Przedmiotem wynalazku jest dwuczesciowe za¬ mkniecie z tworzywa sztucznego do pojemnika o po¬ datnych sciankach przewidzianego dla materialów cieklych lub pastowatych. Zamkniecie sklada sie z jednoczesciowej glowicy konczacej sie otworem wydatkujacym oraz z czesci szczekowej. Glowica posiada wybranie siegajace w kierunku osi wzdluz¬ nej zamkniecia az do krawedzi otworu wydatku¬ jacego i osiowy przelot konczacy sie w otworze wydatkujacym. Scianka tego otworu zwrócona w strone wybrania jest scianka sprezyscie gietka podczas gdy naprzeciwlegla scianka otworu jest po¬ dobnie jak i pozostala czesc glowicy sztywna wzglednie trudno odksztalcalna. Czesc szczekowa ma ksztalt dwuramiennej dzwigni zalozyskowanej w tej sciance glowicy która otacza wybranie i roz¬ ciaga sie zasadniczo w kierunku osi wzdluznej za¬ mkniecia. Zwrócone w strone otworu wydatkuja¬ cego zakonczenie czesci szczekowej które sluzy do zamykania otworu wydatkujacego jest zamocowane wachliwie wzgledem scianki sprezysdie gietkiej.Pojemnik z tego rodzaju zamknieciem moze slu¬ zyc do przechowywania materialów o konsystencji pastowatej, o duzej lepkosci, takich jak np. masci, pasta do zebów, krem do golenia, farby olejne, mu¬ sztarda, pasztetówka, majonez, pasta do butów, pa¬ sta szamponowa, krem do twarzy.W znanym zamknieciu tuby w którym na czolo tuby jest nakrecana glowica z osiowym otworem wydatkujacym, w tulejkowatej glowicy jest osa- dzany waz w który wchodzi otwór przelotowy czola tuby. Waz konczy sie przed zasuwa zalozyiskowana przy otworze wydatkujacym glowicy. Zasuwa swym poprzecznym zebrem zachodzi wewnatrz glowicy na zakonczenie weza. Plaska sprezyna zamocowana w glowicy tak naciska na poprzeczne zebro, ze za¬ suwa zostaje ustawiona w polozeniu zamkniecia a zakonczenie weza zostaje zacisniete przez wspól¬ dzialanie poprzecznego zebra z naprzeciwlegla sztywna wewnetrzna scianka glowicy. Nacisk na scianke tuby powoduje, ze pasta znajdujaca sie we¬ wnatrz tuby zostaje wepchnieta do weza, który wskutek tego pecznieje i poprzez poprzeczne zebro przestawia zasuwe w polozenie otwarcia (pat. St.Zjedn. 2 755 974). Powyzsze znane zamkniecie ma stosunkowo skomplikowana budowe i sklada 6ie z duzej ilosci wspóldzialajacych ze soba czesci a mianowicie z sztywnej glowicy, weza, plaskiej sprezyny i z zasuwy.W innym znanym zamknieciu, tulejowata glowica w której jest równiez umieszczony waz posiada podluzna szczeline. W szczelinie jest osadzona czesc szczekowa w postaci dwuramiennej dzwigni, która pod dzialaniem sprezyny naciskajacej na ramie dzwigni oddalone od otworu wydatkujacego w glo¬ wicy pochyla wzgledem zakonczenia weza ramie skierowane w strone otworu wydatkujacego w glo¬ wicy i wspóldzialajac z naprzeciwlegla czescia scianki glowicy zaciska zakonczenie weza (pat. bry¬ tyjski 508 572). Równiez i to znane zamkniecie 98 38989 389 3 sklada sie z czterech wspóldzialajacych ze soba czesci co powoduje ze koszty jego wytwarzania sa wysokie. Niedogodnosc ta utrudnia masowa pro¬ dukcje. Ponadto w tym znanym zamknieciu, szcze¬ gólnie w przypadku zastosowania wezy gruboscien- nych, na zakonczeniach zaciskanej szczeliny moga wystapic nieszczelnosci a to dlatego, ze weza ze wzgledu na wystepujaca, chocby w niewielkim stopniu, sztywnosc jego scian nie mozna na zakon¬ czeniach szczelin w idealny sposób zagiac pod ostrym katem.Znane jest równiez zamkniecie 'Wspomnianego rodzaju, które sklada sie tylko z dwóch czesci i dla¬ tego jest zamknieciem prostym (niem. wzór uzytk. 