PL223450B1 - Sposób otrzymywania związków 1-propenylowych - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania związków 1-propenylowych typu QCH= =CHCH3 lub typu CHaCH=CH-A-CH=CHCHs bis(l-propenylowych) lub typu CH₂=CHCH2-A-CH=CHCHs allilowo (1-propenylowych) na drodze izomeryzacji związków 2-propenylowych, w tym allilowych typu QCH2CH=CH2 lub bis(allilowych) typu CH2CH=CH-A-CH2CH=CH lub typu CH2CH=CH-X-CH2CH=CH2.

Związki 1-propenylowe typu QCH=CHCH₃, bis(1-propenylowe) typu CH₃CH=CH-A-CH=CHCH₃ oraz allilowo-(1-propenylowe) typu CH2=CHCH2-X-CH=CHCH3, w których Q oznacza aryl, heteroaryl, alkilO, arylO, alkilS, alkil₂N, arylCH=N i inne, A oznacza dwufunkcyjną grupę alkilową lub arylową i inne dwufunkcyjne grupy, natomiast X oznacza taką dwufunkcyjną, niesymetryczną grupę alkilową, arylową lub inną, która pozwala na regioselektywne transformacje, mają ogromne znaczenie w chemii, syntezie organicznej, biochemii, technologii chemicznej, technologii polimerów. Na przykład z eterów

1- propenylowych (produktów izomeryzacji eterów allilowych) otrzymuje się całą gamę ważnych z praktycznego punktu widzenia homopolimerów i kopolimerów. Z kolei enaminy (produkty izomeryzacji N-alliloamin) należą do najważniejszych półproduktów w syntezie organicznej, np. w syntezie mentolu. Związki bis(1-propenylowe) są substratami w reakcjach RCM (ring closing metathesis) prowadzących do związków cyklicznych, są też ważnymi monomerami. Natomiast układy allilowo-(1-propenylowe) są ważne ze względu na procedury selektywnego zabezpieczania/odbezpieczania grup funkcyjnych zabezpieczonych ugrupowaniem allilowym. Są też substratami w reakcjach przegrupow ania Claisena (np. eterów allilowo-winylowych), reakcjach RCM oraz monomerami do wytwarzania polimerów.

W literaturze naukowej i patentowej opisano wiele sposobów otrzymywania związków 1-propenylowych, w których stosuje się różne układy katalityczne służące do transformacji związków

2- propenylowych (allilowych) typu QCH₂CH=CH₂ lub ogólnie typu QCH(R¹)C(R²)=CR³R⁴ do 1-propenylowych typu QC(R¹)C(R²)=CHR³R⁴, czyli ogólnie winylowych. W każdym przypadku istotą przemiany jest migracja wiązania podwójnego. Liczba stosowanych katalizatorów jest wynikiem poszukiwań uniwersalnego katalizatora, który mógłby przyspieszać izomeryzację wszystkich układów typu QCH2CH=CH2 (ogólnie typu QCH(R¹)C(R²)=CR³R⁴) do QCH=CHCH3 (ogólnie do QC(R¹)=C(R²)CHR³R⁴) (chemo-, regio-, stereo- i enancjoselektywnie - zależnie od oczekiwań), jednakże jak dotąd takiego uniwersalnego katalizatora nie wynaleziono. Do znanych układów katalitycznych należą metale na nośnikach (np. pallad na węglu), kwasy protonowe (np. siarkowy, nadchlorowy), kwasy Lewisa (np. sita molekularne), kompleksy metali przejściowych (np. [RuHCl(CO)-(PPh3)₃], [Fe(CO)₅]), organiczne zasady (np. DBU), wodorotlenki (np. KOH), alkoholany metali (np. MeONa, t-BuOK) i inne. Wszystkie, wymienione wyżej układy katalityczne są także stosowane do izomeryzacji związków zawierających więcej niż jedną grupę allilową, w tym bis(allilowych). Generalnie, liczba publikacji i patentów poświęconych katalitycznej migracji wiązania podwójnego w związkach allilowych jest bardzo duża, wiele jest także monografii z zakresu katalizy, które omawiają obszernie to zagadnienie. Wśród znanych układów katalitycznych przyspieszających migrację wiązania podwójnego znaczącą pozycję zajmują katalizatory zasadowe. Układ będący istotą niniejszego wynalazku poszerza właśnie spektrum katalizatorów zasadowych, a ściślej rzecz ujmując układów typu katalizator przeniesienia międzyfazowego-mocna, nieorganiczna zasada. W literaturze opisano szereg zasadowych układów katalitycznych do izomeryzacji QCH2CH=CH2 do QCH=CHCH3, ogólnie QCHR¹C(R²)=CR³R⁴ do QC(R¹)=C(R²)CHR³R⁴. Ze względu na typ układu katalitycznego będącego istotą wynalazku układy zasadowe typu katalizator przeniesienia międzyfazowego-mocna zasada zostaną przedstawione w pierwszej kolejności. Co ważne, w literaturze opisano jedynie kilka tego typu układów - wszystkie omówiono poniżej.

I tak, układ katalityczny 18-korona-6/t-BuOK został użyty dla izomeryzacji jednego związku, tj. 1-fenylo-2-aza-1,4-pentadienu do układu sprzężonego [A protodesilylation for 2-aza-1,3-diene synthesis, S-F. Chen, E. Ho, P. S. Mariano, Tetrahedron, 1988, 44, 7013-7026]. Podstawowymi mankamentami tej reakcji są konieczność chłodzenia do minus 30°C oraz brak recyklingu eteru koronowego. Ta sama grupa badaczy opublikowała komunikat, w którym opisano regioselektywną izomeryzację 1-[2-(3-butenylofenylo)-2-aza-1,4-pentadienu do azadienu sprzężonego wobec CsF/18-korona-6 lub t-BuOK/18-korona-6 w THF [Acid catalysed intramolecular 2-aza-1,3-diene Diels-Alder cyclization processes, E. Ho, Y.-S. Cheng, P.S. Mariano, Tetrahedron Lett., 1988, 29, 4799-4803]. Podobnie jak w poprzedniej pracy reakcja wymagała chłodzenia do minus 30°C, a eter koronowy nie podlegał recyklingowi, co również stanowiło jej istotną niedogodność. Jednakże opisana w wyżej wymienionych dwóch pracach izomeryzacja izolowanych azadienów do azadienów sprzężonych nie jest przedmiotem niniejszego

