CM/f/tA 59/f y Zamek uruchamiany klamka Przedmiotem wzoru jest zamek uruchamiany klamka, zwlaszcza wpuszczany, z mieszczaca urzadzenie zamkowe obudowa, obrotowo ulozyskowanym orzeszkiem, suwakiem polaczonym napedowo z tym orzeszkiem oraz sprezyna powrotnasprzezona z tym suwakiem.Z opisu patentowego DE-U-299 20 506 znany jest zamek z urzadzeniem powrotnym klamki. Przy stosowaniu oslon zamka z wiecej niz jednym przelotowym czopem mocujacym lub wiecej niz jedna przelotowa sruba dochodzi w zamku do kolizji pomiedzy czopem mocujacym lub przelotowa sruba a urzadzeniem powrotnym. Przy zamku takim mozna wiec stosowac tylko takie oslony, które mocuje sie za pomoca pojedynczej sruby.Z opisu patentowego FR-A-23 72 300 znany jest zamek ze sprezyna powrotna klamki drzwiowej. Mechanizm pozwalajacy na dzialanie sily sprezyny w obu kierunkach, aby doprowadzac klamke do polozenia neutralnego, zlozony jest z wielu oddzielnych czesci i dlatego jest drogi i podatny na usterki.Z opisu patentowego FR-A-15 64 650 znany jest zamek, w którym równiez pojedyncza sprezyna, mianowicie sprezyna ramieniowa, powoduje powrót klamki do polozenia neutralnego. Przy zasadzie tej wystepuje bardzo duze tarcie, poniewaz trzpien lub wypust przy poruszaniu klamki slizga sie wzdluz ramienia sprezyny.2 Z opisu patentowego US/A-4.875.723 znany jest sterowany elektrycznie zamek do drzwi samochodowych, który ma sprezyne powrotna mocowana pomiedzy koncami obudowy w ksztalcie litery C na kolku. Równiez tu zamek, a zwlaszcza urzadzenie powrotne, zlozone jest z wielu oddzielnych czesci.Z opisu patentowego EP-A-0 041 913 znane jest urzadzenie powrotne klamki, które ma sprezyne, kolek prowadzenia sprezyny, dwa prowadzone pomiedzy dnem a pokrywa zamka w szczelinie lozyska oporowe sprezyny oraz zebatke, która jest równiez prowadzona na kolku prowadzacym. Konstrukcja ta zawiera równiez duza liczbe oddzielnych czesci, które trzeba montowac z duzym nakladem pracy, a ich wprowadzanie w obudowe zamka wymaga precyzji.Zadaniem wzoru jest opracowanie zamka drzwiowego, którego urzadzenie powrotne zlozone byloby z niewielu oddzielnych czesci, a zatem mozna by je latwo montowac i byloby ono tanie. Ponadto montaz zamka powinien nadawac sie do automatyzacji i posiadac strukture modulowa.Zadanie to zostalo rozwiazane wedlug wzoru w ten sposób, ze zamek uruchamiany klamka, zwlaszcza wpuszczany, z mieszczaca urzadzenie zamkowe obudowa, obrotowo ulozyskowanym orzeszkiem, z suwakiem polaczonym (sprzezona napedowo z orzeszkiem oraz ze sprezyna powrotna* z suwakiem, przy czym sprezyna powrotna jest zamocowana w gniezdzie, przymocowanym do obudowy, a z kazdym koncem sprezyny powrotnej jest sprzezony odpowiedni wypust znajdujacy sie na suwaku, zas kazdy koniec sprezyny jest za pomoca przyporzadkowanego wypustu sciskany w gniezdzie, charakteryzuje sie tym, ze wypusty sa osadzone w suwaku albo wypusty sa odgiete od suwaka, przy czym w (kojców sprezyny pourotma obszarze srodkowymA wypusty sa sprzezone z koncami sprezyny powrotnej, a (z kazdej stromy sprezyny po^rotme gniazdo jest utworzone przez obudowe, która do tego celu^posiada po dwa garby lub listwy, które nieznacznie zachodza za oba konce sprezyny powrotnej i pomiedzy którymi usytuowane sa wypusty.Sprezyna powrotna jest korzystnie iruh %a sprezyna Jcisk./ya.Suwak zas korzystnie przechodzi przez sprezyne powrotna Suwak korzystnie wykonanyjest z plaskownika.3 Suwak jest najkorzystniej prowadzony w zaglebieniu obudowy lub pomiedzy garbami obudowy.Korzystnie jest, gdy obudowa jest przynajmniej czesciowo wykonana z tworzywa sztucznego.Korzystnie jest równiez, gdy suwak jest poprzez uzebienie polaczony napedowo z orzeszkiem.Gniazdo korzystnie przebiega zasadniczo stycznie do orzeszka.Suwak i sprezyna powrotna sa najkorzystniej usytuowane w obszarze górnego naroznika.Urzadzenie powrotne, w uruchamianym klamka zamku wedlug wzoru, potrzebuje jedynie suwaka i sprezyny powrotnej, przez co spelniono wymaganie niewielkiej liczby czesci. Sprezyna powrotna umieszczona jest bez luzu w gniezdzie i oparta jest w tym gniezdzie obydwoma swymi koncami. Za pomoca suwaka sprezyna powrotna jest sciskana w tym gniezdzie albo w jednym, albo w drugim kierunku.Przy rozprezaniu sprezyna powrotna zabiera suwak, na skutek czego orzeszek zostaje przestawiony z powrotem