Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania z odpadów wlókna szklanego wlóknin przeznaczonych do wytwarzania elementów termoizolacyjnych i filtracyjnych zwlaszcza plyt, filców i runa oraz urzadzenie do wytwarzania wlóknin z wlókien szklanych.^ Znany sposób wytwarzania wlóknin z wlókna szklanego polega na pocieciu wlókna na odcinki -120 mm, wstepnym rozluznianiu wszarpaku, natluszczeniu i/lub naniesieniu srodka elektrostatycznego, do¬ kladnym rozwlóknianiu zgrzeblarka, aerodynamicznym uformowaniu runa, nasyceniu go srodkiem sklejajacym wlókna, a nastepnie wysuszeniu i ewentualnym zwulkanizowaniu. Sposób ten opisany jest w publikacji „Techno¬ logia wlóknin" WNT- Warszawa 1971 r. Znany jest równiez sposób, w którym srodek sklejajacy wlókna nanosi sie podczas formowania runa.Znane sposoby nie zapewniaja otrzymania wyrobów o wysokiej jakosci ze wzgledu na znaczne trudnosci w rozwlóknianiu, szczególnie rovingu, posiadajacego postac pasm skladajacych sie z kilkuset pojedynczych wlókien elementarnych ulozonych wzgledem siebie równolegle i sklejonych wzajemnie naniesiona w czasie ich wytwarzania preparacja (lepiszczem).Ze wzgledu na kruchosc i lamliwosc wlókna szklanego znany sposób nie zapewnia osiagniecia wymagane¬ go stopnia rozwlókniania zapewniajacego osiagniecie wysokiej wydajnosci procesów formowania wlóknin jak równiez ich jakosci. Stan taki powoduje dostawanie sie do wlókniny duzej ilosci niedostatecznie rozwlóknionych pasm i nici oraz pylu szklanego, co w znacznym stopniu pogarsza parametry wyrobu takie jak wspólczynnik przewodnosci cieplnej, wspólczynnik pochlaniania dzwieku, przepuszczalnosc powietrza. Pogorszenie to wynika z niejednorodnosci strukturalnej wlókniny i nierównomiernego rozkladu wlókna (wlókien elementarnych) w przekroju wlókniny.Proces rozwlókniania odpadu wlókna szklanego jest procesem powodujacym duze zapylenie spowodowane lamliwoscia wlókna. Twardosc wlókna szklanego przy jednoczesnej koniecznosci uzyskania duzego stopnia rozwlókniania nici i pasm rovingu powoduje szybkie zuzycie elementów maszyn, szarpaka i zgrzeblarki. Wlókni¬ ny wykonane z odpadów rovingu i jedwabiu szklanego posiadaja ograniczone stosowanie w wyrobach filtracyj-2 99 982 nych ze wzgledu na zawartosc do 10% preparacji tkackich, czy tez chemicznie czynnych-niepozadanych, gdy filtr ma pracowac w wysokich temperaturach lub w srodowisku zracych par, gazów badz cieczy.Celem wynalazku jest unikniecie wymienionych niedogodnosci, a zadanie techniczne polega na opracowa¬ niu sposobu i urzadzen do produkcji wlóknin z wlókna szklanego, zapewniajacego uzyskanie wysokiej jakosci wyrobu, a szczególnie wymaganego wspólczynnika przewodnosci cieplnej, pochlaniania dzwieku, przepuszczal¬ nosci powietrza.Niespodziewanie stwierdzono, ze zadanie to mozna rozwiazac sposobem wedlug wynalazku. Zgodnie z wynalazkiem zadanie to rozwiazano w ten sposób, ze pociete wlókno wygrzewa sie w temperaturze 300-360°C w czasie 5—25 min. w celu usuniecia co najmniej czesci preparacji, po czym chlodzi sie je intensyw¬ nie do temperatury otoczenia, a nastepnie kieruje sie ochlodzone wlókno do komory, w której pokrywa sie je preparatem antyelektrostatycznym i/lub natluszczajacym. Preparat antyelektrostatyczny podaje sie w ilosci do 1%, a natluszczajacy korzystnie od 1,0-1,5% wagi wlókna. Aerodynamiczne formowanie runa prowadzi sie sprezonym powietrzem wyplywajacym z dysz z szybkoscia 30-80 m/sek. w ilosci 5-25 m3/min i 0,05-0,5 kg wlókien elementarnych. Urzadzenie do wytwarzania wlóknin ma za gilotyna piec komorowy lub tunelowy, komore chlodzenia, która polaczona jest linia transportowa z komora do nanoszenia srodka antyelektrostatycz¬ nego i/lub natluszczajacego. Komora jest wykonana w postaci scietego graniastoslupa z umieszczonymi w scian¬ kach bocznych na 2/3 wysokosci dyszami usytuowanymi poziomo lub pod katem do 85° do poziomu. Komora osadcza zaopatrzona jest od góry w dysze doprowadzajace sprezone powietrze, a w sciankach bocznych ma dysze rozpylajace lepiszcze.Sposób i urzadzenie wedlug wynalazku umozliwiaja otrzymanie wyrobów o wysokich parametrach uzytko¬ wych. Wyprazanie wlókna jak równiez wczesniejsze pokrycie go srodkami natluszczajacymi umozliwia uzyskanie wysokiego stopnia rozwlókniania, a tym samym uzyskanie duzej ilosci wlókien elementarnych przy mniejszym zuzyciu maszyn wlókienniczych oraz ograniczeniu lamania wlókien elementarnych a tym samym zmniejszonym zapyleniu. Celowo dobrane ilosci srodków antyelektrostatycznego i natluszczajacego ograniczaja lamliwosc wlókna, zmniejszaja zapylenie, a szczególnie umozliwiaja formowanie runa. Zwiekszenie szybkosci przeplywu powietrza powyzej 50 m/sek. zapewnia pelniejsze rozdzielenie na wlókna elementarne i nalozenie na nie rozpy¬ lonego w komorze lepiszcza. Umozliwia to uzyskanie struktury punktowej wlókniny oraz zapewnia wysoka jednorodnosc strukturalna runa i równomierny w calym przekroju runa rozklad wlókien elementarnych przy niskiej gestosci pozornej. Jednoczesnie w procesie formowania runa zuzywa sie male ilosci powietrza, co zape¬ wnia ekonomicznosc prowadzenia procesu.Urzadzenie do wytwarzania wlóknin z wlókien szklanych jest przedstawione w przykladzie wykonania na rysunku schematycznie w widoku z boku. Urzadzenie sklada sie z gilotyny 1 do ciecia odpadów wlókna na odcinki 4—6 cm zaopatrzonej w stól 2 wyposazony w obrotowe walce dociskowe 3 oraz usytuowany za walcami 3 nóz 4, pieca komorowego lub tunelowego 5 wyposazonego w transporter siatkowy 6 oraz górnej czesci (sklepie¬ nia) w komin 7 do odprowadzania produktów spalania, oraz komory chlodzenia 8 wyposazonej w przenosnik siatkowy 9 oraz w sklepieniu komin odciagowy 10 podczas gdy od dolu komora chlodzenia 8 polaczona jest przewodem tloczacym z wentylatorem nieuwidocznionym na rysunku. Za przenosnikiem siatkowym 9 komory chlodzenia 8 usytuowany jest pojemnik 11, w którym umieszczona jest glowica przenosnika tasmowego 12 wyposazonego w iglicowe zaczepy, podczas gdy górna glowica przenosnika tasmowego 12 usytuowana jest nad otworem komory 13 wykonanej w postaci scietego od góry graniastoslupa zamknietego od dolu przenosnikiem siatkowym 14. Scianki boczne komory 13 na 2/3 ich wysokosci zaopatrzone sa w dysze 15 rozpylajace preparat antyelektrostatyczny i/lub natluszczajacy, umieszczone poziomo lub pod katem do 85° do poziomu.Przenosnik tasmowy 14 sprzezony jest przenosnikiem 16. Urzadzenie wstepnie rozluzniajace 17 w postaci szarpaka do wlókien tekstylnych, zaopatrzone jest w beben wyposazony na powierzchni walcowej w zgrzebnild oraz takze w zgrzebniki usytuowane po wewnetrznej stronie obudowy skierowane w kierunku obwodu bebna.Przenosnik 18 urzadzenia wstepnie rozluzniajacego 17 umieszczony jest przed automatyczna zasilarka wazaca 19 wielozgrzeblarkowego urzadzenia .rozwlókniajacego 20, podczas gdy za wielozgrzeblarkowym urzadzeniem roz¬ wlókniajacym 20 umieszczone sa na calej jego dlugosci równolegle do jego osi poprzecznej dysze szczelinowe lub otworowe 21 doprowadzajace sprezone powietrze do komory osadczej 22. Komora 22 wykonanajest w postaci scietego od góry graniastoslupa zamknietego od dolu przenosnikiem siatkowym 23. Na obwodzie komory osadczej na 1/3 jej wysokosci umieszczone sa dysze rozpylajace 24 lepiszcze. Za przenosnikiem siatkowym 23 umieszczona jest komora polimeryzacyjna nieuwidoczniona na