalisma pozisyonu ile halkanin arkaya baktigi ve araba tabani üzerinde yattigi toplanmis pozisyon arasinda 180 derece döndürülebilir. Uzerine yikama halkasinin monte edilebilecegi kolun (64) uzunlugu, yikanacak motorun fiziksel büyüklügüne ve spesifik olarak motor sepetinin giris agzindan 'Ön ana fanin yüzüne kadar olan mesafeye bagli olarak degisebilir. Yikama halkasi tipik olarak fanin yüzünden yaklasik 150 mm (6 inç) uzaga konumlandirilir.Arabanin önünde, dikmelerin (88) ileri yüzlerine monte edilen motorsepeti tamponlari (86), arabanin motor sepetinin `Önüne nazikçe16dayanarak konuinlandirilinasini saglar ve halkanin, motorun içine asiri girmesini ve ana fan ile temas etmesini engeller.Ayarlanabilir kabin isiklari (76) ve bir güneslik (78) gibi yardimci ekipmanlar da arabaya konulabilir. Ust yüzeyinde bir toplama portu bulunan, ayrica bir atik su tanki (80) veya bir atik su toplama tanki (80) olarak da adlandirilabilen bir toplama tanki (80) da kullanilmis temizleme çözeltisini ve yikama sirasinda ve sonrasinda motordan damlayan durulama suyunu alinak üzere arabanin önüne konulabilir; bu sular, atik suyu atik su tanki içine yerçekimi sayesinde yönlendirmek üzere motorun altina konulmus bir savak sistemi tarafindan yakalanabilir.Ozellikle damlayan suyu toplamak için Sekil 5°te gösterildigi gibi bir savak arabasi grubu (90) kullanilabilir ve Sekil 6°da gösterildigi gibi teinizlenecek inotorun altina konulabilir. Savak arabasi, bir çift tekerlek grubuna (94) monte edilmis, bir çift paralel, yana] uzanan ana raya veya kiris segmentlerine (92) sahip bir merkezi ünite içerebilir, bu sekilde araba benzeri bir konstrüksiyon olusturulur. Çikarilabilen ön ve arka uzatina raylari (108), ana raylara baglanir ve bunlari hem ileri hem geri dogru, tipik olarak eklem üzerinden çikarilabilir bir enlemesine pim ile tutulan, eslesmeli bir fis ve priz formunda baglanti yoluyla uzatir. Uzatma raylari da L seklindeki dikme çiftlerini (96) destekler, bunlarin üst uçlari ise savak kanalinin (98) yanlarini destekler. Savak kanali (98), kanvastaii veya baska bir esnek, su geçirmez malzemeden yapilabilir ve takma ve çikarma kolayligi açisindan bir dizi üst üste binen segment içerebilir. Segmentlerin eni, bunlar arabanin yanlarindan sarkacak ve böylelikle damlayan su için bir toplama kanali veya yolu olusturacak sekildedir. Segmentler,içinden dikinelerin (96) üst uçlarinda pimler (106) bulunan gromet17halkalari ile donatilabilir. Dikmelerin (96) yükseklikleri, toplanan suyun yikama arabasi üzerindeki toplama tankina dogru akmasini saglamak amaciyla savak kanalina (98) dogru, arabanin arkasindan `Önüne 2° civarinda bir asagi yönlü egim olacak sekilde seçilir. Savak kanalinin (98) ileri ucu, Sekil 4 ve 6”da gösterilen, çikarilabilir bir toplama dili (100) üzerinde oturur, bu da yikama arabasina monte edilir ve toplanan suyu, atik su toplama tankina (80) yönlendirir.

T0planan su, savak kanalindan dilin üzerine düser ve buradan t0plama tankina geçer.Savagin arka ucuna, arabanin motorun altina gerekli sekilde konumlaiidirilmasini saglamak amaciyla çikarilabilir bir sap grubu (102) konulabilir, bu ayrica bir fis ve priz baglantisi ile raylara baglanabilir. Sapin ayaklari (110), üst ve alt çapraz kirisler (112) tarafindan birlestirilir; bir çift saplama, sap grubu ile raylar arasiiida fis ve priz baglantisi saglar. Savak arabasinin yikama arabasina bitisik ve temizlenecek inotorun altina düzgün sekilde konumlandirilmasini saglamaya ek olarak sap grubu, arka uzanti raylarinin uzak ucu için destek saglar ve savagin dogru egimini korumaya yardimci olur.