do polozenia spoczynkowego. Korzystnie suwak i sprezyne powrotna mozna zmontowac wstepnie i jako wstepnie zmontowany zespól wprowadzic w obudowe zamka.Gniazdo przynajmniej nieznacznie zachodzi za oba konce sprezyny powrotnej.Jest ona pewnie trzymana w gniezdzie, mimo ze konce sprezyny powrotnej wspólpracuja z wypustami suwaka.Jak wspomniano wyzej, sprezyna powrotna jest korzystnie spiralna sprezyna naciskowa, moze ona miec przy tym liniowa lub progresywna charakterystyke sprezynowania.Opracowano korzystne stale osadzenie wypustów obudowy. Tewypusty obudowy sa wykonane jako jedna czesc z obudowa, przez co po pierwsze zmniejszono koszt materialu, a po drugie dodatkowo zmniejszono liczbe czesci. Jezeli obudowa jest wykonana z tworzywa sztucznego lub jako metalowy odlew cisnieniowy,4 wówczas gniazdo wytwarzane jest w jednej operacji przy wtryskowym lub cisnieniowym odlewaniu obudowy.Jak wspomniano wyzej, suwak korzystnie przechodzi przez sprezyne powrotna, dzieki temu sprezyna powrotna jest trzymana niezgubnie na suwaku. W innej postaci wykonania suwak przebiega pod sprezyna powrotna.Wedlug wzoru wypusty sa osadzone w suwaku lub sa wykonane na suwaku. W szczególnosci, kiedy suwak jest wykonany z plaskownika, wypusty moga byc odgiete na ksztalt palców z plaskownika, tak ze sprezyna powrotna moze byc umieszczona pomiedzy tymi palcami.W prosty sposób suwak jest prowadzony, jak wspomniano, w zaglebieniu obudowy lub pomiedzy garbami obudowy. Dzieki temu nie potrzeba zadnych prowadnic dla suwaka, przez co znów uniknieto dodatkowych czesci.Aby utworzyc optymalne polaczenie napedowe pomiedzy suwakiem a orzeszkiem, suwak jest polaczony napedowo z orzeszkiem przez uzebienie. Uzebienie to zapewnia optymalne przenoszenie sily w obu kierunkach przesuwania. Wedlug wzoru gniazdo sprezyny powrotnej, a wiec równiez suwak, przebiega, jak wspomniano wyzej, zasadniczo stycznie do orzeszka.Przy wykonaniu urzadzenia powrotnego wedlug wzoru powrót orzeszka jest realizowany z obu kierunków obrotu.Wzór jest dokladniej objasniony w przykladach wykonania na rysunku, na którym: fig. 1 przedstawia zamek wedlug wzoru ze zdjeta pokrywa obudowy z orzeszkiem w polozeniu neutralnym w widoku z góry, fig. 2 przedstawia zamek z fig. 1 z zatrzaskiem odwiedzionym w obudowe i z orzeszkiem obróconym w jednym kierunku obrotu, a fig. 3 przedstawia zamek z fig. 1 z orzeszkiem obróconym w drugim kierunku obrotu.Na fig. 1. pokazano przyklad wykonania zamka 10 wedlug wzoru, który ma obudowe 12 z tworzywa sztucznego z dnem 14. W obudowie 12 umocowany jest przesuwnie zatrzask 16 i rygiel 18. Ponadto w obudowie 12 umieszczony jest5 orzeszek 20, drazek napedowy 22 oraz zastawka 24. Na fig. 1 zamek 10 pokazano w polozeniu spoczynkowym, w którym zatrzask 16 wystaje z obudowy 12. Zatrzask 16 jest za pomoca spiralnej sprezyny naciskowej 26, opartej na tylnej sciance 28 obudowy, wysuwany z obudowy VI i przytrzymywany w tym polozeniu.Orzeszek 20 jest ulozyskowany obrotowo i ma miedzy innymi promieniowy wystep 30, który moze byc sprzegany z odsadzeniem 34 usytuowanym na ogonie 32 zatrzasku. Ponadto orzeszek 20 ma czesciowe uzebienie 36, które wchodzi w zebatkowy odcinek 38 suwaka 40. Suwak 40 jest ulozyskowany przesuwnie w kierunku pionowym w obudowie 12 i jest polaczony napedowo poprzez czesciowe uzebienie 36 i zebatkowy odcinek 38 z orzeszkiem 20.Oddalony od orzeszka 20 koniec suwaka 40 ma dwa wypusty 42 i 44, które sa usytuowane przy obu koncach spiralnej sprezyny powrotnej 46. Sprezyna powrotna 46 jest umieszczona w gniezdzie 48 wykonanym w obudowie 12. W tym celu obudowa \2 ma dwie listwy 50 i 52, które nieco zachodza za konce sprezyny powrotnej 46. Wypusty 42 i 44 usytuowane sa pomiedzy obiema listwami 50 lub 52.Jezeli orzeszek 20 klamki, jak pokazano na fig. 2, obróci sie o okolo 45 stopni w kierunku ruchu wskazówek zegara, wówczas suwak 40 jest, przez czesciowe uzebienie 36 i zebatkowy odcinek 38, przemieszczany pionowo do dolu, to znaczy w kierunku orzeszka. Sprezyna powrotna 46 jest przy tym sciskana w gniezdzie 48, kiedy wypust 42 przemieszcza górny koniec sprezyny powrotnej 46 w kierunku do dolnego konca, a dolny koniec opiera sie o obie listwy 50. Wyboczenie sprezyny powrotnej 46 jest uniemozliwione przez boczne scianki gniazda 48.Równoczesnie za pomoca wystepu 