W ostatnich latach uzywa sie coraz wiecej opon o stusunkowo duzym przekroju czyli opon balonowychi opon o normalnym prze¬ krój u, przyczem okazalo sie, ze przy uzywa¬ niu takich opon ich powierzchnia biezna sil¬ nie sie ogrzewa, W mysl wynalazku moz¬ na tej wadzie zapobiec w ten sposób, ze w pierscieniu bieznym opony znajduja sie poprzeczne otwory, które przechodza wprost nawylot, lecz gdy opona jest na¬ pelniona powietrizieni to przebiegaja lukowo.Dlugosc tych otworów mierzona w kierun¬ ku osi opony jest mniejsza od dlugosci naj¬ wiekszej osi przekroju opony, bo szerokosc pierscienia bieznego opony jest mniejsza od osi jej przekroju. Gdy grubosci scian róz¬ nych miejsc opony sa stosownie dobrana, to w czasie jazdy scianki opony tak sie przeginaja, ze wciagaja i wypychaja po¬ wietrze z otworów, wskutek czego chlodze¬ nie opony jest najwydatniejsze w tych miejscach, w których sa najsilniejsze i naj¬ czestsze odksztalcenia, to znaczy, tam, gdzie opona najsilniej sie ogrzewa. Czesc biezna opony jest pogrubiona ze wzgledu na otwo¬ ry, lecz mimo to ilosc materjalu potrzebne¬ go do jej wyrobu jest niewiele wieksza, lub taka sama jak przy wyrobie zwyklych opon. Pogrubienie czesci bieznej chroni jednak opone przed przebiciem gwozdziem i t, d. sciany opony mozna tez wzmocnic zapomoca wkladki tkaniny.Sprezystosc opony zrobionej w mysl wynalazku jest równiez wieksza, przyczem cisnienie powietrza wewnatrz opony nie wzrasta ponad dopuszczalna miare. Gdy opona taka przechodzi przez kamienie lub (in¬ ne nierównosci, tor wskutek jej podatnosci l&tltrnnJK&rna bbCgnych sdatn sa' mniejsze" ni± zwykle, cd wplywa dodatnio na trwa* lpsc opony. U zwyklych opon zdarza, sie bardzo czesto, ze czesc biezna oddziela sie od wewnetrznej warstwy sciany opony, to znaczy pogrubiona czesc opony, zawieraja¬ ca czysta gume odrywa sie od wewnetrz¬ nej sciany wzmoanianej tkianima lub po¬ dobnym maiterjalem, we zdarza sie to nato¬ miast u opon wykonanych w mysl wyna¬ lazku, bo w oponach tych naprezenia roz¬ kladaj a sie rówtnomiernie na calymobwodzie.Nowe opony moga byc uzywane z we¬ zem powietrznym lub bez niego.Na rysunku przedstawiono przyklady wykonania przedmiotu wynalazku.Fig. 1 przedstwia nienapompowana opo¬ ne w przekroju poprzecznym wzdluz linji Ul na fig. 6, fig. 2—opone napompowana, lecz nie obciazona nadmiernie w przekroju poprzecznym* wzdluz linji 2-2 na fig. 7, fig. 3—opone w przekroju poprzecznym wzdluz linji 3-3 na fig. 8, nienapompowana lecz obciazona w zetknieciu z ziemia, fig. 4 — przekrój wzdluz linji 4-4 na fig, 8, opona nie jest napompowana i przechodzi przez jakas nierównosc ziemi, fig. 5 — przekrój poprzeczny wzdluz linji 5-5 na fig. 10, przyczem opona jest napompowana i prze¬ chodzi przez jakas nierównosc ziemi, in¬ na niz na fig. 4, fig. 6 — 10 — opone w wi¬ dokach bocznych, odpowiadajacych warun¬ kom okreslonym w odniesieniu do poprzed¬ nich figur, fig, 11—persjpektywicznie inne wykonanie opony, /fig. 12 przedstawia prze¬ krój szczególu opony wedlug fig. 11.Na rysunku przedstawiono uzywana dzis opone balonowa, posiadajaca na we¬ wnetrznym obwodzie/ zgrubienie 2, umozli¬ wiajace osadzenie opony na kole, boczne sciany 3 sa stosunkowo cienkie, a zewnetrz¬ ny obwód 4 moze byc wzmocniony tkanina, sznurami i t. d.Plaszcz biezny opony sklada sie z pier¬ scienia gumowego 6, stosunkowo grubego i przechodzacego w cienkie sciany boczne 5, które posiadaja zebra 9, wplywajace do¬ datnio na podatnosc plaszcza. Pierscien 6 jest grubszy niz u dotad uzywanych o- pon, a grubosc jego musi byc tak dobrana, zeby plaszcz swobodnie sie uginal, mimo swej grubosci i dostosowywal