Opublikowano: 23.IV.1965 49285 xvi. *&w B," JJ MKP F (4 b ¥S/Ok ^KD Wspóltwórcy wynalazku: mgr inz. Czeslaw Stygar, mgr inz. Bronislaw Olfans, Feliks Bak, Bogdan Jopp Wlasciciel patentu: Zaklady Aparatury Ochrony Roslin im. Generala K. Swierczewskiego, Wroclaw (Polska) StaLlOTEK Pompa przeponowa Przedmiotem wynalazku jest pompa przeponowa, dostosowana do tloczenia cieczy o wlasciwosciach sciernych i korodujacych, przeznaczona dla rolnic¬ twa do aparatury ochrony roslin, wzglednie do za¬ stosowania w przemysle chemicznym lub lecznic¬ twie do dezynfekcji.Istota wynalazku polega na tym, ze krócce do¬ prowadzajacy i wylotowy cieczy z pompy moga zajmowac trzy rózne polozenia co 90° wzgledem osi walka napedowego. Wodzik pompy wykonany jest w calosci jako odlew tak uksztaltowany, ze plytki wodzace sa montowane w jego czolowych otworach od srodka i pracuja na sciskanie. Na kor¬ pusie pompy umieszczone sa dwa zawory sygnali¬ zacyjne przez które wytryskuje ciecz w wypadku pekniecia przepony.Dotychczas stosowane pompy typu membrano¬ wego wykazywaly liczne wady. Krócce doprowa¬ dzajacy i wylotowy usytuowane sa wzgledem wal¬ ka napedowego pompy tylko w jednym polozeniu, co w róznych przypadkach zastosowania pomp komplikuje budowe maszyny i uklad zasilania. In¬ na wada pomp przeponowych jest niska sztywnosc wodzika wynikajaca z laczenia czesci czolowych wodzika miedzy soba za pomoca srub, które ze wzgledu na ograniczone miejsce w korpusie maja male przekroje, a przez ciagla zmiane obciazenia w czasie pracy wydluzaja sie. Powoduje to po¬ wiekszanie sie luzu na plaszczyznach slizgowych do takiego stopnia, ze zanika plynne smarowanie po- 15 20 25 wierzchni tracych. Te same wady wystepuja w roz¬ wiazaniach, w których czolowe czesci cylindryczne wodzika wcisniete sa na czesc srodkowa, poniewaz pnzy duzej ilosci ruchów roboczych nastepuje roz¬ luznienie polaczenia wciskowego i rozsuniecie czo¬ lowych czesci cylindrycznych wodzika.W znanych typach pomp przeponowych bez do¬ datkowej przepony zabezpieczajacej w przypadku pekniecia przepony ciecz przedostaje sie do wne¬ trza pompy, miesza sie z olejem i po krótkim cza¬ sie doprowadza do zatarcia ukladu napedowego pompy.Pompa przeponowa wedlug wynalazku nie ma opisanych wad, odznacza sie prostota budowy, ma¬ lymi wymiarami gabarytowymi, jest kilkakrotnie lzejsza od pomp tlokowych o tych samych parame¬ trach, a w porównaniu z nimi jest okolo dwukrot¬ nie tansza.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia pompe przeponowa w przekroju po¬ przecznym i fig. 2 — w przekroju wzdluznym po linii A — A na fig. 1.Pompa przeponowa wedlug wynalazku posiada mimosrodowy walek 1 osadzony na dwóch lozy¬ skach tocznych 2 w korpusie 3. W srodkowej cze¬ sci mimosrodowej walka 1 umieszczone jest lo¬ zysko 4 wykonane z brazu umozliwiajace naped wodzika 5. 