PL 223 450 B1 wynalazku. Gdy chodzi o inne układy typu eter koronowy/zasada to w obecności układu 18-Crown-6/KOH/benzen N-allilomidazol ilościowo izomeryzował do pochodnej 1-propenylowej (temperatura pokojowa, 24h, benzen jako rozpuszczalnik); analogicznie ilościowej izomeryzacji ulegały związki typu PhXCH₂CH=CH₂ (X = O, S, Se) oraz N-alliloiminy typu ArCH=NCH₂CH=CH₂ do odpowiednich 2-aza-1,3-dienów [Synthesis of 5-aminoisoxazolines from N-allyl compounds and nitryle oxides via tandem isomerization - 1,3-dipolar cycloaddition, P. Bujak, S. Krompiec, J. Malarz, M. Krompiec, M. Filapek, W. Danikiewicz, M. Kania, K. Gębarowska, I. Grudzka, Tetrahedron, 2010, 66, 5972-5981; Thermal electrocyclic reactions of 2-aza-1,3-butadiene derivatives. A new N-heterocyclic annelation, C.K. Govindan, G. Taylor, J. Org. Chem., 1983, 48, 5348-5354]. W wyżej cytowanej pracy Govindana i innych katalizatorem jest układ KOH-eter, a związki allilowe to jedynie N-alliloiminy izomeryzowane do sprzężonych azadienów. Niedogodnością tej reakcji jest brak recyklingu eteru. Opisano także układ katalityczny typu zasada - czwartorzędowa sól amoniowa: wodny roztwór NaOH-czwartorzędowa sól amoniowa (szczególnie efektywny był wodorosiarczan tetrabutyloamoniowy), który katalizował izomeryzację allilobenzenu do 1-propenylobenzenów [Hydroxide Ion Initiated Reactions under PhaseTransfer-Catalysis Conditions. 5. Isomerization of Allylbenzene via Hydroxide Ion Extraction, M. Halpern, Y. Sasson, M. Rabinovitz, J. Org. Chem., 1983, 48, 1022-1025]. Jednakże praca ta jest poświęcona kinetyce reakcji - brak w niej procedury preparatywnej a ponadto izomeryzowano jedynie allilobenzen. Najczęściej stosowanym zasadowym katalizatorem izomeryzacji QCH₂CH=CH₂ do QCH=CHCH₃ (Q = alkilO, arylO, alkilS, PhS) jest tert-butanolan potasu czyli t-BuOK; reakcje zachodzą najczęściej w DMSO, DME lub bez rozpuszczalnika (rzadko). Na przykład izomeryzacja różnych eterów allilowych do eterów 1-propenylowych zachodzi praktycznie ilościowo w temperaturze pokojowej i jest (Z)-stereoselektywna [Solvent effects in the base-catalysed isomerization of allyl to propenyl ethers, C. C. Price, W. H. Snyder, J. Am. Chem. Soc., 1961, 83, 1773-1773; Convenient criterion for the distinction between electrophilic and electron transfer reactions of electron-rich alkenes, N. L. Bauld, J. T. Aplin, W. Yueh,

S. Endo, A. Loving, J. Phys. Org. Chem., 1998, 11, 15-24]. Niekiedy jednak izomeryzacja związków O-allilowych (eterów i acetali) wobec t-BuOK/DMSO nie przebiega stereoselektywnie ale przeciwnie, powstaje mieszanina izomerów konfiguracyjnych [Thermodynamics of Vinyl Ethers. 19. Alkyl - Substituted Divinyl Ethers, E. Taskinen, K. Nummelin, J. Org. Chem., 1977, 42, 1443-1449]. Jednakże najczęściej udaje się uzyskać równowagową konwersję i w mieszaninie poreakcyjnej substrat allilowy stanowi mniej niż 0,1%. Podobnie efektywnie przebiega izomeryzacja różnych sulfidów allilowych wobec tego katalizatora. Otrzymuje się mianowicie równowagową mieszaninę sulfidów, w której sulfid allilowy stanowi mniej niż 1% [The Base-catalyzed Isomerization of Allyl to Propenyl Sulfides, C. C. Price, W. H. Skyder, J. Org. Chem., 1962, 27, 4639-4641; The Isomerization by Base of Alkyl Allyl Sulfides to Alkyl Propenyl Sulfides. The Mechanism of the Reaction, D. S. Tarbel, W. E. Lovett, J. Am. Chem. Soc., 1956, 78, 2259-2264; Structure-Stability Relationships in Vinyl Sulfides. III. Stabilization Caused by Different Alkylthio and Phenylthio Groups Attache to an Olefinie Double Bond, Kimmelma R., Acta Chem. Scand., Ser. B, 1988, 42, 550-555]. Zasady Verkadego tj. 2,8,9-triizopropylo- (lub trimetylo)-2,5,8,9-tetraaza-1-fosfabicyklo[3.3.3]undekan) efektywnie katalizują izomeryzację pochodnych allilobenzenu, sulfidu i sulfonu allilowo-fenylowych oraz linoleinianu metylu, alkoholu linolowego i eteru linolowotrimetylosililowego (w 40°C, w MeCN) do układów sprzężonych [EtN-P(NMe₂)N= =P(NMe2)3: An efficient non-ionic base catalyst for the isomerization of allyl compounds and methyleneinterrupted dienes, W. Wu, J.G. Verkade, Arkivoc, 2004, 9, 88; Proazaphosphatrane P(RNCH2 CH2)3N (R=Me, i-Pr)-Catalyzed Isomerization of Allylaromatics, Allyl Phenyl Sulfide, Allyl Phenyl Sulfone, and bis-Allylmethylene Double Bond-Containing Compounds, Z. Yu, S. Yan, G. Zhang, W. He, L. Wang, Y. Li, F. Zeng, Adv. Synth. Catal., 2006, 348, 111-117]. Ponadto zasada Verkadego tj. 2,8,9-triizopropylo-2,5,8,9-tetraaza-1-fosfabicyklo[3.3.3]undekan jest efektywnym katalizatorem transformacji N-allilomidazolu do (Z)-N-(1-propenylo)imidazolu (140°C, 24h, DMSO, 68% wydajności) i N-alliloimin (ArCH=NCH₂CH=CH₂; Ar = p-MeOC₆H₄, 2,6-dichlorofenyl) do odpowiednich 2-aza-1,3-dienów (120°C, 4h, bez rozpuszczalnika, 99% wydajności; 60°C, 4h, DMSO, 99% wydajności) [Synthesis of 5-aminoisoxazolines from N-allyl compounds and nitryle oxides via tandem isomerization - 1,3-dipolar cycloaddition, P. Bujak, S. Krompiec, J. Malarz, M. Krompiec, M. Filapek, W. Danikiewicz, M. Kania,

