PL220106B1 - Ogranicznik instrumentów endodontycznych - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest uniwersalny ogranicznik mechaniczny, wykorzystywany w trakcie leczenia endodontycznego zębów, przeznaczony do jednoznacznego oznaczania długości roboczej instrumentów stomatologicznych, tj. określania głębokości, na jaką zostaje wprowadzony każdorazowo instrument endodontyczny podczas mechanicznego opracowywania kanałów korzeniowych zębów.

Powszechnie stosowane konwencjonalne ograniczniki długości roboczej, tzw. endostopery posiadają kształt krążka z otworem w miejscu środka okręgu oraz standardową grubość w wymiarze pionowym od 1 do 2 mm. Posiadają pojedyncze, klinowate nacięcie w brzegu zewnętrznym krążka w kształcie podłużnym trójkąta, podstawą zwrócone w kierunku obwodu.

Współcześnie wszystkie ręczne i maszynowe instrumenty endodontyczne konfekcjonowane są integralnie z założonym, przesuwalnym ogranicznikiem długości roboczej (endostoperem). Przed ponownym użyciem instrumentu zaleca się założenie nowego endostopera w kształcie krążka. Nowy, nieużywany endostoper tradycyjny zapewnia ciasne osadzenie i dokładne określenie długości roboczej instrumentu wprowadzonego do kanału korzeniowego. Ograniczniki w postaci krążka posiadają nacięcie orientujące o zakresie obrotu instrumentu oraz wskazujące na kierunek zakrzywienia instrumentu jeżeli zachodzi potrzeba dogięcia końca narzędzia podczas opracowywania kanałów znacznie zakrzywionych. Dodatek materiałowy związków baru warunkuje widzialność i kontrast ogranicznika na zdjęciach rentgenowskich.

Endostopery przeznaczone do ponownego wykorzystania po sterylizacji mogą być dostępne w różnych kolorach (kod barwny) w celu różnicowania całkowitej długości narzędzia używanego w trakcie leczenia endodontycznego, np. białe - zalecane dla długości narzędzia 21 mm, żółte - 25 mm, czerwone - 28 mm, czarne - 31 mm.

Standardowe ograniczniki silikonowe w kształcie krążka mogą wskazywać wyłącznie jeden wybrany punkt referencyjny na koronie klinicznej zęba podczas określania endodontycznej długości roboczej za pomocą metody radiologicznej lub elektronicznego pomiaru endometrycznego. Technika standardowa użycia konwencjonalnych endostoperów dla większości procedur leczenia endodontycznego w zębach bocznych, może sprawiać trudności w przypadku trzonowych zębów wieloguzkowych, których rozwinięty profil anatomiczny i złożona morfologia powierzchni żującej korony klinicznej zęba trzonowego utrudniają precyzyjny wybór jednego z referencyjnych punktów odniesienia.

Ponadto, luźne, niestabilne oraz inne niż poziome, ukośne umocowanie tradycyjnego stopera krążkowego na części niepracującej instrumentu endodontycznego w przypadku wieloprofilowych struktur anatomicznych (guzki i bruzdy powierzchni żujących zębów bocznych) oraz w przypadku utraty elastyczności i rozkalibrowania krążka endostopera mogą przyczyniać się do błędnego określenia punktu referencyjnego na koronie klinicznej zęba. Skutkiem tego faktu jest nieprawidłowe oznaczenie endodontycznej długości roboczej i w konsekwencji nieprawidłowe, zbyt krótkie lub za długie, opracowanie mechaniczne kanału korzeniowego, a w konsekwencji tego nieodpowiednie wypełnienie kanału korzeniowego, z jego niedopełnieniem lub przepełnieniem.

Znana jest do tego celu, na przykład z amerykańskiego opisu patentowego nr US 6 575 747 adaptacja kształtu rękojeści instrumentów endodontycznych obejmująca jej karbowanie i wystopniowanie lub liniowe odznaczenie dystansowe odległości.

Znane są z amerykańskiego opisu patentowego nr US 6 213 771 B1 maszynowe, rotacyjne instrumenty endodontyczne z dopasowywanym uchwytem, które przeznaczone są do współpracy z wolnoobrotową kątnicą stomatologiczną.

Z publikacji międzynarodowego zgłoszenia patentowego nr US 2004/0 219 482 A1, znany jest tulejowy stabilizator zakładany na instrumenty endodontyczne, który ma teleskopową część bazową z pierścieniem wewnętrznym posiadającym numeryczną podziałkę milimetrową.

W przypadku niestandardowych instrumentów endodontycznych ze zintegrowanym, indywidualnym systemem manualnego określania i dopasowania długości roboczej, które w miejscu typowego uchwytu palcowego posiadają układ dystansowych krawędzi ograniczających zasięg pracy części pracującej (np. US nr 4 165 562), należy przewidzieć brak zgodności technicznej i kompatybilności ww. z innymi dostępnymi systemami pomiarowymi długości roboczej.

