PL234024B1 - Preparat wspomagający leczenie schorzeń górnych dróg oddechowych i wzmacniający naturalną odporność organizmu - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest preparat wspomagający leczenie schorzeń górnych dróg oddechowych i wzmacniający naturalną odporność organizmu zawierający miód naturalny i znane ekstrakty z roślin o korzystnym działaniu na organizm ssaka. Kilka ekstraktów z roślin i miód zostało połączonych w jednej kompozycji, aby jej oddziaływanie na funkcje organizmu było bardziej wszechstronne i aby efekty działania poszczególnych składników tych ekstraktów kumulowały się. Preparat znajduje szczególne zastosowanie w leczeniu schorzeń układu oddechowego, zwłaszcza kaszlu suchego i mokrego, poprawia funkcjonowanie zatok i wspomaga naturalną odporność organizmu.

Kaszel (łac. tussis) to reakcja organizmu na podrażnienie zakończeń nerwowych w uszkodzonej błonie śluzowej górnych dróg oddechowych. Uszkodzenie błony śluzowej może być wywołane infekcjami bakteryjnymi i/lub wirusowymi oraz reakcjami alergicznymi. Najczęściej występują dwa rodzaje kaszlu: mokry i suchy. Kaszel suchy (nieproduktywny) zazwyczaj występuje w początkowej fazie infekcji dróg oddechowych. Ma on swoje źródło w zapaleniu dróg oddechowych. Kaszel suchy może towarzyszyć zarówno infekcjom wirusowym, jak i bakteryjnym. Cechą charakterystyczną jest brak odkrztuszania wydzieliny. Kaszel suchy znacznie utrudnia oddychanie i uniemożliwia spokojny sen, co negatywnie wpływa na regenerację sił podczas choroby. Mimo wyleczenia może się utrzymywać nawet do 4 tygodni od końca choroby ze względu uszkodzenie błony śluzowej górnych dróg oddechowych i drażnienie zakończeń nerwowych. Celem leczenia kaszlu suchego jest łagodzenie odruchu kaszlowego. Wraz z rozwojem infekcji kaszel suchy może zmieniać się w kaszel mokry, inaczej nazywany produktywnym, wilgotnym. Kaszel mokry połączony jest z odkrztuszaniem wydzieliny (plwociny), zawartej w drogach oddechowych. Nasilenie kaszlu mokrego obserwuje się najczęściej w godzinach porannych. Dzięki kaszlowi organizm oczyszcza się z infekcyjnej plwociny. Celem leczenia kaszlu mokrego nie jest powstrzymanie odruchu kaszlu, ale ułatwienie wykrztuszania plwociny, np. poprzez rozrzedzenie wydzieliny zalegającej w oskrzelach.

Kaszel jest szczególnie częstym i uporczywym problemem w praktyce pediatrycznej. Może być szczególnie kłopotliwy dla dzieci i ich rodziców. Kaszel powoduje dyskomfort i utrudnia sen.

W leczeniu objawów kaszlu u dzieci stosowane są zazwyczaj preparaty farmaceutyczne dostępne bez recepty, którym towarzyszy brak udowodnionej skuteczności oraz dezaprobata organizacji zawodowych, takich jak American Academy of Pediatrics oraz Food and Drug Administration (FDA).

W leczeniu objawów związanych z infekcją górnych dróg oddechowych wykorzystywane są również naturalne środki i leki ziołowe, takie jak lukrecja, goździki, cytryna i miód. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zauważyła, że miód jest potencjalnym środkiem na leczenie kaszlu i przeziębienia, działającym jako środek łagodzący, który jest tani, popularny i bezpieczny.

Według regulacji zawartych w Dyrektywie Rady 2001/110/EC z dnia 20 grudnia 2001 r. odnoszącej się do miodu (OJ L 10, 12.01.2002) oraz Kodeksu norm dla miodu (Codex Alimentarius, 1981), „Miód jest naturalnie słodką substancją produkowaną przez pszczoły Apis mellifera z nektaru roślin lub wydzielin żywych części roślin, lub wydzielin owadów wysysających żywe części roślin, zbieranych przez pszczoły, przerabianych przez łączenie specyficznych substancji z pszczół, składanych, odwodnionych, gromadzonych i pozostawionych w plastrach miodu do dojrzewania. Około 95% z suchej masy miodu stanowią węglowodany, głównie fruktoza i glukoza, lecz również około 25 różnych oligosacharydów. Różne rodzaje miodu wywołują zmienne reakcje glikemiczne, odpowiadające różnicom w kompozycji i źródle botanicznym. Miód zawiera również małe ilości protein, enzymów, aminokwasów, minerałów i pierwiastków śladowych, witamin, aromatów i polifenoli. Kryteria składu obejmują zawartość cukru, wody, zawartość substancji stałych nierozpuszczalnych w wodzie, przewodnictwo elektryczne, wolne kwasy, aktywność diastazy oraz zawartość hydroksymetylofurfurylu (HMF). Kompozycje są istotnie różne w zależności od źródła kwiatowego i lokalizacji geograficznej. W zależności od surowca, z jakiego powstał miód, wyróżnia się miody:

- nektarowe (kwiatowe),

- spadziowe,

- mieszane (nektarowo-spadziowe lub spadziowo-nektarowe).

