PL 70 498 Y1 2 Opis wzoru Przedmiotem wzoru uzytkowego jest zawór kontrolujacy bedacy rodzajem zaworu typu IRIS. Znany z opisu US 5014730A zawór nozowy sklada sie z korpusu z otworem, klinowatej bramy dopasowanej do gniazda z prowadnicami. Ruch bramy kontrolowany jest przez otwór prowadzacy w korpusie. Kontrola przeplywu osiagana jest przez podnoszenie i opuszczanie bramy, poprzez zmiane przekroju przewodu ograniczany jest przeplyw czynnika. Zawór taki moze z reguly pracowac tylko dwu- polozeniowo – w pelni otwarty, kiedy brama uniesiona jest poza przekrój poprzeczny przewodu oraz w pelni zamkniety, kiedy krawedzie bramy spoczywaja w lozu. Rozwiazanie to, z uwagi na jednostron- nosc, nie pozwala jednak na stabilne kontrolowanie przeplywu strugi. Zawór typu „IRIS” znany z opisu CH637 457A sklada sie z plaskich elementów przeslonowych umieszczonych pomiedzy dwoma polówkami obudowy oraz w pierscieniu napedowym. Elementy prze- slonowe oparte sa na zebrach oporowych w plaszczyznie prostopadlej do osi przewodu. W trakcie ruchu element przeslonowy ma kontakt z odpowiadajacym mu zebrem, a w calkowicie zamknietej pozycji przykrywa calkowicie odpowiadajace mu zebro. W tym zaworze, w otwartej pozycji, nastepuje znaczne zaburzenie przeplywu wywolane obecnoscia zeber oporowych. Z opisu US20160363289 A1 znany jest mechanizm przeslonowy ograniczajacy doplyw swiatla. Sklada sie on ze stalego pierscienia, obracalnego pierscienia dopasowujacego i lisci przeslony w po- staci nieprzezroczystych, plaskich elementów tworzacych krawedz przeslony i ograniczajacych miedzy soba przestrzen otworu wewnatrz wspomnianego stalego pierscienia. Obrót obracalnego pierscienia wzgledem pierscienia stalego wymusza ruch lisci przeslony wzgledem bolca tak, ze zaslaniaja lub od- slaniaja otwór migawki. Zawór kontrolujacy zawierajacy tarcze z prowadnicami, z których jedna wyposazona jest w pro- wadnice proste, a druga w prowadnice o zarysie lukowym, liscie przeslaniajace i pokrywe zamykajaca, charakteryzuje sie tym, ze tarcza z prowadnicami lukowymi wyposazona jest w kolnierz stykajacy sie z kolnierzem pokrywy zamykajacej zawór, przy czym w kolnierzach tych sa wybrania dla pomieszczenia elementów sterujacych tarczy. Wspomniana tarcza wyposazona jest w pierscieniowe wystepy tworzace rowek dla pomieszcze- nia kolnierza tarczy z prowadnicami lukowymi. Liscie zaworu posiadaja zarys zblizony do trapezu, którego dluzsza podstawa stanowi krawedz zamykajaca przeplyw, a krawedz liscia zamykajaca przeplyw czynnika oraz wspólpracujaca z nia kra- wedz sasiedniego liscia posiadaja zarys cykloidalny. Takie uksztaltowanie krawedzi zamykajacych zmniejsza wirowosc czynnika i w efekcie ogranicza jego turbulencje. Zawarcie prowadnic lukowych w spodniej tarczy pozwala na uproszczenie budowy, co pozwala na zmniejszenie rozmiarów zaworu wzgledem innych zaworów typu IRIS. Konstrukcja zaworu pozwala na utrzymanie przeplywu czynnika w osi przewodu w calym zakresie regulacji. Takie rozwiazanie zmniejsza napór na sciane przewodu. Zawór ten moze stanowic alternatywe w tych sytuacjach, w których rozmiary lub charakterystyki przeplywu innych zaworów okazuja sie niesatysfakcjonujace, zwlaszcza tam, gdzie rozmiar wzdluz osi przewodu jest znaczny. Przedmiot wynalazku jest przedstawiony na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia widok zaworu w pozycji zamknietej, przy zdjetej pokrywie, fig. 2 – widok zaworu w pozycji otwartej, fig. 3 – widok zaworu w srodkowej fazie skretu tarczy sterujacej zaworu, fig. 4 – widok w koncowej fazie skretu tarczy sterujacej zaworu – zawór calkowicie otwarty, przy zdjetej pokrywie, fig. 5 – widok zaworu w pozycji zamknietej przy zalozonej pokrywie uszczelniajacej, fig 6 – widok liscia z bolcami sterujacymi, a fig. 7 – czesciowy przekrój zaworu. Kazdy z lisci 1 ma zarys zblizony do trapezu i jest wyposazony w dwa bolce 6 i 7, przy czym bolec 7 jest krótszy i osadzony w prowadnicy w tarczy sterujacej 3, a bolec 6 jest osadzony w prowad- nicy tej samej tarczy sterujacej 3 i prowadnicy tarczy z prowadnicami lukowymi 2. Bolcami 6, 7 kazdy z lisci jest utrzymywany w prowadnicach tarcz 2, 3, a krawedzie 9 i wspólpracujace z tymi krawedziami sasiednich lisci posiadaja zarys cykloidalny. Tarcza 3, liscie 1 i uszczelki sa zamkniete przez tarcze 2 i pokrywe 5. Tarcza 2 oraz pokrywa uszczelniajaca 5 wyposazone sa w uszczelki 4. Tarcza sterujaca 3 wyposazona jest w promieniowy wystep 10, którym osadzona jest obrotowo w rowku 13 tarczy 2 oraz rowku 16 pokrywy 5. Tarcza sterujaca 3 wyposazona jest równiez w pierscien uszczelniajacy 11 kon- centryczny z wystepem promieniowym 10 przylegajacy do bocznej sciany tarczy 2 i pokrywy 5, oraz PL 70 498 Y1 3 wypustke sterujaca 12 stanowiaca uchwyt sterujacy. Tarcza z prowadnicami lukowymi 2 wyposazona jest w kolnierz 14 stykajacy sie z kolnierzem 15 pokrywy zamykajacej 5, przy czym w kolnierzach sa wybrania dla pomieszczenia elementów sterujacych 12 tarczy 2. Obrót tarczy sterujacej 3 wymusza wspólny, przesuwny i obrotowy, ruch wszystkich lisci 1, przez co wymusza zmniejszenie pola przekroju wyznaczonego przez krawedzie lisci 1. Dalszy skret pierscie- nia 3 zmniejsza przekrój az do zetkniecia boków lisci 1 w srodku zaworu, co doprowadza do odciecia przeplywu. Otwarcie zaworu nastepuje poprzez obrót tarczy sterujacej 3 w przeciwnym kierunku, co wymusza podazanie