Pierwszenstwo: Opublikowano: 22. VI. 1965 49617 KI. 42e, 16 MPK G 01 f UKD 4tlB0 Wspóltwórcy wynalazku: doc. mgr inz. Janusz Skaczkowski, mgr inz.Romuald Skarzynski, inz. Alfred Brodniewicz Wlasciciel patentu: Instytut Organizacji i Mechanizacji Budownictwa, Warszawa (Polska) jLIOTLin, Automatyczny dozownik cieczy tocijpesHltol l Przedmiotem wynalazku jest automatyczny do¬ zownik cieczy, majacy zastosowanie zwlaszcza tam, gdzie jest wymagane dokladne dozowanie cieczy, na przyklad odmierzanie zadanych porcji wody do produkcji masy betonowej.Do dozowania cieczy, a zwlaszcza wody stosuje sie aparaty pomiarowe zwane dozownikami, przy czym odróznia sie dwie zasadnicze grupy dozow¬ ników, dozowniki pojemnikowe i dozowniki prze¬ plywowe.Dozowniki pojemnikowe maja pojemnik, do którego doprowadza sie ciecz o zadanej liczbie kG lub litrów, najczesciej podzialka miernika jest wyskalowana w litrach. Po nalaniu zadanej porcji do pojemnika, zostaje zamkniety zawór napelniania, zas w momencie zapotrzebowania otwiera sie zawór wyplywu i ciecz wyplywa z po¬ jemnika.Dozowniki przeplywowe sa zaopatrzone w licz¬ nik, który po otwarciu zaworu odcinajacego, liczy liczbe kG lub litrów przeplywajacej przez niego cieczy do czasu zamkniecia zaworu odcinajacego.Tak jedne jak i drugie moga byc sterowane recznie, zdalnie lub automatycznie.Dozowniki przeplywowe jakkolwiek sa gabary¬ towo mniejsze od dozowników pojemnikowych, to jednak dokladnosc ich pracy jest uzalezniona od dotrzymania pewnych warunków, zwlaszcza od przekroju przewodu doprowadzajacego ciecz oraz 10 15 20 25 od cisnienia tej cieczy. Przekrój przewodu i cis¬ nienie cieczy poza wplywem na dokladnosc dozo¬ wania, wplywaja równiez na szybkosc dozowania.W pewnych przypadkach niedokladnosc dozowa¬ nia dochodzi do 7%.Dozowniki pojemnikowe, których • dokladnosc pracy jest niezalezna od warunków, jakich wy¬ magaja dozowniki przeplywowe, to jednak na niedokladnosc dozowania w tym przypadku wply¬ wa rozwiazanie konstrukcji elementów ukladu sterowania. Dozowniki pojemnikowe jak na przy¬ klad wagowe, które moga dozowac z niedoklad¬ noscia w granicach 1% maja maly wspólczynnik pojemnosci (stosunek pojemnosci uzytecznej na ciecz do objetosci gabarytowej calego dozownika), a zatem sa niewspólmiernie duze w stosunku do maksymalnej dozy cieczy i maja rozbudowany uklad sterowania, wynikly z zastosowanej zasady dozowania, w tym przypadku wazenia.Jak wynika z powyzszego, dla przypadków, kiedy waha sie cisnienie doprowadzanej cieczy niezbedny jest dozownik pojemnikowy o mozli¬ wie duzym wspólczynniku pojemnosci i zapew¬ niajacy niedokladnosc w granicach 1%.Przykladem zastosowania dozownika pojemni- kowego jest czasowo zainstalowana betonownia na placu budowy. Rzadko ria placu budowy moz¬ na zapewnic stale jednakowe cisnienie wody i doprowadzenie jej odpowiednim przewodem. 4961749617 3 4 Jak wynika z powyzszego opisu dozownik po- jemnikowy jest bardziej uniwersalny niz dozownik przeplywowy.Automatyczny dozownik cieczy wedlug wyna¬ lazku w stosunku do istniejacych dozowników charakteryzuje sie tym, ze na skutek specjalnego rozwiazania konstrukcyjnego nastepuje bezpo¬ srednie dzialanie plywaka na otwarcie lub zam¬ kniecie obwodu pradu, czyli wyeliminowane jest urzadzenie posrednie, a jednoczesnie osiaga sie duzy wspólczynnik pojemnosci.Automatyczny dozownik cieczy wedlug wyna¬ lazku jest zaopatrzony w takie elementy kon¬ strukcyjne i /taki uklad sterowania, który po¬ zwala na uzyskanie duzej dokladnosci odmierza¬ nia cieczy, bez wzgledu na cisnienie cieczy i prze¬ krój przewodu doprowadzajacego oraz na wyzszy wspólczynnik pojemnosci, przy stosunkowo pro¬ stym rozwiazaniu ukladu sterowania.Automatyczny dozownik cieczy jest tytulem przykladu wykonania, blizej przedstawiony na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schemat rozwiazania z zastosowaniem komórki fotoelek- trycznej, a fig 2 — schemat odmiany rozwiazania z zastosowaniem urzadzenia stykowego.Automatyczny dozownik cieczy przedstawiony na fig. 1 sklada sie z pojemnika 1 i sterowniczej skrzynki 15. Pojemnik 1 jest wyposazony w rurke przelewowa 2, wskaznik napelniania 3, rurowy przewód 8, zaopatrzony w spustowy korek lfr, doprowadzajacy i odprowadzajacy ciecz do i z po¬ jemnika 1, oraz w elektromagnetyczny zawór 7 umocowany na przewodzie doprowadzajacym ciecz i elektromagnetyczny zawór 9 umocowany na przewodzie odprowadzajacym