sie do nie¬ równosci terenu, przenoszac wstrzasnienia wprost Ha poduszke powietrzna wewnatrz opony. U opon dotad uzywanych grubosc plaszcza bieznego i czesci bieznej byla tyl¬ ko okolo dwa razy wieksza od wewnetrz¬ nej warstwy opony, skladajacej sie z tka¬ niny i gumy. Grubosc czesci bieznej nie moze byc wieksza u znanych opon, bo czesc ta przegrzewa sie i cierpi wskutek dziala¬ nia sily odsrodkowej, poza tern jej pogru¬ bienie wplywa niekorzystnie na podatnosc plaszcza. Pod dzialaniem ogrzania i sily odsrodkowej plaszcz usiluje sie zesunac z glebszych warstw, wskutek czego w pla¬ szczu powstaja naprezenia ciagnace. Cia¬ gnienie to ciagle wzrastai punkt, w którym dziala najwieksza sila ciagnaca, wedruje dokola plaszcza, a poniewaz ogjrziamie zmniejsza wytrzymalosc grumy, wiec nie¬ bezpieczenstwo rozerwania sie plaszcza staje sie coraz wieksze. Ze wzrostem gru¬ bosci czesci bieznej wzrastaja tez napreze¬ nia ciagnace, wskutek czego u dotad zna¬ nych opon nie mozna tez grubosci zbytnio powiekszac.Opony wedlug wynalazku posiadaja czesc biezna, o grubosci trzy do cztery razy wiekszej od grubosci bocznych scian wewnetrznego plaszcza, co jednak nie po¬ ciaga za soba wad wyzej podanych.W czesci bieznej znajduja sie wpoblizu wewnetrznej warstwy opony poprzeczne otwory 10, których srednica jest równa mniej wiecej trzeciej czesci wysokosci czesci bieznej 6, a ich wzajemny odstep jest równie wielki lub (lepiej) póltora razy -wiekszy od ich srednicy, tak, ze czesc biez¬ na jest zbytnio oslabiona, a pomiedzy — 2 —zewnetrzna powierzchnia biezna i wewnetrz¬ nym plaszczem powstaje szereg poduszek lub mostków. Grubosc tych poduszek jest tak wielka, ze nawet przy obciazeniu otwo¬ ry nie moga sie calkiem zamknac. Po¬ wierzchnia biezna jest wypukla w kierun¬ ku poprzecznym do obwodu, a jej szero¬ kosc mierzona w kierunku osi, jest mniej¬ szo od szerokosci komory powietrznej 11, mierzonej w tym samym kiertmku, wsku¬ tek czego boczne sciany 5 sa zbiezne w kie¬ runku powierzchni bieznej. Powierzchnia biezna jest zaopatrzona w rowki 8, które sluza do chlodzenia powierzchni bieznej.Pomiedzy powierzchnia biezna i ta cze¬ scia, w której sa otwory 10, znajduje sde mocny pas tkapiny 7, zabezpieczajacy przed uszkodzeniem czesci z otworami.Wewnetrzna warstwe opony wyrabia sie w zwykly sposób z tkaniny lub tym podobnych nasyconej guma. Plaszcz biez¬ ny mozna wyrabiac oddzielnie lub nakladac bezposrednio na warstwe wewnetrzna, przyczem do formy-wklada sie trzpienie, aby wytworzyc w plaszczu otwory 10.Uformowana opone poddaje sie potem wul¬ kanizacji; po wyjeciu z formy opona wygla¬ da tak jak na fig. 1. Otwory 10 przebiega¬ ja w linji prostej, powierzchnia jest wy¬ pukla, a przekrój opony jest owalny.Jezeli sie potem opone napelni zge- szczonem powietrzem, to jej przekrój — o ile opona nie jest obciazona — ma ksztalt taki jak na fig. 2. Wskutek cisnienia dzia¬ lajacego w komorze wewnetrznej 11, otwo¬ ry 10 wyginaja sie nazewnatrz, bo prze¬ krój opony przybiera ksztalt zblizony do kolowego. Wskutek dzialania cisnienia po¬ wietrza powierzchnia biezna staje sie je¬ szcze bardziej wypukla. Mostki pomiedzy poszczególnemi otworami 10 znajduja sie pod cisnieniem, bo zewnetrzna warstwa plaszcza bieznego podlega rozciaganiu. Na¬ prezenia rozciagajace dzialajace na ze¬ wnetrzna warstwe plaszcza bieznego prze¬ nosza sie na pas tkaniny 7 i na glebsze war¬ stwy.Opona zalozona zwyklym sposobem na kolo przybiera w przekroju ksztalt taki jak na fig. 3. Wypuklosc powierzchni) bieznej zanikaj, przymajmjniej w tern milejscu, w którem plaszcz biezny styka sie z ziemia.Wskutek zmiany