30 sprzegajacego sie z odsadzeniem 34 ogona 32 zatrzasku 16 jest on wciagany w obudowe 12, a sprezyna naciskowa 26 jest sciskana.Za pomoca energii zmagazynowanej w sprezynie powrotnej 46 orzeszek 20 klamki po puszczeniu klamki jest obracany z powrotem do polozenia wyjsciowego pokazanego na fig. 1, przy czym sprezyna powrotna 46 przemieszcza wypust 42 do góry, az oprze sie on swym górnym koncem o górna listwe 52. Przez6 przemieszczenie wypustu 42 do góry suwak 40 jest ciagniety do góry i poprzez zebatkowy odcinek 38 napedza czesciowe uzebienie 36 orzeszka 20.Jezeli orzeszek, jak pokazano na fig. 3, zostanie obrócony w przyblizeniu o 45 stopni w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, wówczas za pomoca czesciowego uzebienia 36 i zebatkowego odcinka 38 suwak 40 jest przemieszczany do góry. Dolny koniec sprezyny powrotnej 46 na wypuscie 44 oddala sie przy tym od dolnej listwy 50, natomiast górny koniec sprezyny powrotnej 46 podobnie jak poprzednio jest oparty o listwy 52. Po puszczeniu klamki, energia zmagazynowana w sprezynie powrotnej 46 powoduje obracanie orzeszka 20 z powrotem w kierunku zgodnym z ruchem zegara do polozenia wyjsciowego pokazanego na fig. 1. Poprzez dolny koniec sprezyny powrotnej 46 wypust 44 jest przy tym przesuwany pomiedzy obiema listwami 50, az dolny koniec sprezyny powrotnej 46 oprze sie o obie listwy 50. Suwak 40, który jest przy tym przemieszczany pionowo do dolu, napedza przez zebatkowy odcinek 38 czesciowe uzebienie 36 i przez to orzeszek 20.Poniewaz sprezyna powrotna 46 jest umieszczona bez luzu pomiedzy listwami 50 i 52 w gniezdzie 48, a oba wypusty 42 i 44 bez luzu przylegaja do konców sprezyny powrotnej 46, orzeszek 20 jest trzymany bez luzu w polozeniu spoczynkowym pokazanym na fig. 1. Korzystnie luz pomiedzy czesciowym uzebieniem 36 a zebatkowym odcinkiem 38 jest regulowany na przyklad przez zblizanie za pomoca sruby itp. lub za pomoca sily sprezyny naciskowej 26 dolnego konca suwaka 40 w kierunku do orzeszka 20. W ten sposób mozna równiez kompensowac zuzycie.Urzadzenie powrotne, w zamku 10 wedlug wzoru, zlozone jest z niewielu czesci.Ponadto suwak 40 mozna zmontowac wstepnie ze sprezyna powrotna 46 usytuowana pomiedzy oboma wypustami 42 i 44. Zarówno ten montaz wstepny jak i montaz koncowy w obudowie nadaja sie do zautomatyzowania.Poniewaz suwak 40, a wiec równiez cale urzadzenie powrotne usytuowane sa zasadniczo stycznie do orzeszka 20, w obudowie 12, bez problemu mozna zamontowac oslony zamka na drzwiach za pomoca dwóch srub mocujacych. Aniw kierunku pionowym, ani w kierunku poziomym poprzez srodek orzeszka 20 sruby te nie koliduja z urzadzeniem powrotnym. Korzystnie to urzadzenie powrotne jest usytuowane w obszarze górnego naroznika.Gretsch-Unitas GmbH Baubeschlage Pelnomocnik: mgr Barbara KuznicjtaHukomska Rzecznik Patentowy/M&59/T PL PLCM / f / tA 59 / fy Lock actuated handle The subject of the design is a lock actuated by a handle, especially a mortise lock, with a housing housing a lock device, rotatably mounted nut, a slider connected with this nut by a drive, and a return spring connected to this slide. -299 20 506 a lock with a handle return device is known. When using lock covers with more than one through bolt or more than one through bolt, a collision occurs in the lock between the locking bolt or through bolt and the return device. Thus, with such a lock it is possible to use only covers which are fastened with a single screw. From FR-A-23 72 300 a lock with a spring return for a door handle is known. The mechanism allowing the spring force to be applied in both directions to bring the handle to the neutral position is composed of many separate parts and is therefore expensive and prone to failure. a spring, namely the arm spring, causes the handle to return to the neutral position. With this principle, a very high friction occurs because the spindle or the projection slides along the spring arm when the handle is moved. C-shape on the ring. Here, too, the lock, and especially the return device, is composed of many separate parts. From EP-A-0 041 913 a handle return device is known, which has a spring, a spring guide, two guided between the bottom and the lock cover in the bearing slot. thrust springs and a sprocket, which is also guided on the guide