Opublikowano dnia 20 grudnia 1956 r.POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ OPIS PATENTOWY Nr39271 KL 21 a3, 51/10 Centralne Biuro Konstrukcyjne Telekomunikacji*) Warszawa, Polska Automatyczna lqcznica telefoniczna, laczaca co najmniej czesc przylaczonych do niej aparatów z centrala nadrzedna bezposrednio po wywolaniu lacznicy, pozostale zas dopiero po nadaniu z aparatu cyfry kierunkowej Patent trwa od dnia 20 stycznia 1955*r.Jednym z zasadniczych srodków ekonomicznych uksztaltowania miejskich urzadzen telefonicznych jest daleko idaca decentralizacja sieci, w wyniku której uzyskuje sie skrócenie pojedynczych linii aparatowych. Cel ten osiaga sie miedzy innymi przez stosowanie w przedsiebiorstwach i urzedach lacznic abonenckich, przez stosowanie miejskich lacznic satelitowych, oraz róznego rodzaju urza¬ dzen zbiorowych.Nowoczesne lacznice abonenckie dla duzych przedsiebiorstw z pelnoautomatycznym ruchem nie tytiko wewnetrznym i miejskim wychodzacym, lecz takze i miejskim przychodzacym, moga oprócz aparatów przedsiebiorstwa obslugiwac takze apa- *) Wlasciciel patentu oswiadczyl, ze twórca wynalazku jest inz. mgr Wiktor Mirkowski raty miejskie zaistalowane w okolicy (np. w sa¬ siednich biurach, w mieszkaniach pracowników danego przedsiebiorstwa lub w mieszkaniach osób postronnych). Numery tych aparatów moga byc podane w spisie telefonów miejskich, podobnie jak aparatów bezposrednio przylaczonych do cen¬ trali miejskiej, a ponadto przeprowadzane z nich rozmowy moga byc zaliczane na indywidualnych licznikach, przewidzianych w lacznicy abonenc¬ kiej.Z ekonomicznego punktu widzenia przylacza- * nie okolicznych aparatów miejskich do lacznicy abonenckiej, zamiast do odleglej centrali miejs¬ kiej, daje znaczne korzysci, poniewaz slabo wy¬ korzystane linie aparatowe moga byc powaznie skrócone. Dzieki wykorzystaniu wspólnej wiazki linii miejskich pomiedzy lacznica abonencka icentrala miejska liczba potrzebnych linii moze byc zmniejszona.Tak np. jezeli pokreslonym przedsiebiorstwie istnieje zapotrzebowanie na 400 aparatów przy¬ laczonych do lacznicy abonenckiej, a w naj¬ blizszym otoczeniu tej lacznicy potrzeba 100 apa¬ ratów miejskich, to przy wlaczeniu tych ostatnich do centrali miejskiej i zalozeniu, ze liczba linii miejskich równa sie 10% liczby aparatów przed- siebiorstwa, nalezy doprowadzic z centrali miejs¬ kiej wiazke, zlozona z 40 linii miejskich oraz 100 linii pojedynczych, razem wiec 140 linii.Przy wlaczeniu wszystkich aparatów do lacznicy abonenckiej, która w takim przypadku spelniac bedzie jednoczesnie role miejskiej lacznicy sate¬ litowej, wystarczy jedna wiazka, zlozona z 50 linii.W praktyce zysk na liniach moze byc czesto jeszcze wiekszy, poniewaz aparaty w mieszka¬ niach beda wykorzystywane zwykle po godzinach pracy przedsiebiorstwa, a wiec w okresie kiedy aparaty biurowe nie obciazaja juz linii miejskich; prócz tego obciazalnosc polaczeniami poszczegól¬ nych linii rosnie ze wzrostem wiazki.Ogólny uklad znanej pelnoautomatycznej laczni¬ cy abonenckiej, wspólpracujacej z centrala miejs¬ ka systemu