1801655). W zamknieciu tym czesc szczekowa ma ksztalt dzwigni katdwej której os obrotu znajduje sie zasadniczo w szczycie kata utworzonego przez ramiona dzwigni i która jest tak uformowana, ze ramie dzwigni wspóldzialajace przy zamykaniu otworu Wydatkujacego z gietka czescia sciany, w polozeniu zamkniecia zakleszcza sie pomiedzy sztywna krawedzia otworu wydatkujacego i osia obrotu dzwigni. Gietka czesc scianki ma ksztalt zasadniczo cylindryczny dzieki czemu przy otwar¬ tym 'zamknieciu powstaje kolowy wylot wydatku¬ jacy. Przez zastosowanie opisanej czesci szczekowej w postaci dzwigni katowej uzyskuje sie co prawda dzieki zakleszczeniu, szczelne zamkniecie ale przy otwarciu zamkniecie, zakleszczenie dzwigni katowej musi byc zlikwidowane przez nacisniecie na to ra¬ mie dzwigni katowej które jest oddalone od otworu wydatkujacego. Wywarcie nacisku na gietka scianke tuby nie powoduje samoczynnego otwarcia za¬ mkniecia.Zadaniem wynalazku jest takie uksztaltowanie dwuczesciowego zamkniecia opisanego poprzednio rodzaju, by przy zachowaniu prostej budowy i pew¬ nego zamykania uzyskac jego samoczynne otwarcie.Zadanie to zostalo przez wynalazek osiagniete dzieki temu ze oddalony od otworu wydatkujacego koniec czesci szczekowej jest wsparty sprezyscie na odksztalcajacej sie sprezyscie czesci scianki przy tylnym krancu wybrania a takze dzieki temu, ze sprezystosc odksztalcamej czesci scianki jest tak dobrana by zwrócone ku otworowi wydatkujacemu zakonczenie czesci szczekowej szczególnie zamykalo otwór wydatkujacy a przy wywarciu nacisku na gietka scianke pojemnika uwalnialo ten otwór.Podobnie do ostatnio wspomnianego zamkniecia, zamkniecie wedlug wynalazku sklada sie jedynie z dwóch 'Czesci co czyni jego wytwarzanie malo kosztownym i przystosowanym szczególnie do pro¬ dukcji masowej. W odróznieniu od znanego za¬ mkniecia, w zamknieciu wedlug wynalazku czesc szczekowa nie musi stanowic dzwigni katowej umo¬ zliwiajacej samoczynne zakleszczenie tejze czesci szczekowej. Moze to byc czesc plaska o niewielkiej wysokosci a to dlatego ze sila zamykajaca jest sila reakcji sprezystej odksztalcalnej czesci scianki przy tylnym zakonczeniu wybrania w glowicy. Przez od¬ powiedni dobór sprezystosci odksztalcalnej scianki uzyskuje sie wytwarzanie wystarczajaco duzej sily zamykajacej, bez zakleszczenia czesci szczekowej w polozeniu zamkniecia. Jednoczesnie przez oparcie oddalonego od otworu wydatkujacego konca czesci 4 szczekowej na odksztalcanej sprezyscie czesci scianki umozliwia sie samoczynne otwarcie zamkniecia przy wywarciu odpowiedniego nacisku na podatna scianke pojemnika wyposazonego w zamkniecie przy czym zdjecie nacisku wywieranego z zewnatrz na scianki pojemnika powoduje samoczynne szczel¬ ne zamkniecie otworu wydatkujacego.Sprezyscie odksztalcalna czesc scianki na której sprezyscie opiera sie oddalony od otworu wydatku- io jacego koniec czesci szczekowej moze siegnac az do gietkiej scianki pojemnika przy otworze wy¬ datkujacym i moze byc uksztaltowana w zasadniczo sztywnej glowicy. Moze byc ona takze wytworzona na wewnetrznej stronie oddalonego od otworu wy- datkujacego ramienia dzwigni czesci szczekowej i byc sprezyscie docisnieta do sztywnej czesci glo¬ wicy.W zalecanym rozwiazaniu, sprezyscie odksztalcal- na czesc scianki ma ksztalt podatnego zgrubienia który w dalszym rozwinieciu wynalazku przybiera ksztalt zgrubienia pólpierscieniowego ustawionego poprzecznie do osi zamkniecia. Ponadto, sprezyscie odksztalcalna czesc scianki moze byc przesunieta z otworu wydatkujacego do wybrania i moze byc trudniej odksztalcalna od sprezyscie gietkiej strefy scianki otworu wydatkujacego.Zalecone rozwiazania zamkniecia wedlug wyna¬ lazku zostana wyjasnione na przykladzie ilustro¬ wanym rysunkiem, na