pin. The design also includes a large number of separate parts, which have to be assembled with a great deal of effort, and their insertion into the lock housing requires precision. The purpose of the design is to develop a door lock with a return device consisting of few separate parts and therefore easy to assemble. and it would be cheap. In addition, the assembly of the lock should be suitable for automation and have a modular structure. This task was solved according to the formula in such a way that the lock was operated by a handle, especially mortise, with a housing housing a lock device, rotatably mounted nut, with a connected slider (motor connected to the nut and with a return spring * with a slider, where the return spring is fixed in a socket, fixed to the housing, and with each end of the return spring a corresponding lug on the slider is interconnected, and each end of the spring is pressed against the socket by means of an assigned tongue, is characterized by this that the splines are embedded in the slider or the splines are bent away from the slider, and in the spring pens in the middle area, the splines are interconnected with the ends of the return spring, and (of each ^ has two humps or slats that slightly overlap both ends The return spring is preferably iruh% and the spring is Jcisk./ya. The slider preferably passes through the return spring. The slider is preferably made of a flat bar. is when the housing is at least partially made of plastic. It is also preferred that the slider is motor-connected to the nut. The socket preferably extends substantially tangential to the nut. The slider and the return spring are most preferably located in the area of the upper corner. The actuated lock handle according to the pattern, it only needs a slide and a return spring, thus meeting the requirement of a small number of parts. The recoil spring is placed without play in a seat and rests in this seat with both of its ends. By means of the slider, the return spring is compressed in this seat either in one direction or the other. On expansion, the return spring takes the slider, with the result that the nut is brought back into its rest position. Advantageously, the slider and the return spring can be preassembled and inserted as a pre-assembled unit into the lock housing. The seat at least slightly overlaps both ends of the return spring. It is firmly held in the seat, despite the fact that the ends of the return spring cooperate with the slots of the slider. the return spring is preferably a helical compression spring, it can have a linear or progressive spring characteristic. The preferred permanent seating of the housing splines has been developed. The housing grooves are made in one piece with the housing, which, firstly, reduces the material cost and, second, the number of parts is further reduced. If the housing is made of plastic or metal die-cast, then the seat is produced in one operation by injection or die-casting of the housing. As mentioned above, the slider preferably passes through the return spring, whereby the return spring is held tightly on the slide. In another embodiment, the slider runs under the return spring. The pattern is that the splines are embedded in the slider or formed on the slider. In particular, when the slider is made of a flat bar, the tabs can be bent in the shape of a flat bar fingers, so that a return spring can be placed between the fingers. In a simple manner, the slider is guided, as mentioned, in a recess in the housing or between the humps of the housing. As a result, no guides are required for the slide, and additional parts are again avoided. This toothing ensures optimal power transmission in both directions of travel. According to the formula, the spring return seat, and therefore also the slider, runs, as mentioned above, essentially tangent to the nut. Fig. 1 shows the lock according to the pattern with the housing cover removed with the nut in the neutral position in top view, Fig. 2 shows the lock of Fig. 1 with the latch inserted into the housing and with the nut turned in one direction of rotation, and Fig. 3 shows the lock with Fig. 1 with the nut turned in the second direction of rotation. Fig. 1 shows an example of a lock 10 according to the pattern, which has a plastic housing 12 with a bottom 14. A latch 16 and a bolt 18 are slidably mounted in the housing 12. 