lisci 1 wzdluz prowadnic az do pozycji wyjsciowej. PL PLEN 70 498 Y1 2 Description of the design The object of the utility model is a control valve which is a type of IRIS type valve. The knife valve known from US 5014730A consists of a body with an opening, a wedge-shaped gate fitted to a seat with guides. The movement of the gate is controlled by the opening in the body. Flow control is achieved by raising and lowering the gate, by changing the cross-section of the conduit, the flow of the medium is limited. Such a valve can, as a rule, only work in two positions - fully open when the gate is raised beyond the cable cross-section and fully closed when the edges of the gate rest in the bed. This solution, due to its one-sided nature, does not allow for stable control of the stream flow. The "IRIS" valve known from CH637 457A consists of flat shutter elements located between the two halves of the housing and in the drive ring. The diaphragm elements are based on the supporting ribs in the plane perpendicular to the cable axis. During its movement, the shutter element makes contact with the corresponding zebra, and in the fully closed position it covers the corresponding rib completely. In this valve, in the open position, there is a significant disruption of the flow due to the presence of the thrust ribs. From US20160363289 A1 a shutter mechanism is known to limit the light flow. It consists of a fixed ring, a rotatable adapter ring and shutter leaves in the form of opaque, flat elements forming the edge of the shutter and delimiting the space of the opening inside said fixed ring. The rotation of the rotatable ring with respect to the fixed ring forces the diaphragm leaves to move with respect to the pin so that they either cover or unveil the shutter opening. The control valve consisting of discs with guides, one of which is equipped with straight guides and the other with hatch-shaped guides, covering leaves and a closing cover, is characterized by the fact that the disc with hatch guides is equipped with a flange in contact with the flange of the cover valve closure, these flanges have recesses for accommodating the control elements of the disc. Said disc is provided with annular protrusions forming a groove to accommodate the disc flange with hatch guides. The valve leaves have an outline similar to a trapezoid, the longer base of which is the edge closing the flow, and the edge of the leaf closing the flow of the medium and the edge of the adjacent leaf cooperating with it have a cycloidal outline. Such shaping of the closing edges reduces the vorticity of the medium and, as a result, reduces its turbulence. The inclusion of hatch guides in the bottom disc allows for a simplified construction, which allows the valve size to be reduced compared to other IRIS valves. The design of the valve allows to maintain the flow of the medium along the axis of the conduit in the entire regulation range. This solution reduces the pressure on the cable wall. This valve may be an alternative in those situations where the sizes or flow characteristics of other valves are unsatisfactory, especially where the size along the line axis is significant. The subject of the invention is presented in the drawing, in which fig. 1 shows a view of the valve in the closed position, with the cover removed, fig. 2 - a view of the valve in the open position, fig. 3 - a view of the valve in the middle phase of turning the valve control disc, fig. 4 - view at the final stage of turning the valve control disc - valve fully open, with the cover removed, fig. 5 - view of the valve in the closed position with the sealing cover in place, fig. 6 - a leaf view with control pins, and fig. 7 - a partial section of the valve. Each leaf 1 has a shape similar to a trapezoid and is equipped with two pins 6 and 7, the pin 7 is shorter and embedded in the guide in the swashplate 3, and the pin 6 is embedded in the guide of the same swashplate 3 and guide of the disc with arc guides 2. The pins 6, 7 each of the leaves are held in the guides of the discs 2, 3, and the edges 9 and cooperating with these edges of adjacent leaves have a cycloidal profile. Disc 3, leaves 1 and seals are closed by discs 2 and cover 5. Disc 2 and sealing cover 5 are provided with seals 4. The control disc 3 is equipped with a radial projection 10, which is rotatably mounted in groove 13 of disc 2 and groove 16 the cover 5. The control disc 3 is also equipped with a sealing ring 11 concentric with a radial projection 10 adjacent to the side wall of the disc 2 and the cover 5, and PL 70 498 Y1 3 with control tab 12 acting as the control handle. The disc with arc guides 2 is equipped with a flange 14 in contact with the flange 15 of the closing cover 5, while the flanges have recesses for the housing of control elements 12 of the disc 2. Rotation of the control disc 3 forces a joint, sliding and rotating movement of all leaves which forces the reduction of the cross-sectional area defined by the edges of the leaves 1. Further turning of the ring 3 reduces the cross-section until the sides of the leaves 1 meet in the middle of the valve, which leads to a cut-off of the flow. The valve is opened by turning the control disc 3 in the opposite direction, which forces the leaf 1 to be fed along the guides to the starting position. PL PL