Miód jest cennym produktem odżywczym, zwłaszcza dla ludzi wyczerpanych pracą fizyczną czy umysłową. Miód ma właściwości przeciwutleniające i przeciwbakteryjne. Obecna w miodzie acetylocholina obniża ciśnienie i poprawia krążenie krwi, natomiast cholina działa ochronnie na wątrobę oraz zwiększa wydzielanie żółci. Jony metali zawarte w miodzie stymulują produkcję czerwonych ciałek krwi i hemoglobiny. Antybakteryjne właściwości miodu są wynikiem kompleksowego działania kilku

PL 234 024 B1 czynników. Jednym z nich jest powstający nadtlenek wodoru. Bakteriostatyczne działanie miodu wywołane jest także jego wysokim ciśnieniem osmotycznym, jak również może być to efekt działania olejków eterycznych i flawonoidów, występujących w miodzie w niewielkich ilościach. Miód odznacza się również właściwościami przeciwzapalnymi, odnawiającymi i oczyszczającymi. U dzieci spożycie miodu wzmaga rozwój umysłowy i zwiększa odporność na choroby.

Opublikowano również kilka prac przeglądowych dotyczących stosowania naturalnych metod leczenia kaszlu u dzieci, w których najczęściej opisuje się działanie miodu naturalnego [np. Effect of Honey on Nocturnal Cough and Sleep Quality: A Double-blind, Randomized, Placebo-Controlled Study; Herman Avner Cohen at all; Pediatrics; Publisher online 6.08.21012; DOI: 10.1542/peds.2011- 3075].

Do przytoczonego powyżej badania zakwalifikowani zostali pacjenci w wieku od 1 do 5 lat, skarżący się na nocny kaszel, który został zdefiniowany jako URI (Upper respiratory tract infections - infekcja górnych dróg oddechowych - obecność kaszlu i wycieku z nosa utrzymująca się przez ponad 7 dni).

Zakwalifikowane do badania dzieci przydzielono losowo do 4 grup terapeutycznych: grupy otrzymały jeden z 3 rodzajów miodu lub placebo.

Analiza wyników badań wskazała, że miód okazał się najbardziej skuteczny w leczeniu. Każdy z trzech rodzajów miodu okazał się bardziej skuteczny niż placebo w leczeniu wszystkich efektów związanych z nocnym kaszlem oraz z jakością snu. Zauważono znaczącą poprawę w leczeniu kaszlu oraz poprawę jakości snu. Badanie popiera więc zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia, aby używać miodu jako potencjalnego środka do leczenia kaszlu.

W świetle powyższych badań miód może być uważany za skuteczny i bezpieczny preparat leczenia dzieci powyżej 1 roku życia.

Skuteczność miodu w leczeniu objawów kaszlu potwierdzają również wyniki badania przeprowadzonego przez Paul IM, Beiler J, at all; [„Effect of honey dextromethophan, and no treatment on nocturnal cough and sleep quality for coughing children and their parents”. Arch Pediatr Adolesc Med. 2007; 161 (12): 1140-1146]. Rezultatem tego badania było stwierdzenie istotnych różnic w poprawie wszystkich symptomów pomiędzy grupami terapeutycznymi, przy czym najlepszy wynik przypisano działaniu miodu, zaś najgorszy stwierdzono w grupie otrzymującej placebo. Wyniki badania częstotliwości kaszlu jednoznacznie wskazały, że terapia miodem jest bardziej skuteczna od placebo, wskazano jednocześnie, że działanie dekstrometorfanu nie wykazało lepszych rezultatów niż te osiągnięte w grupie placebo.

Analiza preparatów stosowanych w leczeniu kaszlu i infekcji górnych dróg oddechowych wskazuje, że zdecydowana większość spośród nich bazuje na substancji czynnej dekstrometorfan. Podczas gdy już wyniki przytoczonego powyżej badania wskazują na słabą skuteczność tej substancji.

