Uprawniony z patentu: Socictc d'Interet Collectif Agriecole des Sylvi- culteurs du Sud-Ouest (S.I.C.A.S.S.O.), Bordeaux (Francja) Srodek uaktywniajacy zywicowanie drzew Przedmiotem wynalazku jest srodek uaktyw¬ niajacy zywicowanie drzew, a w szczególnosci drzew rodziny Pinus. Od wielu lat znane jest stosowanie kwasu siarkowego 48° Be do pobu¬ dzania wydzielania zywicy przez drzewa, takie jak drzewa z rodziny Pinus. Kwas siarkowy jest stosowany przez rozpylenie na naciecia przygoto¬ wane na drzewach, co daje w efekcie wydzielanie sie zywicy.Celem wynalazku jest przedstawienie nowego srodka pobudzajacego na bazie kwasu siarkowego, pozwalajacego otrzymac zwiekszona wydajnosc zywicy bez ryzyka uszkodzenia drzew, na których jest ona stosowana.Cel ten osiagnieto przez opracowanie srodka, który zawiera 5—60 czesci wagowych, liczonych na produkt suchy, lignosiarczynu metalu alkalicz¬ nego lub ziem alkalicznych lub amonowego i 24— —93 czesci wagowych, liczonych na H2S04, kwasu siarkowego uwodnionego o stezeniu H2S04 od okolo 30w/o do okolo 94!°/o wagowych.Srodek moze zawierac równiez mocznik w ilosci nie wiekszej niz 10 czesci wagowych. Srodek wedlug wynalazku zawiera glównie kwas siarkowy i lignosiarczyn. Lignosiarczyn jest wybrany spo¬ miedzy lignosiarczynów metali alkalicznych, w szczególnosci sodu, metali ziem alkalicznych, w szczególnosci wapnia i amonu.Lignosiarczyn amonowy jest preferowany z racji wzglednie kwasnego odczynu (pH zawarte miedzy 10 15 25 30 3 a okolo 7) jego roztworów wodnych. Lignosiar¬ czyn jest stosowany w srodku wedlug wynalazku w ilosci wynoszacej od 5 do okolo 60 czesci wa¬ gowych. Dla srodków cieklych nadajacych sie zwlaszcza do zastosowania przez rozpylanie, sta¬ suje sie korzystnie ilosci wynoszace od 5 do 15 czesci wagowych. Azeby otrzymac srodek papko- waty nadajacy sie do zastosowania w postaci otoczki nakladanej na naciecia mozna stosowac ilosci lignosiarczynów blizsze najwyzszej granicy zakresu. Mozna równiez otrzymac srodek w sta¬ nie papki, dodajac do uprzednio wymienionych skladników zmienna ilosc obojetnego wypelniacza, takiego jak na przyklad kaolin.Lignosiarczyn moze byc wprowadzony do srodka w postaci proszku lub roztworu wodnego. Drugim skladnikiem srodka wedlug wynalazku jest kwas siarkowy. Jest on stosowany, w ilosci od 24—93 czesci wagowych, liczac na H2S04. Jest on wpro¬ wadzony w postaci rozcienczonego kwasu siar¬ kowego, którego stezenie moze sie zmieniac mie¬ dzy 30% a okolo 94°/o wagowych, przy czym naj¬ wyzsze stezenie odpowiada kwasowi najbardziej stezonemu dostepnemu aktualnie w handlu (66° Be = 93,19*/o H2S04).Stezenie kwasu jest dobierane w zaleznosci od wybranej postaci srodka (ciekly lub papkowaty), a takze od warunków klimatycznych w miejscu stosowania srodka. Zatem, na przyklad, korzystne bedzie slabsze stezenie wtedy, gdy temperatura 7972979729 3 4 otoczenia jest podwyzszona, a to w celu unik¬ niecia uszkodzenia drzewa, na którym stosuje sie srodek.Srodek moze równiez zawierac, ale nie koniecz¬ nie, mocznik w ilosci wynoszacej do 10 czesci * wagowych, zazwyczaj nizszej od 5 czesci, a ko¬ rzystnie 0,5—2 czesci wagowych. Stwierdzono, ze mocznik wzmacnia dzialanie aktywujace srodka i sam dziala pobudzajaco na drzewo. Azeby przy¬ gotowac srodek ciekly wedlug wynalazku mozna 10 rozpuscic lignosiarczyn w proszku i ewentualnie mocznik