elektromagnesowego bez rejestrów przedstawia fig. 1, na której symbolami Al, A2 oznaczono aparaty telefoniczne przedsiebiorstwa lub miejskie symbolem CAS — lacznice abonenc¬ ka i miejska satelitowa, symbolem SL — szukacz linii, symbolem WG — wybierak grupowy, symbolem WL — wybierak liniowy, symbolem TMW — translacje miejska, wychodzaca, symbolem TMP — translacje miejska przycho¬ dzaca', symbolem WGM ^- wybierak grupowy dla miejskich polaczen przychodzacych, symbolem APT — aparat posredniczacy telefonistki, symbo¬ lem — SZ szukacz liniii zwrotnych, symbolem WGZ — wybierak grupowy zwrotny, symbolem LM — linie miejskie, symbolem CM — centrale miejs¬ ka, symbolem WGI, WG/71 — wybieraki grupo¬ we miejskie, symbolem TRS — translacje miejska wychodzaca dla polaczen do lacznicy CAS.Sposób dzialania lacznicy jest opisany ponizej.Po podniesieniu mikrotelefonu w aparacie Al, wolny szukacz SL laczy w znany sposób linie aparatu z zespolem WG. Przy polaczeniu we¬ wnetrznym uzytkownik aparatu wybiera po otrzy¬ maniu sygnalu zgloszenia 3-cyfrowy numer wedlug spisu telefonów przedsiebiorstwa i otrzy¬ muje polaczenie w znany sposób za posrednic¬ twem wybieraków WG, WL. Jezeli pragnie on uzyskac polaczenie miejskie, to po otrzymaniu sygnalu zgloszenia w sposób wyzej opisany wy¬ biera cyfre 0. Wybierak WG podnosi szczotki na pozicm dziesiaty i ruchem swobodnym zajmuje wolna translacje TMW (o ile aparat jest upraw¬ niony do rozmów miejskich). Linia aparatu zo¬ stanie polaczona w znany spcsób z wybierakiem miejskim WGI, za posrednictwem szukacza SL, wybieraka WG, translacji TMW i linii miejskiej LM. Po otrzymaniu sygnalu zgloszenia centrali miejskiej uzytkownik wybiera numer zadanego aparatu, korzystajac ze spisu telefonów miejskich.Przy przechodzacych do lacznicy polaczeniach miejskich abonent miejski wybiera numer zbio¬ rowy przedsiebiorstwa i uzyskuje polaczenie w znany sposób z wybierakiem WGM (przez szu¬ kacz SL, wybieraki WGI, W Gil, W GUI, z któ¬ rych wybierak WGII nie jest uwidoczniony na rysunku, translacje TRS, linia miejska LM i tran¬ slacje TMP. Jezeli abonent zna numer wewne¬ trzny zadanego aparatu (numery te nie sa zwykle podawane w spisie miejskim), to po wybraniu numeru zbiorowego wybiera on z kolei numer wewnetrzny i otrzymuje polaczenie w znany spo¬ sób, przez wybieraki WGM, WL. Jezeli abonent nl:e zna numeru wewnetrznego, to po numerze zbiorowym wybiera on cyfre 0, celem przywolania telefonistki. Po zgloszeniu sie do linii i przyje¬ ciu zlecenia telefonistka laczy sie z wybierakiem WGZ przez szukacz SZ i wybiera zadany numer wewnetrzny. Polaczenie bedzie skierowane do aparatu A2 przez traslac.e TMP szukacz SZ i wy¬ bieraki WGZ, WL. W czasie przychodzacej roz¬ mowy miejskiej moga byc przeprowadzane z apa¬ ratu A2 rozmowy- zwrotne lub polaczenie moze byc skierowane na inny aparat (przy wykorzysta¬ niu zespolu W GM w czasie rozmów, przygotowa¬ nych przez telefonistke, albo przez szukacz SZ i wybierak WGZ w czasie rozmów, przygotowanych w sposób pelnoautomatyczny).Dolaczenie okolicznych aparatów miejskich do opisanej lacznicy