PL 72 583 Y1 2 Opis wzoru Przedmiotem niniejszego wzoru uzytkowego jest arkusz drukowany, przeznaczony do wytwarza- nia opakowan z zabezpieczeniem w postaci warstwy nadruku co najmniej czesciowo niewidocznego nieuzbrojonym okiem, o poprawionej trwalosci. Znane sa opakowania wykonane z arkuszy tekturowych z zabezpieczeniem w postaci warstwy nadruku, umieszczonej bezposrednio na arkuszu tekturowym, badz tez naniesionej na warstwe farby lub tuszu bazowego – czyli podkladu pokrywajacego arkusz. Opakowanie z zabezpieczeniem w postaci warstwy nadruku utrudnia jego skopiowanie, a tym samym w pewnym zakresie podrobienie zawartosci tego opakowania. Jednoczesnie takie zabezpieczenie opakowania – w formie nadruku, umozliwia wy- godna oraz szybka, wstepna weryfikacje autentycznosci produktu, badz produktów w nim zawartych. Opakowania z zabezpieczeniem stosuje sie miedzy innymi jako opakowania leków, specjalistycznych kosmetyków, niektórych wyrobów spozywczych, wyrobów alkoholowych, niektórych wyrobów tytonio- wych, a takze sprzetu elektronicznego. Do wytwarzania niektórych zabezpieczen w postaci nadruku stosuje sie róznego rodzaju kompo- zycje powlokotwórcze, w tym farby, tusze badz emalie, o charakterystyce absorbcji i emisji swiatla róz- niacej sie od charakterystyki standardowych barwników badz pigmentów widzialnych w swietle widzial- nym (VIS). Na zabezpieczenia tego typu stosuje sie miedzy innymi kompozycje powlokotwórcze lumi- nescencyjne, a takze kompozycje powlokotwórcze z pigmentami o luminescencji odwrotnej. Do znanych kompozycji powlokotwórczych luminescencyjnych naleza tzw. tusze UV, zawierajace skladniki, które sa niewidoczne w swietle VIS a wykazuja luminescencje po ich oswietleniu lampa swiatla ultrafioletowego. Zabezpieczenia z warstwa nadruku tuszem UV typowo stosuje sie w dokumentach zabezpieczonych, takich jak banknoty. Do kompozycji powlokotwórczych z pigmentami o luminescencji odwrotnej, to jest absorbujacymi fale elektromagnetyczne z okreslonego zakresu – innego niz zakres VIS i emitujacymi, w wyniku ich wzbudzenia, fale o dlugosci z zakresu VIS, zalicza sie farby o luminescencji odwrotnej. Przekladem tego typu kompozycji sa tusze zawierajace pigmenty antystokesowskie, które sa niewidoczne dla oka ludz- kiego w swietle dziennym, natomiast podczas wzbudzenia w swietle podczerwonym sa one widoczne dla oka ludzkiego nieuzbrojonego w okreslonym kolorze, który zalezy od budowy i skladu chemicznego pigmentu. Tuszami z pigmentami o luminescencji odwrotnej wykonuje sie typowo zabezpieczenia na papierach wartosciowych. Opakowania tekturowe z zabezpieczeniem w postaci warstwy nadruku zabezpieczajacego po- siadaja zwykle warstwe konwencjonalnego, kolorowego nadruku pokrywajacego arkusz – typowo o funkcji estetycznej i informacyjnej. Tego typu nadruki wytwarza sie na podlozach kartonowych, miedzy innymi w technice druku fleksograficznego. Nadruki wykonuje sie elastycznymi formami drukowymi z uzyciem farb cieklych szybkoschnacych. Forme drukowa stanowi walek rastrowy z uksztaltowanymi w swojej powierzchni drobnymi kalamarzykami, czyli zbiorniczkami do przenoszenia farby. Z tego po- wodu walek rastrowy zwany jest takze walkiem dozujacym, a w przypadku stosowania do druku farb anilinowych – aniloksem. Stacja druku fleksograficznego typowo obejmuje drukarke na która skladaja sie zespól drukujacy z walkiem rastrowym zainstalowanym poziomo pomiedzy dwoma równoleglymi walkami: gumowym walkiem farbowym zanurzonym w zbiorniku z farba oraz cylindrem formowym. Za pomoca cylindra formowego farba z walka rastrowego przenoszona jest na podloze drukowe odpowied- nio dociskane walkiem dociskowym od strony przeciwnej do zadrukowywanej. Zalety druku fleksogra- ficznego to miedzy innymi: relatywnie niskie koszty maszyn i ich oprzyrzadowania, mozliwe do osiagnie- cia duze szybkosci zadruku oraz stosunkowo niewielkie wymagania wobec podlozy drukowych. Opakowania z zabezpieczeniem w postaci warstwy nadruku w warunkach ich magazynowania i transportu narazone sa na uszkodzenia mechaniczne, w tym zarysowania nadruku, a