Opublikowano. 31.VIII.1968 55879 KI. 45 a, 49/02 MKP AOlb ^9 JDX UKD 631.319 Twórca wynalazku: dr inz. Zygmunt Mirowski Wlasciciel patentu: Przemyslowy Instytut Maszyn Rolniczych, Poznan (Polska) Kombajn uprawowo-siewny Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do kom¬ pleksowej uprawy obejmujacej: orke, doprawianie gleby, siew a nawet nawozenie mineralne w trak¬ cie jednego zabiegu.Obecnie stosowana technologia uprawy zbóz (tak¬ ze ziemniaków i innych roslin) wymaga calego sze¬ regu zabiegów jak: podorywka, bronowanie, orka, talerzowanie, walowanie, siew itp. Liczba tych za¬ biegów, w zaleznosci od rodzaju i stanu gleby oraz stosowanego plodozmianu, moze wynosic 5—10. Wy¬ maga to odpowiednio dlugiego okresu uprawy, na¬ kladu pracy, srodków technicznych oraz duzej ilos¬ ci przejazdów po polu, powodujacych szkodliwe ugniatanie gleby kolami ciagników i maszyn, co ma ujemny wplyw na wysokosc plonów.Z literatury i opisów patentowych znane sa kom¬ binowane urzadzenia stanowiace polaczenie siewni- ka zbozowego z plugiem, brona talerzowa lub gle¬ bogryzarka. Znane tez sa polaczenia rozsiewaczy nawozów mineralnych z maszynami doprawiajacy¬ mi glebe np. kultywatorem, brona zebata.Wieloletnie badania i doswiadczenia wykazaly, ze jedynie orka plugiem odkladnicowym umozliwia prawidlowe odwrócenie wierzchniej warstwy gleby i przykrycie resztek roslinnych lub obornika, co ma zasadnicze znaczenie, ze wzgledu na wartosc nawo¬ zowa tych resztek oraz podstawe tworzenia próch¬ nicy, która z kolei umozliwia utrzymanie wlasciwej gruzelkowatej struktury gleby, przetwarzanie i ma- 20 25 30 gazynowanie pokarmów dla roslin a takze przeksz¬ talcanie ziemi, w urodzajna glebe.Dlatego tez urzadzenia stanowiace polaczenie siewnika z maszynami doprawiajacymi glebe jak glebogryzarki, brony, kultywatory maja stosunkowo waski zakres stosowania. Nie moga byc stosowane bez orki np. przy zasiewie zbóz. Polaczenia siew¬ nika z plugiem odkladnicowym, rotacyjnym czy tez z plugiem wyposazonym w dodatkowe, znane juz elementy rotacyjne nie daly dotad zadawalajacych rezultatów i urzadzenia takie nie przyjely sie, glów¬ nie ze wzgledu na niezadawalajaca jakosc przygo¬ towania gleby do siewu.Uogólniajac powyzsze mozna stwierdzic: znane urzadzenia maja szereg wad i niedogodnosci, a glówna wada tych urzadzen jest niemozliwosc wykonania prawidlowej orki z równoczesnym do¬ prawieniem gleby dla wysiewu zbóz, zapewniaja¬ cym uzyskanie odpowiednich plonów.Urzadzenie bedace przedmiotem niniejszego wy¬ nalazku usuwa wymienione wady i niedogodnosci, poniewaz pozwala wykonac prawidlowo wszystkie czynnosci uprawowe, lacznie z siewem, podczas jed¬ nego przejazdu, zmniejszajac powaznie naklad pra¬ cy i okres jej wykonania.Istota nowosci urzadzenia wedlug wynalazku jest konstrukcyjne polaczenie niektórych zespolów siew¬ nika z plugiem odkladnicowym wyposazonym w ro¬ tacyjne elementy nozowe, których konstrukcja i sposób ustawienia róznia sie w sposób istotny od 55 87955 879 3 znanych rozwiazan. Równiez sposób polaczenia glównych zespolów siewnika z przedmiotowym urzadzeniem jest rózny od spotykanych dotychczas polaczen pluga z siewnikiem. Róznice te w sposób istotny i nadspodziewanie korzystny wplywaja na 5 jakosc pracy i energetyczno eksploatacyjne wlasci¬ wosci urzadzenia. Urzadzenie wedlug wynalazku zastosowane w od¬ powiednich dla danej gleby warunkach wilgotnos¬ ciowych przygotowuje role i wykonuje zasiew w 10 jednym przejsciu przez pole, a tym samym powaz¬ nie upraszcza czynnosci uprawy i siewu — sprowa¬ dzajac te prace do jednej czynnosci.Urzadzenie wedlug wynalazku eliminuje zatem takie zabiegi jak orka, talerzowanie, walowanie, 15 bronowanie, siew a nawet nawozenie, które wyma¬ gaja duzej ilosci przejazdów po polu powodujac szkodliwe ugniatanie gleby kolami ciagników