Na rynku istnieje również wiele preparatów zawierających w swoim składzie miód przeznaczonych do leczenia objawów kaszlu i infekcji górnych dróg oddechowych. Preparat USP Zdrowie dostępny w postaci pastylek do ssania, przeznaczony dla dzieci, również zawiera składniki naturalnego pochodzenia, takie jak miód, ekstrakt z tymianku, czy witamina C, o potwierdzonym pozytywnym działaniu na błonę śluzową gardła. Niemniej poza wskazanymi składnikami przytoczony preparat zawiera również cukier, syrop glukozowy, zagęszczony sok pomarańczowy, aromat, kwas cytrynowy oraz barwnik beta karoten.

USP Zdrowie udostępnia również szereg innych suplementów diety przeznaczonych do leczenia infekcji gardła oraz objawów kaszlu, wzbogacanych składnikami naturalnego pochodzenia, w tym miodem i ekstraktem z tymianku. Niemniej wszystkie z dostępnych preparatów poza wskazanymi składnikami zawierają również bogate kompozycje ziołowe oraz dodatki w postaci aromatów, cukru i syropu glukozowego.

Tymczasem nieoczekiwanie okazało się, że połączenie kilku znanych składników naturalnego pochodzenia - miodu, ekstraktów z tymianku i młodych pędów świerku oraz witaminy C, witaminy A z olejkiem eukaliptusowym i miętą - spowodowało znaczną poprawę leczenia chorób górnych dróg oddechowych, w tym niedrożnych zatok oraz dodatkowo poprawiło naturalną odporność organizmu.

Takie połączenie znanych składników pozwoliło uzyskać preparat, który pomaga zmniejszyć częstość oraz intensywność kaszlu, zarówno mokrego jak i suchego, oraz wspomaga prawidłowe funkcjonowanie zatok. Preparat dodatkowo działa wspomagająco na naturalną odporność organizmu. Składniki preparatu zostały tak dobrane, aby żaden z nich nie działał drażniąco na błonę śluzową gardła. Preparat oparto wyłącznie na bazie składników pochodzenia naturalnego. Nie zawiera on konserwantów, alkoholu, barwników, sztucznych aromatów i substancji słodzących.

PL 234 024 B1

Poza miodem, którego dobroczynne działanie potwierdzają przytoczone powyżej informacje i badania preparat według wynalazku zawiera również następujące składniki.

- Ekstrakt z tymianku

Macierzanka tymianek (Thymus vulgaris L.) - gatunek rośliny należący do rodziny jasnotowatych. Zwyczajowo nazywany jest też tymiankiem pospolitym, tymiankiem właściwym, tymianem. Pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego. Cała roślina ma swoisty zapach tymolowy. Surowcem zielarskim są szczytowe, zakwitające części pędów. Po wysuszeniu zawierają one do 5% olejku eterycznego, związki trójterpenowe, gorycze, saponiny, flawonoidy, do 10% garbników, sole mineralne z dużą ilością litu oraz nie do końca zbadane substancje antybiotyczne. Napary lub inne przetwory z ziela tymianku wykorzystywane są jako środki wykrztuśne, zwłaszcza u dzieci i osób starszych. Tymianek hamuje rozwój grzybów oraz różnych szkodliwych bakterii. Tymianek ma działanie bakterio- i grzybobójcze oraz wykrztuśne. Używany jest w stanach zapalnych jamy ustnej, dolegliwościach gardła, a także do poprawiania apetytu. Zawarte w liściach substancje wykazują również działanie przeciwutleniające.

Działanie tymianku oraz olejków eterycznych na bazie tymianku było przedmiotem wielu analiz i badań. Badanie opublikowane przez Medicinal Chemistry, [2011, 7, 674-689 © 2011 Bentham Science Publishers Ltd., Antibacterial Activity of Thyme and Lavender Essential Oils, Monika Sienkiewicz i inni] potwierdziło istotne właściwości przeciwbakteryjne olejku tymiankowego.

Celem pracy było zbadanie właściwości przeciwbakteryjnych olejków eterycznych uzyskanych z tymianku (Thymus vulgaris L.) wobec standardowych i klinicznych szczepów wyizolowanych od pacjentów, jak również ze środowiska szpitalnego. Na potrzeby badania wyizolowano 120 szczepów bakterii od pacjentów z zakażeniami jamy ustnej, układu oddechowego.

Wyniki doświadczeń wykazały, że olej tymiankowy prezentuje bardzo silną aktywność wobec wszystkich szczepów klinicznych, jak również dobrą skuteczność wobec opornych na antybiotyki szczepów badanych bakterii.

Uzyskane wyniki są zgodne z danymi literaturowymi i pokazują, że olejek tymiankowy posiada silne właściwości przeciwbakteryjne wobec wszystkich badanych szczepów, ze względu na dużą zawartość związków fenolowych takich jak tymol i karwakrol, które stanowią ponad 40% składników tego oleju.