Savak kanalinin (98) uzunlugu, bu tercihen bütün olarak motorun altinda bulanacak ve ayrica buharlasma veya egzoz akisi tarafindan daha da ileri tasinma yerine savak kanali (98) içine düsmek için yeterli büyüklügü sahip atilmis sivilari toplamak için yeterli mesafede kendi egzoz ucunun ötesine uzanacak sekildedir. Tipik bir genel savak kanali (98) uzunlugu, 800 cm (315 inç) civarinda olacaktir; merkezi ray bölümü, 200 cm civarinda uzunlukta olacak ve uzatina raylarinin her biri, 150 cm civarinda uzunluga sahip olacaktir. S'oküldügünde hem uzatina raylari hem de sap grubu, savak kanali segmeiitleri ilebirlikte merkezi ünite üzerinde saklanabilir.18Ayrica Sekil 7, 8 ve 9°a istinaden yikama halkasi (40), birçok püskürtme memesi (84) içerir; bunlarin içinden yikaina sivisi çözeltileri motorun iç yüzeylerine çarpmak ve bunlari temizlemek üzere çikarilir. Memeler, motor girisi etrafinda esit sekilde ve komple dagilan bir püskürtme sablonu saglayacak yeterli sayida düzenlenir ve halka etrafinda konumlandirilir. Tercih edilen bir meme, mevcut bulusun kasifine ait, 8,028,936 numarali ABD Patentinde açiklanan tipte olup bir dizi akis hizinda yüksek bir atomizasyon derecesi saglar ve minimum yikama sivisi atigi ile yüksek püskürtme veriinliligine izin verir. Memelerin yikama halkasi üzerindeki tipik düzeni, üç farkli meme dogrultusu içerebilir. Sekil 8°de görülebilecegi gibi yikama halkasi (40) tipik olarak bunun çapi, püskürtme ekseni motorun merkez çizgisine paralel olan, bu sekilde direkt olarak motorun göbegine püskürtme yapan, birinci kompresör kadeinesi biçaklarina dogru, 30 - 40° araliginda nispeten dar bir püskürtme konisine sahip bir birinci meme seti (84a) saglayacak sekilde ebatlandirilir. Bu meinelerin sayisi tercihen 8 olabilir, püskürtme halkasi etrafina esit sekilde konumlandirilir ve her biri, toplam 16 sabit püskürtme konisi yaratan ve bu sekilde ana püskürtme sablonunu olusturan ikili yan püskürtme konstrüksiyonundadir. Sekil 9°da gösterildigi gibi halka üzerinde birbirlerinin çapsal olarak karsisinda bulunabilen iki ilave meme (84b), daha genis ve destekleyici bir püskürtme sablonu saglamak üzere yikama halkasi üzerinde düzenlenir. Memelerden biri, döndükleri sirada fan biçaklarinin dis üçte ikisini kapsayacak sekilde, 110O araliginda bir püskürtme genisligi ile açilandirilirken diger meme, fan biçaklarinin iç üçte birine çarpacak bir püskürtme üretecek sekilde açilandirilir. Burada püskürtme açisi, 90° araligindaolabilirken motorun merkez çizgisine püskürtme ekseni 45° açidadir.19Böyle bir genel meme düzenegi, bir veya daha fazla açikliga sahip memeler sunan '936 patentiniii meme koiistrüksiyoiiu ile etkili sekilde saglaiiabilir ve bir dizi püskürtme açisi ve akis hizi elde edilebilir.