K. Gębarowska, I. Grudzka, Tetrahedron, 2010, 66, 5972-5981]. Niezwykle efektywnym, a także w szeregu przypadkach stereo- i regioselektywnym katalizatorem izomeryzacji eterów allilowych jest LDA - diizopropyloamidek sodu [Isomerization of Allyl Ethers Initiated by Lithium Diisopropylamide, Ch. Su, P. G. Williard, Org. Lett., 2010, 12, 5378-5381]. Jednakże LDA jest otrzymywany in situ z n-butylolitu i diizopropyloaminy w -78°C, ponadto katalizuje izomeryzację jedynie eterów allilowych

PL 223 450 B1 i wymaga ściśle bezwodnych warunków. I tak, izomeryzację allilobenzenu do (E)- i (Z)-(l-propenylo)benzenów prowadzono w obecności KOH, we wrzącym 1-butanolu osiągając po 3h równowagową tj. 99% konwersję [Electrochemical cleavage of the double bond of 1- alkenylarenes, Yu. N. Ogibin, A. B. Sokolov, A. I. Ilovaiskii, M. N. Elinson, G. I. Nikishin, Buletin of the Academy of Science of USSR of Chemical Science, 1991, 40, 561-566; Allylic Rearrangements. XXII The Reaction of the Sodium Derivatives of Allyl or Propenylbenzene with Proton Donors, T. W . Campbell, W. G. Young, J. Am. Chem. Soc., 1947, 69, 688-690]. Także izomeryzacja safrolu, tj. 1-allilo-3,4-metylenodioksybenzenu do izosaffolu tj. (E)- i (Z)-1-(1-propenylo)-3,4-metylenodioksybenzenu może być efektywnie zrealizowana wobec układu KOH/1-butanol: po 3h ogrzewania do wrzenia osiągnięto równowagowy skład tj. 98% konwersję [Studies towards the identification of putative bioactive conformation of potent vasodilator arylidene N-acylhydrazone derivatives, E. Kummerle, J. M. Raimundo, C. M. Leal, G. S. da Silva, T. L. Balliano, M. A. Pereira, C. A. de Simone, R. T. Sudo, G. Zapata-Sudo, C. A. M. Fraga, E. J. Barreiro, Eur. J. Med. Chem., 2009, 44, 4004-4009; Thienylhydrazon with digitalis-like properties (positive inotropic effects), R. T. Sudo, E. X. Albuquerque, E. J. de Barreiro, Y. Aracava, W. Monteiro Cintra, P. de Assis Melo, F. G. Noel, G. Zapata Sudo, C. L. Martins Da Silva, N. Goncalves de Castro, P. Dias Fernandes, C. A. Manssour Fraga, A. L. Palphares De Miranda, US 7091238 B1,2006]. Układ katalityczny KOH/1-butanol jest tani i prosty ale stosowano go jedynie dla kilku układów allilowych - co opisano powyżej. Wodorotlenek potasu w alkoholu (tym razem metanolu) był też stosowany do ilościowej izomeryzacji pochodnej 1,4-cykloheksadienu do pochodnej 1,3-cykloheksadienu [Synthesis of p-quinquephenyl from E,E-1,4-bis(4-bromophenyl)-1,3-butadiene, M. C. Davis, T. J. Groshens, Synth. Commun., 2011, 41, 206-218]. Układ KOH-alkohol (etanol) jest także opisywany w polskim patencie jako efektywny katalizator izomeryzacji 1,2,5-trimetoksy-3-allilobenzenu do pochodnej 1-propenylowej: wydajność produktu (o konfiguracji E) po 24 godzinach ogrzewania wyniosła 76% [ Sposób otrzymywania (E)-1,2,5-trimetoksy-3-(1-propenylo)benzenu, J. Popławski, A. Dubis, B. Lachowska, B. Łozowicka, J. Cybulski, Z. Chilmończyk, W. Szelejewski, G. Grynkiewicz, PL 188702 B1, 2005]. Godna odnotowania jest także selektywna izomeryzacja układu S-allilowego w obecności układu O-allilowego w 1-alliloksy-2-allilotiobenzenie za pomocą NaOEt w etanolu [Synthesis of unsaturated heteroatom-containing benzo-fused heterocycles using a sequential isomerization-ring-closing metathesis strategy, G.L. Morgans, E.L. Ngidi, L.G. Madeley, S.D. Khanye, J.P. Michael, C.B. de Oning, W.A.L. van Otterlo, Tetrahedron, 2009, 65, 10650-10659]. Opisano także izomeryzację 1,5-cyklooktadienu do równowagowej mieszaniny dienów (w której więcej niż 98% stanowi układ sprzężony tj. 1,3-cyklooktadien) katalizowaną przez t-BuOK w DMSO [Relative Thermodynamic Stabilities of the Isomeric Cyclooctadienes, E. Taskinen, K. Nummelin, Acta Chem. Scand., Ser. B, 1985, 39, 791 -792], Opisano też izomeryzację szeregu pochodnych N-alliloindolu do pochodnych N-winylowych wobec t-BuOK/DMSO lub NaH/DMSO, w temperaturze pokojowej [Indirect N-vinylation of indolem vis isomerization of N-allyl derivatives: synthesis of (±)-debromoarboresvidine B, G. Tasic, M. Simie, S. Popovic, S. Husinec, V. Maslak, V. Savic, Terahedron Lett., 2013, 54,4536-4539].

Znane z literatury układy katalityczne typu t-BuOK/DMSO lub inny rozpuszczalnik aprotonowy są mało uniwersalne, wymagają rozpuszczalników aprotonowych, co jest niewygodne (bez aproton owych, rozpuszczających alkoholany rozpuszczalników reakcje nie zachodzą). Z kolei opisany wcześniej w literaturze układ 18-korona-6/KOH jest znacznie mniej aktywny od układu 18-korona-6/t-BuOK i był stosowany zaledwie w kilku reakcjach: izomeryzacji N-alliloimin i izomeryzacji związków typu PhACH₂CH=CH₂, gdzie A = O, S lub Se.

Celem wynalazku było opracowanie sposobu otrzymywania związków 1-propenylowych wykorzystującego nowy, bardziej uniwersalny i wysoce aktywny układ katalityczny typu katalizator przeniesienia międzyfazowego-mocna, nieorganiczna zasada, który wpłynie na przyspieszenie izomeryzacji różnorodnych układów allilowych i diallilowych, na przykład eterów i sulfidów allilowych i diallilowych, alliloarenów, pochodnych P-allilowych, na przykład allilofosfin.