Ponadto, olejek tymiankowy wykazał efekt hamujący rozrost szczepów Staphylococcus aureus izolowanych z zakażeń dróg oddechowych.

- Ekstrakt z młodych pędów świerku

Świerk - rodzaj wiecznie zielonych drzew z rodziny sosnowatych (Pinaceae), który obejmuje około 35 gatunków. Występuje na obszarach chłodnych i umiarkowanych półkuli północnej. Świerk wykorzystywano również chętnie w lecznictwie - zwłaszcza przy zwalczaniu chorób układu oddechowego. W celach leczniczych stosuje się przede wszystkim młode pędy świerku. Zawierają one wiele istotnych składników, dzięki którym świerk wykazuje pozytywne działanie między innymi w nieżytach górnych dróg oddechowych, kokluszu oraz astmie.

We współczesnym lecznictwie używa się najczęściej igliwia świerkowego (Folium Piceae) oraz szczytów pędów (Turio Piceae). Surowce te pozyskuje się w czasie wyrębów i cięć pielęgnacyjnych, przy czym igliwie zbiera się późną jesienią i zimą, a szczyty pędów - wczesną wiosną. I jedne, i drugie zawierają olejek eteryczny, którego głównymi składnikami są pinen, felandren i kandiden. W igliwiu i pędach świerkowych obok olejku świerkowego znajduje się żywica bogata w kwas abietynowy; ponadto prowitamina A, witamina C (175-400 mg/100 g, zależnie od wieku igieł, terminu zbioru), flawonoidy, seskwiterpeny (kariofilen, humulen, kadinen), glikozydy fenolowe (piceid, piceozyd), fenolokwasy (chinowy, galusowy, katechowy, p-kumarowy), antocyjany, epikatechiny, galokatechiny, kwas szikimowy, kwas bursztynowy, kwas jabłkowy, kwas fumarowy; alkohole cukrowe (pinitol), cukry (rafinoza); fitosteryny (beta-sitosterol, cykloartanol). Stwierdzono, że związki te działają przeciwbakteryjnie, wykrztuśnie, napotnie oraz lekko pobudzająco i regenerująco.

Odwary i syropy sporządzone z wierzchołków pędów lub igliwia leczą nieżyty jamy ustnej, gardła i dróg oddechowych, a kataplazmy otrzymane z papki z rozdrobnionych pędów zmieszanych z wodą łagodzą bóle reumatyczne i nerwobóle. Bardzo ceniony jest również świerkowy olejek, pozyskiwany przez destylację parą wodną z igieł, czubków gałązek lub gałęzi. Zawiera on naturalny olejek eteryczny, którego składniki są wchłaniane przede wszystkim w kąpieli przez skórę. Ma on działanie wykrztuśne, pobudza ukrwienie i przeciwdziała stanom zapalnym. Suszone igły świerkowe (po wysu

PL 234 024 B1 szeniu nabierają barwy czerwonawobrązowej lub pomarańczowoczerwonej) są używane do robienia wyciągów - ich składniki i działanie są takie same jak olejku.

- Witamina A

Jest to zbiorcza nazwa organicznych związków chemicznych z grupy retinoidów (z których najważniejszy jest retinol), pełniących w organizmie funkcję niezbędnego składnika pokarmowego, rozpuszczalnej w tłuszczach witaminy.

Różne formy witaminy A są dopuszczone do stosowania ich jako dodatek do żywności i do stosowania w suplementach żywnościowych (Załącznik II do rozporządzenia (WE) nr 1925/20066 i załącznika II dyrektywy 2002/46/EC7). Ocena ta odnosi się do witaminy naturalnie obecnej w żywności i form dopuszczonych do dodatku do żywności i do stosowania w suplementach żywnościowych (Załącznik II do rozporządzenia (WE) nr 1925/2006 oraz w załączniku II do dyrektywy 2002/46/WE).

Uznaje się, że witamina A jest ważna dla prawidłowego widzenia, ekspresji genów, reprodukcji, rozwoju embrionalnego, wzrostu i funkcji układu immunologicznego, a niedobór witaminy A powoduje objawy zaburzenia elektroretinogramu, nadmierne rogowacenie pęcherzyków i obniżone stężenie hemoglobiny we krwi.

