Przedmiotem wynalazku jest uzwojenie wysoko¬ napieciowe cewki zaplonowej.W znanych cewkach zaplonowych czesto zdarzaja sie przypadki przepalenia izolacja w uzwojeniu wy¬ sokonapieciowym, w wyniku czego nastepuja zwar¬ cia zwojów tego uzwojenia. Zjawisko to wystepuje zwlaszcza w ukladach zaplonowych wspólpracuja¬ cych z generatorem prostokatnych impulsów zaplo¬ nowych.Znana jest na przyklad cewka zaplonowa, której uzwojenie wysokonapieciowe nawiniete jest na karkasie z materialu izolacyjnego osadzonym na rdzeniu magnetycznym. Pierwszy zwój uzwojenia wysokonapieciowego cewki zaplonowej jest pola¬ czony z przewodem stanowiacym pierwsze wypro¬ wadzenie uzwojenia, polaczonym z kolei z obudo¬ wa rdzenia magnetycznego. Izolacje miedzyzwojowa stanowi izolacja przewodu, natomiast izolacje mie- dzywarstwowa stanowi warstwa dowolnego odpo¬ wiedniego materialu izolacyjnego, na przyklad pa¬ pier kondensatorowy lub ceratka elektroizolacyjna.Podczas pracy cewki zaplonowej miedzy pierw¬ szymi i dalszymi zwojami uzwojenia wysokonapie¬ ciowego powstaja przepiecia, które moga spowodo¬ wac przebicie izolacji na odcinku miedzy rdzeniem magnetycznym. a jednym ze zwojów tego uzwoje¬ nia. Powstajace przy tym prady zwarciowe sa dosc duze a wydzielajaca sie przy ich przeplywie energia jest na tyle duza ze moze wywolac przepa¬ lenie izolacji na duzym obszarze cewki. W wyniku nastepuje trwale zwarcie miedzyzwojowe i miedzy- warstwowe w cewce zaplonowej. Cewka taka staje sie niezdatna do dalszego uzytkowania i powinna byc natychmiast wymieniona.W przypadku zastosowania cewki zaplonowej z uzwojeniem wysokonapieciowym wykonanym w sposób opisany wyzej prady powstale na skutek przebicia przeplywaja przez rdzen magnetyczny, karkas, na którym jest nawiniete uzwojenie wyso¬ konapieciowe cewki zaplonowej i przez kilka warstw tego uzwojenia.Celem wynalazku jest zaprojektowanie uzwoje¬ nia wysokonapieciowego cewki zaplonowej odzna¬ czajacej sie zwiekszona niezawodnoscia dzialania.Cel zostaf osiagniety w wyniku zaprojektowania uzwojenia wysokonapieciowego cewki zaplonowej wedlug wynalazku zasilanej impulsami prostokat¬ nymi o czestotliwosci 'rzedu 10 000 Hz. Uzwojenie wysokonapieciowe wedlug wynalazku nawiniete jest na karkasie wykonanym w postaci tulejki materialu izolacyjnego, i nasunietym na rdzen ma¬ gnetyczny. Pierwszy zwój uzwojenia wysokonapie¬ ciowego cewki zaplonowej wykonany jest z szero¬ kiej tasmy z materialu odznaczajacego sie bardzo dobra przewodnoscia elektryczna. Szerokosc tasmy odpowiada szerokosci karkasu, na jktórym nawiniete jest uzwojenie wysokonapieciowe. Poczatek i ko¬ niec tasmy zachodza na siebie, jednakze sa od sie¬ bie izolowane wanstwa izolacyjna talk aby zapo¬ biec utworzeniu sie zwoju zwartego na krótko. 