w rozcienczonym kwasie siarkowym (ste¬ zenie na przyklad od' 30% do 60°/o) w odpowied¬ nich ilosciach ,badz tez stosowac wodny roztwór lignosiarczynu, który miesza sie ze stezonym kwa- 15 sem siarkowym (na przyklad 66° Be).Srodek wedlug wynalazku jest stosowany za¬ zwyczaj na naciecia drzew badz przez rozpylenie w przypadku srodka cieklego, badz w postaci otoczki w przypadku srodka papkowatego. Moze M on byc sporzadzony w momencie ubycia lub przed¬ tem, ale w tym przypadku, z uwagi na jego wlasnosci higroskopijne, korzystne jest przecho- "" wywanie jego bez dostepu powietrza i wilgoci.Srodek stosuje sie do pobudzenia wydzielenia 25 zywicy licznych drzew, szczególnie Pinus, a zwlasz¬ cza Pinus palustris i Pinus taeda (poludniowy wschód Stanów Zjednoczonych Ameryki), Pinus radiate lub I insignis (Kalifornia), Pinus olliotii zebranej w ciagu jednego sezonu w odniesieniu do drzew tej samej rodziny posadzonych na tych samych gruntach i zywicowych przy uzyciu kwasu siarkowego o 48° Be wedlug metody klasycznej.Otrzymane rezultaty podano w tablicy ponizej* Rezultaty z jednej dzialki w stosunku do innej dzialki róznia sie oczywiscie na skutek rodzaju gruntów, wysokosci naciec i ich orientacji. Dla tej samej dzialki drzewa byly obrabiane w ten sam sposób wedlug kalendarza podanego na po¬ czatku kampanii, róznice otrzymane pochodza wiec tylko z dzialania^ stosowanych srodków.Przyklad II. Sporzadzono póllitrowa dawke cieklej mieszaniny pobudzajacej, uzywajac wod¬ nego roztworu lignosiarczynu amonowego o ste¬ zeniu 27,77 wagowych (75 lignosiarczynu w proszku rozpuszczono w 270 g wody) i dodano 405 g kwasu siarkowego o 66° Be.Przyklad III. Sporzadzono srodek pobudza¬ jacy, rozpuszczajac 136 g lignosiarczynu amono¬ wego w proszku w 614 g 30-to procentowego kwasu siarkowego (27° Be).Przyklad IV. Utworzono srodek pobudzajacy wychodzac z nastepujacych skladników: 10% wa¬ gowych lignosiarczynu amonowego, 1% wagowy mocznika, 89% wagowych kwasu siarkowego (o 48° Be) ok. 50% wagowych. Rozpuszczono lig¬ nosiarczyn w proszku i mocznik w kwasie siarko¬ wym i otrzymano srodek ciekly do rozpylania.Dzialki z 25 drzew itr dzialki 1 L 2 : 3 I- ' 4 Zywicowanie kla¬ syczne kg 111! Zywicowanie z srod¬ kiem w/g wynalazku kg , 70,275 90,750 • 70,350 51,575 Zwiekszenie wydajnosci kg 5,675 7,250 4,725 2,700 % 1 8,78 8,68 ¦' 7,2 £»5 | (poludniowy wschód Stanów Zjednoczonych), Pinus silvestris (Europa i Azja), Pinus Halepontis (region sródziemnomorski), Pinus nigra (Austria, ZSRR), Pinus nigricans (Austria), Pinus pinaster (region sródziemnomorski i atlantycki), Pinus cynesis (Chiny), Pinus massmiana (Chiny), Pinus Brutia (Turcja, Albania) itd.Przy uzyciu srodka wedlug wynalazku stwier¬ dzono zwiekszenie wydajnosci zywicy rzedu 5 do okolo 10% w stosunku do klasycznego wydzielania zywicy z zastosowaniem kwasu siarkowego o ste¬ zeniu 48° Be, zaleznie od rodzaju drzew, klimatu, terenu i skladu srodka. ^ .Nastepujace przyklady ilustruja wynalazek bez ograniczenia jego zakresu-. , Przyklad I. W póllitrowym rozpylaczu spo¬ rzadzono nastepujaca mieszanke: 75 g lignosiar¬ czynu amonu (wartosc pH 3) w proszku, roz¬ puszczono w 750 g ÓO-cio procentowego kwasu siarkowego (48,3° Be).Mieszanke te zastosowano przez rozpylenie na naciecia drzew Pinus pinaster posadzonych na rozmaitych gruntach i porównano ilosc zywicy 45 50 55 PL PL