Inne rozwiązania służące do oznaczania endodontycznej długości roboczej uwzględniają zewnątrzustne systemy pomiarowe z wyskalowaną podziałką numeryczną (US nr 4 182 040) lub gotowe elementy endodontyczne posiadające skalę barwną lub mechaniczną w postaci nacięć (US nr 7 097 454 B1).

PL 220 106 B1

Z uwagi na fakt znacznego zróżnicowania rozmiarów i średnicy instrumentów endodontycznych, podatności sprężystej silikonu, z którego wykonane są tradycyjne ograniczniki w porównaniu z materiałem metalicznym lub stopowym narzędzia oraz ograniczonej grubości krążka endostopera w stosunku do jego średnicy, podczas pomiaru długości roboczej w warunkach klinicznych jamy ustnej tradycyjne endostopery mogą nie być umocowane prostopadle w stosunku do osi długiej instrumentu, ale pod kątem, tj. ukośnie. Powyższa sytuacja odnosi się w szczególności do leczenia endodontycznego zębów bocznych i skutkuje niedokładnym ustaleniem punktu pomiaru radiologicznego lub endometrycznego, a w konsekwencji błędnym określeniem kluczowego parametru - długości roboczej, co może mieć bezpośredni wpływ na pozytywny wynik leczenia endodontycznego zębów.

Celem wynalazku jest opracowanie takiej konstrukcji ogranicznika długości roboczej instrumentów endodontycznych, która umożliwia stabilne jego umocowanie ruchome na części niepracującej instrumentu, z możliwością jego przesuwania w górę i w dół, wykorzystując elastyczność, tarcie i opór materiału, a także zaprojektowanie integralnego elementu ogranicznika, który umożliwia precyzyjną orientacją instrumentu podczas jego obrotów w kanale korzeniowym oraz wskazuje kierunek zamierzonego zakrzywienia końca części roboczej instrumentu endodontycznego w celu opracowania kanałów zakrzywionych.

Zostało to rozwiązane według wynalazku w ten sposób, że ogranicznik posiada przestrzenny kształt symetrycznego stożka z wierzchołkiem zwróconym do rękojeści (uchwytu) instrumentu oraz zwężającą się stopniowo przestrzeń wewnętrzną w osi długiej stożka przeznaczoną do stabilnego umocowania na instrumencie, przy czym podstawa stożka ogranicznika posiada 3 krawędzie, utworzone przez jej współśrodkowe wystopniowanie na 3 różnych poziomach.

Korzystnym jest, gdy ogranicznik na całej wysokości powierzchni zewnętrznej od wierzchołka do podstawy stożka posiada liniowy występ kierunkowy prostopadły do powierzchni zewnętrznej stożka. Zwiększenie wypukłości występu poprawia kontrolę wizualną orientującą obroty instrumentu oraz kierunek jego zamierzonego zakrzywienia (dogięcia) w przypadku konieczności pracy w kanałach zakrzywionych.

Korzystnym jest, gdy proporcja maksymalnej średnicy wejściowej do minimalnej średnicy wyjściowej wewnętrznego kanału stożka w osi długiej ogranicznika wynosi 3:1. Zmniejszenie wartości ww. proporcji skutkuje mniejszym stopniem zbieżności, tj. mniejszym przyrostem średnicy wewnętrznego kanału przypadającym na każdy mm wysokości stożka ogranicznika, a tym samym bardziej ścisłym dopasowaniem ogranicznika do części nie pracującej instrumentu na jego większej długości.

Również korzystnym jest, gdy różnica odległości pomiędzy poziomem centralnym podstawy przy osi długiej ogranicznika, a obwodowym brzegiem zewnętrznym podstawy wynosi 0,6 mm, przy czym dystans między trzema krawędziami wynosi minimum 0,2 mm.

Rozwiązanie według wynalazku zapewnia dokładne dopasowanie i stabilne umocowanie ogranicznika na części nie pracującej instrumentu, zapewniając powtarzalność klinicznej procedury zabiegowej i wielokrotnych oznaczeń endodontycznej długości roboczej. Jako uniwersalne rozwiązanie może zostać wykorzystane dla większości systemów ręcznych i maszynowych instrumentów endodontycznych, posiadających dowolny rozmiar, długość, geometrię przestrzenną i przeznaczenie kliniczne. Zastosowanie wynalazku będzie odpowiednie do indywidualnych parametrów morfometrycznych powierzchni żujących i brzegów siecznych stanowiących referencyjne punkty odniesienia oraz będzie uwzględniać wielopłaszczyznowy ich profil przestrzenny.