Memelerin ve meme setlerinin sayisinin ve bunlarin oryantasyonlarinin, belirli bir motorun spesifik gereklilikleriiie ve arzu edilen sivi akis hizina bagli oldugu anlasilacaktir. Bununla birlikte memeler yikama halkasi üzeriiideki yerlerine sabitlendigiiide düzgün olniayan veya yetersiz püskürtme kapsami ile sonuçlanan Operatör hatasi veya yanlis hizalaina olasiligi ortadan kaldirilir. Operatör kontrolünde olan tek degisken, akis basincidir.Yine sekillere ve 'Özellikle Sekil 6 - 9°a istinaden, bir yikama isleini yapmak için yikama arabasi, temizlenecek motorun `Önüne yerlestirilirken yikaina halkasi (40) genellikle motor girisi ile hizalanir; yikaina halkasi grubu ayrica yikama halkasi, motor kapagi ile es merkezli olacak ve bunun içine konumlanacak sekilde ayarlanir ve dogrultulur. Tamponlar ile yikama halkasi mast kolunun (64) uzunlugu arasindaki iliski su sekildedir; tamponlar (86), motor sepetinin `Ön tarafi karsisina gelecek sekilde araba konumlandirilirken yikaina halkasi, ana motor faninin (14) 'Ön tarafindan yaklasik 150 mm°lik (6 inç) bir “A” mesafesine koiiuinlandirilir. Araba üzerindeki tekerlek frenleri kullanilarak araba ve püskürtme halkasi yerinde tutulabilir. Araba yerine götürülmeden önce tamponlarin önündeki püskürtme halkasinin çikinti mesafesinin, temizlenecek motorun ebatlarina göre ayarlanmasi, araba yerine konuldugunda püskürtme halkasi ile motorun herhangi bir parçasi arasinda temas olmamasini saglar. Hizalama rotu elemani (72) tarafindan gösterilen püskürtme halkasi merkezi, motorun merkezi ve spiiiner (34) ile hizalanir.Düzgün hizalandiginda yikaiiia halkasi ile motor bilesenleri arasinda20fiziksel bir temas olmaz. Ardindan kullaniliyorsa savak arabasi (90), motorun altindaki yerine getirilebilir ve toplama dili (100), savak kanalinin (98) 'ön ucu ile yikama arabasi toplama tanki (80) arasina konumlandirilir. Motor, mars sistemi ile açilir ve temizleme sivilari, motorun içine enjekte edilir; atomize edilmis püskürme, motorun dönmesi ile yaratilan emme çekimi ile tüm motor yüzeylerine çarpacak sekilde motorun içine çekilir. Tipik mars sistemleri, motorun iki dakikadan uzun açilmasina izin vermediginden komple bir temizlik için motor (ve temizleme püskürmesi) periyodik olarak kapatilabilir ve yeniden baslatilabilir. Temizleme bitirildiginde motor, motor yüzeyleri üzerinde kalan siviyi bosaltmak için son bir kez döndürme veya kurutma çalistirmasina tabi` tutulabilir.Ince atomize edilmis temizleme çözeltileri ve durulama sulari enjeksiyonu, birçok geleneksel sistemde kullanilan bol sulu yikaina prosedürlerine kiyasla gerekli sivi miktarini önemli ölçüde azaltir.

Enjekte edilen sivinin büyük kismi motordan çikar ve buharlasir. Buna göre temizleme islemi tamamlandiktan sonra motorun içinde yikama sulari çok az birikir. Temizleme prosesi sirasinda motorun egzozundan atilmayan temizleme sivisi (ve yikanmis kontaminantlar), motor sepetinin tabanina düser ve bundaki açikliklardan geçerek savak arabasinin (90) savak kanalina (98) geçer. Bunlar daha sonra yeniden islenmek veya atilmak üzene yikama arabasinin toplama tankina (80) düser. Toplanan sivi, atilmak üzere baska kaplara aktarilabilir veya filtre edilebilir veya sivinin yeniden kullanilabilmesi için uygunsekilde aritilabilir. 21TARIFNAME IÇERISINDE ATIF YAPILAN REFERANSLARBasvuru sahibi tarafindan atif yapilan referanslara iliskin bu liste, yalnizca okuyucunun yardimi içindir ve Avrupa Patent Belgesinin bir kismini olusturmaz. Her ne kadar referanslarin derlenmesine büyük önem verilmis olsa da, hatalar veya eksiklikler engelleneinemektedirve EPO bu baglamda hiçbir sorumluluk kabul etmemektedir.Tarifname içerisinde atifta bulunulan patent dökümanlari:- US 8109807 B [0009] . WO 2005120953 A [0012] . Us 4170489 A [0010] . WO 2005121509 A [0012] . Us 8444773 B [0011] . US 8028936 B [0039

Claims (13)

ISTEMLER
1. Bir türbin motorunun (10) temizlenmesi amaçli, asagidakileri içeren bir aparat (36): - bir yikama arabasi (3 8); - temizleme sivisi için arabaya monte edilen bir rezervuar (44); - bir yikama halkasi (40) ile motor (10) arasinda fiziksel temas olmadan atomize edilmis temizleme sivisi püskürmesinin motorun (10) bir girisine yönlendirilmesi için konumsal sekilde ayarlanabilen, arabaya (38) islevsel sekilde monte edilmis bir yikama halkasi (40); ve - rezervuara (44) ve yikama halkasina (40) baglanan, yikama halkasi (40) tarafindan püskürtülmek 'uzere temizleme sivisinin rezervuardan (44) yikama halkasina (40) kontrollü basinçli bir akisini verme amaçli bir pompa sistemi (46), karakterize edici özelligi - yikama halkasinin (40) motorun içine asiri sokulmasini önlemek amaciyla motor sepetinin 'Ön kisini ile temas ettirilebilen, yikama arabasinin önündeki direklerin (88) ileri yüzlerine monte edilen tamponlardir (86).