zamiast do odleglej centrali miejskiej stwarza jednak pewne niedogodnosci dla uzytkowników tych aparatów oraz powoduje jalowe obciazenie liniii miejskich.Numery aparatów miejskich moga byc wpraw¬ dzie podane w spisie telefonów miejskich (przy czym pierwsze cyfry tych numerów beda odpo¬ wiadaly cyfrom numeru zbiorowego lacznicy, a ostatnie stanowia numer wewnetrzny), w zwiaz¬ ku z czym polaczenia skierowane do tych apara¬ tów moga byc wykonywane przez abonentów od1^ leglej centrali miejskiej i przylaczonych do laczni¬ cy abonenckiej w taki sposób jak do aparatów, bezposrednio przylaczonych do centrali miejskiej, lecz polaczenia wychodzace z aparatów miejskich,dolaczonych do lacznicy abonenckiej odbywaja sie w inny sposób. Podobnie jak w przypadku aparatów przedsiebiorstwa, przed nadaniem nu¬ meru miejskiego musi by6 wybrana cyfra kierun¬ kowa G i dopiero po otrzymaniu powtórnego isygnalu zgloszenia moze byc wybierany numer miejski.Rozmowy lokalne miedzy aparatami miejskimi oraz pomcedzy aparatami przedsiebiorstwa i miejskimi danej lacznicy, zajmuja niepotrzebnie 2 linie miejskie (wychodzaca i przychodzaca) oraz zespoJy laczeniowe centrali miejskiej. Kiero¬ wanie polaczen w których posredniczy telefonist¬ ka, przez zespoly SZ, WGZ rozmów zwrotnych jest przyczyna zwjiiekszonych nakladów na te zespoly przy jednoczesnym niewykorzystaniu ze¬ spolów WGM.Frzedmiotem wynalazku jest lacznica auto¬ matyczna w której aparaty miejskie, przylaczone do niej, isa laczone samoczynnie z liniaj miejska (a wiec bez potrzeby wybierania cyfry kierunkowej i oczekiwania na powtórny sygnal zgloszenia) oraz w której linie miejskie sa zwalniane w przy¬ padkach rozmów lokalnych.CeHem wynalazku jest wiec przyspieszenie po¬ laczen przez wyeliminowanie zbednych manipu¬ lacji i dodatkowego oczekiwania na sygnal oraz zmniejszenie kosztów urzadzenia przez lepsze wykorzystanie linii miejskich i zespolów lacze¬ niowych.Lacznica wedlug wynalazku posiada w zespole wybieraka grupowego WG, uwidocznionego na fig. 1 przyrzad, sygnalizujacy, ze wywolujaca linia nalezy do aparatu miejskiego (a nie przedsie¬ biorstwa), i napedzajacy jednoczesnie wybierak w taki sposób, ze linia aparatu jest samoczynnie laczona z linia miejskai Lacznica wedlug wynalaz¬ ku posiada w zespole WG takze przyrzad, uru¬ chamiany przez translacje TMW podczas przy¬ gotowania polaczenia miejskiego wychodzacego, Który zwalnia wybierak WG i translacje TMW, o ile z pierwszych cyfr nadawanego numeru okaze sie, ze polaczenie ma charakter lokalny.Po powrocie do stanu wyjsciowego, w przerwie miedzy seriami impulsów, ten sam wybierak WG jest wykorzystywany do przyjecia nastepnej serii (impulsów podobnie jak podczas rozmowy lokalnej.W lacznicy wedlug wynalazku aparat posredni¬ cz }cy APT, uwidoczniony na fig. 1 jest przy¬ laczany do translacji TMP zamiast do dziesiatego pozie mu wybieraka WGM. Zespól WGM posiada dodatkowy przyrzad, uruchamiany po przyjeciu przez zespól cyfry 0 i ustawienliu szczotek wy¬ bieraka na poziomie dziesiatym, który to przy¬ rzad nadaje wstecz do translac;! TMP sygnal, potrzebny