12 there is a nut 20, a drive rod 22 and a valve 24. In Fig. 1, the lock 10 is shown in a rest position, with the latch 16 extending from the housing 1. The latch 16 is, by means of a helical compression spring 26, resting on the rear wall 28 of the housing, extends from the housing VI and held in this position. The spindle 20 is pivotally mounted and has, inter alia, a radial projection 30 which can be engaged with a shoulder 34 located in the housing. on the tail 32 latch. In addition, nut 20 has a partial toothing 36 which fits into the tooth section 38 of the slider 40. The spool 40 is vertically slidably mounted in the housing 12 and is driven by a partial tooth 36 and a tooth section 38 to the nut 20. End of the slider remote from the nut 20. 40 has two lugs 42 and 44 which are located at both ends of the spiral return spring 46. The return spring 46 is placed in a seat 48 made in the housing 12. For this purpose, the housing 2 has two slats 50 and 52 which slightly overlap the ends. the return spring 46. The splines 42 and 44 are located between the two bars 50 or 52. If the handle nut 20, as shown in Fig. 2, is turned about 45 degrees clockwise, then the slide 40 is, through the partial toothing 36, and a gear section 38 that is moved vertically downwards, i.e. towards the nut. The return spring 46 is here compressed in the seat 48 as the tongue 42 moves the upper end of the return spring 46 towards the lower end and the lower end abuts both of the slats 50. Buckling of the return spring 46 is prevented by the side walls of the seat 48. By means of the engaging protrusion 34 of the tail 32 of the latch 16, it is pulled into the housing 12 and the compression spring 26 is compressed. By means of the energy stored in the return spring 46 of the handle nut 20 after releasing the handle is rotated back to the starting position shown in fig. 1, wherein the return spring 46 moves the tongue 42 upwards until it rests with its upper end against the upper blade 52. By displacing the tongue 42 upwards, the slider 40 is pulled upwards and, through the gear section 38, drives the partial toothing 36 of the nut 20. If the peanut, as shown in Fig. 3, is rotated approximately 45 degrees counterclockwise clockwise, the slide 40 is then moved upward by means of the partial toothing 36 and the toothed section 38. The lower end of the return spring 46 on the flap 44 moves away from the lower bar 50, while the upper end of the return spring 46 rests against the bars 52 as before. When the handle is released, the energy stored in the return spring 46 causes the nut 20 to rotate back towards clockwise to the starting position shown in FIG. 1. The tongue 44 is moved between the two bars 50 through the lower end of the return spring 46, until the lower end of the return spring 46 rests against both bars 50. The slider 40, which is therewith moved vertically downwards, it is driven through a gear section 38, partial toothing 36 and therefore nut 20. As the return spring 46 is placed without play between the slats 50 and 52 in the seat 48, and the two lugs 42 and 44 rest against the ends of the return spring 46 without play. , nut 20 is held free of play in the rest position shown in Fig. 1. Preferably, the play between the partial teeth 36 and The ribbed section 38 is adjusted, for example, by approximation by a screw or the like or by the force of a compression spring 26 of the lower end of the slider 40 towards the nut 20. In this way, wear can also be compensated. In addition, the slide 40 can be pre-assembled with a return spring 46 between the two tongues 42 and 44. Both this pre-assembly and the final assembly in the housing are amenable to being automated. tangentially to the nut 20, in the housing 12, you can easily mount the lock covers on the door using two fixing screws. Neither in the vertical direction nor in the horizontal direction through the center of the nut 20 do these screws interfere with the return device. Preferably, this return device is situated in the area of the upper corner. Gretsch-Unitas GmbH Baubeschlage Pel Attorney: Barbara Kuznicjta, Hukomska Spokesman Patentowy / M & 59 / T PL EN