954463 95446 4 Zwój tasmy jest izolowany od pozostalej czesci uzwojenia warstwa materialu izolacyjnego, na przy¬ klad warstwa papierni kondensatorowego lufo cerat- fci elektrotechnicznej. Pozostale zwoje uzwojenia wysokonapieciowego cewki zaplonowej sa nawinie¬ te na tym pierwszym zwoju przewodem izolowa¬ nym, przy czyim pierwsze wyprowadzenie uzwoje¬ nia z drutu stanowiace poczatek uzwojenia prze¬ wodowego polaczone jest elektrycznie z koncem tasmy. Natomiast poczatek tasmy jest polaczony elektrycznie z przewodem bedacym pierwszym wy¬ prowadzeniem zewnetrznym uzwojenia wysokona¬ pieciowego cewki zaplonowej, który to* przewód po¬ laczony jest elektrycznie z obudotwa rdzenia magne¬ tycznego.Korzystnym jest, gdy ostatni zwój uzwojenia wy¬ sokonapieciowego cewka zaplonowej jest równiez wykonany z szerokiej tasmy z materialu, odznacza¬ jacego sie bardzo dobra' przewodnoscia elektrycz¬ na w taki sam sposób jak pierwszy zwój tego uzwojenia. Pirzy tym koniec uzwojenia przewodo¬ wego jest polaczony elektrycznie z poczatkiem tas¬ my przewodzacej, a koniec tej tasmy jest polaczony z przewodem elektrycznym, wyprowadzonym na ze¬ wnatrz cewki, stanowiacym drugie wyprowadzenie uzwojenia wysokonapieciowego. Koniec i poczatek ostatniego zwoju z szerokiej tasmy przewodzacej zachodza na siebie i sa od siebie izolowane tak, aby zapobiec utworzeniu zwoju krótkozwartego.Uzwojenie wysokonapieciowe cewki zaplonowej, wedlug wynalazku, odznacza sie wieksza niezawod¬ noscia w porównaniu ze znanymi dotychczas roz¬ wiazaniami i zwiekszona wytrzymaloscia elektrycz¬ na.Przedmiot wynalazku uwidoczniono w przykla¬ dzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przed¬ stawia znane uzwojenie wysokonapieciowe cewM zaplonowej, a fig. 2 — uzwojenie wysokonapieciowe cewki zaplonowej wedlug wynalazku.Znane uzwojenie wysokonapieciowe (fig. 1) jest nawiniete na karkasie 12 z materialu izolacyjnego osadzonym na rdzeniu magnetycznym 11. Zwoje 15 sa nawiniete na karkasie 12 warstwami w znany sposób. Zwoje 15 jednej warstwy sa od siebie izo¬ lowane warstwa izolacji pokrywajacej przewód, z którego wykonane jest uzwojenie. Natomiast po¬ szczególne warstwy zwojów 15 sa izolowane od sie¬ bie warstwami izolacyjnymi 16. W tym celu moze byc wykorzystany papier kondensatorowy ii/lub ce- ratka elektrotechniczna. Poczatek pierwszego zwo¬ ju uzwojenia wysokonapieciowego polaczony jest, celem zapewnienia wiekszej niezawodnosci pola¬ czenia elektrycznego z zewnetrznymi elementami ukladu zaplonowego, z przewodem 19, bedacym pierwszym wyprowadzeniem uzwojenia wysokona¬ pieciowego. Wyprowadzenie 19 zwykle jest pola¬ czone z obejma rdzenia magnetycznego 11, która z kolei w ukladzie zaplonowym jest polaczona ze wspólnym punktem zerowym tego ukladu.W warunkach, gdy w ukladzie zaplonowym sa wykorzystywane prositokaitne impulsy zaplonowe, miedzy rdzeniem magnetycznym 11 a zwojami 15 uzwojenia wysokonapieciowego, na skutek (istnienia dosc duzych pasozytniczych pojemnosci rozprosze¬ nia, powstaja prady uplywnosci .pojemnosciowej.Przy tym róznica potencjalów miedzy srodkowymi zwojami uzwojenia a rdzeniem magnetycznym mo- ze osiagac kilka kV. Te jprady pasozytnicze wywo¬ luja przegrzanie sie izolacji i jej .uszkodzenie.Na fig. 2 przedstawione jest uzwojenie wysoko¬ napieciowe wedlug wynalazku .przeznaczone zasad¬ niczo do cewek zaplonowych. Uzwojenie wysokona- io pieciowe 28 jest nawiniete na karkasie 26 osadzonym na rdzeniu magnetycznym 25. Karkas 26 