do przywolania telefonistki. Sygnal ten podtrzymuje jednoczesnie polaczenie miejskie do czasu zgloszenia sie jej do translacji, natomiast wybierak WGM zostaje zwolniony i powraca do stanu wyjsciowego Po otrzymaniu zlecenia od abonenta miejskiego, telefonistka tworzy zadane polaczenie najkrótsza droga, wykorzystujac po¬ przednio zwolnione wybieraki WGM, WL.Przyklad schematowego rozwiazania zespolu WG dla lacznicy wedlug wynalazku przedstawia fig. 2. Jest to normalny zespól WG 10/10 z wy¬ bierakiem 32A, uzupelniony w przyrzady (prze¬ kazniki i sprezyny stykowe wybieraka) niezbedne do wyjasnienia istoty wynalazku.Na fig. 2 litera A oznaczono przekaznik im¬ pulsujacy, litera B — przekaznik kontrolny, litera C — przekaznik seryjny, litera H — prze¬ kaznik próbny, literaj M przekaznik do samoczyn¬ nego laczenia aparatu miejskiego z linia miejska, litera L — przekaznik zwalniajacy przy polacze¬ niu lokalnym, litera S — przskaznik pomocniczy do odlaczania przekaznika M i sygnalu zglosze¬ nia, litera VI — sprezyny przerywajace ruchu podnoszacego, litera Rl — sprezyny przerywajace ruchu obrotowego, a symbolem NP — sprezyny specjalnego poziomu.Przebieg laczenia jest opisany ponizej. Po za¬ jeciu zespolu przez linie aparatu przedsiebiorstwa dzialaja; przekazniki A, B, C, H w sposób znany, podobnie jak w zespole normalnym. Po zajeciu zespolu dziala wiec przekaznik A i w slad za nim przekaznik B oraz przekaznik C. Do aparatu wysylany jest sygn&l zgloszenia (na rysunku oznaczono skrótem Sg. zgl. przewód, doprowadza¬ jacy ten sygnal do zespolu ze zródla uziemionego).Podczas serii impulsów wybierania liniii miejskiej przekaznik A impulsuje i podnosi za pomoca ele¬ ktromagnesu V szczotki wybieraka na poziom dziesiaty. Przy pierwszym kroku w ruchu piono¬ wym dziala przekaznik H i zwiera jedno uzwoje¬ nie przekaznika C, dzieki czemu ten ostatni staje sie opóznionym na zwalnianie. Po skonczonej serii impulsów przekaznik C zwalnia i wlacza elektromagnes R, który, wspólpracujac z prze¬ rywaczem Rl przesuwa szczotki. Po osiagnieciu pozycji do której jest przylaczona wolna trans¬ lacja TMW zwalnia przekaznik H nie podtrzyma¬ ny ziemia! blokujaca na przewodzie próbnym P, i uruchamia przekaznik C, który z kolei wlacza przekaznik H. Zyly rozmowne plus li minus sa — 3 —przedluzone do translacji, a przekaznik A wy¬ laczony. Przekaznik A zwalnia, a w slad za nim takze przekaznik B. W czasie rozmowy czynne sa przekazniki H, C. Po skonczone} rozmowie zwalnia przekaznik H, w slad za nim przekaznik C, a wybierak powraca do pozycji wyjsciowej, otrzymujac naped przez elektromagnes R.Jazelii zespól postal wjzdety do pracy przez aparat miejski, to prócz przekazników A, B, C za¬ dziala takze przekaznik N. Przekaznik ten otrzy¬ muje ziemie na przewodzie M* od poprzedzajac cego stopnia laczenia wstepnego (szukacza linii lub wybieraka wstepnego), o ile ten ostatni zo¬ stal wziety do pracy przez abonenta miejskiego.W opisywanym przykladzie stosowane sai szu¬ kacze podnoszaco-obrotowe SL, a ziemia na prze¬ wód M' jest wlaczana przez nieuwidocznione na rysunku