Istotę wynalazku stanowi sposób otrzymywania związków 1-propenylowych typu QCH=CHCH₃ lub bis(1-propenylowych) typu CH3CH=CH-A-CH=CHCH3 lub allilowo-(1-propenylowych) typu CH2= =CHCH₂-X-CH=CHCH3, w których Q oznacza Ar, ArO, ArS, ArS(O)-, ArS(O₂)-, RO, RS, RS(O)-, RS(O₂)-, ArOP- lub ArP(O)-, natomiast A oznacza O, S, Se, ArP, ArP(O), -L-, -S-L-O-, -S-L-S-, z kolei X oznacza -S-L-, -O-L-, -S-L-O-, -S-L-N(R)-, -O-L-N(R)-, -S-L-N(Ar)-, gdzie Ar to niepodstawiona lub podstawiona, jedno- lub wielopierścieniowa grupa arylowa lub heteroarylowa, zwłaszcza fenyl, 2-, 3lub 4-chlorofenyl; 2-, 3- lub 4-bromofenyl; 2-, 3- lub 4-fluorofenyl; 2-, 3- lub 4-metoksyfenyl; 1- lub 2-naftyl; 2,4-dichlorofenyl; dibromofenyl; 2,4-difluorofenyl; 2,6-dichlorofenyl; 2,4-dimetoksyfenyl; metyPL 223 450 B1 lenodioksyfenyl; 2,6-difluorofenyl; 2-tienyl, 3-tienyl, 2,2'-bitiofen-5-yl, a R jest grupą alkilową od C-ι do C₂o, prostołańcuchową lub rozgałęzioną lub cykliczną, natomiast L oznacza dwufunkcyjną grupę alkilową lub arylową lub heteroarylową, zwłaszcza 1,2-; 1,3-; 1,4-fenylen, -CH₂CH₂-, 1,8-naftylen, 2,2'-bitiofen-5,5'-diyl.

Sposób według wynalazku polega na tym, że związek allilowy odpowiednio typu QCH₂CH=CH₂ lub bis(allilowy) typu CH2=CHCH2-A-CH2CH=CH lub bis(allilowy) typu CH2=CHCH2-X-CH2CH=CH lub bis(allilowy) typu CH₂=CHCH₂-X-CH₂CH=CH₂ poddaje się izomeryzacji katalizowanej przez silnie zasadowy układ katalityczny składający się z silnej zasady w postaci tert-butanolanu potasu oraz eteru koronowego 18-korona-6. Proporcje molowe substrat allilowy : tert-butanolan potasu : eter koronowy mieszczą się w przedziale od 1 : 0,01 : 0,01 do 1 : 10 : 10. Reakcję izomeryzacji prowadzi się w rozpuszczalniku, takim jak benzen lub toluen lub tetrachloroeten lub chlorek metylenu lub eter dialkilowy lub eter cykliczny lub bez rozpuszczalnika, korzystnie w toluenie lub bez rozpuszczalnika, w temperaturze od -20 do +120°C, korzystnie w temperaturze otoczenia, intensywnie mieszając mieszaninę reakcyjną przez zadany czas, zależny od reaktywności substratu. Po zakończeniu izomeryzacji, która przebiega do stanu równowagi lub regioselektywnie do oczekiwanej, najczęściej praktycznie 100% konwersji obu lub jednego ugrupowania allilowego, do mieszaniny poreakcyjnej, w temperaturze od 0 do 100°C, korzystnie w temperaturze otoczenia dodaje się wody lub roztworu wody z chlorkiem sodu (solanki) o stężeniu chlorku sodu nie większym niż 20% wagowych oraz rozpuszczalnika nie mieszającego się z wodą i solanką, na przykład chloroformu, toluenu lub chlorku metylenu, w którym produkt izomeryzacji jest dobrze rozpuszczalny i miesza się w czasie co najmniej 1 min, korzystn ie 15 minut w temperaturze od 0 do 100°C, korzystnie w temperaturze otoczenia. Wody lub solanki dodaje się od 10 do 100 mL, korzystnie 20 mL na 1 mmol tert-butanolanu potasu. Objętość rozpuszczalnika mieści się w przedziale od 0,25/1 do 25/1 w stosunku do objętości wody lub solanki, korzystnie 1/1. Następnie znaną metodą oddziela się warstwę organiczną, przemywa ją wielokrotnie, korzystnie pięciokrotnie wodą lub solanką, suszy w dowolny sposób, korzystnie bezwodnym siarczanem magnezu, po czym usuwa środek suszący w dowolny sposób, na przykład na drodze filtracji, miesza się produkt z węglem aktywnym, przez co najmniej 1 minutę, usuwa węgiel w dowolny sposób, na przykład przez filtrację i odparowuje produkt na próżniowej wyparce rotacyjnej. Otrzymuje się w ten sposób praktycznie czysty produkt izomeryzacji, który bez dalszego oczyszczania może być użyty do kolejnych syntez. Odparowany na wyparce rozpuszczalnik, na przykład toluen lub chloroform, może być korzystnie ponownie użyty do kolejnej reakcji.

Korzystnie, po procesie izomeryzacji eter 18-korona-6 będący składnikiem układu katalitycznego odzyskuje się w procesie, w którym połączone roztwory wodne zobojętnia się kwasem fosforowym(V) lub korzystnie siarkowym(VI), o stężeniu od 5 do 80%, korzystnie 10%, do pH mieszczącego się w przedziale od 6 do 8, korzystnie 7, następnie zobojętniony roztwór odparowuje się na próżniowej wyparce rotacyjnej, w temperaturze nie wyższej niż 100°C, korzystnie poniżej 60°C i pod ciśnieniem nie niższym niż 10 hPa, korzystnie wyższym niż 20 hPa, następnie ochłodzoną, korzystnie do temperatury otoczenia pozostałość ekstrahuje się chlorowanym, ciekłym węglowodorem, korzystnie chloroformem, stosując od 10 do 500 mL, korzystnie 50 mL tego rozpuszczalnika na 10 g pozostałości, połączone ekstrakty organiczne, korzystnie chloroformowe odparowuje się na próżniowej wyparce rotacyjnej w ogólnie znany sposób a do pozostałości, to jest odzyskanego eteru koronowego dodaje się ponownie od 10 do 100 mL, korzystnie 50 mL chlorowanego, ciekłego węglowodoru i ponownie odparowuje lotne frakcje na próżniowej wyparce rotacyjnej, przy czym proces suszenia (typu azeotropowego), w którym usuwa się wodę ze zregenerowanego eteru 18-korona-6 powtarza się kilkakrotnie, korzystnie trzykrotnie.