ksztaltu powierzchni biez¬ nej zakrzywienie otworów 10 zmienia sie, mianowicie osie otworów przeginaja sie w kierunku srodka opony, przyczem przekrój otworów splaszcza sie. Zakrzywienie otwo¬ rów 10 w kierunku srodka opony i ich splaszczenie jest jeszcze silniejsze, gdy ko¬ lo przejezdza przez jakies wzniesienie (fig. 4 lub 9).Gdy nierównosc terenu jest ostra i krót¬ ka (fig. 5 i 10), to otwór 10, znajdujacy sie wlasnie ponad ta nierównoscia, ulega je¬ szcze silniejszemu zgnieceniu, a plaszcz biezny przegina sie w strone komory po¬ wietrznej 11.Z omówienia poszczególnych przykla¬ dów obciazenia opony w czasie jazdy wyni¬ ka, ze ksztalt otworów 10\ zmienia sie ciagle w poszczególnych punktach, lub na ich ca¬ lej dlugosci. Osie otworów sa wygiete wgóre lub wdól, zaleznie od warunków pracy opony; w czasie jazdy otwory te przeginaja sie szybko w jedna i w druga strone, wypychaja lub napelniaja sie po- wietrpieim zewnetrznem tak, ze przeplyw powietrza przez otwory jest tern gwaltow¬ niejszy im wiecej jest nierównosci na tere¬ nie jazdy. Poniewaz plaszcz nie jest . tak gruby, aby wszystkie wstrzasnienia mogly juz w nim samym zaniknac, wiec wstrza¬ snienia te przenosza sie dalej na te czesc wewnetrznego plaszcza 44, która znajduje sie najblizej odksztalconej czesci plaszcza bieznego. Podatnosc opisanej opony jest co najmniej taka sama jak podatnosc opon znanego dotad typu, lecz nowa opona ma jeszcze te zalete, ze jej plaszcz biezny jest dobrze chlodzony i jest tak gruby, ze chro¬ ni przed przebiciem wewnetrzne warstwy opony. Próby wykazaly, ze opony takie wytrzymuja jazde trzydziesci do trzydzie¬ sci piec tysiecy kilometrów; przebicie opony — 3 —bylo niemozliwe. Pelne obrecze gumowe zaopatrywano juz w poprzeczne otwory, lecz obrecze takie nie maja wcale komory powietrznej, albo komora ta jest bardzo mala i nie sluzy do wytworzenia poduszki powietrznej, lecz tylko umozliwia osadza¬ nie takich opon na kola, których boczne kolnierze sa zagiete dó wewnatrz, W kaz¬ dym razie uzywane dotad opony z po- przecznemi otworami nie posiadaly podu¬ szek powietrznych. Oprócz tego poprzecz¬ ne otwory znanych opon pelnych lub pól- pelriych nie zmieinialy swego ksztaltu w czasie jazdy i nie wykonywaly tych ru¬ chów, które przyspieszaja przeplyw po¬ wietrza chlodzacego.Opona wedlug wynalazku jest pomysla¬ na, jako opona pneumatyczna i jakkolwiek jej zewnetrzny wyglad przypomina opony pelne, to jednak spelnia ona inne zadanie, a w uzyciu odpowiada oponie pelnej.Gdyby sie nalozylo na zwykla opone pneumatyczna ochronny plaszcz, to wsku¬ tek okraglych odksztalcen wewnetrznej o- pony plaszcz oderwalby sie od niej, U opo¬ ny wedlug wynalazku nie potrzeba sie tego obawiac, bo przeszkadzaja temu otwory, które nie powstrzymuja naprezenia rozry¬ wajace, wedrujace wzdluz obwodu opony.Mostki pomiedzy otworami 10 opony we¬ dlug wynalazku pracuja takze w innych wa¬ runkach przy niepelnem obciazeniu obreczy, bo naprezenia rozdzielaja sie w tych most¬ kach równomiernie wskutek tego, ze opona wewnetrzna poddaje sie pod naciskiem. Je¬ zeli zatem obciazenie wraca, to dziala na wieksza ilosc mostków, podczas pelnych ob¬ reczy pracuje zawsze ta sama ilosc most¬ ków.W wykonaniu wedlug fig, 11 lub 12, otwory 10 nie przechodza nawskros, lecz dochodza tylko do pewnej glebokosci i kon¬ cza sie wpoblizu przeciwleglej sciany plaszcza bieznego, przyczem otwory po przeciwnych stronach plaszcza sa wzgle¬ dem siebie przestawione. Jakkolwiek opo¬ na taka jest lepsza od pelnych obreczy lub znanych opon powietrznych, to jednak pierwszenstwo nalezy oddac oponie, przed¬ stawionej na fig, 1 — 10. PL