sprezyny NP specjalnego poziomu, po¬ laczone w szereg z czynnymi sprezynami NR szu¬ kacza. W zwiazku z tym podzial na aparaty przedl- siebiórstwa i miejskie dokonywany jest pozio¬ mami, a sprezyny NP szukaczy uruchamiane sa tylko na poziomach z liniami aparatów miejskich.Odróznianie aparatów miejskich od aparatów przedsiebiorstwa moze byc przeprowadzane rów¬ niez w inny sposób. Tak np. dla aparatów miej¬ skich moga byc zastosowane oddzielne zespoly WG z uziemiona na stale zyla M', co wymaga za¬ stosowania oddzielnych szukaczy (lub wybieraków wstepnych) dla tych aparatów, albo tez zespoly WG sa wspólne, lecz uruchomienie przekaznika M zalezy od pozycji na której znajduje sie szu¬ kacz linii (lub wybierak wstepny) podczas po¬ laczenia. W tym przypadku dla zamkniecia obwo¬ du, uruchamiajacego przekaznik M, wykorzystana jest szczotka szukacza (lub wybieraka wstepnego) i styk jego pola stykowego.Przekaznik M wlacza prad na elektromagnes V, który podnosi szczotki li stykami VI przerywa obwód przekaznika M Zwalnia przekaznik M, przerywajac prad w elektromagnesie V, po czym po zwolnieniu tego ostatniego powtórnie przyciaga przekaznik M.W ten sposób wybierak podnosi szczotki az do poziomu dziesiatego, na którym dolaczone sa translacje TMW. Z chwila osiagniecia tego po¬ ziomu sprezyny NP1 wylaczaja przekaznik M, a po zwolnieniu z opóznieniem przekaznika C wybierak przesuwa szczotki w sposób juz opisany i zajmuje wolna translacje. Po otrzymaniu syg¬ nalu zgloszenia z odleglej centrali miejskiej abonent nadaje impulsy numeru miejskiego.Impulsy te sa rejestrowane w translacji TMW (lub w podobnym urzadizeniu centrali miejskie} i z chwila gdy okaze sie, ze zostal wybrany zbiorowy numer danej lacznicy, przewód L* otrzy¬ muje ziemie. Przy czynnym przekazniku C dzia¬ la przekaznik L i podtrzymuje sie stykami L4, N3+ W slad za przekaznikiem L dziala przekaznik S, wlaczony stykami L3. Przekaznik L podtrzy¬ muje wstecz polaczenie stykami LI, a przekaznik S przerywa stykami S2 obwód przekaznika H.Zwalniaja przekazniki H, C. Powstaje obwód dla elektromagnesu R, który napedza wybierak do po¬ zycji wyjsciowej ruchem przyspieszonym (dzieki zwarciu opornosci YB przaz styki L5). Dziala prze¬ kaznik A, uruchamiaja sie przekazniki B, C, zwalnia przekaznik L. Zespól jest przygotowany do odbioru nastepnej serii impulsów. Przekaznik S podtrzymuje sie nadal stykami SI, B2, aby uniemozliwic stykami S4 uruchomienie przekazni¬ ka M oraz stykami S3 nadanie do aparatu syg¬ nalu zgloszenia.Przy wykorzystaniu opisywanego zespolu WG jako wybieraka WGM (fig. 1) przewód Sg. zgl, jest odlaczony, a przekazniki M, L, zbedne.Jezeli abonent miejski wybierze dowolna cyfre, z wyjatkiem 0, to praca zespolu przebiega w zwy¬ kly, opisany na poczatku sposób. Po wybraniu natomiast 0, styki NP1 zalaczaja ziemie wstecz po przewodzie M* do translacji TMP, aby pod¬ trzymac polaczenie i zasygnalizowac telefonistce wywolanie. Poniewaz jednoczesnie do poziomu dziesiatego nie sa przylaczone linie, to po prze¬ sunieciu szczotek na pierwsza pozycje zwalnia. w zespole przekaznik H, dziala