Stwierdzono korzystny wpływ witaminy A w szczególności na następujące funkcje organizmu [Scientific Opinion on the substantiation of health claims related to vitamin A (including 3-carotene) and maintenance of normal vision (ID 4239, 4701), maintenance of normal skin and mucous membranes (ID 4660, 4702), and maintenance of normal hair (ID 4660) pursuant to Article 13(1) of Regulation (EC) No 1924/20061; EFSA Journal 2010;8(10):1754] oraz [Scientific Opinion on the substantiation of health claims related to vitamin A and cell differentiation (ID 14), function of the immune system (ID 14), maintenance of skin and mucous membranes (ID 15, 17), maintenance of vision (ID 16), maintenance of bone (ID 13, 17), maintenance of teeth (ID 13, 17), maintenance of hair (ID 17), maintenance of nails (ID 17), metabolism of iron (ID 206), and protection of DNA, proteins and lipids from oxidative damage (ID 209) pursuant to Article 13(1) of Regulation (EC) No 1924/20061; EFSA Journal 2009; 7(9):1221]:

• Utrzymanie normalnego widzenia;

• Różnicowanie komórek;

• Funkcjonowanie układu odpornościowego;

• Ochronę DNA, białek i lipidów przed uszkodzeniem oksydacyjnym.

Ponadto w kilku randomizowanych grupach zbadano skuteczność uzupełniania witaminy A na częstotliwość zakażeń i funkcjonowanie układu odpornościowego. Stwierdzono, że dostarczanie witaminy A wpływa na poprawę odpowiedzi przeciwciał w szczepionkach na odrę, utrzymania integralności jelitowej, obniżenie częstości występowania zakażeń dróg oddechowych. Wobec powyższego stwierdzono, że istnieje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy spożyciem witaminy A i prawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego.

Ponadto stwierdzono, że istnieje związek przyczynowo-skutkowy między spożyciem witaminy A i utrzymaniem skóry i błon śluzowych w prawidłowej kondycji. Wskazano, że witamina A jest wymagana dla integralności nabłonka w całym organizmie. Poprzez aktywację kwasu retinowego i receptory retinoidowe X w jądrze, reguluje ekspresję wielu genów kodujących białka strukturalne, enzymy, białka macierzy zewnątrzkomórkowej oraz białka wiążące retinol i receptory. Działanie ogólnoustrojowe niedoboru witaminy A to suchość skóry (rogowacenie pęcherzykowe), utrata komórek wydzielających śluz w tchawicy i drogach oddechowych i uogólnione spłaszczenie nabłonka w całym organizmie.

- Witamina C

Kwas askorbinowy, witamina C (INN: Acidum ascorbicum, E300) - organiczny związek chemiczny z grupy witamin, pochodna glukozy o wzorze sumarycznym C6HbO6, przeciwutleniacz stosowany jako dodatek do żywności. Witamina C odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu ludzkiego organizmu. Bierze udział m.in. w przemianach tyrozyny, syntezie steroidów nadnerczowych. Ma również wpływ na zachowanie prawidłowego potencjału oksydacyjnego w komórce.

Przeprowadzono wiele badań i analiz dotyczących właściwości i wpływu witaminy C na organizm człowieka. Na szczególną uwagę zasługują zwłaszcza opinie naukowe opracowane przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności [Scientific Opinion on the substantiation of health claims related to vitamin C and reduction of tiredness and fatigue (ID 139, 2622), contribution to normal psychological functions (ID 140), regeneration of the reduced form of vitamin E (ID 202), contribution to normal energy-yielding metabolism (ID 2334, 3196), maintenance of the normal function of the immune system (ID 4321) and protection of DNA, proteins and lipids from oxidative damage (ID 3331) pur

PL 234 024 B1 suant to Article 13(1) of Regulation (EC) No 1924/20061, EFSA Journal 2010;8(10):1815; Oraz Scientific Opinion on the substantiation of health claims related to vitamin C and protection of DNA, proteins and lipids from oxidative damage (ID 129, 138, 143, 148), antioxidant function of lutein (ID 146), maintenance of vision (ID 141, 142), collagen formation (ID 130, 131, 136, 137, 149), function of the nervous system (ID 133), function of the immune system (ID 134), function of the immune system during and after extreme physical exercise (ID 144), non-haem iron absorption (ID 132, 147), energy-yielding metabolism (ID 135), and relief in case of irritation in the upper respiratory tract (ID 1714, 1715) pursuant to Article 13(1) of Regulation (EC) No 1924/20061; EFSA Journal 2009; 7(9): 1226]

Dowody przedstawione przez opinie autorytatywnych instytucji wskazują, że osłabienie i zmęczenie są jednymi z objawów niedoboru witaminy C.

Stwierdzono, że istnieje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy spożyciem witaminy C oraz zmniejszeniem zmęczenia i znużenia.

Witamina C, poza wskazanym powyżej znaczeniem, posiada także wiele innych dobroczynnych funkcji niezbędnych dla zdrowia ludzi.