Korzystnie, odzyskany powyższym sposobem eter 18-korona-6 poddaje się destylacji próżniowej, w ogólnie znany sposób, otrzymując eter 18-korona-6 z 94-96% wydajnością i czystością większą niż 98%. Zregenerowany eter koronowy może być ponownie zastosowany do kolejnych reakcji izomeryzacji.

Korzystnym jest, że w trakcie procesu odzysku eteru 18-korona-6, również ekstrahent w postaci chlorowanego, ciekłego węglowodoru jest odzyskiwany poprzez odparowywanie lotnych frakcji na próżniowej wyparce rotacyjnej, co umożliwia jego dalsze wykorzystanie.

Sposób według wynalazku przedstawiono na schematach reakcji od 1 do 3, przy czym:

- na schemacie 1 przedstawiono otrzymywanie związków 1-propenylowych typu QCH=CHCH₃ na drodze izomeryzacji związków allilowych typu QCH₂CH=CH₂ wobec układu katalitycznego składa6

PL 223 450 B1 jącego się z tert-butanolanu potasu oraz eteru koronowego 18-korona-6; reakcje mogą być prowadzone w rozpuszczalniku lub bez niego,

- na schemacie 2 przedstawiono otrzymywanie związków bis( 1-propenylowych) typu CH₃CH= =CH-A-CH=CHCH₃ na drodze izomeryzacji związków bis(allilowych) typu CH₂=CHCH₂-A-CH₂CH=CH₂ wobec układu katalitycznego składającego się z tert-butanolanu potasu oraz eteru koronowego 18-korona-6; reakcje mogą być prowadzone w rozpuszczalniku lub bez niego,

- na schemacie 3 przedstawiono otrzymywanie związków allilowo-(1-propenylowych) CH₂= =CHCH₂-Z-CH=CHCH₃ na drodze regioselektywnej izomeryzacji związków bis(allilowych) typu CH₂= =CHCH₂-Z-CH₂CH=CH₂ wobec układu katalitycznego składającego się z tert-butanolanu potasu oraz eteru koronowego 18-korona-6; reakcje mogą być prowadzone w rozpuszczalniku lub bez niego.

Q-CH2CH=CH2 —Q-CH=CHCH3 a = 18-korona-6 + t-BuOK, rozpuszczalnik (lub bez rozpuszczalnika)

Schemat 1.

CH2=CHCH2-A-CH2CH=CH2 —— CH3CH=CH-A-CH=CHCH3 a = 18-korona-6 + t-BuOK, rozpuszczalnik (lub bez rozpuszczalnika)

Schemat 2.

CH₂=CHCH₂-Z-CH₂CH=CH₂ CH₂=CHCH₂-Z-CH=CHCH₃ a = 18-korona-6 + t-BuOK, rozpuszczalnik (lub bez rozpuszczalnika)

Schemat 3.

Podstawową cechą sposobu według wynalazku jest zastosowanie nowego układu katalitycznego składającego się z tert-butanolanu potasu oraz eteru koronowego 18-korona-6. Ponadto, reakcje mogą być prowadzone zarówno w rozpuszczalniku jak i bez niego.

Zalety układu katalitycznego zastosowanego w sposobie według wynalazku, w porównaniu do znanych z literatury są następujące:

- jest w dużym stopniu uniwersalny, ponieważ możliwa jest praktycznie ilościowa izomeryzacja bardzo wielu układów allilowych;

- w wielu przypadkach jest stereoselektywny, gdyż jedynym produktem jest izomer (Z)-QCH=CHCH3 ;

- jest regioselektywny ponieważ umożliwia migrację reaktywnych wiązań podwójnych bez nar uszania pozycji innych, mniej reaktywnych wiązań podwójnych;

- jest bardzo aktywny - reakcje biegną najczęściej w temperaturze pokojowej, w krótkim czasie;

- składnik zasadowy układu tj. tert-butanolan potasu jest tani, a eter koronowy jest odzyskiwany, podlega recyklingowi;

- reakcje są prowadzone bez rozpuszczalnika lub w benzenie, toluenie, chlorku metylenu, tetrachloroetenie lub eterach, np. THF zamiast w bezwodnych DMSO, DME i innych, jak w przypadku t-BuOK (i innych alkoholanów), gdy nie stosuje się eteru koronowego;

- dzięki zastosowaniu eteru koronowego możliwe jest prowadzenie reakcji w układzie dwufazowym, co ogranicza możliwość reakcji ubocznych, ogranicza kontakt substratu i produktu z mocną zasadą; jest to bardzo ważna zaleta układów reakcyjnych z udziałem eterów koronowych, istotna np. w reakcjach acylowania, alkilowania i innych.

Sposób otrzymywania związków 1-propenylowych typu QCH=CHCH₃ oraz bis(1-propenylowych) typu CH₃CH=CH-A-CH=CHCH₃ a także allilowo-(1-propenylowych) typu CH₂=CHCH₂-X-CH₂CH=CH₂ według wynalazku ilustrują poniższe przykłady.

Przykład 1

Otrzymywanie (Z,Z + E,E + Z,E) eteru di(1-propenylowego).

a = 18-korona-6 + t-BuOK, 25°C

Mieszaninę reakcyjną składającą się z eteru diallilowego (50 mmoli), eteru 18-korona-6 (5,85 mmoli) i zmikronizowanego tert-butanolanu potasu (50 mmoli) mieszano intensywnie mieszadłem ₃ mechanicznym przez 24 godziny w temperaturze 25°C. Po tym czasie dodano 40 cm pentanu oraz

PL 223 450 B1 kroplami, chłodząc mieszaninę reakcyjną w łaźni wodno-lodowej 20 cm 5% solanki i mieszano jeszcze przez 15 minut. Następnie przy użyciu rozdzielacza szklanego rozdzielono warstwy, a warstwę organiczną przemyto trzema porcjami 5% solanki po 10 cm i na końcu wysuszono za pomocą 1 g bezwodnego siarczanu magnezu mieszając suszony ekstrakt ze środkiem suszącym przez 2 godziny. Po odfiltrowaniu środka suszącego do wysuszonego ekstraktu dodano 20 mg węgla aktywnego i mieszano w temperaturze otoczenia przez 3 godziny. Odsączono węgiel z zaadsorbowanymi zanieczyszczeniami na sączku bibułowym, a przesącz poddano destylacji pod normalnym ciśnieniem, z kolby z kolumną Vigreux. Pierwszą frakcję z destylacji stanowił rozpuszczalnik (pentan), który może być użyty do następnej syntezy. Natomiast drugą frakcję stanowił czysty produkt to jest (Z,Z + E,E + Z,E) eter di(1-propenylowy) o temperaturze wrzenia 100-101°C/760 mm Hg, którego wydajność wyniosła 90%. Zawartość nieprzereagowanych związków allilowych w produkcie, tj. eteru diallilowego oraz eteru (E + Z) allilowo-(1-propenylowego) była sumarycznie niższa niż 0,1%, co jest zawartością równowagową. Eter koronowy zawarty w roztworach wodnych zregenerowano według procedury opisanej w przykładzie 7.