492853 49285 Czesci cylindryczna i czolowe wodzika 5 stano¬ wia jeden odlew.Wodzik 5 wykonany jest w ksztalcie walca z tak uformowanymi czolami, ze wzajemne przemie¬ szczanie sie poprzeczne przepony 9 wzgledem czola wodzika 5 nie wplywa na zuzywanie sie tej prze¬ pony. W srodku czesci cylindrycznej wodzika 5 znajduje sie prostokatny otwór przelotowy do za¬ kladania od srodka plytek wodzacych 6, lozyska 4 fe walka mimosrodowego 1, a w czesciach czolo¬ wych wodzika 5 znajduja sie otwory, w których umieszczone sa plytki wodzace 6 z oparciem kol¬ nierzowym od strony wewnetrznej.Do plytek 6 za pomoca srub 7 i krazków 8 za¬ mocowane sa przeporfy 9 wykonane z gumy odpor¬ nej na dzialanie srodków chemicznych i oleju.Obrzeza przepon 9 sa zacisniete miedzy czolowymi plaszczyznami korpusu 3, na których wykonane sa rowki, a kolnierzami glowic 10. na których wy¬ konane sa odpowiednie wystepy, przy czym calosc sciagnieta jest srubami 11.Glowice 10 polaczone sa z kolektorem 12 za po¬ moca srub 13. Otwory w glowicach 10 pod sruby 11 sa tak rozmieszczone oraz powierzchnia zewne¬ trzna korpusu 3 tak uksztaltowana, ze mozliwe jest zamocowanie kolektora 12 z króccami doprowadza¬ jacym ciecz i wylotowym do korpusu 3 w trzech róznych polozeniach co 90° wzgledem osi walka mimosrodowego 1.W kolektorze 12 i w glowicach 10 wykonane sa gniazda 14 zaworów 15. Zawory 15 sa wykonane z tworzywa sztucznego, przy czym konstrukcja za¬ woru ssacego i tloczacego jest identyczna. Róznica w dzialaniu zaworów 15 wynika z odpowiedniego uksztaltowania gniazd zaworowych 14 w glowicy 10 i kolektorze 12. Wymagany docisk grzybka za¬ woru 15 do gniazd 14 zapewniaja sprezyny zaworo¬ we 16. Na zewnatrz kolektora 12 oddzielony od kanalu tloczacego znajduje sie zbiornik wyrów¬ nawczy 17. Powietrze w nim zawarte oddzielone jest od tloczonej cieczy sprezysta przepona 18."W kopule zbiornika wyrównawczego 17 jest umieszczony zawór 19 przeznaczony do napelnia¬ nia zbiornika 17 powietrzem. W korpusie 3 osadzo- ' dzone sa kulkowe zawory sygnalizujace 20, przez które ciecz przedostaje sie na zewnatrz i sygnali¬ zuje uszkodzenie w przypadku pekniecia przepo¬ ny 9.Naped pompy przeponowej od traktora lub sil¬ nika elektrycznego zostaje przeniesiony na walek mimosrodowy 1 powodujac poprzez lozysko 4 ruch posuwisto zwrotny wodzika 5 w komorze cylin¬ drycznej korpusu 3 pompy. Ruch ten wywoluje cykliczne odksztalcenie przepon 9 przetlaczaja¬ cych ciecz. Czynnik roboczy zostaje zassany po¬ przez zawór ssacy 15 do komory 21, a nastepnie wtloczony do kanalu 22 poprzez zawór tloczacy 15.W kanale tloczacym 22 ciecz styka sie z przepona 18 zbiornika wyrównawczego 17 pulsacji, po czym nastepuje wyrównanie cisnienia i ciecz zostaje skierowana do wspólpracujacego z pompa odbior¬ nika.W przypadku pekniecia lub innego uszkodzenia przepony 9 ciecz przedostaje sie z komory 21 do przestrzeni pod zaworem 20 powodujac otwarcie zaworów sygnalizacyjnych 20 i wytrysk cieczy na zewnatrz. W przypadku wspólpracy z odbiorni¬ kiem, który utrudnia dostep do zaworu zbiornika wyrównawczego 17 konstrukcja korpusu glowicy 10 i kolektora 12 umozliwia przestawienie kolekto¬ ra 12 z polozenia górnego w polozenie tyl¬ ne lub dolne. Zmiane usytuowania kolektora 12 przeprowadza sie luzujac sruby 11 oraz 13 i mon¬ tujac kolektor w nowym polozeniu. PL