Witamina C wspomaga funkcje fizjologicznie jako przeciwutleniacz rozpuszczalny w wodzie i odgrywa główną rolę jako substancja unieszkodliwiająca wolne rodniki. Witamina C jest częścią systemu obrony antyoksydacyjnej, na którą jest złożona sieć antyoksydantów i substancji przeciwutleniających oraz mechanizmów naprawczych. Przeprowadzone badania w tej materii wykazały, że istnieje także relacja pomiędzy spożyciem przeciwutleniaczy zawartych w witaminie C i zmniejszeniem ryzyka zachorowań na chorobę Alzheimera.

Istnieją również dowody potwierdzające wpływ witaminy C na układ odpornościowy. Wyniki badań wskazują, że ludzie starsi, chorzy, narażeni na działanie toksycznych substancji chemicznych wykazują zmienione wartości parametrów immunologicznych związane z niedoborem witaminy C.

Stwierdzono więc, że istnieje związek przyczynowo-skutkowy między spożyciem witaminy C i prawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego.

W warunkach trwałego ekstremalnego wysiłku fizycznego odporność na infekcje może być zmniejszona oraz niektóre choroby jak na przykład przeziębienie mogą występować zdecydowanie częściej. Przeprowadzone badania wykazują zależność pomiędzy suplementacją witaminy C i poprawą odporności organizmu. Przykładowo, osoby w okresie ekstremalnego wysiłku fizycznego dzięki regularnemu przyjmowaniu witaminy C, wykazały podwyższone funkcjonowanie ukła du odpornościowego.

Stwierdzono więc, że istnieje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy spożyciem witaminy C oraz utrzymaniem prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego w trakcie oraz po ekstremalnym wysiłku fizycznym.

- Olejek eukaliptusowy

Olejek eukaliptusowy jest jednym z najpopularniejszych olejków eterycznych. Otrzymuje się go z liści eukaliptusa, który należy do najwyższych drzew na świecie. Olejek eukaliptusowy chętnie stosowany jest w kosmetologii i w medycynie naturalnej.

Głównym składnikiem olejku eukaliptusowego jest eukaliptol, zwany także cyneolem (czyli 1,3,3-trimetylo-2-oksybicyklo[2,2,2]octan). Zawartość tego związku jest zmienna, zależna od gatunku rośliny z której pochodzi olejek - wynosi 70%-85% (nawet do 95%). Ponadto w olejku występują: pinen (czyli (IS,5S)-2,6,6-trimetylobicyklo[3.1.1]hept-2-en), terpineol (czyli 2-(4-metyl-3-cyklohexenyl)-2-propanol), kamfen, aldehyd masłowy, aldehyd Walerianowy, aldehyd kapronowy, etanol, alkohol amylowy, alkohol izoamylowy oraz inne alkohole. [Olejek eukaliptusowy pozyskiwany z innych odmian eukaliptusa, np. Eucalyptus citrodora zawiera także inne składniki, m.in. cytroneal, cytronealol, geraniol, piperyton, a-felandren.]

Aromaterapia z zastosowaniem tego olejku eterycznego koi zmysły, uspokaja, rozluźnia i redukuje napięcie nerwowe. Ponadto, olejek eukaliptusowy wspomaga leczenie przeziębień i przyspiesza proces powrotu do zdrowia.

Olejek eukaliptusowy otrzymywany jest na drodze destylacji liści drzewa z parą wodną. Występujący w składzie olejku eukaliptusowego eukaliptol (inaczej cyneol) ma silne działanie przeciwbakteryjne. Drażni on błony śluzowe oskrzeli, wzmagając czynność wydzielniczą dróg oddechowych. Przywraca prawidłowe funkcjonowanie aparatu migawkowego oraz udrażnia zatoki. Wykazuje również działanie wykrztuśne (expectorans). Oprócz cyneolu, w olejku eukaliptusowym znajdują się również seskwiterpeny o właściwościach przeciwbakteryjnych i przeciwzapalnych. Ten olejek eteryczny zawiera też monoterpeny, które mają działanie wykrztuśne, przeciwzapalne i rozkurczowe.

PL 234 024 B1

Olejek eukaliptusowy chętnie wykorzystuje medycyna naturalna i aromaterapia. Stanowi on nieodzowną pomoc w leczeniu przeziębienia, a także zapalenia górnych dróg oddechowych i oskrzeli. Pobudza ruchy rzęsek płuc i upłynnia śluz, przez co ułatwia odkrztuszanie i udrażnianie kanałów nosowych w czasie kataru. Olejek eukaliptusowy dla dzieci o odpowiednim stężeniu przeciwdziała gorączce i działa napotnie. Można go stosować przy zapaleniach jamy ustnej, gardła.