Przykład 2

Otrzymywanie (Z,Z + E,E + Z,E ) sulfidu di(1-propenylowego).

a = 18-korona-6 + t-BuOK, 25°C

Mieszaninę reakcyjną składającą się z sulfidu diallilowego (10 mmoli), eteru 18-korona-6 (1,17 mmoli) i zmikronizowanego tert-butanolanu potasu (10 mmoli) mieszano intensywnie mieszadłem ₃ mechanicznym przez 2 godziny w temperaturze 25°C. Po tym czasie dodano 5 cm chlorku metylenu ₃ oraz 15 cm wody i mieszano jeszcze przez 15 minut. Następnie przy użyciu rozdzielacza szklanego ₃ rozdzielono warstwy, a warstwę organiczną przemyto trzema porcjami wody po 15 cm i na końcu wysuszono za pomocą 0,5 g bezwodnego siarczanu magnezu mieszając suszony ekstrakt ze środkiem suszącym przez 3 godziny. Odsączono środek suszący, a do wysuszonego ekstraktu dodano 15 mg węgla aktywnego i mieszano w temperaturze pokojowej przez 3 godziny. Odsączono węgiel z zaadsorbowanymi zanieczyszczeniami na sączku bibułowym, a z przesączu odparowano chlorek metylenu (który po standardowej procedurze oczyszczania i osuszania może być użyty do następnej syntezy) za pomocą próżniowej wyparki rotacyjnej. Pozostałość, w postaci lekko żółtej cieczy stanowiła czysty produkt, który bez dalszego oczyszczania może być użyty do dalszych syntez. Wydajność tak otrz ymanego (Z,Z + E,E + Z,E) sulfidu di(1-propenylowego) wyniosła 95%. Zawartość nieprzereagowanych związków allilowych tj. sulfidu (E + Z) diallilowego oraz sulfidu (E + Z) allilowo-(1-propenylowego) była sumarycznie niższa niż 0,2%, co jest zawartością równowagową. Eter koronowy zawarty w odpadach wodnych zregenerowano według procedury opisanej w przykładzie 7.

Przykład 3

Otrzymywanie (Z + E)-izosafrolu ((Z + E)-3,4-metylenodioksy-1-(1-propenylo)benzenu).

a = 18-korona-6 + t-BuOK, chlorek metylenu, 25°C

Mieszaninę reakcyjną składającą się z safrolu (1-allilo-3,4-metylenodioksybenzenu) (10 mmoli), ₃ eteru 18-korona-6 (1,17 mmoli), zmikronizowanego tert-butanolanu potasu (10 mmoli) oraz 3 cm³ chlorku metylenu mieszano intensywnie mieszadłem mechanicznym przez 24 godziny w temperaturze

25°C. Po tym czasie dodano 5 cm chlorku metylenu oraz 15 cm wody i mieszano jeszcze przez minut. Następnie przy użyciu rozdzielacza szklanego rozdzielono warstwy, a warstwę organiczną ₃ przemyto trzema porcjami 5% solanki po 10 cm i na końcu wysuszono za pomocą 0,5 g bezwodnego siarczanu magnezu mieszając suszony ekstrakt ze środkiem suszącym przez 2 godziny. Usunięto środek suszący na drodze filtracji, a do wysuszonego ekstraktu dodano 10 mg węgla aktywnego i mieszano w temperaturze pokojowej przez 3 godziny. Odsączono węgiel z zaadsorbowanymi zanieczyszczeniami na sączku bibułowym, a z przesączu odparowano rozpuszczalnik (który po standard owej procedurze oczyszczania i osuszania może być użyty do następnej syntezy) za pomocą próżni o8

PL 223 450 B1 wej wyparki rotacyjnej. Pozostałość, w postaci bezbarwnej cieczy, stanowiła czysty produkt, który bez dalszego oczyszczania może być użyty do dalszych syntez. Wydajność tak otrzymanego (Z + E)-izosafrolu tj. (Z + E)-3,4-metylenodioksy-1-(1-propenylo)benzenu wyniosła 95%. Zawartość nieprzereagowanego związku allilowego tj. safrolu była niższa niż 0,5%, co jest zawartością równowagową. Eter koronowy zawarty w odpadach wodnych zregenerowano według procedury opisanej w przykł adzie 7.

Przykład 4

Selektywna izomeryzacja układu S-allilowego w obecności układu N-allilowego: otrzymywanie (E + Z)-N-allilo-2-(1-propenylotio)benzimidazolu.

a = 18-korona-6 + t-BuOK, toluen, 25°C

Mieszaninę reakcyjną składającą się z N,S-diallilobenzimidazolu (10 mmoli), eteru 18-korona-6 (10 mmoli), zmikronizowanego tert-butanolanu potasu (20 mmoli) oraz 3 cm toluenu mieszano intensywnie mieszadłem mechanicznym przez 24 godziny w temperaturze 25°C. Po tym czasie dodano cm toluenu oraz 10 cm 4% solanki i mieszano jeszcze przez 15 minut. Następnie przy użyciu rozdzielacza szklanego rozdzielono warstwy, a warstwę organiczną przemyto trzema porcjami wody ₃ po 10 cm i na końcu wysuszono za pomocą 0,6 g bezwodnego siarczanu magnezu mieszając suszony ekstrakt ze środkiem suszącym przez 2 godziny. Po odsączeniu środka suszącego, do wysuszonego ekstraktu dodano 20 mg węgla aktywnego i mieszano w temperaturze pokojowej przez 3 godziny. Odsączono węgiel z zaadsorbowanymi zanieczyszczeniami na sączku bibułowym, a z przesączu odparowano rozpuszczalnik (który po standardowej procedurze oczyszczania i osuszania może być użyty do następnej syntezy) za pomocą próżniowej wyparki rotacyjnej. Pozostałość, w postaci jasnożółtej cieczy, stanowiła czysty produkt, który bez dalszego oczyszczania może być użyty do dalszych syntez. Wydajność tak otrzymanego (Z + E)-N-allilo-S-(1-propenylo)benzimidazolu wyniosła 95%. Zawartość nieprzereagowanego związku N,S-diallilowego była niższa niż 0,5%, co jest zawartością równowagową. Eter koronowy zawarty w odpadach wodnych zregenerowano według procedury opisanej w przykładzie 7.