przekaznik C i powtórnie uruchamia przekaznik H. Po zwolnie¬ nia przekazników A, B zwalnia w tym przypadku i przekaznik H, poniewaz nie otrzymuje ziemi blokujacej z translacji po przewodzie próbnym, zwalnia przekaznik C i wybierak powraca do pozycji wyjsciowej, bedac przygotowanym do od¬ bioru impulsów, nadawanych przez telefonistke.W analogiczny sposób mogai byc wykonane zespoly WG z wybierakami o wiekszej ilosci wyjsc z poziomu (10/20), lub wybierakami o innej kon¬ strukcji (np. z obrotowymi zwyklymi oraz o na¬ pedzie silnikowym). Aby przyspieszyc zwalnianie zespolów WG w przerwie miedzyseryjnej, linie miejskie moga byc przylaczone takze do nizszego poziomu pola stykowego (np. przy zalozeniu 2 jako cyfry kierunkowej — do poziomu drugiego); W lacznicach wedlug wynalazku o mniejszej pojemnosci pracujacych bez zespolów WG (do 90 lub 190 numerów), opisane przyrzady beda przewidziane w zespolach WL.W lacznicach wedlug wynalazku moga byc przewidziane numery zbiorowe. Aby zwiekszycobciazalnosc pojedynczych linii aparatowych przy jednoczesnym zmniejszeniu zajetosdi, poszczegól¬ ne miejsca pracy w przedsiebiorstwach o duzym ruchu moga byc wyposazone w dwa aparaty (lub w aparaty dwuliniowe), z których jeden moze byc przylaczony do laczniicy wedlug wynalazku jako aparat przedsiebiorstwa, a drugi jako aparat miejski. Jezeli limie od tych aparatów beda ob¬ jete wspólnym numerem wewnetrznym, uzyskuje sie wiazki 2-lliniowe o duzej obciazalnosci. Tak np. gdy pojedyncza linia przy duzym obciazeniu wykazuje straty w polaczeniach rzedu 50% (sto¬ sunek zajetosdi do polaczen zrealizowanych równa sie 1 : 1), to przy pracy jej w wiazce 2-liniowej i tym samym obciazeniu, straty zmaleja do war¬ tosci i rzedu $%. Jednoczesnie te dwa aparaty moga byc wykorzystywane takze do przeprowa¬ dzania rozmów zwrotnych, co pozwoli na zmniej¬ szenie ilosci potrzebnych w lacznicy zespolów zwrotnych lub, przy szerszym wykorzystaniu tej mozliwosci, na calkowite ich pominiecie i uzys¬ kanie w ten sposób znacznego uproszczenia schematu elektrycznego lacznicy.Lacznice wedlug wynalazku moga znalezc za¬ stosowanie nie tylko jako lacznice abonenckie i jednoczesnie miejskie satelitowe, lecz takze jako tylko satelitowe. W tym przypadku najczesciej wszystkie aparaty lacznicy beda laczone w spo¬ sób samoczynny z liniami miejskimi (liniami po¬ laczeniowymi do nadrzednej centrali). Latwo to uzyskac uziemiajac na przyklad na stale prze¬ wód M' w zespole WG. Poniewaz posrednictwo telefonistka w lacznicy satelitowej jest zbedne, a takze nie przewiduje sie rozmów zwrotnych i przekazywania polaczen na inny aparat, to w wyposazeniu lacznicy mie wystepuja zespoly APT, TMP, SZ, WGZ (uwidocznione na fig. 1).Lacznica wedlug wynalazku moze zawierac tak¬ ze dodatkowe urzadzenia, stosowane w znanych lacznicach abonenckich lub satelitowych. Tak np. moze ona zawierac zespoly, umozliwiajace wykonywanie polaczen lokalnych z aparatów miejskich w czasie, gdy wszystkie linie miejskie beda zajete. Zespoly te beda przylaczone do ostatnich wyjslc z zespolów WG na poziomie linii miejskich. PL