- Ekstrakt z mięty pieprzowej

Mięta pieprzowa uprawiana jest obecnie na terenie całego świata jako roślina lecznicza oraz przyprawowa. Wyciąg z liści mięty pieprzowej zwiększa wydzielanie żółci w wątrobie, ułatwia trawienie, działa rozkurczowo na cały układ pokarmowy, działa przeciwbakteryjnie. Stosowany zewnętrznie działa bardzo silnie bakteriobójczo nawet wobec bakterii odpornych na antybiotyki. Stosowany jest również jako środek przeciwbólowy.

Z mięty pieprzowej uzyskuje się kilka surowców leczniczych: liście (Folium Menthae piperitae), olejek (Oleum Menthe piperitae) i mentol (Mentholum).

Lecznicze właściwości liści mięty wykorzystywane są najczęściej w łagodzeniu dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Dzieje się tak, ponieważ zawarte w tym surowcu substancje wzmagają trawienie i czynność wydzielniczą żołądka, zwiększając wydzielanie żółci. Stwierdzono również, że liście mięty mają właściwości przeciwbakteryjne, a także działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego. Dzięki temu dochodzi do polepszenia perystaltyki przewodu pokarmowego i poprawy pasażu jelitowego. Z tych właśnie powodów liście mięty są stosowa ne w postaci herbatek w przypadku bólu brzucha, utraty łaknienia, nieżytów przewodu pokarmowego oraz w nieprawidłowej fermentacji i kolkach jelitowych. Podobne działanie wykazują alkoholowe wyciągi z tego surowca.

Oprócz liści z mięty pozyskuje się także inny ważny dla lecznictwa surowiec - olejek miętowy. Ma on podobne, choć znacznie silniejsze działanie niż wyciągi z liści. W jego przypadku na pierwszy plan wysuwają się właściwości odkażające, przeciwskurczowe i uspokajające. Ze względu na charakterystyczne dla wszystkich olejków eterycznych działanie drażniące, jest on stosowany głównie zewnętrznie w rozcieńczonych postaciach, na przykład aerozolu. Dowiedziono także, że jest on pomocny w łagodzeniu objawów zespołu jelita drażliwego. Olejek stosowany zewnętrznie jest skutecznym środkiem bakteriobójczym oddziałującym na wiele szczepów bakterii, w tym również antybiotykoopornych. Ze względu na te właściwości stosuje się go często w infekcjach gardła jako składnik płukanek czy tabletek do ssania.

W przypadku chorób górnych dróg oddechowych jest on wykorzystywany do inhalacji. Rozcieńczony olejek działa również przeciwbólowo i chłodząco na skórę oraz błony śluzowe. Najważniejszym składnikiem olejku miętowego jest mentol. Jego zawartość w mięcie pieprzowej wynosi około 50 proc., a w mięcie japońskiej dochodzi do 80 proc. Działanie mentolu nie jest identyczne jak olejku miętowego. Nie wykazuje on właściwości żółciotwórczych i przeciwskurczowych, jakie obserwuje się po wewnętrznym podaniu olejku. Mentol stosowany zewnętrznie ma silne działanie antyseptyczne i przeciwświądowe. Wywołuje uczucie chłodu, zmniejsza ból i stan zapalny. Głównym składnikiem czynnym mięty jest olejek eteryczny, którego zawartość w surowcu wynosi od 1,2 proc. do 3,5 proc. Farmakopealny olejek FP VI powinien zawierać nie mniej niż 30 proc. i nie więcej niż 55 proc. mentolu. Oprócz tego w olejku znajdują się estry mentolu, głównie walerianian mentolu (5 proc.). Stwierdza się obecność mentonu (20 proc.) oraz małe ilości takich terpenów, jak felandren, pinen i cyneol. Liście mięty zawierają substancje czynne, takie jak: garbniki (6-12 proc.), flawonoidy (luteolina, apigenina, rutyna i hesperydyna), gorycze i fenolokwasy.

Preparat wspomagający leczenie schorzeń górnych dróg oddechowych i wzmacniający naturalną odporność organizmu, charakteryzuje się tym, że zawiera miód naturalny, ekstrakt z młodych pędów świerku oraz ekstrakt z tymianku oraz olejek eukaliptusowy, ekstrakt z mięty pieprzowej oraz palmitynian i/lub retinolu kwas L-askorbinowy.

Korzystnie preparat zawiera miód naturalny w ilości od 50% do 90%, ekstrakt z młodych pędów świerku w ilości od 5% do 40% oraz ekstrakt z tymianku w ilości od 0,5% do 10%.

Korzystnie preparat zawiera miód naturalny w ilości 77%, ekstrakt z młodych pędów świerku w ilości 20%.