Przykład 5

Otrzymywanie (E)-N-(1-propenylo)imidazolu.

a = 18-korona-6 + t-BuOK, toluen, 25°C

Mieszaninę reakcyjną składającą się z N-alliloimidazolu (10 mmoli), eteru 18-korona-6 (1,17 mmo₃ li), zmikronizowanego tert-butanolanu potasu (15 mmoli) oraz 3 cm toluenu mieszano intensywnie ₃ mieszadłem mechanicznym przez 24 godziny w temperaturze 25°C. Po tym czasie dodano 15 cm³ ₃ toluenu oraz 10 cm³ 10% solanki i mieszano jeszcze przez 15 minut. Następnie przy użyciu rozdzielacza szklanego rozdzielono warstwy, a warstwę organiczną przemyto trzema porcjami 5% solanki po ₃ cm³ i na końcu wysuszono za pomocą 0,7 g bezwodnego siarczanu magnezu mieszając suszony ekstrakt ze środkiem suszącym przez 2 godziny. Do wysuszonego ekstraktu, po odsączeniu środka suszącego, dodano 10 mg węgla aktywnego i mieszano w temperaturze pokojowej przez 3 godziny. Odsączono węgiel z zaadsorbowanymi zanieczyszczeniami na sączku bibułowym, a z przesączu o dparowano rozpuszczalnik (który po standardowej procedurze oczyszczania i osuszania może być użyty do następnej syntezy) za pomocą próżniowej wyparki rotacyjnej. Pozostałość, w postaci jasnożółtej cieczy, stanowiła czysty produkt, który bez dalszego oczyszczania może być użyty do dalszych syntez. Wydajność tak otrzymanego (E)-N-(1-propenylo)imidazolu wyniosła 95%. Zawartość nieprzereagowanego związku allilowego była niższa niż 0,5%, co jest zawartością równowagową. Eter koronowy zawarty w odpadach wodnych zregenerowano według procedury opisanej w przykładzie 7.

PL 223 450 B1

Przykład 6

Selektywna izomeryzacja układu S-allilowego w obecności układu O-allilowego: otrzymywanie (E + Z)-eteru allilowo-[2-(1-propenylotio)etylowego].

a= 18-korona-6 + t-BuOK, 25°C

Mieszaninę reakcyjną składającą się z eteru 2-allilotioetylowo-(2-propenylowego) (10 mmoli), eteru 18-korona-6 (1,17 mmoli) oraz zmikronizowanego tert-butanolanu potasu (15 mmoli) mieszano intensywnie mieszadłem mechanicznym przez 24 godziny w temperaturze 25°C. Po tym czasie doda33 no 15 cm chlorku metylenu oraz 10 cm wody i mieszano jeszcze przez 5 minut. Następnie przy użyciu rozdzielacza szklanego rozdzielono warstwy, a warstwę organiczną przemyto trzema porcjami 2% ₃ solanki po 10 cm³ i na końcu wysuszono za pomocą 1 g bezwodnego siarczanu sodu mieszając suszony ekstrakt ze środkiem suszącym przez 3 godziny. Środek suszący odsączono, a do wysuszon ego ekstraktu dodano 15 mg węgla aktywnego i mieszano w temperaturze pokojowej przez 3 godziny. Odsączono węgiel z zaadsorbowanymi zanieczyszczeniami na sączku bibułowym, a z przesączu odparowano chlorek metylenu, (który może być użyty do następnej syntezy) za pomocą próżniowej wyparki. Pozostałość, w postaci bezbarwnej cieczy stanowiła czysty produkt, który bez dalszego oczyszczania może być użyty do dalszych syntez. Wydajność tak otrzymanego (E + Z)-eteru allilowo-[(2-(1-propenylotio)etylowego)] wyniosła 95%. Regioselektywność izomeryzacji jest ilościowa - fragment O-allilowy pozostaje nienaruszony. Eter koronowy zawarty w odpadach wodnych zregenerowano według procedury opisanej w przykładzie 7.

Przykład 7

Recykl eteru koronowego.

Eter koronowy 18-korona-6 odzyskiwano z połączonych roztworów wodnych lub solankowych, powstałych po wydzieleniu produktów izomeryzacji. Połączone warstwy wodne zawierające co najmniej 10 g eteru koronowego zobojętniano do pH równego 7,0 za pomocą 10% wodnego roztworu kwasu siarkowego(VI). Następnie odparowano lotne frakcje z tego zobojętnionego roztworu za pomocą próżniowej wyparki rotacyjnej, w temperaturze od 20 do 60°C, pod ciśnieniem nie niższym niż 20 hPa. Nielotną pozostałość ochłodzono do temperatury otoczenia i ekstrahowano trzykrotnie chloroformem stosując 25 mL tego rozpuszczalnika na 10 g ekstrahowanej pozostałości. Z połączonych ekstraktów odparowano lotne frakcje na wyparce a do pozostałości dodano ponownie chloroformu (25 mL na 10 g pozostałości) i jeszcze raz odparowano na wyparce lotne frakcje. Operację dodawania chloroformu i odparowywania na wyparce powtórzono jeszcze dwukrotnie. Finalnie odzyskany, surowy eter koronowy poddano destylacji próżniowej otrzymując ostatecznie eter 18-korona-6 z wydajnością 95% w stosunku do użytego do reakcji izomeryzacji i o czystości większej niż 98%. Odzyskany eter koronowy 18-korona-6 może być ponownie zastosowany do reakcji izomeryzacji jako składnik układu katalitycznego. Chloroform używany w procedurze odzyskiwania eteru koronowego może być ponownie użyty do kolejnej procedury po standardowym oczyszczeniu.

Otrzymane sposobem według wynalazku związki 1 -propenylowe, bis(1-propenylowe) i allilowo-(1-propenylowe), np. etery i sulfidy 1-propenylowe, 1-propenyloareny mają ogromne znaczenie w syntezie organicznej i technologii chemicznej jako substraty do otrzymywania innych, ważnych związków, na przykład związków karbo- i heterocyklicznych, homopolimerów, kopolimerów, aldehydów, diketonów.