takze oddzialy- wanie wilgoci oraz zmiennych temperatur otoczenia i promieniowania slonecznego, które moga wply- wac na pogorszenie czytelnosci zabezpieczen, spowodowanej miedzy innymi przyspieszonym starze- niem sie komponentów warstwy nadruku zabezpieczajacego. Z tego powodu oznaczenia zabezpiecza- jace nadrukowane na opakowaniach z czasem moga byc slabiej rozpoznawalne, a nawet niemozliwe do identyfikacji. Celowym byloby zatem opracowanie nowego i uzytecznego rozwiazania dotyczacego budowy arkuszy drukowanych, nadajacych sie do wytwarzania opakowan z zabezpieczeniem co najmniej cze- sciowo niewidocznym dla nieuzbrojonego oka ludzkiego. Wskazanym ponadto byloby, aby arkusz do- datkowo charakteryzowal sie poprawiona odpornoscia, w tym na dzialanie czynników mechanicznych PL 72 583 Y1 3 powodujacych powstawanie zarysowan badz odprysków, jak równiez na dzialanie czynników atmosfe- rycznych takich jak wilgoc, promieniowanie sloneczne czy zmienna temperatura otoczenia. Przedmiotem wzoru uzytkowego jest arkusz drukowany zawierajacy podloze tekturowe, na któ- rym znajduje sie bazowa warstwa nadruku farbami wodnymi, na której znajduje sie warstwa zabezpie- czenia, charakteryzujacy sie tym, ze warstwa zabezpieczenia zawiera pierwszy obszar zbudowany z tu- szu UV i sasiadujacy z nim drugi obszar zbudowany z tuszu zawierajacego pigment o luminescencji odwrotnej. Korzystnie, na warstwie zabezpieczenia znajduje sie zewnetrzna warstwa przezroczystego la- kieru. Korzystnie, drugi obszar jest zbudowany z tuszu UV zawierajacego pigment o luminescencji od- wrotnej. Arkusz drukowany na opakowania z zabezpieczeniem wedlug wzoru uzytkowego przedstawiono na rysunku, na którym pierwsza postac wzoru w przekroju poprzecznym uwidaczniajacym poszczególne warstwy nadruku przedstawiono na fig. 1A, druga postac wzoru przedstawiono na fig. 1B, natomiast widok wzoru od góry przedstawiono na fig. 1C. Z arkusza wedlug wzoru uzytkowego mozna wytwarzac rózne opakowania skladajace sie z tek- turowych arkuszy drukowanych z tektury falistej. Otrzymane opakowania z zabezpieczeniem w postaci warstwy nadruku zabezpieczajacego nadaja sie miedzy innymi na opakowania o duzych rozmiarach. Ponadto, opakowania wytworzone z arkuszy wedlug drugiej postaci wzoru, charakteryzujace sie popra- wiona wytrzymaloscia mechaniczna oraz odpornoscia na oddzialywanie czynników zewnetrznych, na- daja sie na opakowania, które narazone sa na uszkodzenia mechaniczne warstwy nadruku opakowania od strony zewnetrznej, w tym zarysowan lub obic w trakcie ich magazynowania i transportu, jak równiez narazone sa na warunki atmosferyczne, zwlaszcza oddzialywanie wilgoci, wody lub promieniowania slonecznego. Arkusz wedlug pierwszej postaci wzoru, przedstawionej na fig. 1A, o tekturowym podlozu 61 ma naniesiona warstwe nadruku 62 znanymi farbami wodnymi w kolorystyce CMYK. Na warstwe 62 nanie- siona jest warstwa zabezpieczenia 63 zawierajaca dwa obszary: obszar 63a reprezentujacy znak se- ryjny, wykonany tuszem UV, oraz sasiedni obszar 63b reprezentujacy logo producenta, wykonany tu- szem UV z dodatkiem pigmentu o luminescencji odwrotnej. Arkusz wedlug drugiej postaci wzoru, przedstawionej na fig. 1B, ma taka budowe jak opisana powyzej dla pierwszej postaci, z tym, ze arkusz od strony zadrukowanej pokryty jest warstwa przezro- czystego lakieru zabezpieczajacego 64. Warstwa bazowa 62 nadruku pelni funkcje estetyczna i informacyjna oraz jest widoczna dla uzyt- kownika w typowych warunkach uzytkowych, a zatem w swietle dziennym. Mozliwe jest stosowanie zabezpieczen 63 o róznych wzorach, w obrebie jednej partii produkcyjnej w postaci numerów seryjnych, z których kazdy jest indywidualnie przypisany do danego egzemplarza opakowania. Dzieki temu, wy- twarzane w technice druku natryskowego zabezpieczenia 63 moga zawierac unikatowa informacje, z jednoczesnym zachowaniem stalej wydajnosci procesowej i ciaglosci druku. Obszar pierwszy 63a zabezpieczenia 63 z tuszem UV zawiera zatem informacje przypisana do danego egzemplarza opakowania, w postaci oznaczenia seryjnego, jak