którym fig. 1 przedstawia w perspektywie rozwiazanie dwuczesciowego za¬ mkniecia dla niepokazanej tuby, fig. 2 jest prze¬ krojem podluznym rozwiazania podobnego do po¬ kazanego na fig. 1, skladajacego sie tylko z dwóch czesci, przy czym linia przerywana pokazano po- lozenie otwarcia, fig. 3 jest przekrojem podluznym innego rozwiazania, wreszcie fig. 4 przedstawia to samo rozwiazanie co fig. 3, ale w polozeniu dozo¬ wania pasty.W rozwiazaniu pokazanym na fig. 1, czesc szcze- 40 kowa 230 jest zatrzasnieta swymi czopami obro¬ towymi 231 i 231a w lozyskach 229 i 229a w wy¬ braniu 211 glowicy 220. Jak to jeszcze lepiej po¬ kazano na fig. 2, zamkniecie sklada sie wylacznie z dwóch czesci a mianowicie z glowicy i z czesci 45 szczekowej. W rozwiazaniu z fig. 2, zwrócona w strone wybrania 111 czesc scianki 140 glowicy 120 jest sprezyscie gietka i jest szczelnie dociskana swo¬ bodnym ramieniem dzwigni 132 czesci szczeko¬ wej 130 do plaskiej krawedzi 144 sztywnej scianki 50 glowicy 142, bezposrednio przy otworze wydatku¬ jacym. Docisk jest wywierany przez sprezyscie po¬ datne zgrubienie pólpierscieniowe 134 na sztywnej sciance 141 przy dnie wybrania 111 przy czym zgrubienie pólpierscieniowe 134 naciska na dzwig- 55 nie 133 czesci szczekowej 130. Przy wywarciu na¬ cisku na laczace sie z glowica 120 gietkie scianki tuby (nie pokazane) pasta wypelniajaca wewnetrzna przestrzen pomiedzy sztywna czescia scianki 142 i gietka strefa scianki 140, 'kazda z których wy- 60 kazuje w polozeniu otwarcia pólkulisty przekrój, przy czym sztywna czesc 142 przynajmniej przy Otworze wydatkujacym 104 wykazuje korzystnie prosta w przyblizeniu krawedz zamykajaca 144, przepycha czesc szczekowa 130 w polozeniu wy- 65 datkowania pokazane linia przerywana. Sztywna89389 6 czesc scianki 141 pomiedzy zgrubieniem 134 a sztywno skierowana w strone tuby czescia glo¬ wicy 120 opiera sie odksztalceniu dzieki czemu ra¬ mie dzwigni 133 zgina zgrubienie 134. Po zdjeciu nacisku wywieranego na scianki tuby, zgniecione zgrubienie 134 przyjmuje dzieki swej sprezystosci swoja poprzednia postac i ponownie przepycha do dolu ramie dzwigni 133 w wybraniu 111, wskutek czego ramie dzwigni 132 przekreca sie wokól osi 131 i swym swobodnym koncem splaszczenia gietka strefa scianki 140 bezposrednio przy otworze wy¬ datkujacym i szczelnie ja dociska do równiez pla¬ skiej krawedzi 144 sztywnej czesci scianki glowi¬ cy 142.Rozwiazanie pokazane na fig. 3 i 4 jest podobne do omówionego poprzednio, z /tym ze role gietkiej strefy scianki 140 i zgrubienia 134 spelniaja: latwo odksztalcalna strefa scianki 146 i nieco grubsza, trudniej odksztalcalna strefa scianki 147. Przy otwarciu otworu wydatkujacego 104, ramie dzwig¬ ni 133 czesci szczekowej 130 wgniata sie nieco w mniej gietka czesc scianki 147 i ja odksztalca.Po usunieciu nacisku wywieranego na scianki tuby, trudniej odksztalcalna czesc scianki 147 powoduje przepchniecie ramienia dzwigni 133 z polozenia po¬ kazanego na fig. 4 ponownie w polozenie pokaza¬ ne na fig. 3, przy czym drugie ramie dzwigni 132 wskutek obrócenia sie wokól osi 131 szczelnie dociska gietka strefe scianki 146 ido plaskiej kra¬ wedzi 144 sztywnej scianki 142 co przerywa wy¬ plyw pasty z wnetrza tuby.W rozwiazaniu przedstawionym na fig. 1, czesc szczekowa 230 wykazuje przewezenie 250 dzieki któremu jej oddalony od otworu wydatkujacego 204 koniec 233 moze byc latwo odgiety z osi wzdluznej czesci szczekowej w plaszczyzne przechodzaca przez czopy 231 i 231a, tworzac z pozostala czescia czesci szczekowej prostopadla do ostatnio wspomnianej plaszczyzny sztywna dzwignie. Czesc szczekowa 230 