ciecz.Skrzynka sterownicza 15 jest wyposazona w aparaty automatycznie sterujace, dzialaniem dozownika.Wskaznik napelniania 3 jest polaczony z po¬ jemnikiem 1 tak, ze poziom cieczy w pojemniku 1 jest taki sam jak we wskazniku 3 przy pozio¬ mym ustawieniu pojemnika 1. Wskaznik 1 jest wyskalowany, w nim jest umieszczony plywak 5.Na obudowie wskaznika 3 jest osadzony staly wylacznik 6 i przesuwny wylacznik 4, przy czym oba wylaczniki dzialaja na zasadzie fotokomórki.Przesuwny wylacznik 4 ustawia sie na podzialce w zaleznosci od zadanej liczby litrów cieczy, jaka ma odmierzyc dozownik. W momencie doprowa¬ dzenia napiecia do skrzynki sterowniczej 15 przez przewód 13 a nastepnie przewód 12, automatycz¬ nie otwiera sie zawór napelniania 7 (zawór wy¬ plywu 9 jest w tym czasie zamkniety) i ciecz przedostaje sie do pojemnika 1. Kiedy na skutek polaczonych naczyn ciecz podniesie plywak 5 do wylacznika 4 nastepuje automatyczne zamkniecie zaworu napelniania 7 przez dzialanie plywaka 5 na fotokomórke znajdujaca sie w wylaczniku 4, przekazujac impuls przewodem 14 do sterowni¬ czej skrzynki 15. Do pojemnika 1 zatem naply¬ nela przewidziana porcja cieczy. Aby dana porcje cieczy uzyc &o procesu produkcyjnego naciska sie przycisk 16, CO powoduje, poprzez -sterownicza skrzynke 15 i przewód 11 otwarcie elektromagne¬ tycznego zaworu 9. Przy wyplywie cieczy z po¬ jemnika 1 we wskazniku 3 opada plywak 5, Kiedy poziom cieczy w rurce obnizy sie do wylacznika stalego 6 tak, ze plywak 51 zadziala na foto- 5 komórke znajdujaca sie w wylaczniku 6 wówczas wylacznik 6 spowoduje automatyczne zamkniecie zaworu wyplywu 9 oraz otwarcie zaworu na¬ pelniania 7 i ciecz znów zaczyna naplywac do pojemnika 1, az wylacznik 4 na skutek zadziala¬ nia plywaka 5 poprzez fotokomórke spowoduje zamkniecie zaworu napelniania 7.W ten sposób zostaje odmierzona nastepna taka sama porcja dla nastepnego cyklu. Dla zmiany wielkosci porcji nalezy tylko przesunac wylacznik 4 i ustawic go na odpowiedniej podzialce wskaz¬ nika 3.Odmiana automatycznego dozownika cieczy przedstawiona na fig. 2 sklada sie z pojemnika 17 i sterowniczej skrzynki 32. Pojemnik 17 jest wy¬ posazony w przelewowa rurke 18, wskaznik na¬ pelniania 23, rurowy przewód 25, zaopatrzony w spustowy korek 27, doprowadzajacy i odprowa¬ dzajacy ciecz do i z pojemnika, elektromagne¬ tyczny zawór napelniania 24, elektromagnetyczny zawór wyplywu 26, staly wylacznik 22 oraz wy¬ lacznik 20, wysuwany z urzadzenia stykowego 19 oraz w plywak 21, przy czym wylaczniki sa wy¬ lacznikami stykowymi.Urzadzenie stykowe 19 ma wyskalowana tarcze,, na której jest nawinieta tasma posiadajaca na koncu stykowy wylacznik 20. W zaleznosci od liczby litrów cieczy jaka ma byc odmierzona,, pokreca sie odpowiednio tarcza. W zaleznosci od jej obrotu w lewo lub w prawo, tasma a z nia stykowy wylacznik 20 wsuwa sie lub wysuwa.Sterownicza skrzynka 32 jest wyposazona w apa¬ raty, które poprzez przewody 28 i 29 polaczone z zaworami elektromagnetycznymi 26 i 24 oraz przewody 30 i 31 polaczone z wylacznikami 22 i 20 automatycznie steruja dzialaniem dozownika.Dzialanie dozownika jest takie samo, jak do¬ zownika przedstawionego na fig. 1.Rozwiazanie konstrukcyjne automatycznego do¬ zownika cieczy moze byc dowolne, na przyklad wskaznik napelniania 3 moze zamiast fotokomórki w* wylaczniku stalym 6 posiadac wylacznik sty¬ kowy, zamiast dwóch zaworów 7 i 9 jednokierun¬ kowych moze iDyc wyposazony w jeden zawór dwukierunkowy lub dwa zawory jednokierunkowe sterowane hydraulicznie, przy czym wylacznik wysuwany 20 moze byc rozwiazany dowolnie, jednak tak aby mozna go nastawiac na dowolnej podzialce.Dozownik cieczy oprócz sterowania przyciskiem 16 lub 33 moze byc podlaczony do innego ukladu: sterowniczego, na przyklad do ukladu sterowni¬ czego automatycznej betonowni, w której poczatek wyplywu z dozownika odmierzonej porcji cieczy nastepuje w momencie rozpoczecia zaladunku mieszalnika materialami sypkimi. Przycisk 16 lub 33 sluzy w tym przypadku do otwarcia zaworu wyplywu 9 lub 26, gdy zawór ten zostal zam¬ kniety podczas jpracy, na przyklad na skutek chwilowej przerwy doplywu pradu, lub na skutek 15 20 25 30 35 40 45 50 55 605 49617 6 chwilowego zaniku napiecia. W przypadku prze¬ rwy napiecia w czasie napelniania pojemnika 1 wzglednie 17 do kontynuowania napelnienia na¬ lezy nacisnac przycisk znajdujacy sie na sterow¬ niczej skrzynce. PL