i ma¬ szyn, co ma ujemny wplyw na wysokosc plonów.Doswiadczenia wykazaly, ze stosowanie urzadzenia 20 wedlug wynalazku umozliwia uzyskanie wiekszych plonów, anizeli to bylo mozliwe przy bardziej pra¬ cochlonnych, konwencjonalnych metodach uprawy.Istotna zaleta urzadzenia wedlug wynalazku jest tez stosunkowo prosta jego konstrukcja, nie wiek- 25 sze od pluga zapotrzebowanie sily uciagowej oraz to, ze zuzycie paliwa przez ciagnik przy tego ro¬ dzaju kompleksowej uprawie jest nie wieksze, jak przy samej tylko orce konwencjonalnym plugiem, co lacznie z doskonala jakoscia uprawy, pozwala 30 uzyskac powazne efekty ekonomiczne i oszczednosci w stosunku do znanych i stosowanych dotychczas urzadzen.Kombajn uprawowo siewny moze byc budowany jako zawieszany lub zaczepiany za ciagnikiem. 35 Przykladowe rozwiazanie kombajnu uprawowo siewnego jest szczególowo objasnione na podstawie rysunku, na którym fig. 1 przedstawia widok pra¬ wej strony urzadzenia wedlug wynalazku, fig. 2 — jego widok z góry, a fig. 3 — widok z lewej strony. 40 Zasadniczymi elementami urzadzenia wedlug wy¬ nalazku sa: rama 5, korpusy pluzne 1, rotacyjne elementy nozowe 2 o osi obrotu zblizonej do pionu, skrzynia nasienna 6 z aparatami wysiewajac}rmi, redlice wysiewajace 9 i przewody nasienne 10. 4- Rotacyjne elementy nozowe 2 maja ksztalt scietych stozków o prostej linii tworzacej.Sa one zamocowane obrotowo we wspornikach 19 ramy 5 podstawa do góry przy kazdym korpusie 1 pluga, w odleglosci mierzonej od sciany bruzdowej 50 korpusu 1 do osi elementu nozowego 2 równej w przyblizeniu poprzecznemu rozstawieniu korpusów pluznych 1. Elementy nozowe 2 sa napedzane od walu odbioru mocy ciagnika za posrednictwem walu przegubowo teleskopowego 3 i przekladni zebatych gg 4 lub pasowych a obroty ich sa zgodne z obrotami wskazówek zegara.Na ramie 5 ustawiona jest skrzynia nasienna* 6, z aparatami wysiewajacymi, otrzymujacymi naped od ciagnika lub od toczacego sie po powierzchni 60 pola kola kopiujacego 7, za posrednictwem prze¬ kladni ciegnowych 8. Kolo kopiujace 7 zamocowa¬ ne jest po lewej stronie do ramy 5 wahliwie, za pomoca wysiegnika 11 i wahacza 12. Wysokosc opadania kola kopiujacego 7 ograniczona jest prze- 65 guJbowym ciegnem 13 (fig. 3) laczacym wahacz 12 ze wspornikiem 14 ramy.Umozliwia to automatyczne wlaczanie napedu siewnika, przy zaglebieniu korpusów pluznych 1 i wylaczanie przy wychodzeniu z ziemi w polozenie transportowe. Redlice wysiewajace 9 rozstawione sa grupami za rozbijaczami skib 2 i mocowane sa do ramy 5 wahliwie, przy pomocy dzwigni 15 i wy¬ siegników 16 (a wysokosc ich opadania jest ograni¬ czona ogranicznikiem 20). Umozliwia to dostosowa¬ nie sie redlic do wysokosci zaoranego pola i wy- dzwig na uwrociach.Rury teleskopowe 10, laczace redlice 9 z gniazda¬ mi wysiewajacymi skrzyni nasiennej 6, sluza do doprowadzenia wysiewanych nasion do redlic 9, które umieszczaja je w spulchnionej glebie. Do ramy 5, za pomoca przegubowych ciegien 17, za¬ mocowana jest z tylu wlóka, brona kolczatka lub wal 18. Na przedniej czesci ramy 5 kombajnu slu¬ zacej do polaczenia go z ciagnikiem moze byc ustawiony siewnik do nawozów, które moga byc wysiewane rzutowo przed uprawa lub redlinowo w spulchniona glebe za rozbij aczami skib.Polaczony z ciagnikiem kombajn, posuwajac sie do przodu, odcina korpusami 1 skibe z calizny, któ¬ ra po odwróceniu rozdrabniana jest przez rotacyjne elementy nozowe 2 i odkladana na bok, na prawo.Ziarno znajdujace sie w skrzyni siewnika 6 roz¬ prowadzane jest przewodami 10 do redlic 9 i umie¬ szczone w spulchnionej glebie.Brona, wlóka lub wal 18, zakrywaja ziemia wy¬ siane ziarna, wyrównuja i ugniataja powierzchnie pola. Przestawienie kombajnu z polozenia transpor¬ towego w robocze i odwrotnie odbywa sie za po¬ moca urzadzen hydraulicznych ciagnika. PL