na swym zwróconym w strone wnetrza glowicy dnie wykazuje maly wystep 234 w poblizu bocznej krawedzi kranca 233 czesci szczekowej. Wybra¬ nie 211 wykazuje po tej samej stronie wybrzusze¬ nie 235 bardziej plaskie od pozostalej czesci wybra¬ nia 211 i którego glebokosc wystarcza jedynie na to by kraniec 233 mógl byc przy niewielkim odgieciu bocznym wsuniety czesciowo na powierzchnie den¬ na 236 wybrzuszenia 235. Korzystnie, w powierzch¬ ni dennej 236 jest przewidziane male wglebienie 237 w które moze wskoczyc wystep 234 kranca 233 czesci szczekowej w czasie odginania tego kranca.W tym polozeniu, czesc szczekowa zostaje utrzy¬ mana w polozeniu zamkniecia równiez i przy przy¬ padkowym nacisnieciu na tube.Przy odpowiednio silnie zaciskajacej czesci szcze¬ kowej, tuba wyposazona w opisywane zamkniecie moze byc napelniana nie tylko pasta ale równiez ciecza o mniejszej lepkosci a nawet roztworami wodnymi czy alkoholowymi takimi jak plyn do ja¬ my ustnej. Zamkniecie moze byc uzywane równiez jako przycisk uruchamiajacy w pojemnikach a za- worem wylotowym, wypelnionych cieklymi lub pa- stowatymi produktami ekstrahujacymi wzglednie wypelnionych produktami spienionymi i srodkami, na przyklad w rozpylaczach aerozolowych. W tym przypadku, zamkniecie jest nasadzone nie na wylot tuby ale na zawór wylotowy. Nacisniecie na glo¬ wice powoduje otwarcie zaworu i wydalenie ma- materialu znajdujacego sie w pojemniku. Zamknie¬ cie otwiera sie i zamyka automatycznie w opisany wyzej sposób.Zaiatrzezendiia patentowe 1. Dwuczesciowe zamkniecie z tworzywa sztucz¬ nego dio pojemnika o ^odartmych sciankach do przyj¬ mowania maiberialu cieklego Hub pastowaltego, skLa- dlajace sie z jednoczesciowej glowicy konczacej slie otworem wydatkujacym, posiadajacej wybranie roz¬ ciagajace sie w kierunku losd wzdluzniej zamkniecia az do krawedzi wytoowej a takze posiadajacej kon¬ czacy sie w otworze wydlattoujacym osiowy przepust którego scdjainkia zwrócona w kieiruinku wybnamiila jest sprezyscie g&etika ipodlczas gdy scianka naprzeciw¬ legla jest podoibniie do reszty gtawficy trudno od- ksztailcaELna lub sztywina ii z ulozonej zaisadmiczo w kiierunlku oisi wtzdJluznej zanikniecia, zalozytsfcowanej w otaczajacych wyibrainlie sdiankaich glowicy czesci szczekowej w postaci dwuraimiienhej dizwagtni której koniiec zwrócony w stoone otworu wydartkujacego moze sie poruszac wzgledem spirezysciie gietkiej sciatnM w ceki zamkniecliia otworu wydatkujacego, znamienne tym, ze oddalony od otworu wydaltiku- jaoego {104, 204) koniiec (133, 233) czesci szczekowej (130, 230) jest wsparty sprezyscie na sprezyscie po¬ datnej czesci scianki (134, 147) przy tylnym kran¬ cu wybranLa (111, 211), a lakze tym, ze siprezystosc odksztalcalna czesci scianki (134, 147) jest tak do¬ brana by skierowane w strone otworu wydartkuja- cegio (104, 204) zakonczenie czesci szczekowej szczel- nde zamykalo otwór wydlaltkujacy a przy wywar¬ ciu nacisku na g&etfcie scianki pojlemnika otwór wy¬ datkujacy otwieralo. 2. Zamkniecie wedlug zalstrz. 1, znamienne tym, ze sprezyscie odksztalcailna czescia scianki jest po¬ datne zgrubienie (134). 3. Zamkniecie wedlug zastrz. 2, znamienne tym, ze zgrubienie (134) jeist zgrubienie pólpiierscieniowe usytuowane poprzecznlie 'do osi zamkniecia. 4. Zamkniecie wedlug zaiste. 1, znamienne tym, ze sprezyscie odksztaicaUnia czesc scianki (147) jest priaesuniieta z otworu wydiaHfcu(jacegio (104) do wy¬ brania (111) ii jest trudiniiej odksztalcalna od spre¬ zyscie gftetkiej strefy scianki (146). 40 45 5089 389 1 Fig.Sl Fig£2 Fig.&3 Fig.^4 ,z.z!J PZG Bydg., z,am. 399276, nakl. 110+20 Cena 10 zl PL