Zastosowanie kształtu stożka oraz kanału wewnętrznego o zmniejszającej się średnicy umożliwia stabilne umiejscowienie ogranicznika na dowolnym rodzaju ręcznego i maszynowego instrumentu endodontycznego o dowolnej średnicy. Zaletą rozwiązania jest: możliwość zredukowania całkowitego czasu przeznaczonego na kilkakrotny pomiar długości roboczej w trakcie procedury leczenia kanałowego, ograniczenie czynności korygujących położenie ogranicznika trudnych do wykonania w warunkach klinicznych oraz ułatwienia pozycjonowania ogranicznika w warunkach zmienności morfologicznej powierzchni okluzyjnych zębów bocznych.

Pozycjonowanie ogranicznika odbywa się na gładkiej, pozbawionej krawędzi tnących części niepracującej instrumentu endodontycznego, pomiędzy zakończeniem części pracującej, a uchwytem. Z uwagi na fakt, że najmniejsza średnica na początku części niepracującej instrumentu o najmniejszym rozmiarze wynosi 0,38 mm (instrument ISO 06, zbieżność 2%, 16 mm długość części pracującej) oraz biorąc pod uwagę elastyczność materiału tworzącego ogranicznik (silikon), najmniejsza średnica kanału wewnętrznego wg koncepcji wynalazku powinna wynosić w zakresie 0,30-0,35 mm w zależności od stopnia podatności materiału konstrukcyjnego.

PL 220 106 B1

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schematycznie ogranicznik endodontyczny w przekroju podłużnym, fig. 2 - przyrząd w widoku z przodu, fig. 3 - przyrząd w widoku z góry, fig. 4 - przyrząd umieszczony na instrumencie endodontycznym w symulowanych warunkach klinicznych leczenia kanałowego w jamie ustnej.

Element stanowiący ogranicznik endodontyczny (1) w kształcie stożka posiada zwężającą się przestrzeń wewnętrzną (2), trójpoziomową podstawę (3) oraz podłużny występ kierunkowy (4). Występ kierunkowy umiejscowiony na powierzchni zewnętrznej ogranicznika (8) przebiega od jego podstawy (3) w miejscu największej średnicy do wierzchołka stożka, co ułatwia wizualną orientację podczas wykonywania naprzeciwległych pół- lub ćwierćobrotów oraz wskazuje na kierunek zamierzonego dogięcia części pracującej narzędzia, a tym samym kierunek wprowadzania zakrzywionego instrumentu do świata kanału korzeniowego, zgodnie z przebiegiem jego krzywizny przywierzchołkowej.

Powierzchnia podstawy (3) jest wystopniowana i posiada trzy różne poziomy odniesienia (5), (6), (7), przy czym różnica odległości pomiędzy poziomem centralnym (5) przy osi długiej ogranicznika a obwodem i brzegiem zewnętrznym podstawy (7) w płaszczyźnie pionowej wynosi 0,6 mm. Proporcja maksymalnej średnicy wejściowej do minimalnej średnicy wyjściowej kanału wewnętrznego (2) przy podstawie umiejscowionego w osi długiej ogranicznika wynosi 3:1. Dzięki szerszej średnicy wejściowej kanału ułatwione jest wprowadzanie końca instrumentu do początkowej części kanału ogranicznika na wierzchołku stożka i jego nasuwanie na dalszą część instrumentu.

Na powierzchni zewnętrznej (8) ogranicznika zamocowany jest występ pionowy (4) prostopadły do powierzchni zewnętrznej ogranicznika, przebiegający przez jej całą wysokość, wyprofilowany i wyniosły do wysokości 0,4 mm w stosunku do powierzchni zewnętrznej (8), co zapewnia lepszą kontrolę wizualną orientacji i pozycjonowania ogranicznika na instrumencie.

Claims (4)

1. Ogranicznik w formie przestrzennej stożka z podstawą (3) w kształcie koła, znamienny tym, że w osi długiej posiada okrągłą, wewnętrzną przestrzeń (2) o stopniowo zmniejszającej się średnicy, a powierzchnia podstawy (3) jest wystopniowana i posiada trzy różne poziomy (5), (6), (7).

2. Element według zastrz. 1, znamienny tym, że proporcja maksymalnej średnicy wejściowej przestrzeni wewnętrznej (2) do jej średnicy minimalnej przy podstawie (3) ogranicznika wynosi 3:1.

3. Element według zastrz. 1, znamienny tym, że różnica wysokości, odległości pomiędzy poziomem centralnym (5) podstawy przy osi długiej ogranicznika a brzegiem zewnętrznym podstawy (7) wynosi w płaszczyźnie pionowej 0,5-1 mm.

4. Element według zastrz. 1, znamienny tym, że na zewnętrznej powierzchni (8) posiada występ (4) w płaszczyźnie prostopadłej do osi długiej ogranicznika, wyprofilowany i wyniosły do wysokości od 0,3 do 0,6 mm w stosunku do powierzchni zewnętrznej przyrządu.