Korzystnie preparat ma postać środka farmaceutycznego lub środka spożywczego lub suplementu diety.

Korzystnie preparat ma postać syropu.

PL 234 024 Β1

Korzystnie, preparat według wynalazku do zastosowania we wspomaganiu naturalnej odporności organizmu.

Preparat według wynalazku zawiera substancje oraz ekstrakty roślinne działające kojąco w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych, łagodzące objawy kaszlu, zarówno mokrego, jak i suchego, oraz wspomaga prawidłowe funkcjonowanie zatok. Preparat wspomaga też naturalną odporność organizmu. Preparat według wynalazku został opracowany na bazie naturalnych składników, które nie działają drażniąco na błonę śluzową.

Wszystkie składniki wchodzące w skład kompozycji mają dobroczynny wpływ na układ górnych dróg oddechowych, co sugerują badania in vivo oraz badania kliniczne.

Ze względu na swój skład, kompozycja według wynalazku może być stosowana w stanach zapalnych dróg oddechowych, przy alergii oraz uczuciu suchości w gardle. Zastosowane surowce są nietoksyczne. Kompozycja nie zawiera konserwantów, alkoholu, barwników, sztucznych aromatów i substancji słodzących.

Preparat według wynalazku obok miodu naturalnego i ekstraktów z tymianku i młodych pędów świerku zawiera również palmitynian retinylu (witamina A), substancję przeciwutleniającą: kwas L-askorbinowy (witamina C), oraz naturalne aromaty: ekstrakt z mięty pieprzowej (Mentha piperitae) i olejek eukaliptusowy.

Kompozycja może mieć postać kapsułek, tabletek, proszków, płynów itp.

Zalecana dzienna porcja to 7,5 ml-10 ml w dawkach po 2,5 ml.

Skład 100 g syropu może być następujący:

Przykład 1

Składnik	Zawartość w 100 g syropu
Miód	77%
Ekstrakt z młodych pędów świerku	20%
Ekstrakt z tymianku	1,392%
Substancje pomocnicze: palmitynian retinylu kwas L-askorbinowy ekstrakt z mięty pieprzowej olejek eukaliptusowy	0,0008% 0,6% do 1%

Przykład 2

Składnik	Zawartość w 100 g syropu
Miód	50%
Ekstrakt z młodych pędów świerku	40%
Ekstrakt z tymianku	8,4%
Substancje pomocnicze: palmitynian retinylu kwas L-askorbinowy ekstrakt z mięty pieprzowej olejek eukaliptusowy	0,0008% 0,6% do 1%

PL 234 024 Β1

Przykład 3

Składnik	Zawartość w 100 g syropu
Miód	90%
Ekstrakt z młodych pędów świerku	7,9%
Ekstrakt z tymianku	0,5%
Substancje pomocnicze: palmitynian retinylu kwas L-askorbinowy ekstrakt z mięty pieprzowej olejek eukaliptusowy	0,0008% 0,6% do 1 %

Przykład 4

Składnik	Zawartość w 100 g syropu
Miód	90%
Ekstrakt z młodych pędów świerku	5%
Ekstrakt z tymianku	3,4%
Substancje pomocnicze: palmitynian retinylu kwas L-askorbinowy ekstrakt z mięty pieprzowej olejek eukaliptusowy	0,0008% 0,6% do 1%

Claims (6)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Preparat wspomagający leczenie schorzeń górnych dróg oddechowych i wzmacniający naturalną odporność organizmu, znamienny tym, że zawiera miód naturalny, ekstrakt z tymianku oraz ekstrakt z młodych pędów świerku oraz olejek eukaliptusowy, ekstrakt z mięty pieprzowej oraz palmitynian retinylu i/lub kwas L-askorbinowy.
2. 2. Preparat według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera miód naturalny w ilości od 50% do 90%, ekstrakt z młodych pędów świerku w ilości od 5% do 40% oraz ekstrakt z tymianku w ilości od 0,5% do 10%.
3. 3. Preparat według zastrz. 2, znamienny tym, że zawiera miód naturalny w ilości 77%, ekstrakt z młodych pędów świerku w ilości 20%.
4. 4. Preparat według któregokolwiek z poprzedzających zastrzeżeń, znamienny tym, że ma postać środka farmaceutycznego lub środka spożywczego lub suplementu diety.

   10 PL 234 024 B1
5. 5. Preparat według któregokolwiek z poprzedzających zastrzeżeń, znamienny tym, że ma postać syropu.
6. 6. Preparat zawierający miód naturalny oraz ekstrakty z tymianku i młodych pędów świerku według któregokolwiek z powyższych zastrzeżeń do zastosowania we wspomaganiu naturalnej odporności organizmu.