2. Istem l”e ait aparat (36), buradaki yikama halkasi (40), birçok atomize edici püskürtme memesine (84, 84a, 84b) sahiptir ve bunlar, yikama halkasinin (40) çevresi etrafinda bulunur.
3. Istem 1”e ait aparat (36), buradaki yikama halkasi (40), yikama halkasi (40) için konum ayarlamasi saglayarak arabadan (38) yukari dogru uzanan bir mast grubuna (60) monte edilir.
4. Istein 3”e ait aparat (36), ayrica inast grubuna (60) monte edilen yikama halkasi (40) için hizalama vasitalari içerir.
5. Istem 2°ye ait aparat (36), burada birçok püskürtine memesi (84, 84a, 84b), motorun (10) farkli kisimlarina yöneltilmis püskürtme
6. Istem 5”e ait aparat (36), burada püskürtme memelerinden (84, 84a, 84b) en az biri, siviyi direkt olarak motor (10) göbeginin kompresör biçaklarina veya motorun (10) turbofaninin yüzeyleri boyunca püskürtecek sekilde dogrultulur.
7. Istem l”e ait aparat (36), buradaki rezervuar, birçok tank içerir ve pompa Sistemi, tanklardan pompa sistemi üzerinden gelen bir sivi akisinin kontrol edilmesi amaciyla tanklara islevsel sekilde
8. Istem 7”ye ait aparat (36.), ayrica tanklar için bir isitma sistemi içerir, tanklar ise isi yalitimlidir.
9. Istem l'e ait aparat (36), ayrica kullanilmis temizleme sivisi için motorun (10) altiiia konulan bir toplama arabasi içerir.
10. Istem 9°a ait aparat (36), buradaki toplama arabasi, bir savak kanali (98) içerir; yikama arabasi (38), kullanilmis temizleme sivisi için bir toplama tankina (80) sahiptir ve savak kanali (98), toplaina tankina (80) birlestirilir.
11. 11. Bir türbin motorunun (10) temizlenmesi amaçli, asagidakileri adimlari içeren bir yöntem: - temizleme sivisi için bir rezervuara (44), bir yikaina halkasina (40) ve rezervuari (44) yikama halkasina (40) 5 islevsel sekilde baglayan bir pompa sistemine (46) sahip bir yikaina arabasinin (3 8), teinizlenecek motorun (10) önünde konumlandirilmasi; karakterize edici özelligi, yikaina arabasinin `on kismindaki direklerin (88) ileri yüzlerine monte edilen tamponlarin (86), yikaina halkasinin (40) 10 motorun içine asiri sokulmasini önlemek aniaciyla motor sepetinin Ön kismi ile temas ettirilinesidir; - yikama halkasinin (40) motora (10) göre, yikaina halkasi (40) ve motor (10) arasinda hiçbir temas olmadan halkanin (40) merkezi, motorun (10) merkez çizgisi boyunca olacak 15 sekilde hizalanmasi; ve - teinizleine sivisinin atomize edilmesi ve yikaina halkasi motorun (10) içine püskürtülmesi. 20
12. 12. Istem 11”e ait yöntem, ayrica temizleme sivisi püskürtme meinelerindeii (84, 84a, 84b) püskürtülürken motorun (10)
13. 13. Istem 11°e ait yöntem, buradaki hizalama adimi, yikama 25 halkasinin (40) motorun (10) bir sepeti içinde ve motorun (10) turbofaninin 'Önünde konumlandirilmasini içerir. Istem 1 1 ”e ait yöntem, buradaki püskürtme adimi, püskürtmeiiin farkli motor lokasyonlarinda bulunan farkli püskürtme memelerinden (84, 84a, 84b) ayni anda yöneltilmesini içerir, buradaki lokasyonlardan en az biri, motor (10) göbeginin kompresör biçaklari, motorun (10) turbofaninin yüzeyleri ve motor (10) sepetinin iç çeperinden olusan gruptan seçilir. Istem 11”e ait yöntem, ayrica rezervuar (44) içinde bulunan temizleme sivisinin, araba motorun (l 0) `Önüne konumlandirilmadan önce arzu edilen bir sicakliga kadar isitilmasi ve yikama arabasi (3 8) motora (10) konumlandirildiginda ve temizleme sivisi püskürtülürken sivinin adimini içerir.