schematycznie przedstawiono na fig. 1C. Dzieki temu, ze obszar pierwszy 63a jest wykonany tuszem UV, ten obszar zabezpieczenia 63 nie jest widoczny w warunkach normalnego uzytkowania opakowania dla nieuzbrojonego oka ludz- kiego, natomiast moze on zostac odczytany w wyniku oswietlenia pierwszego obszaru 63a lampa UV. Taka weryfikacja moze byc realizowana wielokrotnie i bezposrednio w miejscu skladowania towaru, ponadto nie wymaga specjalistycznych kwalifikacji, a zatem moze byc prowadzona przez personel skle- powy, pracowników magazynowych, czy dostawców towaru. Dane odczytane z pierwszego obszaru 63a zabezpieczenia 63 mozna nastepnie porównac z informacja zawarta w bazie produkcyjnej weryfi- kujac tym samym ich zgodnosc, a zatem autentycznosc opakowania, a posrednio takze autentycznosc zawartego w opakowaniu produktu. Drugi obszar 63b zabezpieczenia 63 wykonany tuszem z pigmentem o luminescencji odwrotnej, nadrukowany w sasiedztwie obszaru pierwszego 63a zabezpieczenia 63, jest natomiast weryfikowalny za pomoca oswietlenia fala elektromagnetyczna o dlugosci z zakresu innego niz UV. Pigment o lumine- scencji odwrotnej, zawarty w tuszu w drugim obszarze 63b zabezpieczenia 63, po oswietleniu fala elek- tromagnetyczna o odpowiedniej dlugosci emituje swiatlo o dlugosci z zakresu widzialnego (VIS). Zatem, aby zweryfikowac autentycznosc drugiego obszaru 63b zabezpieczenia 63 nalezy znac zakres absorbcji PL 72 583 Y1 4 pigmentu luminescencji odwrotnej w nim zawartego. Drugi obszar 63b zabezpieczenia 63 moze obej- mowac tusz z pigmentem o luminescencji odwrotnej, a wówczas po oswietleniu zabezpieczenia swia- tlem o okreslonej dlugosci fali, w szczególnosci w podczerwieni, dla oka ludzkiego widoczny bedzie wzór graficzny drugiego obszaru 63b tego zabezpieczenia. Drugi obszar 63b zabezpieczenia moze miec postac znaku graficznego, slownego czy slowno-graficznego, takiego jak logo producenta. Zabez- pieczenie 63 w postaci warstwy nadruku obejmujacej dwa obszary 63a i 63b – kazdy weryfikowalny w odmienny sposób, zapewnia odpowiedni poziom zabezpieczenia opakowan, a jednoczesnie szybka i dokladna weryfikacje ich autentycznosci. Warstwa lakieru zabezpieczajacego 64 zapewnia odpowiednia ochrone zabezpieczenia 63 przed uszkodzeniami mechanicznymi a takze dostepem wilgoci i promieniowania UV, oraz ogranicza nega- tywny wplyw zmiennych: wysokich i niskich temperatur na nadruk w obszarze zabezpieczenia 63. Dzieki temu zabezpieczenie 63 jest trwalsze oraz charakteryzuje sie opóznionym w czasie starzeniem zasto- sowanych skladników tuszu UV, a takze tuszu z pigmentami luminescencji odwrotnej. Wykonane na podlozach tekturowych (arkuszach) zabezpieczenia, niewidoczne dla nieuzbrojo- nego oka ludzkiego, moga byc zatem nie tylko weryfikowane w prosty i szybki sposób ze wzgledu na obecnosc tuszu UV, lecz takze posiadaja dodatkowe zabezpieczenie w postaci tuszu z pigmentem o lu- minescencji odwrotnej, który dopiero przy oswietleniu swiatlem o odpowiedniej i znanej dlugosci fali elektromagnetycznej, innej niz zakres UV oraz zakres VIS, umozliwia pelna weryfikacje zabezpieczenia. Powyzsze cechy lacznie zapewniaja odpowiednio wysoki stopien zabezpieczenia produktów zawartych w opakowaniu. Natomiast naniesiona w drugiej postaci wzoru warstwa przezroczystego lakieru zabezpieczaja- cego ogranicza mechaniczne uszkodzenia zabezpieczenia, w tym zarysowania i odpryski oraz starzenie skladników zastosowanych tuszy w wyniku promieniowania slonecznego, dostepu wilgoci i zmiennych temperatur. Ponadto opracowany uklad warstw nadruku: nadruk fleksograficzny wykonany farbami wod- nymi – jako bazowy, naniesione bezposrednio na nim zabezpieczenie w postaci warstwy nadruku na- tryskowego, które jest pokryte warstwa przezroczystego lakieru naniesionego w technice druku flekso- graficznego, lacznie zapewnia dodatkowa poprawe wlasnosci mechanicznych nadruku na podlozach tekturowych. Dzieje sie tak dlatego, ze druk fleksograficzny jest drukiem wypuklym, zas druk natryskowy jest drukiem obejmujacym kroplowe nanoszenie tuszu na podloze. PL