rysunku.Sposób wytwarzania wlóknin z wlókien szklanych w powiazaniu z dzialaniem urzadzenia do stosowania tego sposobu jest blizej wyjasniony w przykladzie wykonania.99 982 3 Przyklad. Material wyjsciowy w postaci jedwabiu i rovingu szklanego kieruje sie na stól 2 gilotyny 1, której obrotowe walce 3 zgniataja i przesuwaja material wejsciowy pod pracujacy w pionie nóz 4, który tnie wlókno szklane na odcinki o dlugosci 4-6 cm. Ciecia dokonuje sie na podlozu z miekkiego metalu. Nastepnie pociete wlókno ulozone w warstwe 25 kieruje sie do pieca komorowego 5 na transporter siatkowy 6.W piecu komorowym 5 w temperaturze 340°C w ciagu 10 minut dokonuje sie wypalania preparacji z war¬ stwy 25. Produkty spalania odprowadza sie kominem 7, a pociete wlókno kieruje sie do komory chlodzenia 8, w której nastepuje jego ochlodzenie do temperatury otoczenia. Nastepnie warstwe 25 kieruje sie do pojemnika II, po czym przenosnikiem tasmowym 12 doprowadza sie ja nad górny otwór komory osadczej 13. Pociete wlókno w czasie opadania w komorze osadczej 13 na przenosnik siatkowy 14 pokrywa sie za pomoca dysz rozpylajacych 15 preparatem antyelektrostatycznym i natluszczajacym. Jako preparat antyelektrostatyczny sto¬ suje sie „Alfenol" rozpuszczony w wodzie w stosunku 1:20, a preparatem natluszczajacym jest emulsja olejowa.Na powierzchnie pocietych nici i pasm nanosi sie preparat antyelektrostatyczny w ilosci do 1% wagowych ciezarów wlókien i preparat natluszczajacy korzystnie w ilosci 1,0—1,5% masy wlókien przy czym na 1 m3 komory osadczej 8 w ciagu minuty opada 0,5 kg pocietych nici i pasm. Do procesu moga byc stosowane inne preparaty natluszczajace i antyelektrostatyczne. Nastepnie pociete nici i pasma z przenosnika siatkowego 14 kieruje sie na przenosnik 16, który dostarcza wlókno do urzadzenia rozwlókniajacego 17, po czym przenosni¬ kiem 18 czesciowo rozwlóknione pasma przenoszone sa do zasilarki wazacej 19 wielozgrzeblarkowego urzadzenia rozwlókniajacego 20.W urzadzeniu rozwlókniajacym 17 dokonuje sie czesciowego rozwlókniania pocietych nici i pasm, a nadto dalszego rozprowadzenia na powierzchni wlókien preparatu antyelektrostatycznego i natluszczajacego.W urzadzeniu rozwlókniajacym 20 dokonuje sie pelnego rozwlókniania pocietych nici i pasm na wlókna elementarne. Z ostatniego bebna urzadzenia rozwlókniajacego 20 wlókna elementarne kieruje sie pionowo w dól za pomoca sprezonego powietrza wyplywajacego z dysz 21 z szybkoscia 35 m/sek do komory osadczej 22 na umieszczony pod komora przenosnik siat:;owy 23, pod którym utrzymuje sie podcisnienie. W czasie opadania wlókien w komorze osadczej 22 nanoszone jest na ich powierzchnie lepiszcze w postaci zywicy syntetycznej stanowiacej mieszanke zywicy fenolowej i lateksu w stosunku wagowym 4:1. Lepiszcze jest rozpylane dyszami 24. Przy produkcji plyt stosuje sie od 4—8% wagowych lepiszcza, a przy produkcji filcu do 2% lepiszcza na wage suchej substancji wlókna. Przez 1 m3 komory osadczej 22 przeprowadza sie w ciagu minuty 0,45 kg wlókien i 23 m3 powietrza. Uformowana na przenosniku 23 warstwe 26 z pokrytych lepiszczem wlókien elementarnych kieruje sie do komory polimeryzacyjnej nie uwidocznionej na rysunku, gdzie poddaje sie lepiszcze utwardzeniu, a po wyjsciu z komory polimeryzacyjnej dokonuje sie ciecia na wyroby finalne. Gestosc uzyskanego filcu wynosi kg/m3.Urzadzenie pozwala na uzyskiwanie filców o gestosci od 20-35 kg/m3, a plyt o gestosci 35-120 kg/m3.W przypadku formowania runa przeznaczonego na cele filtracyjne w wysokich temperaturach lub w srodo¬ wisku zracych farb cieczy nie nanosi sie lepiszcza, a odbiór uformowanej wlókniny nastepuje wprost z przenosni¬ ka 23. PL