jest wy¬ konany z materialu izolacyjnego odznaczajacego sie odpowiednio dobrymi parametrami elektrycznymi (stala dielektryczna i inne). Pierwszy zwój 29 uz- wojenia wysokonapieciowego 28 jest wykonany z szerokiej tasmy z materialu, odznaczajacego sie do¬ bra przewodnoscia elektryczna, na przyklad z mie¬ dzi. Szerokosc tasmy 29 odpowiada dokladnie sze¬ rokosci uzwojenia wysokonapieciowego 28. Przy tym dlugosc tej tasmy jest taka, ze zakrywa cala po¬ wierzchnie karkasu 26 przy tym konce tasmy 29 zachodza na siebie. Zachodzace na siebie brzegi tasmy 29 sa od siebie izolowane tak, aby zapobiec utworzeniu sie zwoju krótkozwartego. Jako izolacje mozna wykorzystac papier kondensatorowy lub ce- ratke elektrotechniczna. Poczatek tasmy 29 jest po¬ laczony z przewodem 30 bedacym pierwszym wy¬ prowadzeniem uzwojenia wysokonapieciowego 28 cewki zaplonowej. Przewód ten jest polaczony z obejma transformatora w punkcie 37, który to punkt 37 polaczony jest z kolei z punktem zero¬ wym ukladu zaplonowego.Polaczenie tasmy 29 z wyprowadzeniem 30 moze byc zrealizowane w dowolny znany sposób. Moze byc, na przyklad, tasma 29 wyposazona w jezyczek, stanowiacy jedna calosc z tasma o odpowiedniej dlugosci wyprowadzony przez szczedlinie w kotaoerau karkasa 26, przez która ten jezyczek jest wypro¬ wadzany na zewnatrz. Przy odpowiednich wlasnos- 40 ciach mechanicznych ten jezyczek o odpowiedniej dlugosci moze stanowic jednoczesnie wyprowadzenie poczatkowe 30 uzwojenia wysokonapieciowego cew¬ ki zaplonowej.Koniec tasmy przewodzacej 29 jest polaczony z 45 poczatkiem przewodowego uzwojenia wysokonapie¬ ciowego. Pierwszy zwój z tasmy przewodzacej jest zaizolowany warstwa izolacji od pozostalych zwo¬ jów uzwojenia, na przyklad ceratka elektrotech¬ niczna. Miedzy warstwami zwojów 34 przekladane 50 sa warstwy izolacji 35, na przyklad papieru kon¬ densatorowego lub innego materialu izolacyjnego.Szerokosc warstw izolacji 35 odpowiada szerokosci warstw uzwojenia 28.Ostatni zwój uzwojenia przewodowego jest po- 55 laczony z poczatkiem drugiej tasmy 40, stanowiacej ostatni zwój uzwojenia wysokonapieciowego 28.Szerokosc tasmy 40 odpowiada szerokosci uzwoje¬ nia 28, a jej dlugosc jest wystarczajaca, aby konce tej tasmy tworzyly zakladke. Konce* tasmy, zacho- 60 dzace na siebie, sa od siebie zaizolowane tak, aby nie byl utworzony zwój krótkozwarty. Koniec tas¬ my 40 jest polaczony z drugim wyprowadzeniem ze¬ wnetrznym 42 w sposób ogólnie znany. - Uzwojenie wysokonapieciowe wedlug wynalazku 65 dzieki zastosowaniu pierwszego i ostatniego zwo-95446 6 ju, wykonanych z szerokiej tasmy przewodzacej o koncach, zachodzacych na siebie, odznacza sie du¬ zo mniejszymi pojemnosciami pasozytniczymi mie¬ dzy warstwami zwojów a rdzeniem magnetycznym, znajdujacym sie w czasie pracy ukladu zaplono¬ wego pod potencjalem zerowym. Dzieki temu zna¬ cznie zmniejsza sie mozliwosc powstawania prze¬ piec i przebic izolacji miedzy rdzeniem a zwojami uzwojenia. Oznacza to, ze cewka zaplonowa z uz¬ wojeniem wysokonapieciowym wedlug wynalazku odznacza sie wieksza wytrzymaloscia elektryczna i wieksza niezawodnoscia. PL