Claims (4)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Sposób otrzymywania związków 1-propenylowych typu QCH=CHCH₃ lub bis(1-propenylowych) typu CH3CH=CH-A-CH=CHCH3 lub allilowo-(1-propenylowych) typu CH2=CHCH2-X-CH=CHCH3, w których Q oznacza Ar, ArO, ArS, ArS(O)-, ArS(O₂)-, RO, RS, RS(O)-, RS(O₂)-, At₂P- lub Ar₂P(O)-, natomiast A oznacza O, S, Se, ArP, ArP(O), -L-, -S-L-O-, -S-L-S-, z kolei X oznacza -S-L-, -O-L-, -S-L-O-, -S-L-N(R)-, -O-L-N(R)-, -S-L-N(Ar)-, gdzie Ar to niepodstawiona lub podstawiona, jedno- lub wielopierścieniowa grupa arylowa lub heteroarylowa, zwłaszcza fenyl, 2-, 3- lub 4-chlorofenyl; 2-, 3- lub 4-bromofenyl; 2-, 3- lub 4-fluorofenyl; 2-, 3- lub 4-metoksyfenyl; 1- lub 2-naftyl; 2,4-dichlorofenyl; 2,4-dibromofenyl; 2,4-difluorofenyl; 2,6-dichlorofenyl; 2,4-dimetoksyfenyl; 3,4-metylenodioksyfenyl; 2,6-difluorofenyl; 2-tienyl, 3-tienyl, 2,2'-bitiofen-5-yl, a R jest grupą alkilową od C₁ do C₂₀, prostołańcu10

   PL 223 450 B1 chową lub rozgałęzioną lub cykliczną, natomiast L oznacza dwufunkcyjną grupę alkilową lub arylową lub heteroarylową, zwłaszcza 1,2-; 1,3-; 1,4-fenylen, -CH₂CH₂-, 1,8-naftylen, 2,2’-bitiofen-5,5’-diyl znamienny tym, że związek allilowy odpowiednio typu QCH2CH=CH2 lub bis(allilowy) typu CH2=CHCH2-A-CH2CH=CH2 lub bis(allilowy) typu CH2=CHCH2-X-CH2CH=CH2 poddaje się izomeryzacji katalizowanej przez silnie zasadowy układ katalityczny składający się z silnej zasady w postaci tert-butanolanu potasu oraz eteru koronowego 18-korona-6, w proporcjach molowych substrat allilowy : tert-butanolan potasu : eter koronowy mieszczących się w przedziale od 1 : 0,01 : 0,01 do 1 : 10 : 10, przy czym reakcję izomeryzacji prowadzi się w rozpuszczalniku, takim jak benzen lub toluen lub tetrachloroeten lub chlorek metylenu lub eter dialkilowy lub eter cykliczny lub bez rozpuszczalnika, korzystnie w toluenie lub bez rozpuszczalnika, w temperaturze od -20 do +120°C, korzystnie w temperaturze otoczenia, intensywnie mieszając mieszaninę reakcyjną przez zadany czas, zależny od reaktywności substratu, a po zakończeniu izomeryzacji, która przebiega do stanu równowagi lub regioselektywnie do oczekiwanej, najczęściej praktycznie 100% konwersji obu lub jednego ugrupowania allilowego, do mieszaniny poreakcyjnej, w temperaturze od 0 do 100°C, korzystnie w temperaturze otoczenia dodaje się wody lub roztworu wody z chlorkiem sodu (solanki) o stężeniu chlorku sodu nie większym niż 20% wagowych oraz rozpuszczalnika nie mieszającego się z wodą i solanką, na przykład chloroformu, toluenu lub chlorku metylenu, w którym produkt izomeryzacji jest dobrze rozpuszczalny i miesza się w czasie co najmniej 1 min, korzystnie 15 minut w temperaturze od 0 do 100°C, korzystnie w temperaturze otoczenia, przy czym wody lub solanki dodaje się od 10 do 100 mL, korzystnie 20 mL na 1 mmol tert-butanolanu potasu, a objętość rozpuszczalnika mieści się w przedziale od 0,25/1 do 25/1 w stosunku do objętości wody lub solanki, korzystnie 1/1, następnie znaną metodą oddziela się warstwę organiczną, przemywa ją wielokrotnie, korzystnie pięciokrotnie wodą lub solanką, suszy w dowolny sposób, po czym usuwa środek suszący w dowolny sposób, miesza się produkt z węglem aktywnym, przez co najmniej 1 minutę, usuwa węgiel w dowolny sposób i odparowuje produkt na próżniowej wyparce rotacyjnej.
2. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że po przemyciu produktu wodą lub solanką suszy się go bezwodnym siarczanem magnezu.
3. 3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że po procesie izomeryzacji eter 18-korona-6 będący składnikiem układu katalitycznego odzyskuje się w procesie, w którym połączone roztwory wo dne zobojętnia się kwasem fosforowym(V) lub korzystnie siarkowym(VI), o stężeniu od 5 do 80%, korzystnie 10%, do pH mieszczącego się w przedziale od 6 do 8, korzystnie 7, następnie zobojętniony roztwór odparowuje się na próżniowej wyparce rotacyjnej, w temperaturze nie wyższej niż 100°C, korzystnie poniżej 60°C i pod ciśnieniem nie niższym niż 10 hPa, korzystnie wyższym niż 20 hPa, następnie ochłodzoną, korzystnie do temperatury otoczenia pozostałość ekstrahuje się chlorowanym, ciekłym węglowodorem, korzystnie chloroformem, stosując od 10 do 500 mL, korzystnie 50 mL tego rozpuszczalnika na 10 g pozostałości, połączone ekstrakty organiczne, korzystnie chloroformowe odparowuje się na próżniowej wyparce rotacyjnej w ogólnie znany sposób a do pozostałości, to jest odzyskanego eteru koronowego dodaje się ponownie od 10 do 100 mL, korzystnie 50 mL chlorowanego, ciekłego węglowodoru i ponownie odparowuje lotne frakcje na próżniowej wyparce rotacyjnej, przy czym proces suszenia (typu azeotropowego), w którym usuwa się wodę ze zregenerowanego eteru 18-korona-6 powtarza się kilkakrotnie, korzystnie trzykrotnie.
4. 4. Sposób według zastrz. 3, znamienny tym, że odzyskany eter 18-korona-6 poddaje się destylacji próżniowej, w ogólnie znany sposób.